ENUKPLAKPLA NYƆTA 40
EHAJIJI 30 Danyɛ, Anyi Mawu Koɖo Anyi Xlɔ
Yehowa “Da Edɔ̀ Nɔ [Amɛ] Ciwo Yí Xa Le Wowo Jiwo Mɛ”
“Mawu da edɔ̀ nɔ wowo ciwo yí xa le wowo jiwo mɛ, yí bla wowo kpawo.”—EHA. 147:3.
SUSU VEVI LƆ
Amɛ ciwo yí le vevisese mɛ yí wowo ji gban ɔ, Yehowa sɔnɔ ɖe le ji nɔ wo veviɖe. Nyɔta lɔ afa akɔn nɔ mì le mìwo vevisesewo mɛ yí agbekpedo mì nu mìafa akɔn nɔ mɛbuwo.
1. Nɔ Yehowa kpɔ yi sɛntɔwo ɖe, lé ewanɔ niɔ?
NYI Yehowa kpɔnɔ nɔ ékpɔ yi sɛntɔwo le nyigban jiɔ? Énya hwecinu yí mìle jijɔ mɛ koɖo hwecinu yí mìle ŋshishi mɛ. (Eha. 37:18) Nɔ ékpɔ mɔ mìle vevisesewo mɛ, gan yí mìwakɔ ci ji mìkpe yí sinkɔɔ, mìwo nu ajɔ eji ni sugbɔ! Ci yí gbewu hunnɔɔ, éji veviɖe mɔ yeakpedo mì nu yí afa akɔn nɔ mì.
2. Nyi Yehowa wanɔ nɔ mɛ ciwo yí eji gban nɔɔ, yí lé mìawɛ akpɔ nyɔna so ebulenamɛ yitɔ lɔ mɛɔ?
2 Ehajiji Wema 147:3 nu mɔ Yehowa ‘blanɔ akpa’ nɔ mɛ ciwo yí eji gban nɔ. Kpukpui cɛ dre lé Yehowa sɔ xomɛvu yí kpenɔdo mɛ ciwo yí le vevisese mɛ nu. Vɔ nyi mìɖo awa yí Yehowa alé bu nɔ mìɔ? Mìasɔ kpɔwɛ ɖeka. Nɔ mɛɖe xɔ akpaɔ, doto ci yí bi atɛnŋ awa enu sugbɔ keŋ nɔ akpa lɔ aku ni. Vɔ gbɔxwe akpa aku nɔ mɛ ci nu akpa leɔ, éɖo azɔn do emɔdasɛnamɛ doto lɔ tɔ ji nywiɖe. Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìakpɔ enyɔ ci Yehowa nu le yi Nyɔ mɛ nɔ mɛ ciwo yí le vevisese mɛ koɖo lé woawɛ awa do yi nukplamu ci mɛ lɔnlɔn le ji.
YEHOWA NA KANKANDOJI MÌ MƆ MÌLE VEVIÐE NƆ YE
3. Nyi yí taɖo ewanɔ nɔ mɛɖewo mɔ yewodegbenyi ŋɖewanuɔ?
3 Mìle xexe ci mɛ yí lɔnlɔn degbele o, yí esadɔnu mɔ amɛ sugbɔ kpɔɛni mɔ yewodegbenyi ŋɖewanu o. Nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Helena nu mɔ: “Ŋshin le xomu ci mɛ yí lɔnlɔn dele o. Edanyɛ sɛnnɔ tamɛ do mì yí xonɔ mì ŋkeŋke yí nunɔ mɔ mìwo denyi ŋɖewanu o.” Taŋfuin shigbe Helen nɛɔ, mɛɖe dewa nu do eo nu nywiɖe o, yí zunɔ eo gbɛmɛgbɛmɛ alo na yí èkpɔɛni mɔ yedegbenyi ŋɖewanu o. Nɔ enyi ahan yɔ nɛɔ, etɛnŋ gbɔnnu nɔ eo mɔ àkando ji mɔ mɛɖe li yí sɔ ɖe le ji nɔ eo nyɔnɔnwitɔ.
4. Sɔ koɖo Ehajiji Wema 34:18 ɖe, kankandoji ci Yehowa na mìɔ?
4 Nɔ amɛwo wa enubaɖa koɖo eo can ɔ, àtɛnŋ akando ji mɔ Yehowa lɔn eo yí ele veviɖe ni. Dejinjin le “amɛ ciwo yí eji gban nɔ gbɔ” o. (Hlɛn Ehajiji Wema 34:18, NWT.) Nɔ èkpɔɛ mɔ ‘ègbɔjɔɔ’, ɖo ŋwi mɔ Yehowa kpɔ enunywi ɖeka le ao ji mɛ yí dɔn eo va yiɖeki gbɔ. (Ʒan 6:44) Éle gbesɔsɔ gashiagamɛ mɔ yeakpedo eo nu, ɖo amɛ vevi ɖeka ènyi ni.
5. Nyi mìakpla le lé Yesu wa nu do amɛ ciwo yí amɛwo gbalinɔ nuɔ?
5 Mìatɛnŋ anya lé enu wanɔ nɔ Yehowa do nɔ mìkpla nu so Yesu kpɔwɛ nu. Hwenu Yesu wakɔ yi kunuɖeɖedɔ lɔ le nyigban jiɔ, édo jeshi mɛ ciwo amɛwo gbalinɔ yí ewa enu do wo nu koɖo xomɛfafa. (Mat. 9:9-12) Ci nyɔnu ɖeka kpɔkɔ emɔ mɔ ye dɔ̀lele sɛnŋ lɔ ami nɔ ye, nɔ yetɔ alɔ Yesu wu togaɔ, éfa akɔn ni yí kanfui do yi xɔse ŋci. (Maki 5:25-34) Yesu sran Eda lɔ nɔnɔmɛwo pɛpɛpɛ. (Ʒan 14:9) Eyi taɖo àtɛnŋ akando ji mɔ ènyi amɛvevi nɔ Yehowa yí ekpɔnɔ ao jijɔ nywiwo, xɔse koɖo lɔnlɔn ci èɖo ni can le mɛ.
6. Lé mɛɖe awɛ nɔ ékpɔɛni mɔ yedenyi ŋɖewanuɔ?
6 Nyi àtɛnŋ awa nɔ èkpɔɛni blaŋblaŋ mɔ yedenyi ŋɖewanuɔ? Hlɛn Bibla kpukpui ciwo yí na eo kankandoji mɔ èle veviɖe nɔ Yehowa yí abu tamɛ kpɔ so wo nu.b (Eha. 94:19) Nɔ detɛnŋ wa do ao tajinu ɖe ji o alo ègbɔjɔ ɖo detɛnŋ wakɔ edɔ sugbɔ shigbe mɛbuwo nɛɔ, ŋgbedo ehwɛ eoɖeki ɖoɖu o. Yehowa dekpɔkɔ emɔ mɔ àwa nu wugan ci àtɛnŋ awa o. (Eha. 103:13, 14) Nɔ wowa enu koɖo eo vayi yí ekpekpeɛfun ɔ, ŋgbedo ehwɛ eoɖeki sɔ kuso enu ci mɛ lɔ wa koɖo eo ŋci o. Denyi eo yí wa afɛn o! Do ŋwi mɔ Yehowa aɖo kojo nɔ mɛ ciwo yí wanɔ enu koɖo amɛ yí kpenɔdo mɛ ciwo yí wowa nu koɖo wo nu. (1 Piɛ 3:12) Sandra, ci wowa nu koɖo le vihwɛ mɛ nu mɔ: “Ŋbiɔnɔ Yehowa gashiagamɛ mɔ le kpedo ŋnu makpɔ nɔnɔmɛ nywiwo ciwo yiŋtɔ kpɔ le ŋmɛ.”
7. Lé enu ciwo yí jɔ do mì ji le agbe mɛ vayi atɛnŋ ana yí Yehowa azan mì nywiɖe le yi sɛnsɛn mɛ doɔ?
7 Ŋgbekpɔɛni gbeɖe mɔ Yehowa datɛnŋ azan ye yí yeakpedo mɛbuwo nu o. Édo bubu eo nu ci emɔ eɔ awa edɔ koɖo ye le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. (1 Kor. 3:9) Ci èto nɔnɔmɛ gbɔnnuwo mɛ le agbe mɛɔ, étɛnŋ le fafɛɖe nɔ eo mɔ àmɔŋje efun ciwo mɛbuwo kpe mɛ. Àtɛnŋ awa enu sugbɔ yí akpedo wo nu. Helen, ci nu mìxo nuxu so vayi xɔ kpekpedonu so mɛbuwo gbɔ yí ecɛyɛɔ, ésun ji yí kpekpeɛdo mɛbuwo nu. Énu mɔ: “Sasaɔ, ŋkpɔɛni mɔ ŋdenyi ‘ŋɖewanu’ o, vɔ Yehowa wɛ yí ŋkpɔɛ mɔ wolɔnŋ yí ezanzanŋ nɔ makpedo mɛbuwo nu.” Helen kpɔ jijɔ ci evanyi gashiagamɛ mɔɖetɔ.
YEHOWA JI MƆ MÌWO LE XƆGBE MƆ YESƆ ENU KE MÌ
8. Kankandoji ci mìkpɔ le Ezai 1:18 mɛɔ?
8 Yehowa sɛntɔ ɖewo lonɔ nu kpɔ sugbɔ do nuvɔn ciwo wowa vayi ŋci alo ci wowa le ʒinʒindoshimɛ wawa godu. Vɔ anyɔ mɔ mìaɖo ŋwi mɔ Yehowa cu tafɛn lɔ, ɖo élɔn mì sugbɔ. Kankandojitɔɔ, éji mɔ mìwo le xɔ ye nunana cɛ. Yehowa na kankandoji mì mɔ, nɔ mìwo va yí “le enyɔ kpɔ koɖo yeɔ,”c yeasɔ mìwo nuvɔnwo ke mì keŋkeŋ. (Hlɛn Ezai 1:18.) Ejɔ ji nɔ mì sugbɔ mɔ Yehowa dagbeɖo ŋwi nuvɔn ciwo mìwa vayi o! Yí le gaxoxo ɖekɛ lɔ mɛɔ, deŋlɔbe enunywi ciwo mìwa vayiwo o.—Eha. 103:9, 12; Ebre. 6:10.
9. Nyi yí taɖo mìɖo awa ci ji mìkpe yí asɔ susu sɔ ɖo egbɛ koɖo esɔ mɛ ji, sɔwu enu ciwo yí jɔ vayi jiɔ?
9 Nɔ enu ciwo èwa vayi vaveveɛ eo nuɔ, wa ci ji èkpe yí asɔ susu ɖo enu ciwo yí jɔjɔ kakayɛ yí agbesɔ susu ɖo esɔ mɛ ji, sɔwu mɔ asɔ susu ɖo enu ciwo yí jɔ vayi ji. Mìakpɔ apotru Pɔlu kpɔwɛ. Ci eci yumɛ nɔ Kristotɔwo sɛnŋsɛnŋɖe vayiɔ, evavenɔ nu, vɔ énya mɔ Yehowa sɔ enu ke ye. (1 Tim. 1:12-15) Ékpɔtɔ bukɔ tamɛ kpɔ so nuvɔn ciwo ewa vayi nua? Kankandoji li mɔ, shigbe lé debunɔ tamɛ kpɔ so enu ciwo ewa gbɔxwe yí vanyi Farizitɔ ci nu bubu le nu nɛɔ, ahanke debunɔ tamɛ kpɔ so nuvɔn ciwo ewa vayi nu nɛ. (Fili. 3:4-8, 13-15) Vɔ Pɔlu sɔ ezolelanmɛ yí wa kunuɖeɖedɔ lɔ keŋ sɔ susu ɖo esɔ mɛ ji. Shigbe Pɔlu nɛɔ, datɛnŋ atrɔ enu ciwo yí jɔ vayiwo o. Vɔ àtɛnŋ akanfu Yehowa yí awɛ yí ao nu akpe ni le kakacɛ mɛ yí àtɛnŋ abu tamɛ kpɔ so esɔ mɛ nywi ci gbe yí eɖo nɔ eo nu.
10. Nyi mìatɛnŋ awa nɔ mìwo nuwanawo do vevisese nɔ mɛbuwoɔ?
10 Ètɛnŋ xa le eoɖeki mɛ ɖo enu ɖewo ciwo èwa vayi do vevisese nɔ mɛbuwo. Nyi yí atɛnŋ akpedo eo nuɔ? Wa enu ci ji èkpe yí awa enunywi nɔ wo. Gbesɔ kpe niɔ, ɖe kuku yí adasɛ nɔ wo mɔ enu ci yewa lɔ ve nɔ ye. (2 Kor. 7:11) Nu nɔ Yehowa mɔ le kpedo mɛ ciwo yí ye nuwanawo do vevisese nɔ nu. Átɛnŋ akpedo eɔ koɖo mɛ ciwo yí èdo vevisese nɔ nu yí mìado ji yí agbetrɔ akpɔ fafa.
11. Nyi mìatɛnŋ akpla so enyɔnuɖɛtɔ Ʒonasi kpɔwɛ lɔ mɛɔ? (Kpɔ foto hɛnnɛ.)
11 Kpla enu so afɛn ciwo yí èwa vayi mɛ yí ale gbesɔsɔ nɔ Yehowa azan eo le emɔ ɖekpokpui ci eji nu. Do jeshi enyɔnuɖɛtɔ Ʒonasi kpɔwɛ. Mawu nu ni mɔ le yi Ninivu, vɔ égbe yí shi yi fibu. Yehowa dɔn to nɔ Ʒonasi yí ekpla nu so yi fɛn lɔ mɛ. (Ʒonasi 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Ʒonasi nu decikɔ nɔ Yehowa o. Mawu gbehun emɔ bu ni nɔ agbetrɔ ayi Ninivu yí ecɛyɛ Ʒonasi xɔgbe kaka yí se to nu. Debubuɔ tamɛ kpɔ gbɛmɛgbɛmɛ so afɛn ciwo ewa vayi nu yí exe emɔ ni keke alɔn do edɔ cɛ ci Yehowa ɖo ni yɛ ji aglo o.—Ʒonasi 3:1-3.
YEHOWA FANƆ AKƆN NƆ MÌ TO YI GBƆNGBƆN KƆKƆƐ JI
12. Lé Yehowa nanɔ mì fafa nɔ enuvevi ɖe jɔ do mì ji alo awobi ɖe xo mìɔ? (Filipitɔwo 4:6, 7)
12 To yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ jiɔ, Yehowa fanɔ akɔn nɔ mì hwenu yí mìle efun kpekɔ alo awobi ɖe xo mì. Kpɔ enu ci yí jɔ do Ron koɖo Carol ji ɖa. Ŋshishitɔɔ, wowo vi wu yiɖeki. Wonu mɔ: “Mìto cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo mɛ, vɔ ecɛ yɛ gbevawugan sɔwu. Mìdo gbe ɖaɖa sugbɔ alɔnmadɔn le zanmɛ, eyi mìkpɔ fafa nyɔnɔnwitɔ ci wodre do Filipitɔwo 4:6, 7 mɛ.” (Hlin.) Nɔ ètokɔ cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo mɛ yí eji gban nɔ eoɔ, àtɛnŋ anunɔ ao jimɛnyɔwo nɔ Yehowa le gbedodoɖa mɛ gbɛmɛgbɛmɛ shigbe lé èji do nɛ. (Eha. 86:3; 88:1) Biɔnɔ Yehowa gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ blaŋblaŋ nɔ ana eo. Ákpekpeɛdo eo nu tɛgbɛɛ, dami eto ɖoɖo eo gbeɖe o.—Luiki 11:9-13.
13. Lé gbɔngbɔn kɔkɔɛ atɛnŋ akpedo mì nu mìakpɔtɔ asɛnkɔ Yehowa le egbejinɔnɔ mɛ doɔ? (Efezitɔwo 3:16)
13 Cukaɖa ɖe na yí ègbɔjɔa? Gbɔngbɔn kɔkɔɛ atɛnŋ ado ŋsɛn eo yí nakpɔtɔ asɛnkɔ Yehowa le egbejinɔnɔ mɛ. (Hlɛn Efezitɔwo 3:16.) Kpɔ enu ci yí jɔ do nɔvinyɔnu ci yí tɔ mɔ Flora ji ɖa. Yi koɖo asuɔ wa ejugodu ŋɛnywidradradɔ lɔ doju yí asuɔ degbevanɔ gbeji ni o yí wogbe nɔnɔ. Énu mɔ: “Lé asunyɛ trɔŋ to mɛ dɔ yí ŋci ŋshishi mɛ yí ŋdegbebunɔ ŋɖekɛ kpɔ sɔwu hunnɔ o. Ŋdo gbe ɖaɖa nɔ Yehowa nɔ anaŋ yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ nɔ matɛnŋ ado ji. Yehowa fa akɔn nɔŋ yí ci ewa shigbe mɔ ŋdatɛnŋ ado ji le nɔnɔmɛ lɔ mɛ le tɔtɔmɛ can ɔ, ékpedo ŋnu yí ŋkpɔ ŋsɛn keŋ sun ji yí do ji.” Flora vakpɔɛ mɔ Mawu kpedo ye nu yí kankandoji ci yeɖo do nu vasɛnŋ doji yí ekando ji mɔ àkpedo ye nu le ye cukaɖawo pleŋ mɛ. Énu kpi mɔ: “Enyɔ ciwo yí le Ehajiji Wema 119:32 tɔ lɔ sɔ koɖo lé enu wakɔ nɔŋ do. Énu mɔ: “Na na bubu Ao sewo jijɔmɛtɔ. Tɔhonɔ Ao sewo do jijɔkpɔkpɔ nɔ ŋ.’”
14. Lé mìatɛnŋ aɖe emɔ yí Mawu gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ akpedo mì nu doɔ?
14 Nɔ èdo egbe ɖaɖa nɔ Yehowa yí biɔ yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ ɖe, nyi èɖo awaɔ? Wa enu ciwo yí akpedo eo nu yí naxɔ Mawu gbɔngbɔn lɔ doji. Bɔbɔwo yiyi koɖo kunuɖeɖe nɔ mɛbuwo can le mɛ. Hlɛnnɔ Yehowa Nyɔ lɔ ŋkeŋke, ecɛ akpedo eo nu nabunɔ tamɛ kpɔ so yi susuwo nu. (Fili. 4:8, 9) Nɔ èhlɛnkɔ Biblaɔ, do jeshi mɛ ciwo nu yí Bibla xo nuxu so yí woto cukaɖawo mɛ yí abu tamɛ kpɔ so le Yehowa kpedo wo nu yí wodo ji do. Sandra, ci nu mìxo nuxu so vayi to cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo mɛ eɖekplɔɖedo. Énu mɔ: “Ʒozɛfu xolɔlɔ lɔ wa dɔ do ŋji sugbɔ. Deɖe emɔ yí cukaɖa ciwo mɛ eto koɖo enumajɔmajɔ ciwo wowa koɖi ɖe eka kpɔtɔ nɔ ekacaca ci yí le yi koɖo Yehowa gblamɛ o.”—Gɔnm. 39:21-23.
YEHOWA FANƆ AKƆN NƆ MÌ TO MÌWO KPENA XƆSETƆWO JI
15. Miwo gbɔ yí mìxɔnɔ akɔnfafa soɔ, yí lé woatɛnŋ akpedo mì nu doɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)
15 Nɔ mìkpekpeɛfun ɔ, mìwo kpena xɔsetɔwo atɛnŋ anyi “akɔnfa [soxu gangan] nɔ” mì. (Kol. 4:11) Mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo yí nyi mɛ ciwo yí adasɛ nɔ mì nyɔnɔnwimɛtɔ mɔ Yehowa lɔn mì. Hwenu yí wole eju koɖo mì yí mìnukɔ lé enu wakɔ do nɔ mì nɔ woɔ, woatɛnŋ aɖo eto mì nywiɖe yí afa akɔn nɔ mì. Woatɛnŋ ahlɛn Bibla kpukpui ɖe ci yí ana mì kankandoji alo ado gbe ɖaɖa koɖo mì.d (Rɔm. 15:4) Hweɖewonuɔ, nɔviŋsu ɖe alo nɔvinyɔnu ɖe atɛnŋ aɖo ŋwi Yehowa susuwo nɔ mì yí ecɛ akpedo mì nu mìakpɔtɔ ado ji. Mìwo kpena Kristotɔwo atɛnŋ agbewa enuŋtɔŋtɔ ɖewo keŋ asɔ kpedo mì nu, le kpɔwɛ mɛ wotɛnŋ na ŋɖuɖu ɖe mì hwenu yí mìle cukaɖa ɖe mɛ.
16. Nyi mìɖo awa yí axɔ kpekpedonu so mɛbuwo gbɔɔ?
16 Hweɖewonuɔ, etɛnŋ ʒan mɔ mìabiɔ mɛbuwo mɔ wole kpedo mì nu. Mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo lɔn mì yí ji mɔ yewoakpedo mì nu. (Elo. 17:17) Vɔ taŋfuin wodanya lé enu wakɔ nɔ mì do alo enu ci mìʒan o. (Elo. 14:10) Nɔ ŋɖe na yí exa le eoɖeki mɛɔ, le gbesɔsɔ yí anu lé enu lɔwo wakɔ nɔ eo do nɔ ao xlɔ ciwo yí shin le gbɔngbɔn mɛ. Nu nɔ woanya enu ci woawa yí akpedo eo nu. Ètɛnŋ kpɔɛ mɔ yeaxo nuxu so nyɔ lɔ nu nɔ hamɛmɛshinshin ɖeka alo amɛve ci àtɛnŋ axo nuxu nɔ fafɛɖe. Nɔvinyɔnu ɖewo tɛnŋ kpɔɛ mɔ nɔ yewoxo nuxu so nyɔ lɔ nu nɔ nɔvinyɔnu bu ci yí shin le gbɔngbɔn mɛɔ, yɛafa akɔn nɔ yewo.
17. Cukaɖa ɖewo ciwo yí atɛnŋ axe emɔ nɔ mì yí mìdatɛnŋ axɔ ŋsɛndoamuɔ, yí lé mìawɛ aɖu wo jiɔ?
17 Tekpɔ nɔ ŋgbeci azɔge nɔ amɛwo o. Ètɛnŋ le dɔmɛzi ji yí daji mɔ yeanɔ eju koɖo mɛbuwo o. Hweɖewonuɔ, nɔvio ŋsu koɖo nɔvio nyɔnuwo datɛnŋ amɔŋje enu mɛ nɔ eo nywiɖe o alo wotɛnŋ nu nyɔ ɖe ci yí ado vevisese nɔ eo. (Ʒaki 3:2) Ŋgbena nɔ cukaɖa ŋtɔ́wo axe emɔ nɔ eo yí ŋsɛndoamu ci èʒan yí axɔ so wo gbɔ aglo o. Hamɛmɛshinshin ɖeka ci yí tɔ mɔ Gavin ci yí lé enulolokpɔdɔ̀ nu mɔ: “Dedronɔŋ mɔ manɔ eju koɖo anyi xlɔwo o.” Ele ahan gan, Gavin je agbla yí ɖu yi nɔnɔmɛ lɔ ji yí vatɔ ejunɔnɔ koɖo mɛbuwo yí kpɔ nyɔna so mɛ. Nɔvinyɔnu ɖeka ci yí tɔ mɔ Amy nu mɔ: “Sɔ kuso enu ciwo mɛ ŋto vayiɔ, egbɔnnɔnu nɔŋ mɔ makando amɛwo ji. Vɔ ŋvakpla lé nalɔn nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo do yí akando wo ji shigbe Yehowa nɛ. Ŋnya mɔ enu cɛ do jijɔ nɔ Yehowa yí ecɛ do jijɔ nɔ nyɛ can hɛnnɛ.”
GBEÐU YEHOWA TƆ KUSO ESƆ MƐ NU ATƐNŊ AFA AKƆN NƆ EO
18. Nyi mìatɛnŋ akpɔkɔ emɔ nɔ le esɔ mɛɔ, yí nyi mìatɛnŋ awa le kakacɛ mɛɔ?
18 Mìatɛnŋ akando ji keŋkeŋ mɔ esɔ mɛ ava nyɔ, ɖo mìnya mɔ Yehowa avaɖe gbazavisesewo koɖo enu ciwo pleŋ na yí mìxanɔ le mìwoɖekiwo mɛ swi keŋkeŋ. (Enyɔ. 21:3, 4) Le gahunnɔtɔ́ mɛɔ, ‘mìdagbeɖo ŋwi’ enu ciwo yí donɔ vevisese nɔ mì o. (Ezai 65:17) Shigbe lé mìkpɔɛ yɛ nɛɔ, Yehowa ‘blakɔ akpa’ ciwo mìxɔkɔ le kakacɛ mɛ nɔ mì. Lɔn axɔ kpekpedonu ciwo pleŋ Yehowa nakɔ eo yí sɔ fakɔ akɔn nɔ eo, nɔ nahaya le eoɖeki mɛ. Kannɔdo ji gashiagamɛ mɔ “é kpenɔ ŋkuvi do” eo nu.—1 Piɛ 5:7.
EHAJIJI 7 Yehowa yí Nyi Mìwo Ŋsɛn
a Ŋkɔ ɖewo trɔ
b Kpɔ dakavi ci yí nyi “Èle Veviɖe nɔ Yehowa.”
c Nɔ ‘mìakpɔ enyɔ gbɔ’ koɖo Yehowaɔ, mìɖo adasɛ mɔ mìtrɔ ji mɛ yí abiɛ mɔ yi le sɔ mìwo nuvɔnwo ke mì yí atrɔ mìwo dɛn. Gbesɔ kpe niɔ, nɔ mìwa nuvɔn gangan ɖeɔ, mìɖo aji kpekpedonu so hamɛmɛshinshinwo gbɔ.—Ʒaki 5:14, 15.
d Kpɔ mawunyɔkpukpui ciwo yí le gɔnmɛ nɔ nyɔta ciwo yí nyi “Enulolokpɔ” koɖo “Akɔnfafa” le Kpukpui Ciwo Akpedo mì nu Mìanɔ Agbe Mɛ̀mi wema lɔ mɛ.