Ɔ fali ajalɛ ngwlɛlɛ su nin yakpa su yɛ ɔ klɛnnin i wun mannin

1-3. (a) ?Kɛ Ɛstɛli mɛ́ntɛn i wun’n i koko’n, wafa sɛ yɛ i wun yoli i ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ famiɛn’n sɔli Ɛstɛli i nun ɔn?

ƐSTƐLI su mantan famiɛn’n i wun koko. Ɔ kɔ blɛblɛblɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn i awlɛn’n sí i klun kpukpukpu. Lika’n w’a tɔ bliin Pɛrsi famiɛn’n i sua ba dan ng’ɔ o Sizi lɔ’n i nun. I sɔ’n ti, kɛ Ɛstɛli nánti’n, ɔ ti i ja bo m’ɔ tɛ’n, yɛ ɔ ti famiɛn ninnge ng’ɔ wlawlali be’n be tɛlɛ’n wie. Ɛstɛli fɛmɛn i ɲin sieman sua’n i dan m’ɔ ti’n, ɔ nin sua ja mlomlo mun nin Liban plafɔn mɔ be dili su ajuin nglanmannglanman’n, be su. Sran ng’ɔ ti famiɛn bia’n su lɔ’n i su yɛ Ɛstɛli fɛ i ɲin sie ɔ, afin sɛ é kwlá sé’n, Ɛstɛli i nguan’n wo i sa nun.

² Famiɛn’n niannin Ɛstɛli siin kpɛkun ɔ tinngɛli i sika ɔkwlɛ kpɔnman’n i ɲrun. Like kaan nga famiɛn’n yoli i lɛ’n deli Ɛstɛli. Ɔ kle kɛ famiɛn’n yaci i wun sa’n cɛ i, afin w’a flɛmɛn i kpɛkun ɔ wluli i sin lɔ. Kɛ Ɛstɛli wunngeli famiɛn’n i wun lɔ’n, ɔ ko kɛnnin i kpɔnman’n kleli kɛ ɔ si i ye.—Ɛst. 5:1, 2.

³ Famiɛn Asierisi i wun ninnge wunmuan’n kle kɛ ɔ ti aɲanbeunfuɛ naan ɔ le kwlalɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, Pɛrsi famiɛn’m be tralɛ’m be gua’n kwla ju i liɛ kotokun akpi ngbinngbin kpanngban. Wafa nga i wun’n niɛn i’n kle Ɛstɛli kɛ ɔ klo i. Ɔ seli Ɛstɛli kɛ: “?Nguɛ sa-a, Ɛstɛr, famiɛn bla? ?A klo kɛ á srɛ́ like wie? Sɛ kannzɛ bɔ ɔ waan m bu min siewlɛ’n nun nnyɔn naan n fɛ i bue kun m man wɔ’n, ń fá mán wɔ.”​—Ɛst. 5:3.

 4. ?Like kekle benin yɛ i yolɛ te o Ɛstɛli i ɲrun ɔn?

⁴ Ɛstɛli kleli kɛ ɔ ti yakpafuɛ naan ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa, afin i nvle’n mɔ be waan bé núnnún i’n ti’n, ɔ ko toli famiɛn’n naan ɔ de be. Famiɛn’n kusu sɔli i nun klanman. Sanngɛ kekle kpafuɛ’n te o i ɲrun lɔ. Ɔ fata kɛ ɔ se famiɛn wun tufuɛ sɔ’n kɛ i afɔtuɛ manfuɛ ng’ɔ lafi i su kpa’n ti klunwifuɛ naan i bɔbɔ Ɛstɛli i nvle nunfuɛ’m be nunnunlɛ ti’n, bian sɔ’n kpɛli famiɛn’n i gblɛ. ?Ɛstɛli yó sɛ naan famiɛn’n w’a fɛ i ndɛ’n su? ?Yɛ ajalɛ benin yɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ɔ kle e ɔ?

5, 6. (a) ?Wafa sɛ yɛ Ɛstɛli nantili ndɛ ng’ɔ o Akunndanfuɛ’n 3:1, 7 i su ɔ? (b) ?Kɛ Ɛstɛli kán ndɛ klé i wun’n, wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ ɔ?

⁵ ?Ɔ nin i fata kɛ Ɛstɛli kan ndɛ’n famiɛn’n i sran’m be kwlaa be ɲrun lɛ? Sɛ ɔ yo i sɔ’n, ɔ cɛman naan famiɛn’n i ɲin w’a gua ase. Yɛ Aman kusu kwla si ndɛ i akplowa. ?I sɔ’n ti’n, ngue yɛ Ɛstɛli yoli ɔ? Ɲanmiɛn maan Famiɛn Salomɔn m’ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ’n klɛli i laa kpa kɛ: “Like kwlakwla lɛ i yolɛ blɛ. [...] Ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa muan be nuan-an, yɛ ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa ijɔ-ɔ.” (Aku. 3:1, 7) Atrɛkpa’n, i nun nga Ɛstɛli te yo talua kan’n, Ɲanmiɛn sufuɛ nanwlɛfuɛ Mardose m’ɔ tɛli i’n kannin ndɛ kɛ ngalɛ sa mun kleli i. Ɔ maan nanwlɛ, Ɛstɛli wunnin i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kɛ ɔ fa ‘blɛ kun ijɔ.’

⁶ Ɛstɛli seli kɛ: “Nannan, m’an tɔn like m’an sie wɔ. N waan andɛ a nin Aman amun bla maan e di.” (Ɛst. 5:4) Famiɛn’n kplinnin su naan w’a sunman sran kɛ be ko to Aman i ngaliɛ. ?Amun wun kɛ Ɛstɛli ijɔli ngwlɛlɛ su’n? Ɔ kannin ndɛ’n kleli i wun’n aɲinyiɛ su, kpɛkun ɔ fali ajalɛ kɛ blɛ ng’ɔ ti i su’n, ɔ nin lika nga ɔ nin i fata’n nun yɛ ɔ́ kán ndɛ’n klé famiɛn’n niɔn.​—An kanngan Nyanndra Mun 10:19 nun.

7, 8. Amun kan aliɛ nga Ɛstɛli tɔnnin’n i ndɛ. ?Ngue ti yɛ w’a kɛnmɛn i klun ndɛ’n w’a kleman famiɛn’n blɛ sɔ’n nun ɔn?

⁷ Ɛstɛli tuli i klun tɔnnin aliɛ’n klanman kɛ i wun’n fa klo i’n sa cɛ. Kpɛkun ɔ fali nzan m’ɔ maan sran klun jɔ’n sieli i aliɛ’n su. (Jue. 104:15) Asierisi i klun jɔli dan. Ɔ seli Ɛstɛli ekun kɛ like ng’ɔ miɛn i sa’n, ɔ kan kle i. ?Blɛ ng’ɔ nin i fata kɛ Ɛstɛli kɛn i klun ndɛ’n, w’a ju siɛn’n?

⁸ Ɛstɛli liɛ’n, blɛ sɔ’n nin a junman. I sɔ’n ti’n, ɔ yiali be kɛ sɛ aliɛ cɛn’n be wa di like ekun. (Ɛst. 5:7, 8) ?Ngue ti yɛ ɔ te su cɛn’n i bo ɔ? Nán maan e wla fi kɛ famiɛn’n mannin Aman i atin kɛ ɔ yo maan be kun Ɛstɛli i nvle nunfuɛ’m be kwlakwla. I sɔ’n ti’n, blɛ ng’ɔ nin i fata’n i nun yɛ ɔ ti mɔ Ɛstɛli kɛn i klun ndɛ’n niɔn. Ɔ maan ɔ minndɛli kpɛkun ɔ yiɛli i wun’n ekun, afin ɔ bu i sran.

 9. ?Wafa sɛ yɛ amun bu awlɛn tralɛ’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla nian Ɛstɛli i awlɛn tralɛ’n su ɔ?

⁹ Awlɛn tralɛ’n ti like cinnjin kpa, sanngɛ sran’m be dan lika be traman be awlɛn. Ɛstɛli liɛ’n, kannzɛ bɔbɔ i wla’n boli i wun naan ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kɛ́n i klun ndɛ’n i ndɛndɛ’n, sanngɛ ɔ trɛli i awlɛn minndɛli kɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n ju ka. I ajalɛ sɔ’n man e afɔtuɛ kpanngban, afin ɔ ju wie’n e kwlaa e wun i kɛ ndɛ wie’m be o lɛ m’ɔ fata kɛ be siesie be ɔ. Sɛ e waan é kó wún kpɛnngbɛn kun i wun naan ɔ siesie ndɛ’n, maan e yo kɛ Ɛstɛli sa. E tra e awlɛn e minndɛ. Nyanndra Mun 25:15 se kɛ: “Sran ng’ɔ fa-man ya ndɛndɛ’n yɛ maan jɔlɛ difuɛ’n kaci aniɛn-ɔn, ɔ yo ye-ɔ. Sran nga kusu b’ɔ si ijɔ’n yɛ ɔ kan ndɛ dandan mun yɛ be kpɛ-ɔ.” Kɛ e minndɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n naan y’a kan ndɛ amanniɛn su kɛ Ɛstɛli fa yoli sa’n, sɛ sran bɔbɔ yɛ ɔ tanndan e ɲrun’n, ɔ kwla lo. ?Kɛ Ɛstɛli trɛli i awlɛn m’ɔ kannin ndɛ’n ngwlɛlɛ su’n, i Ɲanmiɛn Zoova yrɛli i su?

10, 11. ?Kɛ Aman fin aliɛ diwlɛ lɔ fiteli’n, ngue ti yɛ kasiɛn su’n ɔ wa fali ya ɔ? ?Yɛ ngue yɛ i yi nin i janvuɛ’m be seli i kɛ ɔ yo ɔ?

¹⁰ Kɛ Ɛstɛli ɔ́ trɛ́ i awlɛn mínndɛ’n, sa wie’m be wa juli. Yɛle kɛ, kɛ be wieli like di’n, mɔ Aman fín famiɛn’n i yi’n wun lɔ fíte’n, “ɔ lɛ srisrilɛ, [...] i klun jɔli klanman.” Ɔ yo i kɛ famiɛn’n nin i yi’n be bu i sran tra sran onga mun. Kɛ ɔ juli famiɛn i awlo’n i anuan nun’n, ɔ wunnin Mardose, Zuifu bian m’ɔ kotomɛn i bo’n. E wunnin i ndɛ tre ng’ɔ sinnin lɔ’n i nun kɛ, nán kɛ Mardose i ɲin yiman Aman ɔn, sanngɛ ɔ kunndɛman kɛ i akunndan’n bu i fɔ naan kusu ɔ nin Ɲanmiɛn Zoova be afiɛn’n ɔ saci. Kɛ Aman wunnin i sɔ’n, “ɔ yoli i ya trali su.”​—Ɛst. 5:9.

¹¹ Kɛ Aman kannin safle nga Mardose wɔli i’n i ndɛ kleli i yi nin i janvuɛ mun’n, be seli i kɛ ɔ kplan kɔmin bolɛ waka kun mɔ i nglonglo’n tra mɛtri ablaɔn nin nɲɔn’n naan ɔ ko srɛ famiɛn’n kɛ ɔ man atin naan be bo Mardose kɔmin waka sɔ’n i su. Ndɛ’n yoli Aman fɛ. I ja nun lɛ’n, ɔ seli sran kɛ ɔ kplan kɔmin bolɛ waka’n.​—Ɛst. 5:12-14.

12. ?Ngue ti yɛ famiɛn’n seli kɛ be kanngan wla kpɛnlɛ fluwa’n nun be kle i ɔ? ?Yɛ ndɛ benin yɛ be fiteli su ɔ?

¹² Biblu’n se kɛ kɔnguɛ sɔ’n nun’n, “famiɛn’n lafi-ɔ, ɔ yo-man ye.” I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ be fa wla kpɛnlɛ fluwa’n be blɛ i naan be kanngan nun kle i. Kɛ bé kánngan bé kɔ́’n, be fiteli kunlɛ mɔ blɛ wie nun’n, sran wie’m be waan bé kún famiɛn Asierisi’n, i su. Famiɛn’n i wla wa kpɛnnin sa sɔ’n su. Ɔ si kɛ be trali sran sɔ mun yɛ be kunnin be. ?Yɛ Mardose m’ɔ yiyili sran sɔ’m be bo’n nin? Famiɛn’n usali wafa nga be lɛli i ase’n. I junman difuɛ’n be tɛli i su kɛ b’a mɛnmɛn i like fi.​—An kanngan Ɛstɛr 6:1-3 nun.

13, 14. (a) ?Aman i ɲin ase gualɛ’n boli i bo sɛ? (b) ?Aman i yi nin i janvuɛ’m be seli i sɛ?

¹³ Famiɛn’n i wun m’ɔ blibli i’n ti’n, ɔ usali sɛ i afɔtuɛ manfuɛ’m be nun wie kwla ukɛ i naan w’a wun ajalɛ nga ɔ́ fɛ́ i Mardose i lika’n. Bé nían sa, nglɛmun tutu sɔ nun’n, Aman bɔbɔ o famiɛn’n i awlo’n i klun lɔ wie! Atrɛkpa ɔ bali trɛlɛ kɛ ɔ́ srɛ́ famiɛn’n kɛ ɔ mɛn i atin naan ɔ bo Mardose i kɔmin. Sanngɛ ka naan w’a kwla bo i ndɛ’n su’n, famiɛn’n seli i kɛ ɔ kle i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo man sran nga i waan ɔ́ mɛ́nmɛ́n i’n. Aman buli i kɛ i yɛ famiɛn’n kunndɛ kɛ ɔ́ mɛ́nmɛ́n i ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ tɛli famiɛn’n su kɛ be fa famiɛn’n i tralɛ ng’ɔ wla’n kun be wla sran’n, naan be fɛ i fu famiɛn’n i nnɛn kpanngɔ nga i bɔbɔ fu su’n i su. Kpɛkun maan sran kun dun i ɲrun mmua, ɔ mɛnmɛn i Sizi klɔ wunmuan’n nun. Kɛ famiɛn’n seli Aman kɛ sran sɔ’n yɛle Mardose’n, amun bɔbɔ amun bu wafa nga i wun yoli i’n i akunndan nian. ?Asa ekun’n, amun si sran nga famiɛn’n seli i kɛ ɔ manman Mardose klɔ’n nun’n? Aman bɔbɔ ɔ!​—Ɛst. 6:4-10.

¹⁴ Like sɔ’n m’ɔ ti Aman i ɲrun like kekle’n, ɔ yoli i klunngbɔ su naan ndɛndɛ kpa w’a fɛ i aklunfian’n w’a ɔ i awlo. I yi nin i janvuɛ’m be seli i kɛ sa nga ɔ sunnzun kɛ ɔ́ yó Mardose’n, i bo’n su guaman kpa mɛnmɛn i, naan ɔ su kwlaman Mardose m’ɔ ti Zuifu’n le.​—Ɛst. 6:12, 13.

15. (a) ?Ɛstɛli i awlɛn tralɛ’n i bo’n guali sɛ? (b) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ ɔ?

¹⁵ Kɛ mɔ Ɛstɛli trɛli i awlɛn minndɛli kɛ aliɛ cɛn naan w’a kan i klun ndɛ’n w’a kle famiɛn’n ti’n, Aman wa yoli i bɔbɔ i wun wannzo. ?Atrɛkpa sɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ yoli maan famiɛn w’a kwlá lafiman o? (Nya. 21:1) Ɔ maan, nán ngbɛn ti yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n wla e fanngan kɛ ‘e lafi Ɲanmiɛn su’n’ niɔn. (An kanngan Mise 7:7 nun.) Sɛ e lafi Ɲanmiɛn su naan e minndɛ i’n, like nga ɔ́ yó mán e’n, ɔ́ bó e nuan trátrá su.

16, 17. (a) ?Cɛn benin yɛ ‘blɛ m’ɔ fata kɛ Ɛstɛli ijɔ’n’ ɔ juli ɔ? (b) ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o Ɛstɛli nin Vasti be afiɛn ɔn?

¹⁶ Ɛstɛli si kɛ yialɛ nga w’a yia famiɛn’n ekun yɛ’n, sɛ w’a kanman ndɛ’n w’a klemɛn i’n, ɔ su yomɛn i fɛ. ?Sanngɛ ɔ́ yó sɛ naan w’a kan? Famiɛn’n wa usali Ɛstɛli ekun kɛ ɔ srɛ i like nga i waan ɔ́ srɛ́ i’n. (Ɛst. 7:2) ‘Blɛ m’ɔ fata kɛ Ɛstɛli ijɔ’n’ w’a ju siɛn’n.

¹⁷ Atrɛkpa’n, Ɛstɛli srɛli Ɲanmiɛn i klun lɔ. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Nannan, yaci, sɛ ɔ klun jɔ min wun, sɛ ɔ ti ɔ klun su’n, de min nin min nvle’n. Like nga n waan ń srɛ́ wɔ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.” (Ɛst. 7:3) Maan e sie i nzɔliɛ kɛ, aɲinyiɛ’n ti’n, Ɛstɛli waan like ng’ɔ ti i wun’n i klun su’n yɛ bian’n yo ɔ. Ɛstɛli timan kɛ Vasti m’ɔ guali famiɛn’n i ɲin ase’n sa. (Ɛst. 1:10-12) Kpɛkun Ɛstɛli w’a seman kɛ Aman i ndɛ’n mɔ famiɛn’n fali su’n ti sinnzin ayeliɛ. Sanngɛ ɔ srɛli i kɛ ɔ de i afin i nguan’n wo wie nuan.

18. ?Wafa sɛ yɛ Ɛstɛli tuli ndɛ’n i ɲin kleli famiɛn’n niɔn?

¹⁸ Like nga Ɛstɛli srɛli’n, ɔ kannin famiɛn’n i awlɛn’n, yɛ ɔ boli i nuan dan. ?Wan yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ wlá famiɛn bla’n i ɲin nglonglo ɔ? Ɛstɛli seli ekun kɛ: “B’a yo min nin min nvlefuɛ mun e atɛ kɛ be nunkun ye, be kpɛ e kɔmin, yɛ be nunnun ye mlɔnmlɔn. Sɛ ɔ ti kɛ be waan bé yó ye atɛ naan e kaci kanga’n, wuun n kan-man ndɛ. Nannan, like nga e kpɔfuɛ’n waan ɔ́ sáci i’n ti dan. Sɛ ɔ saci’n, be tannin i kalɛ-ɔ, ɔ su yo-man ye.” (Ɛst. 7:4) Maan e sie i nzɔliɛ kɛ Ɛstɛli yiyili ndɛ’n nun weinwein. Kpɛkun ɔ seli kɛ sɛ ɔ ti kɛ be kpɔfuɛ’m be waan bé yó be atɛ ngbɛn naan be kaci kanga’n, nn w’a kanman ndɛ. Sanngɛ be waan bé kún be kwlaa. Sɛ be yo sɔ kusu’n, ɔ su yoman ye manman famiɛn’n bɔbɔ. I kwlaa sɔ’n ti’n, ɔ muɛn i nuan’n ɔ yoman ye.

19. ?Ajalɛ benin yɛ Ɛstɛli kleli e ndɛ kanlɛ nun ɔn?

¹⁹ Ɛstɛli i ajalɛ’n kle e kɛ sɛ e si ijɔ’n, i sɔ’n ti kpa dan. Sɛ sa cinnjin kpa kun tɔ naan e fa kɔ e mantanfuɛ wie annzɛ sran kun m’ɔ di kpɛn’n i ja su’n, maan e yo kɛ Ɛstɛli sa. Yɛle kɛ, e tra e awlɛn e minndɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n naan y’a ijɔ. Yɛ e kan e ndɛ’n aɲinyiɛ su, kpɛkun e yiyi nun weinwein naan sran’n w’a wun i wlɛ.​—Nya. 16:21, 23.

20, 21. (a) ?Wafa sɛ yɛ Ɛstɛli yiyili Aman bo ɔ? ?Yɛ famiɛn’n i wun yoli i sɛ? (b) ?Kɛ Aman wunnin i kɛ b’a wun i bo’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ?

²⁰ Asierisi usali kɛ: “?Wan yɛlɛ i sɔfuɛ’n? ?Sran ng’ɔ bu akunndan sɔ’n wo nin?” Ɛstɛli tinndinnin i sa’n Aman i lika naan w’a tɛ su kɛ: “E kpɔfuɛ sɔ’n bɔ i waan nán i nyinma wun ye’n yɛlɛ Aman, klunwifuɛ tɛ sɔ’n.” ?Kɛ Ɛstɛli kannin ndɛ sɔ’n, wafa sɛ yɛ Aman i wun yoli i ɔ? I wawɛ’n ka lɛ wanndili i sin. Famiɛn’n kusu wa fali ya dan kpa, afin w’a wun i kɛ i sran m’ɔ lafi i su kpa’n, ɔ lɛkɛli i maan ɔ mannin atin kɛ be kun i yi m’ɔ klo i’n. Famiɛn’n tran ɔn, ɔ tranman kun, ɔ maan ɔ jasoli ɔli awlo’n nun waka’m be bo lɔ.​—Ɛst. 7:5-7.

²¹ B’a wun Aman gblɛfuɛ sɔ’n i bo siɛn’n. I sɔ’n ti’n, i wun usuli i yɛ ɔ kotoli famiɛn bla’n i bo. Kɛ famiɛn’n fin waka’m be bo lɔ bali cɛn diwlɛ lɛ’n, ɔ́ nían ɔn, bɛ nga Ɛstɛli la su’n, Aman ti su, ɔ su kpata Ɛstɛli. Sanngɛ famiɛn’n buli i kɛ Aman su wa kunndɛ i yi’n i bɔbɔ famiɛn’n i sua’n nun lɛ. Nga liɛ’n saan kunlɛ cɛ yɛ famiɛn’n kún i ɔ. Be katali Aman i ti’n naan b’a fɛ i ba ɔ. Kɔmin bowlɛ tɛnndɛn nga Aman kplɛnnin i Mardose dunman nun’n, famiɛn’n i sran’m be nun kun’n kɛnnin i ndɛ kleli i. Be ja nun lɛ’n, Asierisi seli kɛ be ko bo Aman bɔbɔ i kɔmin waka sɔ’n su.​—Ɛst. 7:8-10.

22. ?Wafa sɛ yɛ Ɛstɛli i ajalɛ’n kwla uka e naan e sa sin w’a bubuman e, naan y’a planman naan y’a lafi Ɲanmiɛn su titi ɔ?

²² Andɛ mɛn tɛ nga nun’n, sran’m be bu i kɛ ndɛ kwlɛ yɛ bé dí sran mun sa trilili ɔ. ?W’a yo amun sɔ wie le? Ɛstɛli liɛ’n i sa sin w’a bubumɛn i le, w’a planman le yɛ w’a yaciman Ɲanmiɛn sulafilɛ le. Kɛ ndɛ kanlɛ blɛ juli’n, yakpa su ɔ kannin sa seiin’n i ndɛ yɛ ɔ fɛli i onga’n wlali Zoova sa nun. Maan e kusu e yo kɛ i sa, afin Zoova w’a kaciman. Ɔ kwla yo maan kɛ Aman sa’n, klunwifuɛ’m be tɔ be bɔbɔ be aya nga be suali’n i nun.​—An kanngan Jue Mun 7:12-17 nun.

23. (a) ?Ngue yɛ famiɛn’n yoli mannin Mardose nin Ɛstɛli ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Bɛnzamɛn i su ndɛ nga Zakɔbu kannin’n, ɔ kpɛnnin su ɔ? (An nian kuku nga be flɛ i “Ɲanmiɛn nuan ndɛ kun kpɛnnin su” i nun.)

²³ I agualiɛ su’n, famiɛn’n wa sili Mardose kpa. Ɔ wa wunnin i wlɛ kɛ Mardose sɔ’n m’ɔ maan b’a kwlá kunmɛn i’n, i yɛ ɔ ti Ɛstɛli i talɛ siɛ’n niɔn. Ɔ maan Asierisi wa fali Mardose sieli i Aman i osu. Kpɛkun ɔ fali Aman i awlo’n nin i sa nun ninnge’m be ngba mannin Ɛstɛli. Yɛ Ɛstɛli kusu fa wlali Mardose sa nun kɛ ɔ nian su.​—Ɛst. 8:1, 2.

24, 25. (a) ?Kɛ be wunnin Aman bo’n, ngue ti yɛ Ɛstɛli i wla’n w’a guaman ase ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Ɛstɛli wa fɛli i nguan’n sieli i wie nuan ekun ɔn?

²⁴ ?Kɛ mɔ Ɛstɛli nin Mardose b’a fite nun siɛn’n ti’n, Ɛstɛli i wla wá gúa ase? Nanwlɛ, sɛ ɔ yo sɔ’n, ɔ timan su, afin Zuifu’m be nunnunlɛ’n i ndolo nga be dun mmua boli’n w’a ju klɔ wunmuan’m be su lalaa. Aman tuli fɔtɔ fa kleli Zuifu’m be nunnunlɛ cɛn’n. Be flɛli fɔtɔ tulɛ sɔ’n kɛ Pir.a (Ɛst. 9:24-26) Cɛn nga fɔtɔ’n tɔli su’n, w’a mantan koko. ?Be bu ɲrɛnnɛn sa sɔ’n i ɲrun ɔn, ɔ yo ye?

²⁵ Ɛstɛli w’a bumɛn i ngunmin i wun akunndan. Ɔ fɛli i nguan’n sieli wie nuan ekun. Yɛle kɛ famiɛn’n w’a flɛmɛn i, sanngɛ ɔ ko wunnin i wun. Afuɛ’n liɛ’n, ɔ ko sunnin i nvle’n nunfuɛ’m be ti. Ɔ srɛli i wun’n naan klunwi sa nga be waan bé yó i nvle’n, ɔ nunnun su. Sanngɛ Pɛrsifuɛ’m be mmla’n nun’n, fluwa nga b’a fa famiɛn’n i dunman b’a klɛ’n, be kwlá kacimɛn i kun. (Dan. 6:13, 16) I sɔ’n ti’n, famiɛn’n mannin Ɛstɛli nin Mardose be atin kɛ be klɛ fluwa uflɛ. Fluwa sɔ’n man Zuifu’m be atin kɛ be kpli be ti. Be fali fluwa sɔ mun mannin nnɛn kpanngɔ fufuɛ mun. Be ɔli ndɛndɛ kpa be ko boli jasin fɛ’n sɔ’n kleli Zuifu nga be o klɔ’n su’n. Siɛn’n, Zuifu’m be wun wa jɔli be fɔun. (Ɛst. 8:3-16) Klɔ’n su Zuifu’m be kwlakwla be wa buabuali be wun sieli. Be kunndɛkunndɛli alɛ ninnge mun fa sieli be sa su. Sɛ ɔ timan fluwa nga Ɛstɛli nin Mardose be klɛli’n ti’n, nn b’a kwlá yomɛn i sɔ’n le. ?Sanngɛ, “[Zoova] b’ɔ sie mɛn wunmuan’n,” ɔ́ jrɛ́n i nvle nunfuɛ’m be sin?​—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) ?Kwlalɛ nga Zoova maan i sufuɛ’m be kwlali be kpɔfuɛ mun’n, ɔ yoli wafa sɛ? (b) ?Kɛ be kunnin Aman i mma mun’n, Ɲanmiɛn i nuan ndɛ benin yɛ ɔ kpɛnnin su ɔ?

²⁶ Kɛ cɛn nga be kleli kɛ bé fá núnnún Ɲanmiɛn i nvle’n ɔ juli’n, nn Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m b’a buabua be wun b’a sie. Famiɛn’n i sran’m be dan lika be wa jrannin be sin siɛn’n. Afin Pɛrsi mɛn kwlaa nun’n, sran’m be tili i kɛ famiɛn’n fali Mardose m’ɔ ti Zuifu’n sieli i mɛn’n su, naan i yɛ ɔ mantan famiɛn’n niɔn. Zoova maan Zuifu’m be kwlali be kpɔfuɛ mun kpa, kɛ ɔ́ yó naan be kpɔfuɛ’m b’a kwlá manman be wun su ekun b’a kleman be yalɛ’n ti.b​—Ɛst. 9:1-6.

²⁷ Aman i mma’m be ti’n, Mardose su wunmɛn i wun fɛ le naan w’a nian be si i awlo’n su. I sɔ’n ti’n, be kunnin be wie. (Ɛst. 9:7-10) I sɔ mɔ be yoli’n maan Ɲanmiɛn i nuan ndɛ kun kpɛnnin su. Afin Ɲanmiɛn tali nda kɛ Amalɛkifuɛ’m mɔ be ti i nvle’n i kpɔfuɛ’n bé osu núnnún sekeseke. (Mml. 25:17-19) Atrɛkpa Amalɛkifuɛ’m be nun sran kasiɛn’m be nun wie yɛle Aman i mma mun.

28, 29. (a) ?Ngue ti Zoova kplinnin su kɛ Ɛstɛli nin i nvle’n be fa be wun wlɛ i alɛ kunlɛ’n nun ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ Ɛstɛli i ajalɛ’n kwla uka e andɛ ɔ?

²⁸ Ɛstɛli kpɛli mmla naan Zuifu’m be nin be kpɔfuɛ’m be kun alɛ naan be kun be. Nanwlɛ, i sɔ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman talua sɔ’n. Sanngɛ Zoova kunndɛli kɛ ɔ́ sásá i nvle’n, afin ɔ tali nda kɛ Izraɛli nvle nun yɛ Mɛsi’n fín ɔn. I yɛ ɔ́ dé klɔ sran mun ɔn. (Bob. 22:18) Kɛ Zezi m’ɔ ti Mɛsi’n bali asiɛ’n su wa’n, ɔ tanninnin i sɔnnzɔnfuɛ mun alɛ kunlɛ. Ɔ maan andɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be faman be wun be wlɛmɛn i alɛ nun.​—Mat. 26:52.

²⁹ Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ Ɲanmiɛn i sulɛ nun’n, Klistfuɛ’m be kun alɛ. Be nin Satan yɛ be kun alɛ sɔ’n niɔn. Satan w’a gugu kpa kɛ ɔ́ yó naan e yaci Ɲanmiɛn Zoova i sulafilɛ. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 10:3, 4 nun.) Ɛstɛli i ajalɛ’n kwla uka e kpa. Kɛ i sa’n, maan e yo ngwlɛlɛfuɛ, yɛ e tra e awlɛn, yɛ e si ijɔ, kpɛkun maan e yo yakpafuɛ, yɛ e tu e klun e jran Ɲanmiɛn i nvle’n i sin, naan e yi i nglo kɛ e lafi Ɲanmiɛn su.