NDƐ TRE 10
“Zoova i ndɛ’n truli”
Piɛli fin bisua fiteli, kannzɛ be kleli Klisifuɛ’m be yalɛ’n sanngɛ be boli jasin fɛ’n titi
Ɔ taka Sa Nga Be Yoli’n 12:1-25 su
1-4. ?Sa kekle benin yɛ ɔ tɔli Piɛli su-ɔ? ?Sɛ e yɛ sa sɔ’n tɔ e su’n, wafa sɛ yɛ e wun yó e-ɔ?
KƐ SONJA’M be ɲinnin Piɛli i sin anuan bisua lɔ’n, anuan dan sɔ mɔ blalɛ yɛ be fa yoli’n w’a tɛman blɛblɛ. Piɛli o sonja nɲɔn be afiɛn yɛ be fali jrɔkɔ be cili i sa, be su fɛ i kɔ bisua lɔ. Ɔ́ mínndɛ dɔ kpanngban annzɛ le nɲɔn kun naan w’a si sa nga bé wá fá yó i’n. Like kwlaa nga i ɲin ta be’n yɛle blalɛ mun, nin talɛ mun nin jrɔkɔ nga be fa cili i sa’n, ɔ nin sonja nga be niɛn i su’n.
2 Kɛ ɔ cɛli kan’n yɛ be kleli like nga bé wá fá yó Piɛli’n niɔn. Famiɛn Erɔdu Agripa Klikli’n waan kunlɛ yɛ be kun Piɛli-ɔ.a I kpa bɔbɔ’n kɛ Delɛ Cɛn’n ko sin’n, bé fá Piɛli klé nvlefuɛ mun. Yɛ kunlɛ mɔ bé wá kún i’n wá yó be fɛ kpa. Nán wlanwlanlɛ ngbɛn yɛ be su wlɛnwlɛn i-ɔ. Afin Erɔdu kunngba sɔ’n kunnin akoto Zaki ɔ nin-a cɛman.
3 Lika’n w’a san yɛ sɛ lika’n cɛn’n bé kún Piɛli. ?Kɛ Piɛli i ngunmin o bisua’n nun lɔ lika tuun sɔ’n nun’n, ngue yɛ ɔ buli i akunndan-ɔn? ?Ndɛ nga Zezi kan kleli i laa’n, yɛ ɔ buli i akunndan-ɔn? Zezi seli Piɛli kɛ cɛn kun’n bé wá trɛ́ i, kpɛkun bé cí i bé kɔ́. (Zan 21:18, 19) Atrɛkpa’n, Piɛli seli i wun kɛ cɛn sɔ’n yɛ w’a ju-ɔ.
4 ?Sɛ e yɛ sa kɛ ngalɛ’n sa’n tɔli e su’n, wafa sɛ yɛ é wún yó e-ɔ? Nanwlɛ, sran kpanngban be wla bó be wun. Afin bé bú i kɛ sa ng’ɔ o be su lɛ’n, ɔ lemɛn i yowlɛ. Sanngɛ Zezi Klisi i sɔnnzɔnfuɛ nanwlɛfuɛ’m be liɛ’n, be si kɛ sa wie fi nunman lɛ m’ɔ lemɛn i yowlɛ-ɔ. ?Kɛ bé klé Piɛli nin i wiengu Klisifuɛ’m be yalɛ’n, ngue yɛ be yoli-ɔ? ?Yɛ afɔtuɛ benin yɛ like nga be yoli’n, ɔ man e-ɔ?
“Asɔnun’n i nunfuɛ’m be srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa” (Yol. 12:1-5)
5, 6. (1) ?Ngue ti yɛ Erɔdu Agripa Klikli’n kleli Klisifuɛ’m be ɲrɛnnɛn-ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ kleli be ɲrɛnnɛn-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ Zaki i wie’n yoli asɔnun’n i nunfuɛ’m be ya dan-ɔn?
5 Kɛ nga e fa wunnin i fluwa’n i ndɛ tre ng’ɔ sinnin lɛ’n nun sa’n, kɛ Kɔɔnɛyi m’ɔ timan Zifu’n nin i awlofuɛ’m be kacili Klisifuɛ’n, nanwlɛ, i sɔ’n yoli asɔnun’n i nunfuɛ’m be fɛ dan. Sanngɛ kɛ Zifu nga be nin-a kaciman Klisifuɛ’n be wunnin kɛ Zifu nga be ti Klisifuɛ’n, be nun kpanngban be nin be nga be timan Zifu’n be su Ɲanmiɛn likawlɛ’n, i sɔ’n yoli be ya dan.
6 Erɔdu ti politikifuɛ kun m’ɔ bu i wun ngwlɛlɛfuɛ-ɔ. Ɔ wunnin kɛ sa sɔ’n nun’n, ɔ kwla yo maan Zifu’m be klo i sa. I sɔ’n ti’n, ɔ boli Klisifuɛ’m be ɲrɛnnɛn klelɛ bo. Atrɛkpa’n, ɔ tili i kɛ akoto Zaki ɔ nin Zezi be afiɛn mantannin kpa. I sɔ’n ti’n, “ɔ fali tokofi kunnin Zaki m’ɔ ti Zan i niaan bian’n.” (Yol. 12:2) Nanwlɛ, i sɔ’n boli asɔnun’n nunfuɛ’m be wla dan. Kɛ Zezi kacili’n, ɔ nin kɛ ɔ́ yó abonuan sa trele wie mun’n, akoto nsan cɛ yɛ be wunnin nun-ɔn. Yɛ Zaki o akoto nsan sɔ’m be nun. (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42) Zezi tɔnnin Zaki nin i niaan bian Zan be dunman kɛ “Angblannan’n i Mma mun.” Afin be ti juejuefuɛ. (Mar. 3:17) I sɔ’n ti’n, kunlɛ nga be kunnin akoto sɔ m’ɔ ti yakpafuɛ’n, m’ɔ ti nanwlɛfuɛ mɔ sran’m be klo i dan’n, ɔ yoli asɔnun’n i nunfuɛ’m be ya dan.
7, 8. ?Kɛ be wlali Piɛli i bisua’n, ngue yɛ asɔnun’n i nunfuɛ’m be yoli-ɔ?
7 Kɛ be kunnin Zaki’n, i sɔ’n yoli Zifu’m be fɛ sakpasakpa, kɛ nga Agripa fa sunnzunnin’n sa. Yɛ i sɔ’n wlɛli i fanngan dan ti’n, i waan ɔ́ kún Piɛli wie. Kɛ nga e fa wunnin i ndɛ tre’n i bo bolɛ’n nun sa’n, ɔ ko trali Piɛli. Atrɛkpa’n, Agripa i wla kpɛnnin su kɛ akoto’m be kwla fin bisua be fite, kɛ nga e wunnin i ndɛ tre 5 nun sa. I sɔ’n ti’n, Agripa cili Piɛli nin jrɔkɔ, kpɛkun ɔ fɛ i sieli sonja nɲɔn be afiɛn. Yɛ sonja blu-nin-nsiɛn (16) ekun be kacikaci be wun wia nun nin kɔnguɛ. Be niɛn i su, kɛ ɔ ko yo naan w’a wanndiman’n ti. Sɛ ɔ wanndi kusu’n, be bɔbɔ yɛ bé kún be síe i osu-ɔ. ?Sa kekle sɔ’n nun’n, ngue yɛ Piɛli nin i wiengu Klisifuɛ’m be kwla yo-ɔ?
8 Asɔnun’n i nunfuɛ’m be wunnin like trele ng’ɔ fata kɛ be yo’n. Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 12, i mma 5 se kɛ: “Piɛli kali bisua lɔ. Sanngɛ asɔnun’n i nunfuɛ’m be srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa be mɛn i titi.” Nanwlɛ, Klisifuɛ’m be tuli be klun be srɛli Ɲanmiɛn mannin be niaan kpa sɔ’n, be srɛli tankaan kpa. I sɔ’n kle kɛ kunlɛ nga be kunnin Zaki’n w’a bubuman be sa sin. Asa kusu’n, b’a bumɛn i le kɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n ti be wun yalɛ klelɛ ngbɛn. Srɛlɛ nga e srɛ’n ti Zoova i cinnjin dan. Sɛ srɛlɛ nga e srɛ’n ti i klun su’n, ɔ́ tɛ́ e su. (Ebr. 13:18, 19; Zak. 5:16) I sɔ’n man Klisifuɛ’m be afɔtuɛ cinnjin kpa andɛ.
9. ?Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nun’n, ajalɛ kpa benin yɛ Piɛli i niaan Klisifuɛ’m be kle e-ɔ?
9 ?A si Klisifuɛ wie mɔ sa kekle’m be o be su’n? Be kle wie’m be yalɛ. Wie’m be liɛ’n, awa tanninnin jasin fɛ’n i bolɛ’n be nvle’n nun. Wie’m be kusu be liɛ’n, sanvuɛsa w’a tɔ be su. Aniaan wie’m be liɛ’n, be awlofuɛ mun yɛ be tanndan be ɲrun-ɔn. Wie’m be sa sin w’a bubu be, annzɛ sa kekle uflɛ o be su. Ɔ maan Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti kekle be sa nun. A kwla srɛ Ɲanmiɛn man be. Sɛ a bu aniaan kwlaa sɔ’m be akunndan’n, kɛ á srɛ́ Zoova ‘m’ɔ tie e srɛlɛ’n,’ a kwla bo be tinuntinun be dunman. (Jue. 65:2) Afin kɛ sa kekle wie o e su’n, e kunndɛ kɛ e niaan’m be srɛ man e.
“Su min su, nán jran” (Yol. 12:6-11)
10, 11. Amun kan wafa nga Zoova i anzi’n deli Piɛli bisua lɔ’n i ndɛ.
10 ?Sa ng’ɔ su wa ju Piɛli su’n, ɔ kunnin i srɛ? E kwlá dimɛn i nanwlɛ trele sa. Sanngɛ nga e si i’n, yɛle kɛ kɔnguɛ kasiɛn ng’ɔ o bisua lɔ’n, ɔ lafili kpa sa pɔɔ sonja nɲɔn nga be niɛn i su’n be afiɛn. Piɛli ti sran kun m’ɔ lafi Zoova su dan-ɔn. Ɔ si kɛ i kwlaa yoli-o, Zoova i wla su fimɛn i su. (Rɔm. 14:7, 8) Sanngɛ atrɛkpa’n, Piɛli siman kɛ abonuan sa kun su wa ju. Yɛle kɛ bisua ng’ɔ o nun lɔ’n, i nun kpajali sa wauun. Kpɛkun-ɔn, anzi kun yɛ ɔ jin yɛ. Sonja’m be wunmɛn i. Kpɛkun ɔ tinngeli Piɛli ndɛndɛ. Be ja nun lɛ’n, jrɔkɔ nga be fa cicili Piɛli i sa’n, be flo guali. Kusu nn kɛ a nian jrɔkɔ sɔ mun sa’n, klɔ sran kwla bubuman nun.
11 Like ng’ɔ fata kɛ Piɛli yo’n, anzi’n kɛnnin i kpe kleli i. Anzi’n seli i kɛ: “Jaso ndɛndɛ. [. . . ] Wla ɔ tralɛ’n nin ɔ ngbabua’n. [. . . ] Wla ɔ tralɛ dan’n.” I sɔ kusu yɛ Piɛli yoli-ɔ. I agualiɛ su’n, ɔ seli i kɛ: “Su min su, nán jran.” Yɛ Piɛli suli i su-ɔ. Be jasoli sua ba nga be wlali Piɛli i bisua lɔ’n nun. Kpɛkun be nanti ɔli gua su lɔ, kan gladi difuɛ’m be jinjin lɔ’n. Be sinnin be wun lɛ blɛlɛlɛ kpɛkun be juli anuan gbendengble dan mɔ blalɛ yɛ be fa yoli’n i wun lɔ. Atrɛkpa’n, kɛ bé kɔ́ sɔ’n, Piɛli usɛli i wun wafa nga bé yó naan b’a sin anuan sɔ’n nun’n. Sɛ Piɛli buli i sɔ akunndan’n, ɔ su cɛman naan w’a wun ndɛ’n i wlɛ. Afin kɛ bé wá mántan anuan’n i koko’n, “anuan’n bɔbɔ tikeli i wun mannin be.” Ɔ maan be sinnin anuan’n nun ndɛndɛ kpɛkun be fiteli akpɔ’n su lɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ anzi’n mlinnin Piɛli i ɲrun-ɔn. Kɛ Piɛli i kunngba kali lɛ’n, yɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ nán aolia nun sa yɛ w’a wun i-ɔ, sanngɛ be ɲin jrɛiin nun-ɔn. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ w’a fite nun.—Yol. 12:7-11.
12. ?Sɛ e bu wafa nga Zoova deli Piɛli’n i akunndan’n, ngue ti yɛ i sɔ’n fɔ́nvɔ e-ɔ?
12 Kɛ e wun kɛ Zoova kwla sa kwlaa yo naan ɔ kwla de i sufuɛ mun’n, i sɔ’n gua e awlɛn su nzue dan. Siefuɛ ng’ɔ wlali Piɛli i bisua’n i awa’n leman wunsu mɛn wunmuan’n nun. Ɔ nin i sɔ ngba’n Piɛli nantili i ja yɛ ɔ fin bisua lɔ fiteli-ɔ. Zoova yoman abonuan sa kɛ ngalɛ’n sa fa demɛn i sufuɛ’m be kwlakwla. Afin w’a yoman abonuan sa w’a deman Zaki. Asa kusu’n, kɛ kasiɛn su’n, Piɛli i su ndɛ nga Zezi kannin’n ɔ kpɛnnin su’n, w’a yoman abonuan sa w’a demɛn i. Andɛ’n, Klisifuɛ’m be lafiman su kɛ Zoova yó abonuan sa fá dé be. Sanngɛ like nga be wla fiman su’n, yɛle kɛ Zoova w’a kaciman. (Mal. 3:6) Ɔ cɛ kaan’n, ɔ́ wá fɛ́ i Wa’n cɛ́n sran miliɔn kpanngban kpa mɔ be wuli’n, mɔ sɛ é kwlá sé’n wie’n wlali be bisua’n. (Zan 5:28, 29) Nda kɛ ngalɛ sa mɔ Ɲanmiɛn tali be’n, be kwla uka e naan kɛ sa kekle’m be tɔ e su’n, y’a kwla jran kekle.
‘Kɛ be wunnin i’n, ɔ boli be nuan’ (Yol. 12:12-17)
13-15. (1) ?Kɛ be nga be yiali Mari i awlo lɔ’n be wunnin Piɛli’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n yoli be-ɔ? (2) ?Ndɛ benin yɛ Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n kannin be kasiɛn su-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Piɛli ukɛli i niaan Klisifuɛ mun titi-ɔ?
13 Piɛli jin akpɔ’n su lɛ lika tuun nun, ɔ su bu lika ng’ɔ́ kɔ́’n i akunndan. I sin’n, ɔ fali ajalɛ kun. Klisifuɛ bla kun mɔ be flɛ i kɛ Mari’n ɔ tran koko lɛ. Mari sɔ’n ti angbeti bla yɛ ɔ le sika. Asa ekun’n, ɔ le sua dan kun mɔ asɔnun’n i nunfuɛ’m be kwla yia lɔ-ɔ. Zan Marki i nin yɛle bla sɔ’n. Kpɛ klikli nga bé kán yasua sɔ’n i ndɛ Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n nun’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Yasua sɔ’n wa kacili kɛ Piɛli i wa sa. (1 Piɛ. 5:13) Kɔnguɛ sɔ’n nun’n, kannzɛ lika’n w’a ɔ mmua’n, sanngɛ sran kpanngban kpa be yiali Mari i awlo lɔ, be o lɔ bé srɛ́ Ɲanmiɛn. Atrɛkpa’n be su srɛ naan Piɛli fin bisua fite. Sanngɛ wafa nga Zoova wá tɛ́ be srɛlɛ’n su’n, ɔ́ bó be nuan.
14 Piɛli boboli anuan’n. Anuan sɔ’n kɛ be tike’n, be to awlo klun kun kwlaa naan b’a to sua’n. Talua kun m’ɔ di junman lɔ’n yɛ ɔ bali anuan’n i tikelɛ-ɔ. Be flɛ i kɛ Rɔdu. Dunman sɔ’n ti Glɛki dunman, yɛ i bo’n yɛle kɛ “Rozu.” (Flɛli kun i dunman-ɔn.) Kɛ talua’n tili Piɛli i nɛn’n, i nuan boli i wun dan. I wun m’ɔ bliblili i ti’n, w’a tikeman anuan’n. Ɔ yacili Piɛli akpɔ’n su lɛ yɛ ɔ wanndi ɔli sua’n nun lɔ-ɔ. Ɔ ko kan kleli sua’n nun lɔfuɛ’m be kɛ Piɛli o lɛ. Be kusu be seli i kɛ i ti w’a saci. Sanngɛ ɔ jrannin su kpa kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n ti nanwlɛ. Ɔ maan be nun wie’m be wa lafili su. Sanngɛ be buli i kɛ anzi kun-ɔn, naan ɔ yoli i wun kɛ Piɛli sa. (Yol. 12:12-15) Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Piɛli kusu te bobo anuan’n. I agualiɛ su’n, be bali anuan’n nun lɛ naan b’a tike.
15 Kɛ “be wunnin i’n, ɔ boli be nuan.” (Yol. 12:16) Piɛli seli be kɛ be muan be nuan naan w’a kwla kan sa ng’ɔ juli’n i ndɛ w’a kle be. Asa ekun’n, ɔ seli be kɛ be bo sa ng’ɔ juli’n su kle Zaki nin aniaan mun. I sin’n ɔ ɔli, kɛ ɔ ko yo naan Erɔdu i sonja’m b’a tomɛn i lɛ’n ti. Piɛli ɔli lika uflɛ ko suli Ɲanmiɛn juejue su. Sɛ w’a yoman kɛ klɛn wlalɛ’n i su ndɛ ng’ɔ tɔli mɔ be kɛn i ndɛ Sa Nga Be Yoli ndɛ tre 15 nun sa mɔ Piɛli ijɔli nun’n, be kɛnmɛn i ndɛ lika uflɛ fi kun. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, junman nga akoto Pɔlu dili’n, nin ajalɛ ng’ɔ tuli be’n, be ndɛ yɛ Sa Nga Be Yoli fluwa’n kan-ɔn. Sanngɛ e kwla lafi su kɛ lika kwlaa nga Piɛli ɔli’n, ɔ wlali i niaan’m be fanngan naan be lafi Ɲanmiɛn su kpa. Kɛ Piɛli jasoli Mari i awlo lɔ m’ɔ yacili aniaan’m be lɛ’n, e si kɛ aniaan sɔ’m be dili aklunjɔɛ dan.
16. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ aklunjɔɛ nga é wá dí i cɛn wie lele’n, ɔ su yoman kaan-ɔn?
16 Wie liɛ’n, like nga Zoova i sufuɛ’m be sunnzunman’n, yɛ ɔ yo man be-ɔ. Kɛ ɔ ko yo sɔ kusu’n, nanwlɛ be siman wie se. I sɔ sa’n yɛ ɔ juli Piɛli i niaan Klisifuɛ’m be su kɔnguɛ sɔ’n nun-ɔn. Yɛ andɛ kusu’n, kɛ e wun wafa nga Zoova yra e su’n, e wun yo e sɔ wie. (Ɲan. 10:22) Cɛn wie lele’n, é wá wún wafa nga Zoova wá yía nda kwlaa ng’ɔ tali be’n be nuan asiɛ wunmuan’n su’n. Nanwlɛ sa nga bé wá jú’n, bé yó kpa dan trán nga e sunnzun i andɛ’n lelele. I sɔ’n ti’n, sɛ e nin i e nanti klanman lele guɛ i ti nin i bo’n, e kwla lafi su kɛ aklunjɔɛ nga é wá dí’n, ɔ su yoman kaan.
“Zoova i anzi’n yoli i like yaya” (Yol. 12:18-25)
17, 18. ?Ngue ti yɛ sran’m be manmannin Erɔdu-ɔ?
17 Fitelɛ mɔ Piɛli fin bisua lɔ fiteli’n, ɔ boli Erɔdu bɔbɔ nuan. Sanngɛ ɔ fali ya dan kpa. Ɔ sunmannin sran ndɛndɛ naan be ko kunndɛ i. Kpɛkun ɔ usausali gladi difuɛ nga be niannin Piɛli su’n be sa. I kpa bɔbɔ’n, ɔ seli kɛ be fa be wɔ naan “be ko tu be fɔ.” Atrɛkpa’n, bé kó kún be. (Yol. 12:19) Nanwlɛ, Erɔdu Agripa siman aunnvɔɛ kaan sa. ?Sanngɛ sran tɛ sɔ’n, bé tú i fɔ cɛn kun?
18 Agripa i ɲin guali ase, afin w’a kwlá kunman Piɛli. Sanngɛ ɔ́ wá ɲán blɛ kun naan ɔ́ fá títí i ɲrun ɲannzuɛn. Yɛle kɛ i kpɔfuɛ wie’m be wa toli i naan be nin i bé síesíe be afiɛn. Ɔ maan ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ íjɔ nzra nun. Liki klɛli i kɛ kwlaa naan Erɔdu w’a ijɔ’n, ɔ “wlɛli i famiɛn tralɛ’n.” Zifu bian nga be flɛ i kɛ Zozɛfu m’ɔ si laa sa’m be su ndɛ’n, ɔ klɛli i kɛ sika yɛ be fa yoli Erɔdu i famiɛn tralɛ’n niɔn. I liɛ’n kɛ ɔ́ bó mianmian’n, sran’m bé bú i kɛ ɔ ti kɛ ɲanmiɛn wie sa. Politikifuɛ sɔ m’ɔ tu i wun’n, ɔ wa ijɔli nzra nun. Yɛ kɛ ɔ́ íjɔ’n, sran’m be mɛnmɛnnin i. Be kpan seli kɛ: “I nɛn’n tɛ kɛ Ɲanmiɛn liɛ’n sa, nán klɔ sran nɛn-ɔn!”—Yol. 12:20-22.
19, 20. (1) ?Ngue ti yɛ Zoova kleli Erɔdu i ɲrɛnnɛn-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ Erɔdu i su ndɛ’n gua e awlɛn su nzue-ɔ?
19 Ɲanmiɛn kunngba cɛ yɛ ɔ fata kɛ be mɛnmɛn i kɛ ngalɛ’n sa-ɔ. Ɲanmiɛn kusu i ɲin ta Erɔdu. Kɛ sran’m bé mánmán Erɔdu’n, ɔ kwla ijɔ be. Annzɛ kusu ɔ kwla se be kɛ nán be yo sɔ. Sɛ ɔ ti kɛ ɔ yoli sɔ’n, nn sa w’a ɲɛnmɛn i. Sa ng’ɔ juli i su’n kle kɛ ndɛ nga Ɲanndra Mun 16:18 kan’n ti nanwlɛ. Ɔ se kɛ: “Be wun tulɛ’n i like ng’ɔ su i su’n yɛle ɲrɛnnɛn’n.” Be ja nun lɛ’n, Zoova i anzi’n yoli i like yaya. Kpɛkun ɔ wuli kain dan. Afin “kakaa’m be loli i wun yɛ ɔ wuli-ɔ.” (Yol. 12:23) Zozɛfu seli kɛ tukpacɛ’n tɔli Agripa su kpɛ kunngba. Ɔ kan guali su kɛ famiɛn’n wunnin i wlɛ kɛ manmanlɛ mɔ be mɛnmɛnnin i m’ɔ sɔli nun’n, i ti yɛ ɔ su wu-ɔ. Zozɛfu kan guali su kɛ Agripa wunnin i ɲrun lele cɛn ba nnun naan w’a wu.b
20 Ɔ ju wie’n, ɔ yo e kɛ be nga be sroman Ɲanmiɛn mɔ be yo sa tɛtɛ’n, be tuman be fɔ sa. Ɔ fataman kɛ i sɔ’n kusu bo e nuan. Afin “mɛn wunmuan’n o klunwifuɛ’n i sa nun.” (1 Zan 5:19) Ɔ ju wie’n kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be wun kɛ be tuman klunwifuɛ’m be fɔ’n, i sɔ’n bo be wla. I sɔ’n ti yɛ ndɛ kɛ ngalɛ’n sa’m be gua e awlɛn su nzue-ɔ. Afin ndɛ sɔ’m be kle kɛ Zoova di klunwifuɛ’m be jɔlɛ. Yɛ ɔ kpɛn i sufuɛ’m be kwlaa be wla kɛ ɔ klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n. (Jue. 33:5) Maan ɔ cɛ sɛ cɛ sɛ’n, saan ɔ́ dí sran’m be jɔlɛ cɛn kun.
21. ?Afɔtuɛ cinnjin benin yɛ Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 12 man e-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n wla e fanngan andɛ-ɔ?
21 Wafa nga ndɛ’n i bo’n guali’n, ɔ wla e fanngan dan. Afin Biblu’n se kɛ: “Zoova i ndɛ’n truli, kpɛkun sran kpanngban kpa be wa lafili su.” (Yol. 12:24) Wafa nga jasin fɛ bolɛ junman’n ɔli i ɲrun’n, i su ndɛ nga be klɛli’n kpɛn e wla kɛ Zoova yra junman nga e di i andɛ’n su wie. Ndɛ nga be klɛli m’ɔ o Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 12 nun’n, ɔ kleman e ngbɛn kɛ be kunnin akoto kun naan kun liɛ’n, ɔ fin bisua lɔ fiteli. Sanngɛ ɔ kle e kɛ Satan yo like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan Klisifuɛ’m be asɔnun’n nunnun, naan jasin fɛ’n bolɛ junman’n jran’n, sanngɛ Zoova yo maan i sɔ liɛ’n kpi ase. Ajalɛ kwlaa nga Satan fa’n kpi ase. Yɛ sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ yó naan jasin fɛ bolɛ junman’n jran’n, i sɔ liɛ’n kpí ase wie. (Eza. 54:17) Sanngɛ be nga be o Zoova nin Zezi be sin’n be liɛ’n, like nga be yo’n su kpiman ase le. Ndɛ sɔ’n wla e fanngan dan. Nanwlɛ, kɛ e yo mɔ “Zoova i ndɛ’n” tru andɛ’n, i sɔ’n ti e cenjele like.
a Nian kuku nga be flɛ i kɛ “Famiɛn Erɔdu Agripa Klikli’n” nun.
b Dɔɔtrɔ bian kun m’ɔ klɛ fluwa wie’n, ɔ klɛli i kɛ wafa nga Zozɛfu nin Liki be yiyili tukpacɛ ng’ɔ tɔli Erɔdu su’n i nun’n, ɔ kle kɛ kakaa mma wie’m be tanninnin i klun aya mun. Kɛ sran’n wú’n, wie liɛ’n ɔ fi kaka mma sɔ mun, annzɛ kusu be fin i wunnɛn’n nun fite. Fluwa kun nun’n, be klɛli i kɛ: “Kɛ mɔ Liki ti dɔɔtrɔ’n, i ti yɛ ɔ yiyili sa ng’ɔ juli Erɔdu su’n nun weinwein-ɔn. Yɛ i sɔ’n uka e maan e wun i wlɛ kɛ Erɔdu i wie’n yoli ɲrɛnnɛn dan.”