Ndɛ tre nso
?Ngue yɛ klunwi mɔ Ɲanmiɛn yaci i lɛ’n ɔ kle e ɔ?
1, 2. (a) ?Sɛ ɔ ti kɛ Zoova kali lɛ nunnunnin ɲin keklefuɛ mun Edɛni fie’n nun lɔ’n, nn wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n kannin e ɔ? (b) ?Ngue like yɛ Zoova siesieli i klolɛ su mannin e ɔ?
ZAKƆBU m’ɔ ti awlobo kpɛn’n seli kɛ: ‘Sa yalɛ sunman ɲannin min, i ti m’an yo oke andɛ.’ (Bo Bolɛ 47:9) I kunngba’n, Zɔbu seli kɛ klɔ sran’n ‘i nguan’n ɔ ti tika. Kusu i nguan sɔ’n, ɔ ti afɛ ngunmin.’ (Zɔb 14:1) Kɛ be sa’n, e nun sunman lika e wunnin afɛ, be buli e lufle, e wunnin e ɲrun dan kpa. Sanngɛ, kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, nguan mɔ Ɲanmiɛn fa man e’n timan like tɛ. Nanwlɛ e timan kɛ Adam nin Ɛvu sa. Afin i bo bolɛ nun’n, be liɛ’n fɔ nunman be akunndan’n nun nin be wunnɛn’n nun, kpɛkun be tran Mɛn Klanman kun nun. ?Sanngɛ kusu’n, kɛ be yoli ɲin kekle’n, sɛ ɔ ti kɛ Zoova kali i ja nun lɛ nunnunnin be’n, nn ngue sa yɛ ɔ́ jú ɔ? I liɛ nn tukpacɛ annzɛ ɲrɛnnɛn, annzɛ wie’n be su tranman asiɛ’n su. Kpɛkun kusu klɔ sran fi sa su tranman asiɛ’n su andɛ. Yɛle kɛ sɛ ɔ yoli sɔ nn b’a wuman e bɔbɔ. Kannzɛ bɔbɔ fɔ’n ɔ́ sá Adam nin Ɛvu be mma mun’n, sanngɛ klolɛ su Ɲanmiɛn mannin be atin maan be wuli ba. Kpɛkun Zoova fali Klist naan w’a siesie like ng’ɔ́ yó mɔ mɛn klanman’n nun’n, é ɲán anannganman nguan nga ɔ fili Adam sa’n.—Zan 10:10; Rɔmfuɛ Mun 5:12.
2 Nanwlɛ, kɛ e bu anannganman nguan mɔ é ɲɛ́n i mɛn uflɛ’n nun, i akunndan’n, i sɔ liɛ’n cici e wla. Afin é ɲán e ti tukpacɛ’n nin ɲrɛnnɛn wunlɛ’n, ɔ nin wie’n be sa nun. Kpɛkun klunwifuɛ’m be kusu be su kleman e yalɛ kun! (Nyanndra Mun 2:21, 22; Sa Nglo Yilɛ 21:4, 5) Sanngɛ Biblu’n kle e kɛ kannzɛ bɔbɔ e ti ɲanlɛ’n ti cinnjin man e bɔbɔ, naan ɔ ti Zoova i cinnjin wie’n, sanngɛ kusu’n ɔ le like kun ekun mɔ i cinnjin trɛ i kwlaa ngalɛ’n niɔn.
I dunman kpa’n ti
3. ?Ninnge nga Zoova waan ɔ́ yó be asiɛ’n su’n ɔ nin nga ɔ́ yó be mán klɔ sran mun’n, ngue ti yɛ bé kpɛ́n su ɔ?
3 Ninnge nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó be asiɛ’n su’n ɔ nin nga ɔ́ yó mán klɔ sran mun’n, i bɔbɔ i dunman’n ti bé kpɛ́n su. Dunman Zoova sɔ’n i bo’n yɛle kɛ “Ɔ yo maan ɔ kpɛn su.” Ɔ maan, dunman sɔ’n kle kɛ i yɛ ɔ ti nglo nin asiɛ’n be Siefuɛ’n niɔn. I yɛ ɔ yo ninnge kwlaa nga ɔ se kɛ ɔ́ yó’n niɔn. Kpɛkun, ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n. Zoova le ɲrun dan. Ɔ maan, ɔ fata kɛ nglo lɔ nin asiɛ’n sufuɛ’m be ngba be ɲin yi Zoova i dunman’n naan be bu like kwlaa ng’ɔ nin dunman sɔ’n kɔ likawlɛ’n i like dan. I liɛ’n, be kwlaa bé trán fɔundi nun kpɛkun be wun fá be feke.
4. ?Ngue like yɛ Zoova waan ɔ́ yó i asiɛ’n su ɔ?
4 Kɛ Zoova yili Adam nin Ɛvu’n, ɔ mannin be junman kun kɛ be di. Ɔ kleli weiin kɛ nán asiɛ’n i ngunmin yɛ ɔ fata kɛ be sie naan i wunmuan’n yo Mɛn Klanman ɔn. Sanngɛ, ɔ kunndɛ kɛ be nin be mma’m be yi asiɛ’n. (Bo Bolɛ 1:28) ?Adam nin Ɛvu be fɔnlɛ’n ti’n, ninnge sɔ mɔ Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó be’n, be su kwlá kpɛnman su? Ninnge nga Zoova mɔ like fi nunmɛn i sin’n waan ɔ́ yó i asiɛ’n su’n, ɔ nin nga ɔ́ yó mán sran mun’n, sɛ ɔ ti kɛ ɔ kwlá yoman be’n, nn i liɛ’n i dunman’n sáci dan kpa!
5. (a) ?Sɛ Adam nin Ɛvu be di sa kpa’n nin sa tɛ’n be silɛ waka’n i mma’n, blɛ benin nun yɛ bé wú ɔ? (b) ?Kannzɛ bɔbɔ ninnge nga Zoova waan ɔ́ yó be asiɛ’n su’n, i ɲin w’a kpaman be su’n, sanngɛ wafa sɛ yɛ ɔ yiali ndɛ ng’ɔ o Bo Bolɛ 2:17 nun’n i nuan ɔn?
5 Zoova seli Adam nin Ɛvu kɛ “cɛn nga” be yo ɲin kekle naan be di sa kpa’n nin sa tɛ’n be silɛ waka’n i mma’n, bé wú. (Bo Bolɛ 2:17; 3:5) Kɛ nga Zoova fa kannin’n sa’n, cɛn kunngba nga be fɔnnin’n, ɔ usali be sa nga be yoli’n. Kpɛkun ɔ seli be kɛ bé wú. Ɲanmiɛn ɲrun’n, cɛn sɔ nun yɛ Adam nin Ɛvu be wuli ɔ. Sanngɛ, kɛ ɔ ko yo naan ninnge mɔ Zoova waan ɔ́ yó be asiɛ’n su’n b’a kpɛn su’n ti’n, kwlaa naan b’a wu’n, ɔ yacili be lɛ maan be wuli ba. Kɛ mɔ Ɲanmiɛn ɲrun’n afuɛ 1.000 ti kɛ cɛn ba kun sa’n ti’n, be kwla se kɛ Adam w’a diman “cɛn” kun yɛ ɔ wuli ɔ. Afin, ɔ dili afuɛ 930. (2 Piɛr 3:8; Bo Bolɛ 5:3-5) I sɔ’n ti’n, be kwla wunnin i wlɛ kɛ, sɛ Zoova bu sran fɔ’n, be kwla lafi su kɛ ɔ́ yó i nuan su like. Kpɛkun, wulɛ mɔ be wuli’n w’a saciman like nga Zoova waan ɔ́ yó i asiɛ’n su’n. Sanngɛ Zoova mannin blɛ kan naan sran mɔ fɔ o be nun’n, ɔ nin klunwifuɛ mun bɔbɔ’n, be tran nguan nun.
6, 7. (a) ?Kɛ nga Ezipt Lɔ Tulɛ 9:15, 16 fa kan’n sa’n, ngue ti yɛ Zoova yacili klunwifuɛ mun lɛ kan ekun ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zoova yili i tinmin’n i nglo kleli Ezipti famiɛn’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova i dunman’n truli ɔ? (c) ?Kɛ mɛn tɛ nga ɔ́ núnnún’n, ngue sa yɛ ɔ́ jú ɔ?
6 Moizi blɛ su’n, ndɛ nga Zoova kan kleli Ezipti famiɛn’n, ɔ yi sa nga ti yɛ Ɲanmiɛn yacili klunwifuɛ’m be lɛ’n, i nglo weiin. Kɛ Ezipti famiɛn’n seli Izraɛlifuɛ mun kɛ nán be wɔ’n, Zoova w’a kunmɛn i be ja nun lɛ. Zoova fali ɲrɛnnɛn blu yili Ezipti nvle’n su. Wafa sɔ mɔ Zoova yili i tinmin’n i nglo’n, ɔ ti abonuan. Kɛ Zoova kán ɲrɛnnɛn nso su liɛ’n i ndɛ’n, ɔ seli Ezipti famiɛn’n kɛ sɛ i waan ɔ́ núnnún Ezipti famiɛn’n nin i nvle’n, nn ɔ yoli nán andɛ sa ɔ, afin ɔ timan kekle i sa nun. Sanngɛ kusu’n Zoova seli kɛ: ‘Sanngɛ n yacili wɔ lɛ kɛ ɔ́ yó naan w’a wun min tinmin’n naan kusu min dunman’n w’a fu asiɛ’n su’n ti.’—Ezipt Lɔ Tulɛ 9:15, 16.
7 Kɛ Zoova deli Izraɛlifuɛ mun’n, i dunman’n truli dan kpa. (Zozie 2:1, 9-11) I afuɛ 3.500 tra su yɛ, sanngɛ andɛ nin andɛ sran’m be wla te kpɛn like sɔ m’ɔ yoli’n su. Nán dunman Zoova’n i ngunmin yɛ sran’m be kɛnnin i ndɛ ɔ. Sanngɛ sran ng’ɔ le dunman sɔ’n, be kɛnnin i su nanwlɛ ndɛ’n wie. I sɔ liɛ’n kleli weiin kɛ Zoova ti Ɲanmiɛn m’ɔ yo ninnge nga ɔ se kɛ ɔ́ yó be’n, naan ɔ de i sufuɛ mun. (Zozie 23:14) I sɔ liɛ’n kle ekun kɛ, kɛ mɔ like fi annzɛ sran fi i wunmiɛn’n juman Ɲanmiɛn i tinmin liɛ nun’n ti’n, sran fi annzɛ like fi kwlá jranman like nga i waan ɔ́ yó’n. (Ezai 14:24, 27) Ɔ maan e kwla lafi su kɛ ɔ cɛ kaan’n, ɔ́ wá núnnún Satan i mɛn tɛ’n yɛ ɔ́ dé i sufuɛ mun. Zoova i tinmin dan sɔ m’ɔ leman wunsu’n ɔ nin i ɲrun m’ɔ le i’n be nglo yilɛ’n, bé yó maan sran’m be wla su fiman Zoova i dunman’n su le mlɔnmlɔn. I sɔ liɛ’n i su mmlusuɛ’n su wieman le.—Ezekiɛl 38:23; Sa Nglo Yilɛ 19:1, 2.
‘Ee, Ɲanmiɛn si ngwlɛlɛ o!’
8. ?Ninnge benin mun yɛ Pɔlu wla e fanngan kɛ e bu be akunndan ɔn?
8 Akoto Pɔlu i fluwa ng’ɔ klɛli Rɔmfuɛ mun’n i nun’n, ɔ usali kosan kun: ‘?É sé kɛ Ɲanmiɛn yoman sa i nuan su?’ I su tɛlɛ’n ti weiin: ‘Ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn!’ I sin’n, ɔ kannin Ɲanmiɛn i aunnvuɛ silɛ’n i ndɛ, kpɛkun ɔ kannin sa nga ti yɛ Zoova yacili Ezipti famiɛn’n lɛ kan’n i ndɛ. Pɔlu seli ekun kɛ sran’m be ti kɛ ufa m’ɔ o sɛ ufuɛ kun sa nun’n sa. I sin ekun ɔ seli kɛ: ‘?Yɛ Ɲanmiɛn kusu yoman sran’m be kɛ sɛ ufuɛ’n yo i sɛ mun’n sa? ?Sɛ ɔ klo kɛ sran’m be si kɛ w’a fa be wun ya, sɛ ɔ klo kɛ be si kɛ ɔ kwla sa kwlaa yo’n, yɛ sɛ be nga be kun i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n m’ɔ blu su’n, ɔ kwlá yomɛn i sɔ? ?Sɛ ɔ yo i sɔ kɛ ɔ fɛ i ye dan m’ɔ yo e i klun ufue su’n kle e’n, ɔ kwlá yomɛn i sɔ? Afin e m’ɔ wunnin e aunnvuɛ’n e ti kɛ sɛ klanman sa. Ɔ dun mmua sieli e kɛ e ɲan ɲrun. E m’ɔ flɛli e’n, nán e Zuifu mun e ngunmin yɛ ɔ flɛli e ɔ, sanngɛ be nga be timan Zuifu’n be o nun wie.’—Rɔmfuɛ Mun 9:14-24.
9. (a) ?Wan mun yɛle “be nga be kun [Zoova] i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n”? (b) ?Ngue ti yɛ Zoova trɛ i awlɛn dan kpa be nga be tɛnndɛn i ɲrun’n mɔ be fɛmɛn i mmla’m be su’n, be wun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n gúa kpa mán be nga be klo i’n niɔn?
9 Kɛ ɔ fin Edɛni fie’n nun ɲin kekle yolɛ’n, sran kwlaa ng’ɔ tanndan Zoova ɲrun annzɛ ɔ klomɛn i mmla mun’n, ɔ o “be nga be kun i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n,” be nun wie. Kɛ ɔ fin i lɛ’n, Zoova te trɛ i awlɛn. Klunwifuɛ’m be yo ninnge ng’ɔ yo be’n be finfin, be kle i sufuɛ’m be yalɛ. I li bɔɔ be kunnin i Wa’n. Sanngɛ Zoova trɛli i awlɛn dan. Ɔ maan ɔ yacili blɛ kpanngban lɛ be sinnin. I liɛ’n, ninnge kwlaa ng’ɔ yili be’n, bé wún ɲin kekle nga be yoli i su’n ɔ nin sran’m be bɔbɔ be wun sielɛ’n be sin ɲrɛnnɛn sa’n kwlaa kpan. Blɛ kunngba’n nun kusu’n, Zezi i wie’n mannin aɲinyiɛfuɛ’m be ti ɲanlɛ’n i wun atin. Kpɛkun, ɔ mannin ‘sa nga mmusu’m be si Satan yo’n i nuan nɲa bulɛ’n,’ i wun atin wie.—1 Zan 3:8; Ebre Mun 2:14, 15.
10. ?Ngue ti yɛ afuɛ 1.900 nga be sinnin nun’n, Zoova yacili klunwifuɛ’m be lɛ ɔ?
10 Kɛ Zezi cɛnnin nguan’n i afuɛ 1.900 tra su yɛ. Blɛ sɔ nun’n, Zoova trɛli i awlɛn “be nga be kun i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n” be wun. Ɔ maan, ɔ nin a kunman be. ?Ngue ti ɔ? Sa kun ti ɔ. Yɛle kɛ blɛ sɔ nun’n, nn ɔ su kpa be nga be nin Zezi Klist bé dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n. Be ti sran 144.000. Be yɛ Ɲanmiɛn ‘wunnin be aunnvuɛ’n mɔ be ti kɛ sɛ klanman sa’ mɔ akoto Pɔlu kannin be ndɛ’n niɔn. Zuifu mun yɛ be dun mmua yoli sran sɔ mɔ bé kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ’n be akpasua’n i nunfuɛ ɔ. I sin’n, Ɲanmiɛn maan nvlenvle’m be nunfuɛ’m be wa wluli akpasua sɔ’n nun wie. Zoova w’a mianmianman be nun wie fi kɛ ɔ su i. Ninnge nga Zoova siesieli be klolɛ su’n, sran wie’m be sɔli be nun klanman yɛ be sili su ye. Zoova fali sran sɔ’m be nun wie mun kɛ be nin i Wa’n be ko di famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Siɛn’n, be nga bé kó dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n be nuan’n w’a yia.—Lik 22:29; Sa Nglo Yilɛ 14:1-4.
11. (a) ?Sran akpasua benin yɛ ɔ́ ɲán Zoova i awlɛn tralɛ’n i su mmlusuɛ blɛ nga nun ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ be nga be wuli’n bé ɲán Zoova i awlɛn tralɛ’n i su mmlusuɛ ɔ?
11 ?Sanngɛ wan yɛ ɔ́ trán asiɛ’n su ɔ? Zoova i awlɛn m’ɔ trali’n ti’n, be kwla yiayiali “sran kpanngban kpa” mɔ be fin nvlenvle kwlaa nun’n. Blɛ nga nun’n, sran sɔ’m be ju akpinngbin kpanngban. Zoova tali nda kɛ sran sɔ mɔ bé trán asiɛ’n su’n, bé fín mɛn tɛ nga i nunnunlɛ’n nun fíte. Kpɛkun, bé ɲán anannganman nguan asiɛ m’ɔ́ káci mɛn klanman’n nun. (Sa Nglo Yilɛ 7:9, 10; Jue Mun 37:29; Zan 10:16) Blɛ nga Ɲanmiɛn siesieli’n i nun’n, sran kpanngban mɔ be wuli’n, bé cɛ́n kpɛkun Ɲanmiɛn Sielɛ m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ́ síe be wie. Sa Nga Be Yoli’n 24:15 se kɛ: ‘N lafi Ɲanmiɛn su kɛ sran kpa mun o, sran tɛ mun o, bé cɛ́n.’—Zan 5:28, 29.
12. (a) ?Kɛ mɔ Zoova yacili klunwifuɛ mun lɛ’n, i sɔ’n kleli e sɛ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e bu wafa nga Zoova su kpɛ ndɛ sɔ nun’n niɔn?
12 ?Ndɛ kwlɛ dilɛ o i kwlaa ngalɛ’n nun? Cɛcɛ. Afin, klunwifuɛ mun annzɛ “be nga be kun i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n,” Ɲanmiɛn trɛ i awlɛn be wun. I sɔ’n kle kɛ ɔ niɛn i klun sa’n su kpɛkun ɔ si sran uflɛ’m be aunnvuɛ. I sɔ’n kle ekun kɛ ɔ ti aunnvuɛ sifuɛ nin sran klofuɛ dan. Kpɛkun, kɛ mɔ e wunnin kɛ Zoova i klun sa’n kpɛnnin su ti’n, ɔ maan e suɛnnin i su ninnge kpanngban. I nzuɛn fanunfanun ng’ɔ yi be nglo’n, be yo ɲɛnmɛn. Yɛle kɛ ɔ yo sa i nuan su sɛsɛsɛ, ɔ si aunnvuɛ. Ɔ trɛ i awlɛn, yɛ i ngwlɛlɛ ninnge ng’ɔ yo be’n be sɔnnin. Nglo nin asiɛ’n mɔ Zoova sie’n, akplowa tɔli su. Zoova su kpɛ akplowa sɔ’n nun ngwlɛlɛ su. I sɔ liɛ’n kle weiin kɛ Zoova i sran sielɛ wafa’n be ɲɛnmɛn i wunsu. Kɛ akoto Pɔlu sa’n e sɛ kɛ: ‘Eee, Ɲanmiɛn ti aɲanbeunfuɛ o! Ɔ si ngwlɛlɛ o! Ɔ si sa’n kwlakwla kpan! ?Wan yɛ ɔ si i klun lɔ akunndan’n niɔn? ?Wan yɛ ɔ wun sa ng’ɔ yo be’n be wlɛ ɔ?’—Rɔmfuɛ Mun 11:33.
Wafa nga e kwla yi i nglo kɛ e fa e wun e mantan Ɲanmiɛn’n
13. ?Kɛ e wun ɲrɛnnɛn’n, ngue yɛ e kwla kle ɔ? ?Yɛ ngue like yɛ ɔ́ úka e naan y’a nanti ngwlɛlɛ su ɔ?
13 Sa nga be o Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban be su’n ti’n, be wun ɲrɛnnɛn. Be te wun ɲrɛnnɛn afin Ɲanmiɛn nin a nunnunman klunwifuɛ mun, yɛ ɔ nin a yoman ninnge nga i waan ɔ́ yó be mán sran mun’n. ?Kɛ m’ɔ ti sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e fa ya? ?Annzɛ kusu’n, e wun i wlɛ kɛ e kwla jran i sɔ liɛ’n su e kle kɛ Bae’n ti ato buafuɛ? Sɛ e wla w’a fiman ndɛ yɛ’n su’n, é ɲán wunmiɛn é yó sɔ. I waan: ‘Min wa, fa akunndan nanti. Sɛ a fa akunndan nanti’n, n klun jɔ́. I liɛ’n, sɛ sran kan min wun ndɛ’n, ń kwlá sɔ su.’ (Nyanndra Mun 27:11) Satan m’ɔ kan Zoova wun ndɛ’n, se kɛ sɛ sran’m be aɲanbeun’n fi be sa annzɛ sɛ like wie yo be’n, bé kán Ɲanmiɛn i wun ndɛ tɛtɛ. (Zɔb 1:9-11; 2:4, 5) Kɛ sa kekle tɔ mɔ e yiman Ɲanmiɛn ase’n, Zoova klun jɔ. Kpɛkun, e kle kɛ Satan i suɛn ng’ɔ tɔnnin sran mun’n, ɔ kpɛnman su e lika.
14. ?Sɛ ɲrɛnnɛn’n nun e kisa Zoova su’n, mmlusuɛ benin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?
14 Sɛ sa tɔ e su naan e kisa Zoova su’n, é kwlá ɲán nzuɛn kpa. Ɲrɛnnɛn nga Zezi wunnin i’n ti’n, wafa nga ‘i aɲinyiɛ’n i ɲin fiteli dan’n,’ ɔ leman wunsu. E kusu ɲrɛnnɛn nun’n, e kwla yo maan e awlɛn tralɛ’n i ɲin fite dan wie. Yɛ e kwla wun Zoova i atin seiin’m be wlɛ kpa, ɔ maan é lɛ́ i ase.—Ebre Mun 5:8, 9; 12:11; Zak 1:2-4.
15. ?Sɛ e wun ɲrɛnnɛn naan e tra e awlɛn’n, wafa sɛ yɛ e wiengu’m be kwla ɲan su mmlusuɛ ɔ?
15 E wiengu’m bé fá be ɲin síe i like nga e yo’n su. Ɲrɛnnɛn nga e wun i sa kpa yolɛ mɔ e klo i’n i ti’n, ɔ́ yó maan kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, sran wie’m bé wún andɛ Klistfuɛ kpa’m be wlɛ. Kpɛkun kɛ be nin e sú Ɲanmiɛn, bé kwlá ɲán mmlusuɛ mɔ yɛle anannganman nguan’n. (Matie 25:34-36, 40, 46) Zoova nin i Wa’n be klo kɛ sran’m be ɲan anannganman nguan’n.
16. ?Wafa nga e bu sa kekle nga be tɔ e su’n, ngue yɛ ɔ yi i nglo ɔ?
16 Sɛ e ɲrun’n, blɛ kekle’n ti kɛ blɛ kun sa mɔ é yí i nglo kɛ fa e wun e mantan Zoova’n, naan e yo i klun sa’n, i sɔ liɛ’n ti kpa dan! I sɔ yolɛ’n kle weiin kɛ e nin Zoova nin Klist e su yo sran wunmuan. Zezi srɛli Klistfuɛ kpa’m be kwlaa be ti. Ɔ seli kɛ: ‘Nán be [i sɔnnzɔnfuɛ nga be mɛntɛn i kpa’n be] ngunmin be wun yalɛ yɛ n su koko kle wɔ ɔ, sanngɛ be nga bé wá láfi n su ndɛ nga bé kán’n ti’n, be liɛ o nun. Min Si, ń srɛ́ wɔ kɛ be kaci sran wunmuan, yɛ be nin e e yo sran wunmuan kɛ min nin wɔ e ti sran wunmuan’n sa naan mɛn nunfuɛ’m be lafi su kɛ wɔ yɛ a sunmannin min ɔn.’—Zan 17:20, 21.
17. ?Sɛ e nin Zoova e nanti ndɛnman su’n, ngue yɛ e kwla lafi su ɔ?
17 Sɛ e nin Zoova e nanti ndɛnman su’n, ɔ́ rá e su dan. I Ndɛ’n se kɛ: ‘An jran kekle, nán amun wun usu amun, an di e Min’n i junman’n kpa wɔ amun ɲrun tititi. Maan an si kpa kɛ like nga e yo man e Min’n, ɔ su kaman ngbɛn.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 15:58) Ɔ se ekun kɛ: ‘Ɲanmiɛn yoman sa m’ɔ timɛn i su’n, i wla fiman junman nga an dili nin klolɛ nga an fa klo i’n.’ (Ebre Mun 6:10) Zak 5:11 se kɛ: ‘Be nga be jrannin kekle’n, e se kɛ be liɛ su ti ye. An tili Zɔbu i awlɛn m’ɔ trali’n yɛ an wunnin i agualiɛ nga e Min’n maan ɔ guɛli i’n, afin sran yo e Min’n i annvɔ, yɛ ɔ si i aunnvuɛ.’ ?Zɔbu i agualiɛ’n yoli sɛ? ‘Anannganman maan Zɔbu wa dili ye kpa trali klikli liɛ’n.’ (Zɔb 42:10-16) ‘Be nga be kunndɛ i’n, ɔ́ yí i wun klé be’ yɛle kɛ ɔ́ rá be su. (Ebre Mun 11:6) Nanwlɛ, anannganman nguan mɔ e kunndɛ’n kɛ é ɲɛ́n i mɛn klanman nun’n, ɔ ti suralɛ like dan kpa!
18. ?Ninnge nga be ti e ndawlɛ’n bé yó sɛ?
18 Ɲrɛnnɛn kwlaa nga lele nin andɛ sran’m be te wun i’n, Ɲanmiɛn Sielɛ wá núnnún i. Aklunjuɛ nga é dí i blɛ sɔ nun’n, ɔ́ yó dan trá ɲrɛnnɛn kwlaa nga e wun i andɛ’n. E wla su kpɛnman ɲrɛnnɛn nga e wunnin be laa’n be su kun, ɔ maan e akunndan su sannganman. Mɛn uflɛ’n nun’n, akunndan kpakpa nga sran’m bé bú’n nin ninnge kpakpa nga bé wún be’n, bé núnnún ninnge nga be ti e ndawlɛ’n blɛblɛblɛ. Zoova se kɛ: ‘Ń wá yí ɲanmiɛn ng’ɔ la nglo lɔ plaii’n [awa uflɛ kun m’ɔ́ trán ɲanmiɛn su lɔ’n], nin asiɛ’n [sran ndɛnmanfuɛ’m] be uflɛ. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, be su boman laa sa’m be su be diman jɔlɛ kun. Be su buman be akunndan kun. Maan amun klun jɔ, yɛ maan amun wun blibli amun cɛn’n kwlakwla like nga ń wá yí be’n be ti.’ Nanwlɛ, Zoova i mɛn uflɛ nun’n ndɛnmanfuɛ’m bé kwlá sé kɛ: ‘Asiɛ wunmuan’n w’a jɔ fɔuun, sran’m be klun ti jɔwa, be bo sro.’—Ezai 14:7; 65:17, 18.
I nun flanlɛ
• ?Kannzɛ bɔbɔ Zoova yacili sa tɛ yolɛ’n i lɛ’n, sanngɛ wafa sɛ yɛ w’a yomɛn i dunman’n i finfin ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn trɛli i awlɛn “be nga be kun i ya mɔ be nin kunlɛ fata’n” be wun mɔ i sɔ’n kannin e wie ɔ?
• ?Kɛ e wun ɲrɛnnɛn’n, ngue like yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e bu i akunndan ɔn?
[Foto i su ndɛ, bue 67]
Zoova maan ‘Zɔbu wa dili ye kpa trali klikli liɛ’n.’