Nowe nin Nzue Dan’n be su ndɛ’n—?Be ti nanwlɛ annzɛ be ti ngua?

Nzue Dan’n tɔli sakpasakpa. Ɲanmiɛn yoli sɔ naan ɔ́ núnnún klunwifuɛ mun. Sanngɛ ɔ seli Nowe kɛ ɔ bobo mmeli kun naan sran kpa mun nin nnɛn’m b’a fite nun. (Bo Bolɛ 6:11-20) E kwla lafi su kɛ Nzue Dan’n tɔli sakpasakpa afin “Ɲanmiɛn yɛ maan be klɛli” i Biblu’n nun-ɔn.—2 Timote 3:16.

• ?Ndɛ nanwlɛ annzɛ ngua-ɔ?

• ?Ngue ti yɛ Nzue Dan’n tɔli-ɔ?

• ?Sran’m be si kɛ Nzue Dan’n su wa tɔ?

• ?Mmeli nga Nowe boboli’n ti wafa sɛ?

• ?Blɛ nɲɛ yɛ Nowe fa boboli mmeli’n niɔn?

• Nzue Dan’n i su ndɛ wie mɔ be timan nanwlɛ’n

Biblu’n kle kɛ Nowe trannin nguan nun sakpa, naan Nzue Dan’n juli sakpa, ɔ timan ngua.

• Biblu’n i klɛfuɛ’m be lafili su kɛ Nowe trannin nguan nun sakpasakpa. I wie yɛle Ɛsdrasi nin Liki mɔ be klɛli Biblu’n. Be suannin laa sa’m be su like kpa. Yɛ kɛ bé kán Izraɛli nvle’n nun lɔ osuosu’m be ndɛ’n be boli Nowe dunman. (1 Be Ɲoliɛ 1:4; Liki 3:36) Matie nin Liki be kusu be klɛli Nowe nin Nzue Dan’n be su ndɛ nga Zezi kannin’n.—Matie 24:37-39; Liki 17:26, 27.

  Asa’n, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli nin akoto Pɔlu be kannin Nowe i ndɛ kɛ ɔ lafili Ɲanmiɛn su naan ɔ yoli sa kpa. (Ezekiɛli 14:14, 20; Ebre Mun 11:7) ?Sɛ ɔ ti kɛ Nowe w’a tranman nguan nun sakpa’n, nn Biblu’n i klɛfuɛ sɔ’m bé sé kɛ e niɛn i ajalɛ’n su? Sɛ be wla e fanngan kɛ e nian Nowe nin yasua nin bla wie mɔ be lafili Ɲanmiɛn su’n be ajalɛ’n su’n, i sɔ’n kle weiin kɛ be trannin nguan nun sakpasakpa.—Ebre Mun 12:1; Zaki 5:17.

• Biblu’n kan Nzue Dan’n i su ndɛ tɛkɛtɛkɛ wie mun. Nzue Dan’n i su ndɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n, ɔ bomɛn i bo “Laa-o” sunman kɛ ngua yɛ be su wa di sa. Sanngɛ Biblu’n bo afuɛ nin anglo ɔ nin cɛn nga Nzue Dan’n tɔli’n ɔ nin i su ndɛ uflɛ wie mun ekun be su. (Bo Bolɛ 7:11; 8:4, 13, 14) Asa’n, ɔ kan wafa nga mmeli nga Nowe boboli’n fa ti’n i ndɛ. (Bo Bolɛ 6:15) Ndɛ tɛkɛtɛkɛ sɔ’m be kle kɛ Nzue Dan’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n ɔ timan ngua, ɔ ti nanwlɛ.

Biblu’n se kɛ ka naan Nzue Dan’n w’a tɔ’n, ‘sran’m be klun yo wi kpa.’ (Bo Bolɛ 6:5) Ɔ se ekun kɛ sran’m be yo sa keklekle nin sa sukusuku mun dan ti’n, “Ɲanmiɛn Kpli wunnin kɛ asiɛ’n w’a wie saci.”—Bo Bolɛ 6:11; Zidi 6, 7.

Biblu’n se kɛ sa nga ti yɛ sran’m be yoli sa sukusuku dan’n, yɛle kɛ anzi wie’m be jasoli ɲanmiɛn su lɔ be bali asiɛ’n su wa naan be nin bla’m bé lá. Anzi sɔ’m be wuli ba wie mun, be flɛ be kɛ Nefilimun. Ba sɔ’m be kleli sran’m be yalɛ kpa. (Bo Bolɛ 6:1, 2, 4) Ɲanmiɛn fali ajalɛ kɛ ɔ́ núnnún sa tɛ yofuɛ mun asiɛ’n su naan sran’m kpa’m be ngunmin be tran asiɛ’n su.—Bo Bolɛ 6:6, 7, 17.

Ɛɛn. Ɲanmiɛn kannin sa ng’ɔ́ wá jú’n i ndɛ kleli Nowe yɛ ɔ seli i kɛ ɔ bobo mmeli kun naan i awlofuɛ mun nin nnɛn’m b’a kwla fite nun. (Bo Bolɛ 6:13, 14; 7:1-4) Nowe boli sran’m be nunnunlɛ ndɛ sɔ’n su kleli be, sanngɛ b’a faman su. (2 Piɛli 2:5) Biblu’n se kɛ: “B’a buman like fi akunndan, lele Nzue Dan’n tɔli naan w’a fa be kwlaa w’a ɔ.”—Matie 24:37-39.

Mmeli’n ti trele, ɔ ti kɛ alaka dan wie sa. I tɛnndɛn nun’n ti mɛtri 133, i tɛtrɛ nun’n ti mɛtri 22 yɛ i nglonglo su’n ti mɛtri 13.a Nowe fali waka kpa yɛ ɔ fa yoli mmeli’n niɔn, yɛ ɔ fali gudrɔn fa kliklili i klun nin i sin. Etazi nsan wo i klun yɛ sua ba sua ba’m be o nun. Anuan kun wo mmeli’n i bue kun su, yɛ fenɛtri wie’m be o i ti su lɔ tɛɛn. Atrɛkpa’n, mmeli’n i ti su lɔ’n ti kɛ kpata wie sa naan nzue’n w’a kwla seli su w’a gua.—Bo Bolɛ 6:14-16.

Biblu’n boman blɛ trele nga Nowe fa boboli mmeli’n. Sanngɛ ɔ yo kɛ ɔ fali afuɛ kpanngban fa boboli mmeli sɔ’n sa. Kɛ Nowe wú i wa klikli’n, nn ɔ le afuɛ 500 tra su. Yɛ kɛ Nzue Dan’n tɔ́’n, nn ɔ le afuɛ 600.b—Bo Bolɛ 5:32; 7:6.

Kɛ Ɲanmiɛn sé Nowe kɛ ɔ bobo mmeli’n, nn i wa yasua nsan’m b’a ja bla. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn atrɛkpa’n be le afuɛ 50 annzɛ 60. (Bo Bolɛ 6:14, 18) Ɔ maan sɛ e jran ndɛ sɔ’n su’n, e kwla se kɛ mmeli’n i bobolɛ’n dili afuɛ 40 annzɛ 50.