?E bu nguan’n kɛ nga Ɲanmiɛn fa bu i’n sa?

1, 2. (a) ?Like dan kpa benin yɛ Ɲanmiɛn mannin e ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ Biblu’n nun mmla’m be wlɛ wunlɛ’n ti cinnjin kpa andɛ ɔ?

E SI m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ mannin e like dan kpa kun. Ɔ mannin e nguan yɛ e si ngwlɛlɛ. Ɔ maan, e kwla niɛn i nzuɛn liɛ’n su e nanti. (Bo Bolɛ 1:27) I ti’n, wafa nga Biblu’n nun mmla’m be kwla uka e’n, e kwla wun i wlɛ. Sɛ e nanti mmla sɔ’m be su’n, Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, e kwla yo kpa tra laa’n. E kwla yo sran m’ɔ klo Zoova, m’ɔ “kunndɛ sa ng’ɔ ti kpa’n nin tɛ’n be ngbaciɛ lele [w’a] si i kpa’n.”​—Ebre Mun 5:14.

² Kɛ mɔ mɛn’n w’a yo kekle’n mɔ nán like ngba su yɛ be sieli mmla’n ti’n, Biblu’n nun mmla’m be wlɛ wunlɛ’n ti cinnjin kpa andɛ. E wun i sɔ liɛ’n be wun are yolɛ nun. Afin wie’m be nun’n, mmoja ndɛ ba nun. Ndɛ sɔ’n ti be kwlaa nga be waan be ɲin yi Zoova’n be cinnjin kpa. Sɛ e wun i sɔ’n su Biblu’n nun mmla’m be wlɛ kpa’n, i sɔ’n úka e naan y’a fa ajalɛ kpa. Sɛ e yo sɔ’n, e klun su titiman e, yɛ é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e titi’n. (Nyanndra Mun 2:6-11) Mmla sɔ wie mun yɛ.

3, 4. ?Blɛ benin nun yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kleli kɛ mmoja’n ti like dan ɔn? ?Mmla benin’m be su yɛ i sɔ’n taka ɔ?

³ Kɛ Kaɛn kunnin Abɛli’n, Zoova kleli kɛ sran’n i nguan’n o i mmoja’n nun. Ɔ maan, ɔ kleli kɛ be ti like dan kpa. Ɲanmiɛn seli Kaɛn kɛ: “Abɛl i mmoja bɔ a guɛli i ase’n ɔ ti kɛ sran yɛ ɔ su kpan flɛ min kɛ n tu i klunngbɔ sa.” (Bo Bolɛ 4:10) Zoova ɲrun’n, Abɛli i mmoja’n ti i nguan’n mɔ be kpɛli i sin’n, i nzɔliɛ. Ɔ maan sɛ é kwlá sé’n, i mmoja’n ti kɛ sran yɛ ɔ su kpan flɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ tu i klunngbɔ sa.​—Ebre Mun 12:24.

⁴ Kɛ Nowe blɛ su nzue dan’n tɔli wieli’n, Ɲanmiɛn mannin sran’m be atin kɛ be di nnɛn. Sanngɛ nán be di i mmoja’n. Ɲanmiɛn seli kɛ: “Sanngɛ nán an di nnɛn nin i mmoja’n afin i nun yɛ i nguan’n wo ɔ. Amun kusu amun mmoja i nun yɛ amun nguan’n wo ɔ, i ti nán an gua mmoja ase.” (Bo Bolɛ 9:4, 5) Mmla sɔ’n kan Nowe i afinliɛ nunfuɛ’m be kwlaa lele fa ju e blɛ liɛ’n su. Kɛ Ɲanmiɛn dun mmua kleli Kaɛn kɛ like kwlaa ng’ɔ lo wunmiɛn’n, i mmoja’n nun yɛ i nguan’n o’n, mmla sɔ’n kan flan nun ekun. Asa ekun’n, i sɔ mmla’n kle weiin kɛ nguan’n i bo’n, Zoova wun lɔ yɛ ɔ wo ɔ. Naan sran kwlaa ng’ɔ buman nguan’n nin mmoja’n be like dan’n, Zoova nin i be le i.​—Jue Mun 36:10.

5, 6. ?Wafa sɛ yɛ Moizi Mmla’n kle kɛ mmoja’n ti like dan naan ɔ ti like cinnjin ɔn? (Nian kuku nga be flɛ i “Nán e kun nnɛn mun ngbɛnngbɛn” i nun wie.)

⁵ Moizi Mmla’n kle kɛ nguan’n o mmoja’n nun, naan mmoja’n ti like dan. Saun Yolɛ 17:10, 11 se kɛ: “Sɛ Izraɛl nvle’n nunfuɛ kun, sɛ wie kusu ɔ aofuɛ wie b’ɔ tran Izraɛl wa’n ɔ di nnɛn wie mmoja’n, i wafa kwlaa wie b’ɔ di’n, i sɔ sran’n liɛ’n, min nin i y’a nyɛn i. Ń fúɛn i min nvle liɛ’n nun. Afin like kwlaa ng’ɔ de wunmiɛn’n, i mmoja’n nun yɛ i nguan’n wo ɔ. I sɔ’n ti yɛ maan m mannin amun atin kɛ mmoja yɛ amun fa be se min yaci min suwlɛ’n su naan m’an kplin amun ngbata’n su’n niɔn. Mmoja’n yɛ maan sɛ be kpata ɔ be kplin su ɔ, afin mmoja’n, i yɛ ɔ ti nguan’n niɔn.”​—Nian kuku nga be flɛ i “Mmoja’n ti nguan like” i nun.

⁶ Sɛ be kun nnɛn naan b’a fɛmɛn i mmoja’n b’a yiman tɛ’n, ɔ fata kɛ be guɛ i ase. Sɛ é kwlá sé’n, ɔ ti kɛ nguan’n w’a sɛ i sin nguan manfuɛ’n i sa nun sa. (Mmla’n 12:16; Ezekiɛl 18:4) Sanngɛ, maan e sie i nzɔliɛ kɛ b’a seman Izraɛlifuɛ’m be kɛ san fii be nunnun mmoja’n i osu kwlaa ng’ɔ o nnɛn’n nun ka, naan b’a di. Sɛ be gua nnɛn’n i mmoja’n i ase kɛ ɔ nin i fata’n sa’n, Izraɛlifuɛ kun kwla di. I klun su titimɛn i. Afin wafa ng’ɔ guali nnɛn’n i mmoja’n i ase’n, ɔ kle kɛ i ɲin yi Nguan Manfuɛ’n.

 7. ?Wafa sɛ yɛ Davidi kleli kɛ i ɲin yi mmoja’n m’ɔ ti like dan’n niɔn?

⁷ Davidi m’ɔ “ti [Ɲanmiɛn i] awlɛn su sran’n,” ɔ wunnin mmoja’n i su mmla’n i wlɛ. (Sa Nga Be Yoli’n 13:22) Cɛn kun mɔ nzuewe kunnin Davidi kpa’n, i sran’m be nun nsan be wluli be kpɔfuɛ’m be ngblaliɛ’n nun lɔ be wue kekle su. Be ko sali lɔ nzue gbo i nun nzue’n wie be fa blɛli i. ?Sanngɛ ngue yɛ Davidi yoli ɔ? Ɔ seli kɛ: “Anannganman, n lɛman atin n nɔnman, afin nzue nga ti kɛ be nga be klɛnnin be wun mannin wie’n be ɔli i salɛ’n be mmoja sa.” Davidi ɲrun’n, nzue sɔ’n ti kɛ sran sɔ’n be nguan’n sa. Ɔ maan, kannzɛ bɔbɔ nzuewe kunnin i’n, sanngɛ w’a nɔnman nzue sɔ’n. Ɔ “guɛli i ase mannin Anannganman.”​—2 Samiɛl 23:15-17.

8, 9. ?Kɛ be takali Klistfuɛ klikli’m be asɔnun’n, wafa nga Ɲanmiɛn bu nguan’n nin mmoja’n, ɔ kacili? An yiyi nun.

⁸ Kɛ Zoova fali mmoja’n i su mmla’n mannin Nowe’n, m’ɔ dili afuɛ kɔe 2.400. Annzɛ kɛ Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be trali aenguɛ m’ɔ dili afuɛ kɔe 1.500, ɔ yoli maan e anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ nga be lɛ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, be klɛli i kɛ: “Nyanmiɛn wawɛ’n bu i kɛ ɔ ti kpa kɛ nán maan e fa ndɛ fi uka ng’ɔ ti cinnjin’n su man amun, yɛ e kusu e buli sɔ, yɛle kɛ nán an di amuɛn su, nán amun di mmoja nin nnɛn ng’ɔ wu i sa su’n, yɛ nán an kunndɛ bla b’ɔ timan amun yi annzɛ bian b’ɔ timan amun wun’n.”​—Sa Nga Be Yoli’n 15:28, 29.

⁹ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, e anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be wunnin i wlɛ weiin kɛ mmoja’n ti like dan. Naan sɛ e fa yo like ng’ɔ nin i fataman’n, ɔ ti kɛ amuin sɔlɛ annzɛ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku sa. Klistfuɛ kpa’m be di mmla sɔ’n su andɛ. Kɛ mɔ Biblu’n i nun mmla’n be su nantilɛ’n i su akunndan yɛ be bu’n ti’n, mmoja’n i su ajalɛ kwlaa nga bé fá’n, ɔ jɔ Zoova klun.

10, 11. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be bu mmoja’n i bɔbɔ ba’n, ɔ nin i nun ninnge cinnjin mɔ be fa wla be kplo’n nun’n niɔn? (b) ?Are nga be fa mmoja’n be yo’n, i wafa benin nun yɛ ɔ le Klistfuɛ kun nin i akunndan liɛ ɔ?

¹⁰ Zoova i Lalofuɛ’m be si kɛ, kɛ Biblu’n se kɛ “nán [...] be di mmoja’n” i bo’n yɛle kɛ nán be fa mmoja’n be wla be kplo nun. Nán be fa be mmoja’n be man sran uflɛ. Yɛ nán be fa be bɔbɔ be mmoja’n be sie naan sɛ ɔ yo’n b’a fa wla be kplo’n nun ekun. Ɲanmiɛn i mmla mɔ be nanti su’n ti’n, be kplinman su wie kɛ bé fá mmoja’n i nun ninnge cinnjin nnan mun. Be yɛle globules rouges, ɔ nin globules blancs, ɔ nin plaquettes, ɔ nin plasma.

¹¹ Andɛ’n, mmoja’n i nun ninnge cinnjin mun’n, b’a bubu be nun kannganngan. Ninnge kannganngan sɔ mun’n, ɔ le kun nin i like liɛ mɔ be fa yo ɔ. ?Klistfuɛ kun kwla fa mmoja’n i nun ninnge kannganngan sɔ mun yo i wun are? ?I ɲrun’n, ninnge sɔ’m be ti kɛ “mmoja” sa? Sɛ Klistfuɛ kun kplín su kɛ be fa mmoja’n i nun ninnge kannganngan sɔ’n wie naan be yo i are o, sɛ ɔ su kplinman su o, ɔ ti kɛ i bɔbɔ sa. Are yolɛ wie o lɛ’n blɔfuɛ’n flɛ i dialyse, ɔ nin hémodilution, ɔ nin cell-saver. Be fa sran’n i bɔbɔ mmoja’n yɛ be fa yo i are ɔ. Sanngɛ be dunman mmua cuɛnman mmoja’n siemɛn i lɛ ka. Are yolɛ sɔ’m be nun kusu’n, sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i ajalɛ’n niɔn.​—An nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika ’ng’ɔ suan “Mmoja’n i nun ninnge mun ɔ nin are yolɛ wafa mun” i nun.

12. ?Ninnge nga mɔ be nun sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i ajalɛ’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e wun be ɔ?

¹² ?Kɛ be se kɛ ɔ le sran kun nin i ajalɛ liɛ ninnge wie be nun’n, i sɔ’n kle kɛ ndɛ sɔ’m be timan cinnjin Zoova ɲrun? Cɛcɛ. Afin, e klun akunndan kwlaa i ndɛ lo Zoova kpa. (Kanngan Nyanndra Mun 17:3; 24:12 nun.) I sɔ’n ti’n, sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ kle e atin’n, naan e kunndɛ are yolɛ wafa i wun ajalɛ’n, maan e akunndan mɔ Biblu’n tinngɛli i’n, ɔ sie e. (Rɔmfuɛ Mun 14:2, 22, 23) Ɔ ti su kɛ ajalɛ nga sran kun fali’n, nán ɔ se i wiengu’m be kɛ saan fii i kunngba’n yɛ be fa ɔ. Annzɛ ɔ nunman nun kɛ e usa kɛ: “?Sɛ ɔ ti wɔ’n nn ajalɛ benin yɛ á fá ɔ?” Ninnge sɔ’m be nun’n, Klistfuɛ kun bɔbɔ “yɛ ɔ́ súɛ i trɔ’n niɔn.”a​—Galasifuɛ Mun 6:5; Rɔmfuɛ Mun 14:12; An nian kuku nga be flɛ i “?N bu mmoja’n i like dan?” nun.

13. ?Ngue yɛ Zoova i mmla’m be yi i nglo i lika ɔ? An fa sunnzun ase be yiyi nun.

¹³ Biblu’n kle kɛ Zoova yɛ ɔ ti mmla Kpɛfuɛ’n m’ɔ si ngwlɛlɛ’n niɔn. Ɔ ti Siɛ kpa, ɔ klo i mma mun, ɔ nian be lika. (Jue Mun 19:8-12) Mmla’n seli kɛ “nán [...] be di mmoja’n.” Nán aunkpinndiɛ’n ti yɛ be mannin i sɔ mmla’n niɔn. Sanngɛ be kplo nun mmoja’n wlalɛ’n i sin tukpacɛ’n, mmla sɔ’n sasa e be lika. (Saun Yolɛ 17:14) Nanwlɛ, andɛ are yolɛ nun’n, dɔɔtrɔ’m be wun kɛ, sɛ be yo sran opele naan be wlɛmɛn i nun mmoja’n, “ajalɛ kpafuɛ’n” yɛ ɔ o lɛ ɔ. Klistfuɛ kpa’m be liɛ’n, ndɛ sɔ’m be kle weiin kɛ Zoova i ngwlɛlɛ’n, ɔ nin sran’m be liɛ’n be afiɛn’n ti nun fuun. Kpɛkun be kle kɛ ɔ ti siɛ kpa m’ɔ klo e ɔ.​—Kanngan Ezai 55:9 nun; Zan 14:21, 23.

14, 15. (a) ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn i mmla’n be kle kɛ i nvle nunfuɛ’m be ndɛ lo i ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla nanti mmla sɔ mɔ be ti e ti sasalɛ like’n, be su ɔ?

¹⁴ Mmla nga Ɲanmiɛn fa mannin Izraɛli’n, be kle kɛ i nvle nunfuɛ’m be ndɛ lo i. Maan e fa sunnzun ase kun. Ɔ seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ sɛ be kplan sua’n, maan be kplan talɛ kaan kun i ti su aunngban fawlɛ i nuan su tɛɛn maan ɔ sin yiɛ i. Sɛ w’a yoman sɔ’n, sran wie kwla flo lɔ tɔ ɔ wu. Afin, sua’n i ti su nglo gbagblagba’n su lɔ’n, be yo ninnge kpanngban. (Mmla’n 22:8; 1 Samiɛl 9:25, 26; Neemi 8:16; Sa Nga Be Yoli’n 10:9) Ɲanmiɛn seli be ekun kɛ be nannin nga be si sran’n, be nian be su. (Ezipt Lɔ Tulɛ 21:28, 29) Sɛ be ɲinfu be nantiman mmla sɔ’m be su’n, ɔ ti kɛ be wiengu ndɛ loman be sa. Yɛ sɛ sran wie wu’n, bé sé kɛ be yɛ be kunnin i ɔ.

¹⁵ ?Mmla nga e kannin be ndɛ lɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla nanti be su ɔ? Maan e bu wafa nga e loto’n ti’n, ɔ nin wafa nga e kisan nun’n i akunndan. ?Yɛ e nnɛn mun nin e awlo’n nin e junman diwlɛ’n nin e ɲin su yiyilɛ’m be li? Ɔ fata kɛ e bu be akunndan wie. Nvle wie’m be nun’n, gbanflɛn nin talua sunman be wu asidan nun. Afin b’a siman be wun su nian. Sanngɛ gbanflɛn nin talua nga be yo sa nga be yo ɔ be si kɛ Ɲanmiɛn klo be titi’n, be bu nguan’n i like dan. Kpɛkun be ɲin su yiyilɛ nga ɔ kwla kpɛ be nguan’n i sin’n, be faman. Be diman sinnzin be seman kɛ like fi kwlá yoman gbanflɛn nin talua mun. Sanngɛ be gbanflɛn nin talua blɛ nun’n, be yoman sa kekleekle nga be kwla kpɛ be nguan’n i sin’n.​—Akunndanfuɛ’n 11:9, 10.

16. ?Kuɛ tulɛ’n, i su ndɛ benin yɛ Biblu’n kan ɔn? (An nian ndɛ ng’ɔ o i ja ngua lɔ’n nun wie.)

¹⁶ Ba ng’ɔ o i nin klun’n bɔbɔ, i nguan’n ti like dan Ɲanmiɛn ɲrun. Laa Izraɛli lɔ’n, sɛ sran wie yo naan kekle ju bla wunnzɛfuɛ kun i su, naan bla’n bɔbɔ annzɛ ba ng’ɔ o i klun’n, ɔ wu’n, Ɲanmiɛn ɲrun’n ɔ ti kɛ w’a kun sran sa. Ɔ maan, sran sɔ’n “be kun i wie sie i osu.”b (Kanngan Ezipt Lɔ Tulɛ 21:22, 23 nun.) Sran’m be bu be bɔbɔ be wun akunndan, yɛ be kunndɛ bian nin bla sukusuku. Afuɛ kwlaa nun’n, be tu kuɛ wlawla be sin. Wafa nga i sɔ’n yo Zoova’n, maan e bu i akunndan e nian.

17. ?Sɛ sran kun dun mmua tuli kuɛ naan w’a si Ɲanmiɛn i mmla mun’n, wafa sɛ yɛ e kwla fɔnvɔ i ɔ?

¹⁷ ?Yɛ sɛ bla kun dun mmua tuli kuɛ naan w’a si Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n nin? ?I ti’n, Ɲanmiɛn su kwlá yacimɛn i wun sa’n cɛmɛn i? Nɛ́n i sɔ ɔ! Afin, sɛ sran kaci i aeliɛ’n sakpa’n, ɔ kwla lafi su kɛ Zezi i mmoja’n dunman nun Zoova kwla yaci i wun sa’n cɛ i. (Jue Mun 103:8-14; Efɛzfuɛ Mun 1:7) Klist bɔbɔ seli kɛ: “M’an baman sran kpa’m be flɛlɛ, sa tɛtɛ yofuɛ mun yɛ m bali be flɛlɛ naan be kaci be nzuɛn’n niɔn.”​—Lik 5:32.

18. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kan like nga ti yɛ be gua mmoja kpanngban ase’n i ndɛ ɔ?

¹⁸ Nán e wun sasalɛ ngunmin ti yɛ Zoova mannin i mmla mun ɔn. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ e wla sran kpɔlɛ’n i ase. Sɛ ɔ timɛn i ti’n, e kwla kun sran. Akoto Zan klɛli i kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ kpɔ i niaan’n, wuun ɔ ti sran kunfuɛ.” (1 Zan 3:15) Sran ng’ɔ yo sɔ’n, nán kɛ klolɛ ngbɛn yɛ ɔ klomɛn i niaan’n niɔn. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ i niaan sɔ’n wu. Kpɔlɛ m’ɔ kpɔ i’n ti’n, ɔ kwla tɔn i suɛn tɛtɛ kpa. Ɔ kwla fa ndɛ yi i su naan be kun i. (Saun Yolɛ 19:16; Mmla’n 19:18-21; Matie 5:22) Nanwlɛ, like kwlaa ng’ɔ o e awlɛn’n nun mɔ maan e kwla yo sa tɛ’n, maan e wlɛ i ase!​—Zak 1:14, 15; 4:1-3.

19. ?Wafa sɛ yɛ sran ng’ɔ nanti Biblu’n nun mmla’m be su’n, ɔ bu ndɛ nga be o Jue Mun 11:5; Filipfuɛ Mun 4:8, 9 nun’n mun ɔn?

¹⁹ Be nga be bu nguan’n i like dan kɛ nga Zoova fa bu i sa’n, mɔ be kunndɛ kɛ bé yó sa nga be yo ɔ be si kɛ Ɲanmiɛn kló be titi’n, be yoman nzaje sa wie fi. Jue Mun 11:5 se kɛ: “Sran ng’ɔ fa sa tɛ yolɛ’n cici i ti’n, [Zoova] kpɔ i sɔfuɛ mun.” Nán Ɲanmiɛn i sran’n i wafa’n, i ndɛ ngbɛn yɛ ndɛ mma ngalɛ’n kan ɔn. Sanngɛ ndɛ sɔ’n kan e mɛn dilɛ wafa’n. Ɔ yo maan be nga be klo Ɲanmiɛn’n be yoman nzaje sa. I kunngba’n kɛ be se kɛ Zoova ti “Nyanmiɛn b’ɔ maan e wun jɔ ye’n,” ɔ kle i sufuɛ’m be kɛ maan aeliɛ wie’m be tran be nzuɛn’n nun. Aeliɛ sɔ mun yɛle sa ng’ɔ timan tɛ mlɔnmlɔn’n, nin like ng’ɔ ti klanman’n, yɛ ndɛ nga be ti ɔ ɔ jɔ be klun’n. I sɔ aeliɛ’n maan e wun jɔ e fɔuun.​—Kanngan Filipfuɛ Mun 4:8, 9 nun.

20-22. ?Ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be fɛ i mɛn’n i lika ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

²⁰ Ɲanmiɛn ɲrun’n, Satan i mɛn wunmuan’n guali sran mmoja ase. I politiki anuannzɛ mun mɔ Biblu’n nun’n, be nzɔliɛ yɛle nnɛn ngble mun’n, be kunnin sran miliɔn kpanngban. Be kunnin Zoova i sufuɛ’m be wie bɔbɔ. (Daniɛl 8:3, 4, 20-22; Sa Nglo Yilɛ 13:1, 2, 7, 8) Politikifuɛ mun nin mɛn’n nun aata difuɛ dandan mun, ɔ nin fluwa sifuɛ dandan’m be bo yoli kun be yili sran kunlɛ ninnge tɛtɛ kpa mun. Be fɛli i sɔ ninnge’m be fa ɲannin be wun kpa. Nanwlɛ, kɛ be se kɛ “Klunwifuɛ’n sie mɛn wunmuan’n,” ɔ ti su sakpa!​—1 Zan 5:19.

²¹ Kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m “be ti-man mɛn nunfuɛ” ti’n, be faman be wun wlɛmɛn i Politiki nin alɛ kunlɛ nun. Be guaman sran mmoja ase.c (Zan 15:19; 17:16) Kpɛkun kɛ Klist sa’n, sɛ be kpɔfuɛ’m be yo be tɛtɛ yɛ be kle be yalɛ’n, be yoman be wie. Sanngɛ be klo be kpɔfuɛ mun. Be srɛ Ɲanmiɛn man be bɔbɔ.​—Matie 5:44; Rɔmfuɛ Mun 12:17-21.

²² “Babilɔni klɔ dan’n” m’ɔ ti asiɛ’n su Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n, i anuannzɛ’n, m’ɔ ti sran kunfuɛ danfuɛ’n, Klistfuɛ’m be faman be wun be wlaman nun. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Nyanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun, nin i sran mun, ɔ nin be kwlaa nga be kunnin be asiɛ’n su wa’n, be wunnin be mmoja’n ɔ su lɔ.” I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn se e kɛ: “N sran mun, an fin klɔ’n nun fite.”​—Sa Nglo Yilɛ 17:6; 18:2, 4, 24.

23. ?Kɛ be se kɛ be fin Babilɔni klɔ dan’n nun fite’n, i bo’n yɛle benin?

²³ Babilɔni klɔ dan’n, mɔ be fin nun fite’n, nɛ́n i ngunmin yɛle kɛ be kpɛ e dunman’n i nunfuɛ’m be nun. Sanngɛ ɔ fata kɛ e kpɔ aeliɛ tɛtɛ nga Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n, ɔ yo’n annzɛ ɔ tru i lika’n nun’n. Be yɛle bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku, politiki yolɛ ɔ nin aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ ngboko’n. (Kanngan Jue Mun 97:10 nun; Sa Nglo Yilɛ 18:7, 9, 11-17) Afin aeliɛ sɔ’m be yo maan be gua sran mmoja ase!

24, 25. ?Ngue su yɛ Ɲanmiɛn kwla jran naan w’a si sran ng’ɔ guali sran mmoja ase’n, m’ɔ wa kacili i nzuɛn’n i aunnvuɛ ɔ? ?Yɛ i nzɔliɛ benin yɛ ɔ o Biblu’n nun ɔn?

²⁴ Ka naan y’a wlu Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n nun’n, i kwlaa yoli o, e tinuntinun e fali e wun wlali Satan i mɛn’n nun, ɔ maan sɛ é kwlá sé’n, e guali mmoja ase. Sanngɛ, kɛ e kacili e nzuɛn’n mɔ e fali e wla’n e guɛli i e ti kpɔlɛ tɛ mɔ Klist yili’n su’n, mɔ e fali e wun mannin Ɲanmiɛn’n, ɔ sili e aunnvuɛ. Yɛ Ɲanmiɛn sasa e naan e nin i e afiɛn w’a saciman. (Sa Nga Be Yoli’n 3:19) Biblu’n nun’n, fiawlɛ klɔ’m be ti e ti sasalɛ sɔ’n, i nzɔliɛ.​—Kalɛ 35:11-15; Mmla’n 21:1-9.

²⁵ ?Wafa sɛ yɛ be siesieli i sɔ ajalɛ liɛ’n niɔn? Sɛ nán Izraɛlifuɛ kun i ɲinfu yɛ ɔ kunnin sran’n, ɔ ko fia fiawlɛ klɔ sɔ’m be nun kun su. Kɛ jɔlɛ difuɛ’m be ko di sran nga sanvuɛsa ɲɛnnin i’n i jɔlɛ’n, ɔ fata kɛ sran sɔ’n ka fiawlɛ klɔ’n su lele naan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n ɔ wu. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ɔ kwla jaso klɔ sɔ’n su ko tran lika uflɛ. Nanwlɛ, i sɔ’n ti ajalɛ klanman kpa m’ɔ yi Ɲanmiɛn i aunnvuɛ silɛ’n i nglo ɔ. Kpɛkun ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn bu klɔ sran’n i nguan’n i like dan! Laa fiawlɛ klɔ sɔ’m be ti kɛ ninnge nga e ti kpɔlɛ tɛ mɔ Klist yili ti’n, Ɲanmiɛn fa man e andɛ’n sa. Ninnge sɔ’m be sasa e naan y’a fɔnman Ɲanmiɛn mmla ng’ɔ kan kɛ nguan’n nin mmoja’n be ti like dan’n, naan y’a wuman ngbɛn. ?E bu ninnge sɔ mɔ Ɲanmiɛn fa man e’n, be like dan? ?Wafa sɛ yɛ e kwla yi i sɔ’n i nglo ɔ? Ajalɛ kun yɛle kɛ e yia e wiengu mun naan e ngba e wlu andɛ fiawlɛ klɔ sɔ’n nun. Afin, “nyrɛnnɛn dan’n” ɔ su mantan koko kpa.​—Matie 24:21; 2 Korɛntfuɛ Mun 6:1, 2.

26-28. ?Ngue nun yɛ andɛ e ndɛ liɛ’n nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli liɛ’n be ti kun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn kló e titi’n niɔn?

²⁶ Andɛ Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be ndɛ’n maan e wla kpɛn laa Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli su. Zoova sieli Ezekiɛli kɛ gladi difuɛ sa Izraɛlifuɛ’m be su naan be nin i be afiɛn w’a saciman. I waan ɔ bo i ndɛ’m be jɔ kle Izraɛlifuɛ mun. Ɲanmiɛn seli i kɛ: “Sie ɔ su naan tie min ndɛ naan bo sa nga bé wá jú’n be jɔ kle Izraɛlifuɛ mun.” Sɛ Ezekiɛli i ɲin kpa junman sɔ’n su’n, naan Zerizalɛmufuɛ’m b’a kaciman be nzuɛn’n naan be wu’n, i ndɛ ɔ. (Ezekiɛl 33:7-9) Sanngɛ, sɛ ɔ di junman sɔ’n naan b’a kaciman naan be wu’n, ɔ timɛn i ndɛ.

²⁷ Andɛ’n, Satan i mɛn’n, ɔ su kɔ i bue nuan. Ɔ maan, Zoova i Lalofuɛ’m be liɛ’n, ɔ ti be cinnjin kɛ be bo Ɲanmiɛn i “cɛn ng’ɔ́ tú i klunngbɔ i kpɔfuɛ’m be su’n” i jɔ. Naan be kle kɛ i Sielɛ’n yɛ ɔ́ wá fá dí junman sɔ’n niɔn. Junman sɔ’n ti be cenjele like. (Ezai 61:2; Matie 24:14) ?E tu e klun kpa e di nguan junman sɔ’n wie? Akoto Pɔlu w’a fɛmɛn i jasin fɛ’n bolɛ junman w’a kanman ngowa. Ɔ maan, ɔ kwla seli kɛ: “Amun nun sran ng’ɔ mlin’n, i bɔbɔ ndɛ ɔ, min ndɛ nunman nun. Afin n kannin Nyanmiɛn i klun sa’n kwlaa kleli amun, m’an fiaman wie fi su amun wun.” (Sa Nga Be Yoli’n 20:26, 27) Nanwlɛ, ajalɛ klanman mɔ e kwla fa su’n, yɛle i sɔ’n!

²⁸ Sɛ e waan é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ e si Zoova kló e titi’n, ɔ fata kɛ wafa nga Zoova bu nguan’n nin mmoja’n, e bu be sɔ wie. Sanngɛ nán e ka ngalɛ’n su. Ɔ fata kɛ, kɛ nga ndɛ tre ng’ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá kán sa’n, e ka sanwun Ɲanmiɛn ɲrun titi.