Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarını öyrənin və başqalarına öyrədin

“Nə üçün sən başqalarını öyrədərək, özünü öyrətmirsən?” (ROMALILARA 2:21).

1, 2. Hansı səbəblərə görə Müqəddəs Kitabı öyrənməyə bizdə istək olmalıdır?

ALLAHIN KƏLAMINI öyrənmək üçün çox səbəblər mövcuddur. Yəqin ki, siz insanlar, hadisələr, yerlər və başqa şeylər haqda faktları bilmək istəyirsiniz. Müqəddəs Kitabın əslində nəyi öyrətdiyini bilmək istəyirsiniz ki, onun tə’limlərini dini yalanlardan, məsələn, Üç üqnum və cəhənnəm odu kimi tə’limlərdən ayırd edə biləsiniz (Yəhya 8:32). Bundan əlavə, bizdə Yehovanı daha çox təqlid etmək və həqiqətə müvafiq davranaraq qarşısında yeriyə bilmək üçün Onu daha yaxşı tanımaq istəyi olmalıdır (1 Krallar 15:4, 5).

² Allahın Kəlamını öyrənməyin başqa bir vacib səbəbi də onu başqalarına: yaxınlarımıza, dostlarımıza, hətta hələ tanımadığımız kəslərə öyrətmək üçün hazırlaşmaqdır. Məsihçilər üçün isə bu çox vacibdir. İsa şagirdlərinə demişdir: “Gedin, bütün xalqları şagirdim edin... Sizə əmr etdiyim hər şeyə riayət etməyi onlara öyrədin” (Matta 28:19, 20).

3, 4. İsanın əmrinə əsasən öyrətmək nə üçün tə’rifə layiqdir?

³ Başqalarına öyrətmək arzusu ilə Müqəddəs Kitabı öyrənmək tə’rifə layiqdir və insana böyük məmnunluq gətirə bilər. Müəllimlik sənəti keçmişdən bəri hörmət bəslənilən sənətdir. Bir ensiklopediyada deyilir: “Yəhudilər arasında bir çox yetkin insanlar hesab edirdilər ki, müəllimlər xilas yolunu göstərir və uşaqlara valideynlərdən çox müəllimlərə ehtiram bəsləməyi öyrədirdilər” (“Encarta Encyclopedia”). Məsihçilərin Müqəddəs Kitabı əvvəlcə özləri öyrənib, sonra isə başqalarını öyrətmələri xüsusilə tə’rifə layiqdir.

⁴ “Müəllimlərin sayı hər hansı başqa sənətlə məşğul olanlardan daha çoxdur. Bütün dünyada təxminən 48 milyon adam müəllim işləyir” (“The World Book Encyclopedia”). Müəllimə uşaq beyinlərini e’tibar edirlər və həmin müəllimin göstərdiyi tə’sir uzun illər özünü göstərə bilər. Lakin biz İsanın başqalarını öyrətmək əmrinə tabe olduqda daha böyük fayda əldə edilir, çünki onların sonsuz həyatı bizdən asılı ola bilər. Bunu, həvari Pavel Timoteyi təşviq edərək vurğuladı: “Özünə və verdiyin tə’limata diqqət yetir və bu işləri davam etdir. Çünki bunu etməklə sən həm özünü, həm də sənə qulaq asanları xilas edərsən” (1 Timoteyə 4:16). Bəli, verdiyimiz tə’lim insanların xilası ilə bağlıdır.

 5. Nəyə görə məsihçilərin verdiyi tə’lim hər hansı başqa tə’limlərdən üstündür?

⁵ Özünü və başqalarını öyrətmək əmri kainatın Hökmdarından, ən yüksək Mənbədən izhar olur. Bunu bilməyimiz həmin tə’limi, istər orta məktəbdə, istərsə də mütəxəssislərin, hətta həkimlərin aldığı tə’limdən yüksəldir. Məsihçilərin verdiyi tə’lim o deməkdir ki, insan Allahın Oğlu İsa Məsihi təqlid etməyi öyrənməli və bunu başqalarına da öyrətməlidir (Yəhya 15:10).

Nəyə görə əvvəlcə özümüzü öyrətməliyik?

6, 7. a) Nə üçün ilk növbədə biz özümüzü öyrətməliyik? b) Birinci əsrdə yaşayan yəhudilər nə üçün müəllim olmağa yararlı deyildilər?

⁶ Nəyə görə əvvəlcə özümüzü öyrətməliyik? Çünki belə olmazsa, başqalarını da öyrədə bilməyəcəyik. Pavelin düşünməyə təşviq edən sözləri bu həqiqəti bir daha vurğulayır. Pavel bu sözləri o zaman yaşayan yəhudilər üçün demiş olsa da, həmin sözlər bugünkü məsihçilər üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Pavel soruşurdu: “Nə üçün sən başqalarını öyrədərək, özünü öyrətmirsən? Oğurlamamağı və’z edib, oğurlayırsanmı? “Zina etmə”, — deyərək, zina edirsənmi? Bütlərə nifrət edib, mə’bədləri soyursanmı? Müqəddəs Qanunla öyünüb, qanunu pozaraq, Allahı şərəfsiz edirsənmi?” (Romalılara 2:21-23).

⁷ Bu ritorik sualları verməklə, Pavel On əmrdə birbaşa mühakimə edilən iki günaha — oğurluğa və zinaya diqqət yetirir (Çıxış 20:14, 15). Pavelin günlərində bə’zi yəhudilər Allahın Qanununa sahib olduqları üçün fəxr edirdilər. Onlar Qanundan tə’lim alaraq əmin idilər ki, korların bələdçisidirlər, qaranlıqda olanların işığı, ağılsızların mürəbbisi və körpələrin müəllimidirlər (Romalılara 2:17-20). Lakin gizlində oğurluq və zina ilə məşğul olan ikiüzlülər də vardı. Bu həm Qanuna, həm də onun səmavi Müəllifinin adına ləkə gətirirdi. Aydındır ki, onlar müəllim olmağa yararlı deyildilər, çünki onlar heç özlərini belə öyrədə bilmirdilər.

 8. Pavelin günlərində bə’zi yəhudilər hansı mə’nada mə’bədləri qarət edə bilərdilər?

⁸ Pavel mə’bədlərin qarət edilməsindən danışırdı. Doğrudanmı bə’zi yəhudilər oğurluqla məşğul idilər? Pavel nə demək istəyirdi? Açığını desək, bu hissədə olan mə’lumat azlığından, yəhudilərin mə’bədləri hansı mə’nada qarət etdiyini tam əminliklə deyə bilmərik. Bir qədər öncə Efes şəhərinin mirzəsi, Pavelin yoldaşlarının mə’bədi qarət etmədiklərini bəyan etdi. Onun bu sözlərindən belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, bə’zi yəhudilər buna qadir idilər (Həvarilərin işləri 19:29-37). İşğalçılar, yaxud dini fanatiklər tərəfindən bütpərəstlərin mə’bədlərindən oğurlanmış bahalı əşyaları, ola bilsin ki, yəhudilər ya özləri istifadə edir, ya da satırdılar. Amma Allahın verdiyi Qanuna əsasən, bütlərə məxsus olan qızıl və gümüşləri məhv etmək lazım idi, onları şəxsi istifadə üçün saxlamaq olmazdı (Təsniyə 7:25)a. Buna görə də, ehtimal ki, Pavel, Allahın əmrinə e’tinasız yanaşıb bütpərəstlərin mə’bədlərindən götürülən şeyləri istifadə edən və ya onlardan qazanc əldə edən yəhudiləri nəzərdə tuturdu.

 9. Yerusəlim mə’bədində baş verən hansı qəbahətli hərəkətləri əsl mə’nada mə’bədi qarət etmək adlandırmaq olar?

⁹ Digər tərəfdən İosif Flavi Romada baş verən qalmaqal haqqında xəbər verir. Həmin qalmaqala Qanun müəlliminin başçılıq etdiyi dörd yəhudi səbəb olmuşdu. Bu dörd nəfər, yəhudi dinini qəbul edən romalı qadını Yerusəlim mə’bədinə qızıl və başqa bahalı şeyləri ianə etməyə razı salmış, sonra isə ianəni alıb mənimsəmişlərb. Məgər bu, mə’bədi qarət etmək deyilmi? Başqaları isə dəyərsiz qurbanları gətirməklə və mə’bədin ərazisində ticarətlə məşğul olmaqla, onu “quldur yuvasına” döndərib mə’bədi başqa mə’nada qarət edirdilər (Matta 21:12, 13; Malaki 1:12-14; 3:8, 9).

Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına öyrədirik

10. Pavelin Romalılara 2:21-23 ayələrində dediyi sözlərin məğzi nədir və nəyə görə həmin sözlərə diqqət yetirməliyik?

¹⁰ Pavel oğurluq, mə’bədləri qarət etmək və zina dedikdə hər nəyi nəzərdə tutsa da, onun dediyinin məğzini nəzərdən qaçırmalı deyilik. O soruşurdu: “Nə üçün sən başqalarını öyrədərək, özünü öyrətmirsən?”. Diqqət yetirək ki, Pavelin gətirdiyi nümunələr əxlaq normaları ilə bağlıdır. Pavel burada nə Müqəddəs Kitabın tə’limlərindən, nə də tarixdən bəhs edir. Özünü və başqalarını öyrətmək barədə onun söylədiyi sözlər, məsihçiyə xas olan əxlaq normaları ilə əlaqədardır.

11. Müqəddəs Kitabı öyrənən zaman onun əxlaq normalarına diqqət yetirmək nə üçün lazımdır?

¹¹ Romalılara 2:21-23 ayələrində yazılmış sözlərə riayət etmək üçün, biz əvvəlcə Allahın Kəlamından məsihçiyə xas olan əxlaq normalarını öyrənməli, ona müvafiq yaşamalı, sonra isə həmin şeyləri başqalarına öyrətməliyik. Buna görə də, Müqəddəs Kitabı öyrənən zaman, Yehovanın məsihçiyə xas olan əxlaq dəyərlərinin əsaslandığı normalarına diqqət yetirin. Müqəddəs Kitabda rast gəlinən öyüdlərin və ibrət dərslərinin üzərində düşünün. Sonra öyrəndiklərinizi sə’ylə tətbiq edin. Bəli, Müqəddəs Kitabda yazılanlara riayət etmək üçün cəsarət və qətiyyət tələb olunur. Qeyri-kamil insanlara bu və ya digər hallarda Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına nə üçün riayət etmədiklərinə bəraət qazandırmaq və səbəblər axtarıb tapmaq çətin olmayacaq. Yəqin ki, Pavelin haqqında bəhs etdiyi yəhudilər özlərinə haqq qazandırmaqda və ya başqalarını azdırmaq məqsədi ilə hiyləgər sübutlar gətirməkdə usta idilər. Lakin Pavelin sözlərindən göründüyü kimi, Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarını şəxsi mülahizəyə görə dəyərsiz etmək və ya pozmaq olmaz.

12. Yaxşı, yaxud pis davranış Yehovanın adına necə tə’sir edir və bunu yadda saxlamaq nə üçün faydalıdır?

¹² Həvari Pavel, Müqəddəs Kitabın əxlaq prinsiplərini mənimsəyib ona riayət etməyin əsas səbəbinə diqqət yetirdi. Yəhudilərin pis davranışı Yehovanın adına ləkə gətirirdi: “Müqəddəs Qanunla öyünüb, qanunu pozaraq, Allahı şərəfsiz edirsənmi? Çünki yazıldığı kimi, sizin üzünüzdən digər xalqlar arasında Allahın adına küfr edilir” (Romalılara 2:23, 24). Bu sözlər bizim dövrdə də aktualdır. Əgər biz Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına e’tinasız yanaşırıqsa, onun Mənbəyini rüsvay etmiş oluruq. Əksinə, Allahın normalarına riayət ediriksə, Ona ehtiram bəslədiyimizi göstəririk (İşaya 52:5; Hezekiel 36:20). Bunu bilməyimiz, Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarını pozmağa asanlıqla yol açan müxtəlif hallarda güzəştə getməmək qərarımızı möhkəmlədəcək. Pavelin sözləri bizə daha bir şeyi öyrədir. Davranışımızın Allahın adına tə’sir edəcəyini bilərək, bu biliyi başqalarına da çatdırın. Yenicə tanış olduqları əxlaq normalarına necə riayət etmələrinin Yehovanın adına tə’sir edə biləcəyini anlamaqda onlara da kömək edin. Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına riayət etmək yalnız sağlamlıq və xoşbəxtlik gətirmir. Eyni zamanda, həmin normaların Mənbəyi olan və onlara riayət etməyə təşviq edən Şəxsin adına da tə’sir göstərir (Məzmur 74:10; Yaqub 3:17).

13. a) Müqəddəs Kitab əxlaq məsələlərində bizə necə kömək edir? b) 1 Saloniklilərə 4:3-7 ayələrində yazılan sözlərin məğzini izah edin.

¹³ Əxlaq normalarına riayət edib-etməməyimiz ətrafımızdakı insanlara da toxunur. Bunu, Müqəddəs Kitabda Allahın əxlaq normalarına riayət etməyin dəyərini və onlara e’tinasız yanaşmağın nəticəsini göstərən nümunələrdən görə bilərik (Təkvin 39:1-9, 21; Yeşu 7:1-25). Müqəddəs Kitabda əxlaq baxımından açıq öyüdlər də verilir, məsələn: “Allahın iradəsi budur ki, müqəddəs olasınız, cinsi əxlaqsızlıqdan imtina edəsiniz. Hər biriniz öz bədəninə qüdsiyyət və hörmətlə hakim olsun. Allahı tanımayan xalqlar kimi şəhvət ehtirası ilə hərəkət etməməlisiniz. Bu məsələdə heç kim öz qardaşı ilə haqsız və təcavüzkarcasına rəftar etməməlidir... Çünki Allah bizi murdarlığa deyil, müqəddəsliyə çağırmışdır” (1 Saloniklilərə 4:3-7).

14. 1 Saloniklilərə 4:3-7 ayələrindəki məsləhətlərə əsasən özümüzə hansı sualları verə bilərik?

¹⁴ Bu parçadan görünür ki, cinsi əxlaqsızlıq Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına ziddir. Lakin daha dərinə getmək olar. Bə’zi mətnləri daha diqqətlə araşdırıb, üzərində xeyli düşünmək olar. Onda biz həmin ayələri daha dəqiq başa düşər və dərin anlayışa sahib olarıq. Məsələn, gəlin, Pavelin zinakar “öz qardaşı ilə haqsız və təcavüzkarcasına rəftar etməməlidir” dedikdə nəyi nəzərdə tutduğunun üzərində düşünək. Burada söhbət hansı haqsızlıqdan gedir və bu mətnin daha dərin anlayışı Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına sadiq qalmaqda istəyimizi necə gücləndirə bilər? Bu cür araşdırmanın nəticəsi bizi başqalarını daha yaxşı öyrətməyə və onlara Allaha ehtiram bəsləməyə kömək etməkdə necə imkan yaradır?

Öyrənin ki, öyrədəsiniz

15. Şəxsi öyrənmə zamanı hansı vəsaitlərdən istifadə etmək olar?

¹⁵ Yehovanın Şahidləri olan bizlər, özümüzü və ya başqalarını öyrədən zaman ortaya çıxan sualları və ya məsələləri araşdırmaq üçün köməkçi vəsaitlərə malikik. Bir çox dillərdə nəşr edilən vəsaitlərdən biri, “Gözətçi Qülləsi nəşrlərinin indeksi”dir. Onun köməkliyi ilə Yehovanın Şahidləri tərəfindən Müqəddəs Kitaba əsaslanan nəşrlərdən mə’lumatlar əldə etmək olar. Axtarışı həm mövzu üzrə, həm də ayələr üzrə aparmaq olar. Bundan əlavə, Yehovanın Şahidlərinin istifadə edə biləcəyi daha bir vəsait, bir çox əsas dillərdə çıxan “Gözətçi Qülləsi”nin elektron kitabxanasıdır. Kompakt-diskə elektron formada yazılmış bu kompüter proqramının tərkibinə bir çox nəşrlər daxildir. Bu proqram müxtəlif mövzuları araşdırmağa və ayələrin izahını tapmağa imkan verir. Əgər bu vəsaitlərin hamısına və ya bə’zilərinə maliksinizsə, başqalarına Allahın Kəlamını öyrətmək məqsədi ilə şəxsi öyrənmənizdə onlardan müntəzəm surətdə istifadə edin.

16, 17. a) 1 Saloniklilərə 4:6 ayəsində nəzərdə tutulan haqq barəsində verilən şərhlər harada yerləşir? b) Zinakar başqalarının haqqına necə toxunur?

¹⁶ Gəlin nümunə kimi, öncə xatırlanan 1 Saloniklilərə 4:3-7 ayələrini götürək. Burada haqqa dair sual yaranır. Kimin haqqına? Və bu haqqa necə təcavüz etmək olar? Yuxarıda xatırlatdığımız vəsaitlərin köməyi ilə bu ayələri işıqlandıran və Pavelin hansı haqdan danışdığını anlamağa kömək edən bir sıra şərhlər tapmaq mümkündür. Bu cür şərhləri, “Müqəddəs Yazıların dərk edilməsi” əsərinin I cildinin 863, 864-cü səhifələrində (ing.), “Həqiqi sülh və təhlükəsizliyi necə tapmaq olar?” kitabının 145-ci səhifəsində (ing.) və “Gözətçi Qülləsi”nin 1989-cu il, 15 noyabr sayının 31-ci səhifəsində tapmaq olar (ing.).

¹⁷ Araşdırma apardıqda Pavelin sözlərinin nə qədər doğru olduğunu görəcəksiniz. Zinakar Allaha qarşı günah etməklə bərabər, hər hansı xəstəliyə də tutula bilər (1 Korinflilərə 6:18, 19; İbranilərə 13:4). Zinakar, günah işlətdiyi qadının bə’zi haqlarına təcavüz edir. O, həmin qadını yaxşı addan, təmiz vicdandan məhrum edir. Əgər qadın ərdə deyilsə, zinakar onun bakirə olaraq nikaha daxil olması və gələcək ərinin bunu ondan gözləməsi haqqına təcavüz edir. Belə adam qadının valideynlərinə, əgər ərə gedibsə, ərinə əzab verir. Üstəlik, zinakar öz ailəsini yüksək əxlaqlı hesab olunmaq hüququndan məhrum edir. Və əgər o, məsihçi yığıncağının üzvüdürsə, yığıncağın adına ləkə gətirir, onu hörmətdən salır (1 Korinflilərə 5:1).

18. Müqəddəs Kitabın əxlaq normaları ilə bağlı öyrənmə hansı faydanı gətirir?

¹⁸ İnsan hüququna dair bu cür şərhlər, yuxarıda gətirilən ayələrin dərin mə’nasını göstərir. Bu cür öyrənmə, şübhəsiz ki, çox qiymətlidir. Öyrənmə ilə məşğul olarkən özümüz öyrənirik. Allahın sözünün həqiqi və tə’sirli olduğuna əminliyimiz daha da artır. Hər hansı sınaqlara baxmayaraq, Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına sadiq qalmaqda daha qətiyyətli oluruq. Bir müəllim kimi nə qədər faydalı ola biləcəyinizi də düşünün! Məsələn, başqalarına Müqəddəs Kitabın həqiqətlərini öyrədərkən, biz 1 Saloniklilərə 4:3-7 ayələrinin mə’nasını daha dərin açıqlaya bilər və bununla da həmin insanların məsihçiyə xas olan əxlaq normalarını dərindən anlayıb, qiymətləndirmələrinə kömək etmiş oluruq. Beləliklə, öyrənmə Allaha ehtiram bəsləməkdə həm bizə, həm də başqalarına kömək edə bilər. Yuxarıda sadəcə bir nümunəni, Pavelin saloniklilərə yazdığı məktubun bir parçasını nəzərdən keçirdik. Amma məsihçiyə xas olan əxlaq normalarının bir çox başqa tərəfləri də var və buna müvafiq olaraq Müqəddəs Kitabda öyrənməli, həyatda tətbiq etməli və başqalarına öyrətməli çoxlu nümunələr və öyüdlər var.

19. Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına sadiq qalmağımız nəyə görə olduqca vacibdir?

¹⁹ Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına riayət etməyin müdrik olduğuna şübhə ola bilməz. Yaqub 3:17 ayəsində deyilir ki, “yuxarıdan nazil olan hikmət”, yə’ni Yehovadan gələn hikmət “əvvələn safdır”. Aydındır ki, burada Allahın əxlaq normalarına riayət nəzərdə tutulur. Bundan başqa, Yehova tələb edir ki, Müqəddəs Kitabın öyrənməsində onu təqdim edən kəslərin özləri “pak” olsunlar (1 Timoteyə 4:12). Bu, Pavel və Timotey kimi İsanın ilk şagirdlərinin yaşadıqları həyatın təmiz olduğundan görünür. Onlar özlərini əxlaq pozğunluğundan qoruyurdular, Pavel isə, hətta belə yazmışdır: “Cinsi əxlaqsızlığın və hər cür natəmizliyin, yaxud tamahın qoy aranızda adı belə çəkilməsin, çünki bunlar müqəddəslərə yaraşmaz. Ədəbsizlik və boşboğazlıq, yaxud kobud zarafat da olmasın” (Efeslilərə 5:3, 4).

20, 21. Biz həvari Yəhyanın 1 Yəhya 5:3 ayəsində yazdığı sözlərlə nə üçün razıyıq?

²⁰ Allahın Kəlamına daxil olan əxlaq normaları aydın və birmə’nalıdır, ağır yük deyil. Bu, başqa həvarilərdən çox yaşayan Yəhya üçün aydın idi. Uzun ömür sürmüş və təcrübə sahibi olan Yəhya bilirdi ki, Allahın əxlaq normaları heç bir zərər gətirmir. Əksinə, həmin normalar faydalıdır, xeyirxahdır, xeyir-duadır. Yəhya bunu belə vurğulayır: “Allahı sevmək, Allahın əmrlərinə riayət etmək deməkdir. Onun əmrləri isə ağır deyildir” (1 Yəhya 5:3).

²¹ Bununla bərabər ona da diqqət yetirək ki, Yəhyanın sözlərinə görə, Allaha tabe olub, Onun əxlaq normalarına sadiq qalmaq, ilk növbədə ona görə müdriklik deyil ki, bizi xoşagəlməz hadisələrdən qoruyacaq. Yəhya bizə hər şeyi düzgün şəkildə görməyə kömək edir. Ən əvvəl, o qeyd edir ki, Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarına sadiq qalmaqla Yehova Allahı sevdiyimizi bildirir və Ona öz məhəbbətimizi ifadə etmək üçün qiymətli imkanlardan istifadə edirik. Doğrudan da, Allahı sevməyi öyrənmək və ya bunu başqalarına öyrətmək, Onun yüksək normalarını e’tiraf edib, onlara müvafiq yaşamağı özünə daxil edir. Bu isə o deməkdir ki, Müqəddəs Kitabın əxlaq normalarını əvvəl özümüz öyrənməli, sonra başqalarına öyrətməliyik.

[Haşiyələr]

Xatırlayırsınızmı?

• Başqalarını öyrətməzdən əvvəl nəyə görə özümüz öyrənməliyik?

• Davranışımız Yehovanın adına necə tə’sir edir?

• Zinakar kimlərin haqqına toxunur?

• Müqəddəs Kitabın əxlaq normaları ilə bağlı siz nə etməyə qərarlısınız?

[18-ci səhifədəki şəkil]

“Onun əmrləri... ağır deyildir”.