‘Sa nga a fa be sie min ɲrun’n be yo n fɛ lele tratra su’
“Ndɛ nga be klɛli be laa’n, be klɛli i kwlaa sɔ’n kɛ bé fá klé e ngwlɛlɛ.”—RƆMFUƐ MUN 15:4.
1. ?Wafa sɛ yɛ Zoova fa sa wie mun sie e ɲrun ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ be ti e cinnjin ɔn?
LIKA’N w’a yo kekle. Sanngɛ Zoova yacimɛn i sufuɛ mun kɛ be ngunmin be kpli be ti. I sɔ’n ti’n, ɔ fa sa wie mun sie be ɲrun. Wie liɛ’n, kɛ é kánngan Biblu’n nun’n yɛ e wun be ɔ. Wie liɛ kusu’n, aɲia’m be bo lɔ yɛ be kan be ndɛ ɔ. Atrɛkpa’n, nán kɛ e nin a timan ndɛ sɔ mun le ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e bu Zoova i klun sa’n, ɔ nin i mmla’m be su angunndan titi naan b’a mlinman e klun. Kɛ m’ɔ ti sɔ’n, ɔ fata kɛ sa nga Ɲanmiɛn fa be sie e ɲrun’n be yo e fɛ. Afin be uka e naan like nga ti yɛ e bɔbɔ e fali ajalɛ kɛ é nánti Ɲanmiɛn i atin’n su’n, e ɲin w’a kpaman su. I sɔ’n ti’n, jue tofuɛ’n seli Zoova kɛ: ‘Sa nga a fa be sie min ɲrun’n be yo n fɛ lele tratra su.’—Jue Mun 119:24.
2, 3. (a) ?Ngue ti yɛ Zoova maan be klɛli sran wie’m be su ndɛ Biblu’n nun ɔn? (b) ?Ndɛ sɔ’m be nun’n, mennin yɛ é wá fá e ɲin síe su ɔ?
2 Be klɛli Biblu’n i osu w’a cɛ kpa, sanngɛ i nun ndɛ’n te le ta. (Ebre Mun 4:12) Ɔ kan sa nga sran wie’m be yoli’n be ndɛ, ɔ kpɛmɛn i wun. Like nga Zoova i ɲin ci be’n, yɛ sran sɔ’m be nun wie’m be yoli ɔ. Be nun wie’m be kusu’n, sa kekle m’ɔ tɔli be su’n ti’n, b’a wunman be wun kpɔciwlɛ. Sanngɛ wafa nga be nin Ɲanmiɛn be nantili klanman’n, ɔ kle e ngwlɛlɛ. Sɛ bɔbɔ e blɛ liɛ’n nin sran sɔ’m be liɛ’n timan kun’n, sanngɛ afɛ ng’ɔ o e su’n, i kunngba’n tɔli be su wie. Zoova fa sa kwlaa sɔ mun sie e ɲrun Biblu’n nun. I sɔ’n bɔbɔ yɛ akoto Pɔlu kɛnnin i ndɛ ɔ. Ɔ seli kɛ: ‘Ndɛ nga be klɛli be laa’n, be klɛli i kwlaa sɔ’n kɛ bé fá klé e ngwlɛlɛ naan Ɲanmiɛn fɛ i ndɛ sɔ’n wla e fanngan, naan e tra e awlɛn e fa e wla’n guɛ i su.’—Rɔmfuɛ Mun 15:4.
3 Amun e fa sa sɔ’m be nun nsan naan e fa tu e wun fɔ nun. Kun yɛle wafa nga Saili nin Davidi be trannin’n i su ndɛ’n. Kpɔkun, kun ekun yɛle Ananiasi nin i yi Safira be ndɛ’n. Yɛ i kasiɛn’n yɛle Zozɛfu nin Potifali i yi’n be ndɛ’n.
Ninnge nga Ɲanmiɛn siesie be’n, maan e nanti be su
4, 5. (a) ?Ngue sa yɛ ɔ tɔli Famiɛn Saili nin Davidi be afiɛn ɔn? (b) ?Kannzɛ Davidi si kɛ Saili i ɲin ci i’n, sanngɛ ngue yɛ ɔ yoli ɔ?
4 Saili m’ɔ ti Izraɛli famiɛn’n yoli ɲin kekle Zoova su. Ɔ maan Zoova yili i blo. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zoova sunmɛnnin i nuan ijɔfuɛ Samiɛli kɛ ɔ ko gua Davidi i ti su ngo. Afin, i yɛ ɔ́ wá sín Saili ja nun ɔn. I sin’n, safuɲrɛn mɔ Davidi yoli’n ti’n, sran’m be wa yili i ayɛ. Kɛ ɔ fin lɛ’n, Saili i ɲin wa cili Davidi tɛ kpa. I waan saan ɔ́ kún i. Sɛ ɔ timan Zoova ti’n, nn Davidi liɛ wieli.—1 Samiɛl 18:6-12, 25; 19:10, 11.
5 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Davidi tɔli blo, ɔ cɛli kpa. Sanngɛ blɛ sɔ nun’n, nán Saili i kunlɛ’n i wun atin yɛ Davidi w’a ɲɛnmɛn i ɔ. Kɛ ɔ ɲɛn i sɔ atin’n, i sran’m be srɛ i kɛ ɔ kun Saili naan Ɲanmiɛn yɛ w’a yi i kpɔfuɛ’n w’a wlɛ i sa nun ɔn. Sanngɛ Davidi w’a kplinman su le. Afin, ɔ lafi Zoova su. Zoova kusu yɛ ɔ sieli Saili famiɛn ɔn. Ɔ maan cɛn ng’ɔ ti Zoova bɔbɔ klun su kɛ ɔ́ tú Saili bia’n su’n, ɔ́ tú i. Davidi seli i wun kɛ i ndɛ nunman nun. Ɔ yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan Saili w’a wun kɛ ɔ bumɛn i wun angunndan tɛ’n. Kpɔkun ɔ seli kɛ: ‘N kan Ɲanmiɛn, i bɔbɔ ko kun i. Sɛ ɲanmiɛn su wie yɛ ɔ́ kún i o, sɛ kusu ɔ́ wú alɛ’n nun o, i kwlaa o Ɲanmiɛn sa nun. Nán min yɛ ń kún Anannganman i sran ng’ɔ sieli i famiɛn’n niɔn.’—1 Samiɛl 24:3-15; 26:7-20.
6. ?Sa ng’ɔ tɔli Saili nin Davidi be afiɛn’n, ngue ti yɛ e fa e ɲin sie su ɔ?
6 Saili nin Davidi be su ndɛ sɔ’n kle e ngwlɛlɛ dan kun. Wie liɛ’n, kɛ e tran e bu angunndan’n, e wunman sa nga ti yɛ ndɛ wie’m be kwla tɔ asɔnun’n nun’n. Atrɛkpa’n, amun a bu i sɔ angunndan’n le. Ɔ kwla yo e niaan wie mɔ i ayeliɛ’n yoman e fɛ ɔ. Sanngɛ nán kɛ ɔ yoli sa tɛ dan kun ti ɔ. ?I sɔ nun’n niɔn, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Kɛ mɔ e klo Zoova mɔ e bu e niaan’n i sran’n ti’n, é kó wún i wun naan é síesíe e afiɛn amanniɛn su. ?Yɛ sɛ e yo i sɔ’n lele naan sanngɛ ɔ yo ngbɛn’n nin? I lɛ nun’n, e liɛ nga e kwlɛ i yo’n yɛ e yoli ɔ. I onga’n, maan e fa wlɛ i Zoova sa nun. I sɔ yɛ Davidi yoli ɔ.
7. ?Sɛ be bu e lufle’n, Davidi i ayeliɛ mennin yɛ ɔ fata kɛ e nian su ɔ?
7 Atrɛkpa’n, sran’m be di e lufle, annzɛ asɔnun nga e kɔ nun’n ti’n, be yo e finfin. I sɔ mɔ be yo e’n, ɔ yo e ya. Sanngɛ y’a mian kɛ longa sa, e lemɛn i yowlɛ. I lɛ nun’n, maan e wla kpɛn Davidi su. I jue’m be nun’n, ɔ srɛli kpa kɛ Ɲanmiɛn de i Saili sa nun. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan w’a lafi Zoova su titi naan b’a manman Zoova i dunman’n, ɔ yoli i awlɛn su like wie. (Jue Mun 18:2-7, 26-28, 31-33, 49-51; 57:2-12) Ɔ maan kannzɛ Saili suli i su cɔcɔcɔ’n, sanngɛ w’a yaciman Zoova sulɛ le. E kusu’n, nán maan e se kɛ lufle mɔ be bu e’n, annzɛ sran wie i ayeliɛ’n ti’n, é yáci Zoova sulɛ naan é tú i anuannzɛ’n nun. Maan e si kɛ Zoova lafiman naan ɔ wun i kwlaa sɔ’n.—Jue Mun 86:2.
8. ?Mozambique lɔ’n, Zoova su mɔ e niaan’m be lafi’n ti’n kɛ sa tɔli be su’n, ngue yɛ be yoli ɔ?
8 Kɛ be se kɛ blɛ kekle nun sran lafi Zoova su’n, yɛ e niaan nga be o Mozambique lɔ’n be yoli ɔ. Yɛle kɛ, afuɛ nga be flɛ i 1984 nun’n, sran wie’m be fali tui jasoli awa wun. Kɛ be juli e niaan’m be nanmue’m be nun’n, be fɛnnin be bo ninnge mun, be wɔli be sua’m be nun, kpɔkun be kunnin be nun wie mun. I sin’n, be miannin sran mun kɛ be nin be yo be nzaje sa’n wie, annzɛ be jran be sin kekle nun. Sanngɛ e niaan’m b’a kplinman su, afin be timan mɛn nunfuɛ. Ajalɛ sɔ mɔ e niaan’m be fali’n, ɔ loli be ngasi dan. Sɛ ɔ kali e niaan’m be ngunmin ti’n, nn be wieli wu. Blɛ kain sɔ nun’n, kannzɛ kunlɛ yɛ bé kún be’n, sanngɛ b’a yaciman Ɲanmiɛn sulɛ le. I sɔ’n nun bɔbɔ’n, be kunnin be nun sran 30.a Nanwlɛ, kɛ Davidi sa’n, e niaan’m be trali be awlɛn ɲrɛnnɛn’n nun, yɛ be kwlali.
Sa kun mɔ be fa sie e ɲrun kɛ ɔ tu e fɔ’n
9, 10. (a) ?Ngwlɛlɛ mennin yɛ sa nga be kan be ndɛ Biblu’n nun’n, be kwla man e ɔ? (b) ?Sa nga Ananiasi nin i yi Safira be yoli’n i tɛ lika’n yɛle mennin?
9 Sran wie’m be fali ajalɛ tɛ m’ɔ fataman kɛ e nian su ɔ. I li bɔɔ sran nga be luali sa tɛ mɔ be tili i su mma mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n, be sɔnnin. Be nun wie’m be ti Ɲanmiɛn i sufuɛ bɔbɔ. (1 Korɛntfuɛ Mun 10:11) Sran sɔ’m be nun wie yɛle Ananiasi nin i yi Safira. Be o Zerizalɛmu lɔ asɔnun’n nun, Klistfuɛ klikli’m be blɛ su.
10 Kɛ afuɛ nga be flɛ i 33 nun be wieli Pantekɔtu’n di’n, sa kun juli. Yɛle kɛ, kɛ ɔ ko yo naan b’a kwla tie akoto’m be ndɛ’n i titi’n, be nga be kacili Klistfuɛ uflɛuflɛ’n b’a saman be sin be klɔ. Be kali Zerizalɛmu lɛ. Aniaan wie mɔ be o lɛ’n, be yoli be bo ninnge’m be atɛ naan b’a ti be wun ɲanman nun. (Sa Nga Be Yoli’n 2:41-45) Ananiasi nin i yi Safira kusu be yoli be asiɛ wie i atɛ. Sanngɛ nn b’a mianman be kɛ be man like. Kannzu be klun angunndan’n ti tɛ. Yɛle kɛ, be fali sika’n i bue fiali. Kpɔkun, be kpɛli akoto’m be gblɛ kɛ sika’n i ngba yɛ be fa mannin be ɔ. Be waan bé yó sɔ naan bé fá kúnndɛ dunman. Sanngɛ b’a kwlá fiaman be nzuɛn’n su lele. Afin, Ɲanmiɛn i wawɛ’n maan akoto Piɛli yili be gblɛ’n i nglo. Ɔ maan be ja nun lɛ’n, Zoova kunnin be.—Sa Nga Be Yoli’n 5:1-10.
11, 12. (a) ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n wla e fanngan kɛ e di nanwlɛ ɔ? (b) ?Ye mennin yɛ nanwlɛ difuɛ’n di ɔ?
11 Sɛ dunman kunndɛlɛ ti’n ɔ yo e kɛ e kpɛ gblɛ’n, maan e wla kpɛn Ananiasi nin i yi Safira be ndɛ’n su. Afin e kwlá fiaman Ɲanmiɛn ɲrun. (Ebre Mun 4:13) Biblu’n wla e su nun titi kɛ e di nanwlɛ. Afin kɛ asiɛ’n wá yó sran kpa’m be liɛ’n, ato buafuɛ’m be su kaman lɛ. (Nyanndra Mun 14:2; Sa Nglo Yilɛ 21:8; 22:15) I sɔ’n nin i fata. Afin mmusu’m be si Satan yɛ ɔ sie ato buafuɛ mun ɔn.—Zan 8:44.
12 Sran ng’ɔ di nanwlɛ’n, ɔ di ye dan. Nanwlɛfuɛ’n, kɛ ɔ o lɛ’n, i klun titimɛn i. Sran’m be lafi i su. Nanwlɛ mɔ Klistfuɛ’m be di’n ti’n, be wie’m be ɲannin junman, annzɛ b’a tuman be junman nun. Sanngɛ i kwlaa sɔ nun’n, nanwlɛ difuɛ’n i ye dan kpafuɛ nga ɔ di’n, yɛle kɛ ɔ kaci Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n i janvuɛ.—Jue Mun 15:1, 2.
E kpalo bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n
13. ?Sa mennin yɛ ɔ tɔli Zozɛfu su ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ yoli ɔ?
13 Zakɔbu i wa yasua kun suan Zozɛfu. Kɛ ba’n ɲannin afuɛ 17, be yoli i atɛ. I sin’n, ɔ wa dili junman Ezipti famiɛn’n i mantanfuɛ kun i sa nun. Be flɛ bian sɔ’n kɛ Potifali. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zozɛfu w’a ɲin gbaflɛn, i ɲrun waka klanman kan. Ɔ maan bian’n i yi’n, ɔ wuli i ti kpo. Cɛn kwlaa ɔ jin Zozɛfu su, ɔ se i kɛ: “A nin min la.” ?Sɛ Zozɛfu waan ɔ nin bla’n bé lá’n, nn ɔ nin i b’a laman? Afin ɔ ti aofuɛ, yɛ i osufuɛ’m be o nvle uflɛ nun mmuammua kpa. Sran uflɛ kusu nunman sua’n nun lɛ naan w’a wun be. Sanngɛ kɛ bla’n waan ɔ́ tɔ́ i gblu’n, yɛ cwrai, Zozɛfu wanndili ɔ.—Bo Bolɛ 37:2, 18-28; 39:1-12.
14, 15. (a) ?Ngue ti yɛ e fa e ɲin sie i Zozɛfu i su ndɛ’n su ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ sa nga Ɲanmiɛn fa be sie e ɲrun mɔ e niaan bla kun nian su yoli’n, ɔ yoli i fɛ ɔ?
14 Be tali Zozɛfu Ɲanmiɛn liɛ’n su. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ bla ng’ɔ timan be yi’n, annzɛ yasua ng’ɔ timan be wun’n mɔ be nin i la’n, ɔ ti sa tɛ. Ɔ seli kɛ: ‘N yo sa tɛ dan nga ɔ yoman ye. Sɛ n yo sɔ ɔ, nn Ɲanmiɛn yɛ m’an wɔ i safle ɔ.’ Ndɛ sɔ mɔ Zozɛfu kannin’n, ɔ kle kɛ mmla nga Ɲanmiɛn mɛnnin i Edɛni fie’n nun lɔ’n, ɔ wunnin i wlɛ. Mmla sɔ’n yɛle kɛ, maan sran kun ja bla kun annzɛ bian kunngba. (Bo Bolɛ 2:24) Andɛ’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be kwla fa Zozɛfu i ayeliɛ’n be tu be wun fɔ nun. Lika wie’m be nun’n, bla nin bian kunndɛlɛ’n nannan be sa klun. Ɔ maan, gbaflɛn annzɛ talua ng’ɔ kunndɛman bla annzɛ bian’n, i wiengu’m be yo i finfin. Be nga be kunndɛ bla be yi bo, annzɛ bian be wun bo’n kusu’n, be diman be yalɛ. Ɔ maan, Zozɛfu i su ndɛ mɔ be fa sie e ɲrun’n, maan ɔ yo e cinnjin kpa. Nán e wla fi su. Ɲanmiɛn bu bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n i fɔ. (Ebre Mun 13:4) Be nga b’a kwlá traman be awlɛn mɔ be yoli i sɔ sa liɛ’n, be wunnin i wlɛ kɛ kannzu ɔkwlɛ’n ti kannin sakpa. Afin, be wun kɛ be yoli be wun wannzo, be klun titi be, kwla silɛ ba nun, be wunnzɛ ngbɛnngbɛn, yɛ be ɲan tukpaciɛ wie kɛ loliɛ annzɛ babazru nin Sida sa. Nanwlɛ, kɛ nga Biblu’n fa kan’n sa’n, sran ng’ɔ kunndɛ bla annzɛ bian sukusuku’n, “ɔ yo i sɔ sa liɛ’n guɛ i bɔbɔ kplo’n nun.”—1 Korɛntfuɛ Mun 5:9-12; 6:18; Nyanndra Mun 6:23-29, 32.
15 Be flɛ e niaan bla kun kɛ Jeni, yɛ ɔ nin a jaman bian.b Ɔ wunnin kɛ sa nga Ɲanmiɛn fa be sie e ɲrun’n, ɔ ukɛli i kpa. Yɛle kɛ i junman’n su lɔ’n, gbaflɛn klanman kun wie o lɔ. Gbaflɛn’n i ayeliɛ’n kle kɛ w’a wu e niaan bla’n i ti kpo. Kɛ Jeni se kɛ ɔ kplinman su’n, nn blɛ li yɛ w’a se i kɛ ɔ kunndɛ i ɔ. Sanngɛ, Jeni dili i nanwlɛ kɛ: “?Yasua kun m’ɔ jin ɔ su cɛn kwlaa kɛ ɔ klo wɔ’n mɔ kusu ɔ timan sran tɛ’n, ɔ bla sin kun a kwla tra wɔ awlɛn lele ju nin?” Sanngɛ, Jeni wunnin kɛ nán klolɛ’n i kpa’n wie yɛ gbaflɛn’n klo i ɔ. Naan sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ nin i bé lá naan ɔ́ yáci i nun kɛ ng’ɔ fa yoli bla wie mun’n sa. I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ yo i kɛ ɔ kplin su’n, ɔ tu i klun srɛ Zoova kɛ ɔ ukɛ i naan w’a fɔnman. Jeni wunnin kɛ Biblu’n nin i akua’m be nun like m’ɔ suannin’n, be ti kɛ sa wie mɔ be fa be sieli i ɲrun kɛ ɔ fa be sɛsɛ i wun sa. Be nun kun yɛle Zozɛfu nin Potifali i yi’n be ndɛ’n. Jeni guɛli i ndɛ’n bo kɛ: “N si kɛ sɛ m’an yaciman Zoova i klolɛ le’n, n su kwlá yoman sa tɛ dan sɔ’n. Afin sɛ n yo sɔ’n, nn Zoova yɛ m’an wɔ i safle ɔ.”
Maan e nian sa nga Ɲanmiɛn fa be sie e ɲrun’n be su e yo
16. ?Kɛ e kanngan sran wie’m be su ndɛ mɔ e bu be su angunndan’n, wafa sɛ yɛ ɔ uka e ɔ?
16 Sran’m be su ndɛ nga Biblu’n kan’n, be diman be yalɛ. Sɛ e wun ndɛ sɔ’m be ɲrun nin be sin’n, é kló Zoova i mmla’m be kpa ekun. ?Ngwlɛlɛ nga ndɛ sɔ’m be kle e’n, e wun i wlɛ? ?Wafa nga sran sɔ’m be nantili’n, sɛ ɔ ti kpa naan ɔ fata kɛ e nian su’n, annzɛ kusu ɔ ti tɛ naan ɔ fataman kɛ e nian su’n, e wun i wlɛ? Sran kwlaa ng’ɔ klo Ɲanmiɛn i mmla’n, ɔ fata kɛ ɔ klo ngwlɛlɛ m’ɔ man nguan’n. Sran’m be su ndɛ nga Biblu’n kan’n, ɔ kwla man e ngwlɛlɛ sɔ’n wie. E fluwa La Tour de Garde (Sasafuɛ Tranwlɛ’n), ɔ kan sran sɔ’m be su ndɛ wie. ?Ngue ti yɛ e kannganman be nun naan b’a uka e ɔ?
17. ?Sa nga Zoova fa be sie e ɲrun’n be ti amun sɛ? ?Yɛ ngue ti yɛ be ti amun sɔ ɔ?
17 Be nga sa o be su mɔ sanngɛ be tu be klun be yo Zoova klun sa’n, wafa nga Zoova nian be lika’n ɔ yo ɲɛnmɛn! Fɔ’n o e nun sɔ. Yɛ be nga Biblu’n kannin be ndɛ’n, fɔ’n trannin be nun wie. Sanngɛ be su ndɛ’n kwla man e ngwlɛlɛ dan. Sɛ e nian sa nga Zoova fa be sie e ɲrun’n be su e yo’n, sa tɛ’n tó fúan e. Kpɔkun be nga be nin Ɲanmiɛn nantili klanman’n, é nían be ajalɛ’n su. Sɛ e yo sɔ’n, é tó jue nga jue tofuɛ’n toli’n wie. Ɔ seli kɛ: ‘Be nga be nian sa nga Zoova fa sie be ɲrun’n su be yo’n, mɔ be tu be klun be kunndɛ i’n, be liɛ su ti ye! N fa sa nga a fa be sie min ɲrun’n be su, afin n klo be kpa.’—Jue Mun 119:2, 167.
[Ja ngua lɛ ndɛ mun]
a An nian Annuaire des Témoins de Jéhovah 1996 i bue 160-2 nun.
b Be kacili i dunman’n.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ngwlɛlɛ mennin yɛ wafa nga Davidi yoli Saili’n, ɔ man e ɔ?
• ?Ngue yɛ Ananiasi nin i yi Safira be su ndɛ’n kle e ɔ?
• ?Ngue ti yɛ e fa e ɲin sie i Zozɛfu i su ndɛ’n su ɔ?
[Foto, bue 18]
?Ngue ti yɛ Davidi w’a kplinman su kɛ be kun Saili ɔ?
[Foto, bue 19]
?Ngwlɛlɛ mennin yɛ Ananiasi nin i yi Safira be su ndɛ’n man e ɔ?
[Foto, bue 20]
?Ngue ti yɛ Zozɛfu w’a kplinman su kɛ ɔ nin Potifali i yi’n bé lá ɔ?