Ndɛ tre blu nin nɲɔn

?E batɛmu’n i bo’n yɛle benin?

 1. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin sie nzue’n nun batɛmu yolɛ’n su ɔ?

AFUƐ nga be flɛ i 29 nun’n, be yoli Zezi i batɛmu. Zan batɛmu yofuɛ’n mlɔnnin i Zurdɛn nzue ba’n nun. Zoova bɔbɔ wunnin sa sɔ’n yɛ i klun jɔli su. (Matie 3:16, 17) Ɔ maan, Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa be ajalɛ m’ɔ fata kɛ be fa su ɔ. Kɛ ɔ dili afuɛ 3 nin sin’n, Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: ‘Ɲanmiɛn mannin min atin kɛ n sie ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su ninnge’n kwlaa. I sɔ’n ti, an wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun.’ (Matie 28:18, 19) ?Be yoli e batɛmu kɛ nga Zezi seli kɛ be yo’n sa? ?Sɛ be nin a yomɛn i sɔ’n, e su siesie e wun naan b’a yo i sɔ’n?

 2. ?Batɛmu yolɛ’n i su kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e si be su tɛlɛ’n niɔn?

² I kwlaa yoli o, be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé sú Zoova naan bé trɛ́n i mɛn uflɛ m’ɔ́ yó sran ndɛnmanfuɛ’m be liɛ’n i nun’n, ɔ ti cinnjin kɛ be wun batɛmu yolɛ’n i wlɛ. Kosan ng’ɔ fata kɛ be fa be ɲin sie be su’n, be nun wie mun yɛ: ?Klistfuɛ’m be batɛmu nga be yo i andɛ’n ɔ nin Zezi liɛ’n be ti kun? ?Kɛ be se kɛ be yo sran batɛmu ‘e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun,’ i bo’n yɛle benin? ?Nzue’n nun batɛmu yolɛ nun nda nga Klistfuɛ kun tali’n, wafa sɛ yɛ ɔ kwla yo i nuan su like ɔ?

Batɛmu nga Zan yoli’n

 3. ?Wan mun yɛ Zan i batɛmu’n yoli be ngunmin be liɛ ɔ?

³ Anglo nsiɛn kwlaa naan b’a yo Zezi i batɛmu’n, Zan batɛmu yofuɛ’n boli jasin fɛ’n Zida aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. Ɔ seli kɛ: ‘An kaci amun nzuɛn’n afin Ɲanmiɛn i sielɛ blɛ’n w’a mantan.’ (Matie 3:1, 2) Sran’m be tieli ndɛ nga Zan kannin’n yɛ ɔ yoli be cinnjin kpa. Be kokoli be sa tɛ nga be yoli’n. Ɔ yoli be nsisɔ kpɛkun be wa toli Zan kɛ ɔ yo be batɛmu Zurdɛn nzue ba’n nun. Batɛmu sɔ’n yoli Zuifu’m be ngunmin be liɛ.—Lik 1:13-16; Sa Nga Be Yoli’n 13:23, 24.

 4. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su Zuifu’m be kaci be nzuɛn’n ndɛndɛ ɔ?

⁴ Nanwlɛ, ɔ nin i fata kɛ Zuifu sɔ’m be kaci be nzuɛn ndɛndɛ. Afin afuɛ nga be flɛ i 1513 nun ka naan b’a wu Zezi’n, be nannan’m be nin Ɲanmiɛn Zoova be trali aenguɛ Sinai Oka’n su lɔ kɛ bé yó i nvle. Aenguɛ sɔ’n yoli Zuifu’m be nannan sɔ’m be klun su. Be sa tɛ yolɛ dan’n ti, b’a yoman aenguɛ nga be nin Ɲanmiɛn trali’n i nuan su like. Ɔ maan, ɔ buli be fɔ. Zezi blɛ su’n, lika’n yoli tɛ kpa mannin be. Kɛ nga Malasi fa kannin’n sa’n, ‘Anannganman i cɛn dan’ sroesroe’n ɔ mantannin koko. Afuɛ nga be flɛ i 70 nun’n, “cɛn” sɔ’n juli. Blɛ sɔ nun’n, Rɔmu sonja’m be sacili Zerizalɛmu klɔ’n nin Ɲanmiɛn i sua’n, kpɛkun be kunnin Zuifu akpinngbin. Kɛ ɔ ko yo naan ‘sran’m b’a buabua be wun b’a minndɛ’ Zoova ti’n, be sunmannin Zan Batɛmu Yofuɛ’n kwlaa naan b’a saci Zerizalɛmu. Ɔ fata kɛ be kaci be nzuɛn’n, afin aenguɛ ng’ɔ taka Moizi Mmla’n su’n, b’a faman su. Kpɛkun, ɔ fata kɛ be buabua be wun be sɔ sran nga Zoova sunmɛnnin i be sin’n i nun. Sran sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn i Wa Zezi.—Malasi 4:4-6; Lik 1:17; Sa Nga Be Yoli’n 19:4.

 5. (a) ?Ngue ti yɛ Zan waan ɔ yoman Zezi i batɛmu’n niɔn? (b) ?Ngue like i nzɔliɛ yɛle Zezi i batɛmu’n?

⁵ Zezi bɔbɔ wa toli Zan kɛ ɔ yo i batɛmu’n wie. ?Ngue ti yɛ ɔ yoli sɔ ɔ? Kɛ mɔ Zan si kɛ Zezi w’a yoman sa tɛ naan w’a bɛ i kokolɛ’n ti’n, ɔ seli kɛ: ‘Min yɛ ɔ fata kɛ a yo min batɛmu ɔn, sanngɛ a su ba n sin kɛ n yo wɔ ɔ!’ Sanngɛ Zezi i batɛmu’n ti like uflɛ nzɔliɛ. Ɔ maan, Zezi tɛli i su kɛ: ‘Yaci, yo andɛ liɛ’n, afin ɔ ti i su kɛ e yo sa kwlaa ng’ɔ ti Ɲanmiɛn klun su’n.’ (Matie 3:13-15) Kɛ mɔ Zezi w’a yoman sa tɛ’n ti’n, i batɛmu yolɛ’n kleman kɛ ɔ kacili i nzuɛn’n. Kpɛkun, ɔ nin i fataman kɛ ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn. Afin ɔ ti nvle kun m’ɔ dun mmua fɛli i wun mannin Zoova’n i nunfuɛ. Sanngɛ, kɛ Zezi ɲannin afuɛ 30, i batɛmu nga be yoli’n, ɔ ti i bɔbɔ i ngunmin i liɛ. Kpɛkun, ɔ ti nzɔliɛ kun m’ɔ kle kɛ ɔ fɛli i wun kleli i Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n kɛ ɔ́ yó i klun sa ng’ɔ o siɛn’n.

 6. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n, ɔ yoli Zezi i cinnjin ɔn?

⁶ Ɲanmiɛn i klun sa nga i waan Zezi yo’n, i wie yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i junman’n i dilɛ’n. (Lik 8:1) I wie ekun yɛle i nguan mɔ fɔ nunman nun’n, m’ɔ fa kpɔli sran’m be ti’n. Aenguɛ uflɛ’n taka e ti kpɔlɛ tɛ sɔ’n su. (Matie 20:28; 26:26-28; Ebre Mun 10:5-10) Like nga Zezi i nzue’n nun batɛmu yolɛ’n ti i nzɔliɛ’n, ɔ yoli i cinnjin kpa. W’a manman like wie fi atin kɛ ɔ yo naan i ɲin kpa i batɛmu’n su. Zezi yoli Ɲanmiɛn klun sa’n lele fa guɛli i ti nin i bo. Ɔ fali Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ’n yoli i junman cinnjin kpafuɛ’n.—Zan 4:34.

Klistfuɛ’m be nzue’n nun batɛmu yolɛ’n

 7. ?Batɛmu ndɛ’n nun’n, kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 33 nun Pantekɔtu nun’n, ajalɛ benin yɛ Klistfuɛ’m be fali su ɔ?

⁷ Zan yoli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli’m be batɛmu nzue’n nun. I sin’n, kɛ mɔ bé wá dí famiɛn’n ɲanmiɛn su lɔ’n ti’n, be fali be ɔli Zezi sin. (Zan 3:25-30) Zezi niɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be su maan be yoli sran’m be batɛmu. Batɛmu sɔ’m be nin nga Zan yoli’n, be ti kun. (Zan 4:1, 2) Sanngɛ, kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 33 nun Pantekɔtu nun’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yo sran’m be batɛmu ‘e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun.’ (Matie 28:19) Sɛ e wun ndɛ sɔ’n i wlɛ kpa’n, ɔ́ úka e dan kpa.

 8. ?Batɛmu yolɛ ‘e Si Ɲanmiɛn i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin?

⁸ ?Batɛmu yolɛ ‘e Si Ɲanmiɛn i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin? I bo’n yɛle kɛ i dunman’n nin o, i ɲrun m’ɔ le i’n nin o, i kwlalɛ’n nin o, ninnge nga i waan ɔ́ yó be’n mun o, ɔ nin i mmla mun o, i kwlaa ngalɛ’n ti e liɛ’n su. Maan e bu ndɛ sɔ’n i akunndan e nian. (1) I dunman’n i su ndɛ nga Biblu’n Traduction du Monde Nouveau kɛn i Jue Mun 83:18 nun’n yɛ: “Maan be si kɛ wɔ mɔ ɔ dunman’n yɛle Zoova’n, ɔ kunngba cɛ yɛ like fi nunman ɔ sin asiɛ wunmuan’n su ɔ.” (2) I ɲrun m’ɔ le i’n i su ndɛ nga 2 Famiɛn Mun 19:15 kan’n yɛ: ‘Zoova, Izraɛli Ɲanmiɛn, wɔ kunngba yɛ a ti asiɛ’n kwlaa su Ɲanmiɛn’n niɔn.’ (3) I kwlalɛ’n i su ndɛ nga Sa Nglo Yilɛ 4:11 kan’n yɛ: ‘E Min Ɲanmiɛn, kɛ bé yí wɔ ayɛ bé mánmán wɔ mɔ be se kɛ a kwla sa’n kwlaa yo’n i su ɔ, afin wɔ yɛ a yili like’n kwlaa ɔ, a klo kɛ á yí be ti yɛ a yili be ɔ, yɛ ɔ ti yɛ be o lɛ ɔ.’ (4) Asa ekun’n, ɔ fata kɛ e wun i wlɛ kɛ Zoova yɛ ɔ ti e Nguan Manfuɛ m’ɔ deli e wie’n i sa nun’n niɔn. ‘Zoova, delɛ’n fin wɔ.’ (Jue Mun 3:9; 36:10) (5) Maan e wun i wlɛ weiin kɛ Zoova yɛ ɔ ti Mmla Kpɛfuɛ mɔ like fi nunmɛn i sin’n niɔn. I ‘yɛ ɔ di e jɔlɛ mun ɔn. Anannganman yɛ ɔ siesie mmla’n man e ɔ. Anannganman yɛ ɔ ti e famiɛn ɔn.’ (Ezai 33:22) I ngba ngalɛ’n ti yɛ be wla e fanngan kɛ: ‘Klo ɔ Min Ɲanmiɛn’n kpa, fa ɔ wla’n kwlaa guɛ i su, maan wɔ akunndan’n kwlaa trɛn i su.’—Matie 22:37.

 9. ?Batɛmu yolɛ Ɲanmiɛn ‘i Wa’n i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin?

⁹ ?Batɛmu yolɛ Ɲanmiɛn ‘i Wa’n, i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin? I bo’n yɛle kɛ Zezi Klist i dunman’n nin o, i ɲrun ng’ɔ le i’n nin o, ɔ nin i kwlalɛ’n nin o, i kwlaa ngalɛ’n ti e liɛ’n su. I dunman Zezi’n i bo’n yɛle kɛ “Zoova ti Defuɛ.” Kɛ m’ɔ ti Ɲanmiɛn i Wa kunngba cɛ’n ti’n, i ti yɛ ɔ le ɲrun dan sɔ ɔ. Ɔ ti Ɲanmiɛn i Wa Kpɛn’n. (Matie 16:16; Kolɔsfuɛ Mun 1:15, 16) Ba sɔ’n i su ndɛ nga Zan 3:16 kan’n yɛ: ‘Afin Ɲanmiɛn kloli mɛn’n [i nunfuɛ nga be nin delɛ fata’n] lele ɔ fɛ i Wa kunngba cɛ’n mannin naan sran kwlaa ng’ɔ lafi i su’n w’a mlinman, sanngɛ ɔ ɲan anannganman nguan.’ Kɛ mɔ Zezi nantili ndɛnman su lele fa wuli’n ti’n, Ɲanmiɛn cɛnnin i kpɛkun ɔ mɛnnin i sasu. Kɛ nga akoto Pɔlu kannin’n sa’n, nglo lɔ o, asiɛ’n su wa o, Ɲanmiɛn ‘fɛ i sieli like’n kwlaa su.’ Sɛ Zoova nunman lɛ’n, i yɛ ɔ o lɛ ɔ. I sɔ’n ti’n, kɛ ninnge’m ‘be kwlaa be ti i dunman Zezi’n, be koto i bo, yɛ ɔ fite be kwlaa be nuan kɛ Zezi Klist ti be Min, naan e Si Ɲanmiɛn’n ɲan ɲrun.’ (Filipfuɛ Mun 2:9-11) I sɔ liɛ’n i bo’n yɛle kɛ ndɛ nga ɔ fin Ɲanmiɛn’n, mɔ Zezi kan kleli e’n, maan e fa su.—Zan 15:10.

10. ?Batɛmu yolɛ Ɲanmiɛn ‘i wawɛ’n i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin?

¹⁰ ?Batɛmu yolɛ Ɲanmiɛn ‘i wawɛ’n i dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin? I bo’n yɛle kɛ junman nga Ɲanmiɛn wawɛ’n di’n, ɔ ti e liɛ’n su. ?Yɛ ngue yɛle Ɲanmiɛn i wawɛ’n? Yɛle Zoova i wunmiɛn m’ɔ fa yo i klun sa’n. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: “Ń kó srɛ́ e Si’n, yɛ ɔ́ blɛ́ amun sran uflɛ [ukafuɛ uflɛ kun, NW] m’ɔ́ úka amun, yɛle Ɲanmiɛn wawɛ’n m’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n, ɔ nin amun trán titi.” (Zan 14:16, 17) ?Ngue like yɛ ɔ́ úka be naan b’a yo ɔ? Zezi seli be ekun kɛ: ‘Kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n ko ba amun wun’n, ɔ́ tín amun, án wá kán min ndɛ Zerizalɛmu wa, nin Zide mɛn wunmuan’n nun, ɔ nin Samali lɔ lele fá jú asiɛ’n i awieliɛ.’ (Sa Nga Be Yoli’n 1:8) Zoova fɛli i wawɛ’n fa tuli sran’m be aswre, ɔ maan be klɛli Biblu’n. ‘Afin Ɲanmiɛn ndɛ nga sran’m be kannin’n, b’a kpɛman wie fi be ti nun yɛ be kannin ɔn, i wawɛ’n yɛ ɔ fa wla be nuan yɛ be kannin ɔn.’ (2 Piɛr 1:21) Ɔ maan, kɛ e suan Biblu’n nun like’n e kle kɛ e klun jɔ junman nga Ɲanmiɛn wawɛ’n dili’n su. Wafa kun ekun nga e kle kɛ e klun jɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n su’n yɛle kɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e yi ‘sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n’ i nglo. Yɛle kɛ: ‘Be klo Ɲanmiɛn nin sran, be klun jɔ, be wla gua ase, be tra be awlɛn, be yo sran ye, be yo aklunye, be di nanwlɛ, be yo wɛtɛɛ, yɛ be yo sa i nuan su.’—Galasifuɛ Mun 5:22, 23.

11. (a) ?Andɛ’n, batɛmu yolɛ’n i bo kpakpa’n yɛle benin? (b) ?Ngue ti yɛ be kwla fa batɛmu yolɛ’n sunnzun wulɛ nin cɛnlɛ ɔ?

¹¹ Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 33 nun’n sran klikli nga be yoli be batɛmu kɛ nga Zezi kleli’n sa’n, yɛle Zuifu mun nin sran mɔ be kacili Zuifu’n. W’a cɛman yɛ cenjele like sɔ’n toli Samalifuɛ mun ɔn, ɔ maan be wa kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. I sin afuɛ nga be flɛ i 36 nun’n, nvlenvle’m be nunfuɛ’m be kusu be wa kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. Kwlaa naan b’a yo Samalifuɛ mun nin nvlenvle’m be nunfuɛ’m be batɛmu’n, ɔ fata kɛ be fa be wun man Zoova kɛ bé káci i Wa’n i sɔnnzɔnfuɛ, naan bé sú Ɲanmiɛn. Lele nin andɛ’n, Klistfuɛ’m be nzue’n nun batɛmu yolɛ’n i bo’n yɛ ɔ o lɛ. Kɛ be mlɔn sran nzue’n nun mlɔnmlɔn’n, i sɔ liɛ’n ti be wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n i nzɔliɛ like kpa kun. Afin e batɛmu yolɛ’n ti kɛ e wuli yɛ b’a sie e sa. Yɛle kɛ, kɛ be mlɔn e nzue’n nun’n, i sɔ liɛ’n kle kɛ e wlali e ayeliɛ laa’n i ase. Kɛ e fin nzue’n nun fite’n, i sɔ liɛ’n ti nzɔliɛ kun m’ɔ kle kɛ be cɛnnin e nguan kɛ e yo Ɲanmiɛn klun sa’n. Be kwlaa nga be kaci Klistfuɛ’n, kɛ be ‘batɛmu’n ti kun’ sɔ ɔ. Kɛ be ko yo Klistfuɛ sɔ’m be batɛmu’n, be kaci Zoova i Lalofuɛ, yɛ be kaci ‘Ɲanmiɛn junman difuɛ.’—Efɛzfuɛ Mun 4:5; 2 Korɛntfuɛ Mun 6:3, 4.

12. ?Ngue like yɛ Klistfuɛ’m be nzue’n nun batɛmu yolɛ’n ti i nzɔliɛ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ ti sɔ ɔ?

¹² Ɲanmiɛn bu batɛmu sɔ’n i like dan kpa, afin ɔ de sran nguan. I wie yɛle kɛ, kɛ nzue dan’n tɔli’n, Nowe boboli mmeli kun fa deli i awlobofuɛ mun. Kɛ akoto Piɛli kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ wieli’n, ɔ seli ekun kɛ: ‘Nzue sɔ’n ti batɛmu mɔ maan amun a ɲan amun ti andɛ’n i nzɔliɛ. Nán kɛ ɔ wunnzin e wunnɛn’n su fiɛn ɔn, sanngɛ ɔ maan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ nán maan e klun titi e kun. Zezi Klist i cɛnlɛ’n ti yɛ e ɲannin e ti ɔ.’ (1 Piɛr 3:21) Mmeli mɔ sran ɲinma tɛ i’n, ɔ kleli weiin kɛ Nowe lafili Ɲanmiɛn su yɛ ɔ dili junman nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i kɛ ɔ di’n. Kɛ Nowe boboli mmeli’n wieli’n, “nzue kunngba’n kusu, kɛ ɔ yi katali asiɛ’n su’n, ɔ nunnunnin laa mɛn liɛ’n.” (2 Piɛr 3:6) Sanngɛ Nowe nin i awlobofuɛ mun be ti ‘sran mɔcuɛ cɛ yɛ be fuli mmeli sɔ’n nun be trannin nzue’n i ɲin su lele be ɲannin be ti ɔ.’—1 Piɛr 3:20.

13. ?Wafa sɛ yɛ nzue’n nun batɛmu yolɛ’n de e ɔ?

¹³ Andɛ’n, be nga be lafi Klist i cɛnlɛ’n su mɔ be fa be wun man Zoova’n, be yo be batɛmu naan b’a yi i sɔ liɛ’n i nglo. Be yo Ɲanmiɛn klun sa nga i waan e yo i andɛ’n, ɔ maan i sɔ liɛ’n deli be mɛn tɛ kain nga nun. (Galasifuɛ Mun 1:3, 4) Kɛ bé wá núnnún mɛn tɛ nga’n, bé fíte nun. Ɲanmiɛn deli be kpɛkun ɔ yoli maan be klun titiman be kun. Akoto Zan kan kle Ɲanmiɛn sufuɛ mun kɛ: ‘Mɛn’n nin i nun ninnge kwlaa mɔ sran ɲin blo su’n, bé wíe, sanngɛ sran ng’ɔ yo Ɲanmiɛn klun sa’n, ɔ́ ká lɛ tititi.’—1 Zan 2:17.

Nda nga e tali’n, maan e yo i nuan su like

14. ?Ngue ti yɛ e batɛmu yolɛ’n i ngunmin’n, ɔ kleman kɛ y’a fite nun ɔn?

¹⁴ Sɛ e bu i kɛ e batɛmu yolɛ’n i ngunmin yɛ ɔ kle kɛ y’a fite nun’n, nn e su laka e wun. Maan e fa e wun man Zoova sakpasakpa Zezi Klist dunman nun naan i sin’n, e yo Ɲanmiɛn klun sa’n. Kpɛkun maan e lafi Ɲanmiɛn su lele fa ju i awieliɛ. Saan sɛ e yo i sɔ liɛ’n yɛ e wun mɔ e fa man Ɲanmiɛn’n, ɔ́ ɲán ɲrun ɔn. ‘Sran ng’ɔ trɛ i awlɛn lele ju i awieliɛ’n, ɔ́ fíte nun.’—Matie 24:13.

15. (a) ?Ngue like yɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ Klistfuɛ mɔ be yoli be batɛmu’n, be yo i andɛ ɔ? (b) ?E mɛn dilɛ nun’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ yolɛ’n, ɔ yo e cinnjin ɔn?

¹⁵ Ɲanmiɛn i klun sa nga i waan Zezi yo’n, i wie yɛle kɛ ɔ wu naan ɔ fɛ i nguan’n yi tɛ. E liɛ’n, ɔ fata kɛ e fa e wun e kle Ɲanmiɛn. Kpɛkun maan e mɛn dilɛ nun’n, e klɛn e wun e yo Ɲanmiɛn klun sa’n. (Rɔmfuɛ Mun 12:1, 2) Blɛ wie nun’n, e ɲinfu e yo kɛ mɛn nunfuɛ mɔ be sin yia e’n sa’n. Annzɛ kusu’n, wie liɛ’n e mɛn dilɛ nun’n, e bɔbɔ e ninnge liɛ mun ngunmin yɛ e kunndɛ ɔ, kpɛkun e su Ɲanmiɛn nvɛɛ su. Sɛ e yo sɔ’n, e kwlá seman kɛ e yo Ɲanmiɛn klun sa’n. (1 Piɛr 4:1-3; 1 Zan 2:15, 16) Kɛ Zuifu kun usali like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan w’a ɲan anannganman nguan’n, Zezi tɛli i su kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ nian mmla’n su nanti naan i mɛn dilɛ’n yo sanwun. Sanngɛ i sin’n, Zezi kannin like kun m’ɔ ti cinnjin trɛ i ngba’n i ndɛ: Ɔ fata kɛ ɔ kaci Klistfuɛ, yɛle kɛ [ɔ kaci] Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. I sɔ liɛ’n yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo i mɛn dilɛ’n nun like cinnjin kpafuɛ’n niɔn. Aɲanbeun ninnge kunndɛlɛ’n kwlá yoman cinnjin trɛmɛn i sɔ liɛ’n.—Matie 19:16-21.

16. (a) ?Ɲanmiɛn Sielɛ’n i junman benin yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be kwlaa be di ɔ? (b) ?Kɛ nga e fa wun i fluwa’n i bue 116 nin bue 117 nun sa’n, ajalɛ kpa benin yɛ e kwla fa bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n niɔn? (c) ?Ngue like yɛ e klun mɔ e tu e bo jasin fɛ’n ɔ kle ɔ?

¹⁶ Ɔ nin i fata kɛ e yi i nglo ekun kɛ Ɲanmiɛn klun sa nga i waan Zezi yo’n, ɔ wɔ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i junman m’ɔ ti cinnjin kpa’n ekun’n. Be kpali Zezi sieli i kɛ ɔ yo Famiɛn. Sanngɛ, i nun m’ɔ o asiɛ’n su wa’n, ɔ boli Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n juejue su. Ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n kunngba’n juejue su sɔ wie. Kpɛkun, ɔ nin i fata kpa kɛ e tu e klun e di junman sɔ’n. Kɛ e yo sɔ’n, e kle kɛ e si nglo nin asiɛ’n be sielɛ nga Zoova sie’n i su ye, kpɛkun e yi i nglo ekun kɛ e klo e wiengu mun. (Matie 22:36-40) Asa ekun’n, e kle kɛ e nin Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n bofuɛ ngba mɔ be o mɛn wunmuan nun’n, e bo ti kun e su Ɲanmiɛn. E kwlaa e bo yo kun e kplin e ɲin naan y’a ɲan anannganman nguan asiɛ’n nga Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n ɔ́ síe’n, i su.

I nun flanlɛ

• ?Wafa sɛ yɛ Zezi i batɛmu’n ɔ nin andɛ nzue nun batɛmu yolɛ’n be ti kunngba ɔ? ?Yɛ ngbaciɛ benin yɛ ɔ o batɛmu wafa nɲɔn sɔ’m be afiɛn ɔn?

• ?Batɛmu yolɛ ‘e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun’n,’ i bo’n yɛle benin?

• ?Batɛmu yolɛ nun’n nda nga e tali’n, wafa sɛ yɛ e kwla yo i nuan su like ɔ?

[Foto be su ndɛ mun, bue 116, 117]

WAFAWAFA NGA E BO ƝANMIƐN SIELƐ’N I JASIN FƐ’N

Anuananuan’m be nun’n.

E kle e osufuɛ mun’n.

Junman su lɔ’n.

Suklu lɔ’n.

Akpɔ nuan’n.

Sran’m be osu nianlɛ nun’n.

Biblu’n nun like klelɛ nun’n.