Maan an bo ba’m be like klelɛ bo be bakan nun

1, 2. ?Ba’m be talɛ nun’n, wan sin yɛ ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kunndɛ ukalɛ’n niɔn?

I AFUƐ kɔe 3.000 yɛ, siɛ kun m’ɔ si ye’n seli kɛ “aja nga Anannganman fa man awlo kun’n [...] yɛlɛ be klun ba.” (Jue Mun 127:3) Nanwlɛ, like nga Ɲanmiɛn fa cɛ siɛ nin niɛn mun’n yɛle aklunjuɛ ng’ɔ fin ba wulɛ’n. Ɔ ti aklunjuɛ mɔ be nga be o aja’n nun’n be sunman lika be di ɔ. Sanngɛ, be nga be le ba’n, be wun i wlɛ ndɛndɛ kpa kɛ kannzɛ ba wulɛ’n yo fɛ’n, sanngɛ ɔ ti junman.

² I li bɔɔ le nɲɔn nga nun’n yɛ ba talɛ’n timan junman kaan’n niɔn. Sanngɛ sran sunman be kwla tali be mma mun kpa. Jue tofuɛ’n kleli wafa nga be kwla yo i sɔ’n. Ɔ seli kɛ: “Sua nga nán Anannganman yɛ ɔ kplan’n, be nga be kplɛn i lɛ’n, be kle be wun yalɛ bɔ ngbɛn.” (Jue Mun 127:1) Sɛ amun nanti Zoova i mmla’n su seiin’n, amún yó siɛ kpa annzɛ niɛn kpa. Biblu’n se kɛ: “Nán lafi ɔ bɔbɔ wɔ akunndan liɛ’n su. Anannganman i su yɛ lafi-ɔ.” (Nyanndra Mun 3:5) ?Afuɛ 20 nga amún wá dí i ba’m be talɛ nun’n, amún tú amun klun fá Zoova i mmla’n su?

 3. ?Ba’m be talɛ nun’n, junman benin yɛ ɔ ti siɛ’m be liɛ ɔ?

³ Asiɛ’n su awlobo sunman nun’n, yasua’m be waan ba talɛ’n ti bla’n i ngunmin i junman. Ɔ ti su kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n ti siɛ’n i liɛ. Sanngɛ kusu ɔ kan gua su kɛ ɔ le junman wie mun ekun awlo’n nun. Biblu’n se kɛ: “Dun mmua wie ɔ junman nga be o guasu lɔ’n be di, yɛ ɔ fie’m be su junman mun, wie be di naan w’a bu sua kplanlɛ’n wun akunndan [annzɛ naan w’a taka awlobo’n].” (Nyanndra Mun 24:27) Ɲanmiɛn ɲrun’n, ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be bo’n yo kun be ta ba mun.—Nyanndra Mun 1:8, 9.

 4. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fataman kɛ e bu i kɛ ba yasua’m be kpa tra ba bla mun ɔn?

⁴ ?Wafa sɛ yɛ amun bu amun mma mun ɔn? Ndɛ wie’m be waan Azi mɛn nun lɔ’n, “sɛ siɛ nin niɛn’m be wu ba bla’n, ɔ yoman be fɛ kaan sa.” Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ngua lɔ’n, be te yo ba bla’m be finfin kpa. “Awlobo sunman nga be nunfuɛ’m be si fluwa kpa’n” bɔbɔ’n be yo i sɔ like’n wie. Sanngɛ nanwlɛ, nán ba mɔ be leman ɲrun’n yɛle ba bla mun. Laa blɛ nun’n siɛ kpa kun mɔ be flɛ i Zakɔbu’n, kɛ ɔ́ kɛ́n i mma’m be ndɛ’n, ɔ fa ba bla kwlaa ng’ɔ wuli be blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wlali i mma’m be nun wie. Ɔ seli kɛ: “Ba nga Nyanmiɛn fa mannin [min] mun ɔn.” (Bo Bolɛ 33:1-5; 37:35) I kunngba’n, Zezi rali “ba kanngan” (i yasua o, i bla o) nga be fa blɛli i’n be su. (Matie 19:13-15) E kwla lafi su kɛ Zoova i ajalɛ’n su yɛ ɔ fali ɔ.—Mmla’n 16:14.

 5. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ yasua kun nin i yi be bu i akunndan naan b’a wu ba ɔ?

⁵ ?Amun tranwlɛ lɔ’n, sran’m be klo kɛ bla’m be wu ba kpanngban? Nanwlɛ, ba nga sran kun nin i yi be klo kɛ bé wú be’n, ɔ ti be bɔbɔ be sa nun ndɛ. ?Yɛ sɛ be leman sika naan b’a nian ba kpanngban lika’n nin? I lɛ nun’n, ɔ nin i fata kɛ be nɲɔn’n be bu i sɔ’n i akunndan naan b’a si ba nga bé wú be’n be nuan. Yasua nin bla wie mun mɔ be kwlá nianman be mma’m be ngba be lika’n, be fa wie man be osufuɛ mun. ?I sɔ’n nin i fata? Cɛcɛ. Kannzɛ be fa mannin sran o, sanngɛ ba’m be lika nianlɛ’n ti siɛ nin niɛn’m be junman titi. Biblu’n se kɛ: “Sran ng’ɔ niɛn-mɛn i fuɛ’m be lika’n ɔ ti tɛ, nga b’ɔ ti tɛ’n tra su’n yɛlɛ sran ng’ɔ niɛn-mɛn i bɔbɔ i awlo’n i lika’n, ɔ ti-man Nyanmiɛn sufuɛ.” (1 Timote 5:8) Yasua nin bla nga be si be awlobo’n i su nian’n, be dun mmua bu ba nga bé wú be’n be akunndan sie. Be si be “fuɛ’m ” be nuan. I liɛ’n be kwla ‘nian be fuɛ’m be lika.’ ?Be kwla nian be wun su naan b’a wuman ba mun b’a lɔngɔman su, naan be sa w’a kwla sɔn be su? Sɛ bé wú ba o, sɛ be su wuman ba o, ɔ ti be bɔbɔ be ndɛ. “Sran kun bɔbɔ yɛ ɔ́ súɛ i trɔ nin-ɔn.” (Galasifuɛ Mun 6:5) Sanngɛ sɛ ba’m be afiɛn’n i nun titilɛ’n ti e yo like ng’ɔ kwla tu kuɛ’n, i sɔ’n nin Biblu’n nun mmla’m be kɔman likawlɛ. “Nguan’n i bo’n” ɔ wo Ɲanmiɛn Zoova i wun lɔ. (Jue Mun 36:10) I sɔ’n ti’n, sɛ mmoja jran bla kun naan ɔ tu sin’n, ɔ ti kɛ i ɲin w’a yiman Zoova sa. I sɔ’n ti sran kunlɛ.—Ezipt Lɔ Tulɛ 21:22, 23; Jue Mun 139:16; Zeremi 1:5.

 6. ?Blɛ benin nun yɛ ɔ fata kɛ be bo ba’n i like klelɛ’n bo ɔ?

⁶ Nyanndra Mun 22:6 se kɛ: “Atin b’ɔ ti klanman bɔ bakan’n ko fa su’n, kle i.” Siɛ nin niɛn’m be junman dan kpa kun yɛle ba’m be talɛ’n. ?Sanngɛ blɛ benin nun yɛ ɔ fata kɛ be bo i bo ɔ? Maan be bo i bo ndɛ nun. Akoto Pɔlu seli kɛ, kɛ ɔ fin Timote i “ba kaan nun’n” yɛ be kleli i Ɲanmiɛn Ndɛ’n niɔn. (2 Timote 3:15) Glɛki nun ndɛ mma nga be fa kannin ndɛ’n wa’n, be kwla fa kan ba nɔnman annzɛ ba ng’ɔ te o i nin klun’n i ndɛ. (Lik 1:41, 44; Sa Nga Be Yoli’n 7:18-20) Ɔ maan kɛ ɔ fin Timote i ba kaan nun’n yɛ be kleli i Ɲanmiɛn Ndɛ’n niɔn. I sɔ yɛ ɔ nin yolɛ fata ɔ. Ba’n i kaan nun yɛ ɔ ti blɛ kpa m’ɔ fata kɛ be bo i like klelɛ’n bo’n niɔn. Ba kanngan mun bɔbɔ be klo kɛ be kle be like.

 7. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ siɛ’n nin niɛn’n be nɲɔn’n be nin be wa’n be afiɛn’n mantan kpa ɔ? (b) ?Zoova nin i wa kunngba cɛ’n be afiɛn’n ti sɛ?

⁷ Niɛn kun se kɛ: “Kɛ n wunnin min wa nɔnman’n cɛ’n, n kloli i.” Kɛ ɔ yo niɛn kpanngban be sɔ ɔ. Kɛ niɛn’n nian ba i lika m’ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, nn ɔ nin i wa’n be afiɛn mantanlɛ klanman sɔ’n yó dan úka su. Ba’n i ɲɔnflɛn manlɛ’n yo maan be afiɛn’n mantan kpa wie. (An nian 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:7.) Ɔ ti cinnjin kɛ niɛn kun kɛn i wa’n i ɲrun ngowa naan ɔ kan ndɛ kle i. I sɔ’n yo maan ba’n si kɛ be klo i. (An nian Ezai 66:12.) ?Sanngɛ yɛ siɛ’n nin? Ɔ fata kɛ i kusu yo naan ɔ nin i wa’n be afiɛn’n mantan kpa wie. I lɛ nun’n, Zoova bɔbɔ kle e ajalɛ. Nyanndra Mun be fluwa’n nun’n, e wun wafa nga Zoova nin i Wa kunngba cɛ’n be afiɛn’n mantan’n. Ba’n se kɛ: “Anannganman i sa nuan ninnge ng’ɔ boli be’n, min yɛ n ti be klikli-ɔ [...] Cɛn kwlaa n yo i klun sa maan i klun jɔ klanman.” (Nyanndra Mun 8:22, 30; Zan 1:14) I kunngba’n, siɛ kpa’n ɔ bo i wa’n i klolɛ bo ba’n i nɔnman nun. Ɔ maan be afiɛn’n mantan kpa. Siɛ kun se kɛ: “Amun yi amun mma’m be klolɛ’n i nglo. Klolɛ’n kunman ba.”

 8. ?Ngwlɛlɛ benin yɛ ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle ba nɔnman mun ndɛ nun ɔn?

⁸ Sanngɛ nán ngalɛ’n i ngunmin yɛ ba’m be kunndɛ ɔ. Kɛ be wu ba mun cɛ’n be ti nun miɛn’n kwla suan ninnge sunman. Ɔ maan sran klikli ng’ɔ fata kɛ ɔ kle be like’n, yɛle siɛ nin niɛn mun. Maan e fa ijɔlɛ’n i su sunnzun ase e nian. Ninnge kunndɛfuɛ’m be sieli i nzɔliɛ kɛ bakan kun i ijɔlɛ nin i kannganlɛ wafa’n, “sɛ é kwlá sé’n, ɔ fin wafa nga i bo bolɛ nun’n, ba’n i si’n nin i nin’n be kleli i’n.” Amun nin ba nɔnman’n be ijɔ, amun kanngan fluwa nun kle i. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ́ kúnndɛ sɔ́nnzɔn amun, kpɛkun ɔ su cɛman naan amun a kle i kannganlɛ’n. Atrɛkpa ɔ́ sí kanngan naan w’a ɔ suklu bɔbɔ. Nvle wie o lɛ’n, suklu klefuɛ’m b’a sɔnman lɔ, kpɛkun suklu mma’m be ta be wiengu su suklu sua’m be nun. Sɛ amun tran i sɔ nvle liɛ’n nun’n, i sɔ’n yolɛ’n kwla uka ba mun kpa.

 9. ?Like cinnjin kpa benin yɛ ɔ nin i fataman kɛ siɛ nin niɛn’m be wla fi su ɔ?

⁹ Like ng’ɔ ti cinnjin man Klistfuɛ siɛ nin niɛn mun’n, yɛle kɛ be ta be mma mun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. (An nian Mmla’n 8:3 nun.) ?Ngue ti ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan b’a nanti Ɲanmiɛn mmla’n su naan b’a fa ‘nzuɛn uflɛ’n’ ti. (Efɛzfuɛ Mun 4:24) I sɔ’n ti’n, sɛ é kwlá sé’n ninnge nga be fa kplan sua’n ɔ fata kɛ be niɛn i kpakpafuɛ’n, yɛ maan be si sua’n kplan.

10. ?Nzuɛn benin yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo ba’m be liɛ ɔ?

¹⁰ Wafa nga sua kun ti’n, ɔ fin ninnge nga be fa kplannin’n. Akoto Pɔlu seli kɛ sɛ Klistfuɛ sran yolɛ’n ti kɛ sua kplanlɛ sa’n, like ng’ɔ ti cinnjin kpa nun’n, yɛle ‘sika ɔkwlɛ, jɛtɛ ufue, yɛbuɛ kpakpa.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 3:10-12) Ninnge ngalɛ’m be ti nzuɛn kɛ Ɲanmiɛn sulafilɛ, ngwlɛlɛ, akunndan, sa seiin yolɛ, aɲinyiɛ, ɔ nin Ɲanmiɛn i mmla’m be klolɛ sa’n be nzɔliɛ. (Jue Mun 19:8-12; Nyanndra Mun 2:1-6; 3:13, 14) ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla uka be mma mun ndɛ nun naan be nzuɛn’n w’a yo sɔ ɔ? Maan be nanti laa ajalɛ kun su.

11. ?Wafa sɛ yɛ Izraɛli lɔ siɛ nin niɛn’m be ukali be mma mun naan be nzuɛn’n w’a yo kpa ɔ?

¹¹ Kɛ Izraɛlifuɛ’m be mantannin mɛn nga Zoova ɔ́ wá fá mán be’n i wun koko’n, ɔ seli be nga be ti siɛ nin niɛn’m be kɛ: “Maan mmla nga n su fa man amun ndɛkɛn yɛ’n be ka amun klun. Amun fa kle amun mma mun, sɛ amun ti amun awlo lɔ, amun kan, sɛ amun wo atin su amun su kɔ lika o, amun kan, sɛ amún wá lá o, sɛ amun tinnge o, amun kan.” (Mmla’n 6:6, 7) Nanwlɛ, ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle ba’m be ajalɛ kpa, be nin be yo janvuɛ, be nin be koko yalɛ, yɛ be kle be like.

12. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle ba’m be ajalɛ kpa ɔ?

¹² Maan amun kle ba’m be ajalɛ kpa. Zoova seli kɛ: “Maan mmla nga [...] be ka amun klun.” Yɛ ɔ kan guali su kɛ: “Amun fa kle amun mma mun.” Ɔ maan ɔ nin i fata kɛ nzuɛn nga Ɲanmiɛn klo i’n, ɔ dun mmua tran siɛ nin niɛn’m be bɔbɔ be awlɛn’n nun. Ɔ nin i fata kɛ be klo Ɲanmiɛn Ndɛ’n naan be nanti su. I liɛ’n bé kwlá kán be wa’n i awlɛn’n. (Nyanndra Mun 20:7) ?Ngue ti ɔ? Afin ba’m be sie like nga be wun i’n i nzɔliɛ tra ndɛ nga be ti’n.—Lik 6:40; 1 Korɛntfuɛ Mun 11:1.

13. ?Ba’m be lika nianlɛ nun’n, wafa sɛ yɛ Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m be kwla nian Zezi i ajalɛ’n su ɔ?

¹³ Maan amun nin be yo janvuɛ. Zoova seli Izraɛli lɔ siɛ nin niɛn’m be kɛ: “Sɛ amun ti amun awlo lɔ, amun kan, sɛ amun wo atin su amun su kɔ lika o, amun kan.” I sɔ’n kle kɛ kannzɛ bɔɔ junman’n sɔnnin siɛ nin niɛn’m be su sɛ’n, sanngɛ ɔ nin i fata kɛ be fa blɛ be nin be mma’m be tran. Zezi wunnin i wlɛ kɛ ɔ nin i fata kɛ ɔ fa blɛ naan ɔ nin ba kanngan’m be tran. I jasin bolɛ’n i awieliɛ blɛ nun’n, “sran’m be fali ba kanngan mun blɛli i kɛ ɔ fɛ i sa fua be su.” ?Ngue yɛ Zezi yoli ɔ? “Ɔ to i sa blali be, ɔ fɛ i sa fuafuali be su, yɛ ɔ yrali be nguan.” (Mark 10:13, 16) Amun bɔbɔ amun nian. Zezi i wie’n nunman mmua kun sanngɛ ɔ fa blɛ nian ba kanngan’m be lika. Nanwlɛ, ajalɛ kpa yɛ ɔ man e lɛ ɔ!

14. ?Ngue ti yɛ ɔ ti kpa kɛ siɛ nin niɛn’m be fa blɛ be nin be mma’m be tran ɔn?

¹⁴ Maan amun nin be koko yalɛ. Sɛ amun fa blɛ amun nin amun mma mun tran’n, amun nin be kwla koko yalɛ. Kɛ amun nin ba’m bé kókó yalɛ bé kɔ́’n, yɛ amún sí sran’n i wafa nga be ti’n niɔn. Sanngɛ maan ɔ kpɛn amun klun kɛ yalɛ kokolɛ’n timan ijɔlɛ ngbɛn. Brezili lɔ niɛn kun seli kɛ: “Sɛ sran kan ndɛ’n ɔ nin i fata kɛ n suan wafa nga be sie be su be tie’n, naan n fa min awlɛn’n n sie su.” I sɔ m’ɔ yoli’n i bo’n guali kpa, afin i wa’n ɔ wa kɛnnin i klun ndɛ kleli i.

15. ?Amun ɲin su yiyilɛ nun nin ngowa kanlɛ nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ amun wla kpɛn su ɔ?

¹⁵ Ba kanngan’m be klo kɛ bé ɲán “blɛ kun bɔ be fa sri ɔ. [...] Ɔ nin blɛ kun bɔ be fa si able-ɔ,” yɛle kɛ be ɲin su yiyilɛ nin ngowa kanlɛ blɛ sa. (Akunndanfuɛ’n 3:1, 4; Zakari 8:5) Kɛ siɛ nin niɛn nin ba’m be yiyi be ɲin su mɔ be kan ngowa likawlɛ’n ɔ ti kpa man be dan. Ng’ɔ yo kɛnsrɛn’n yɛle kɛ awlobo sunman nun’n, kɛ be kan be ɲin su yiyilɛ nin ngowa kanlɛ ndɛ’n, be bu i kɛ televiziɔn nianlɛ ndɛ yɛ be kan ɔn. Ɔ ti su kɛ be kwla fa televiziɔn nun ninnge wie’m be yiyi be ɲin su. Sanngɛ be nun sunman be saci e nzuɛn kpa’n. Kpɛkun ɔ yo maan awlobofuɛ’m be kwlá kokoman be afiɛn yalɛ kpa. ?Ngue ti yɛ amun bɔbɔ amun nin amun mma mun amun kpɛman ngowa kanlɛ wie i ba ɔ? Maan amun to jue, amun to mma wie mun, amun nin amun janvuɛ mun amun wɔ amun wiengu wun, amun ko niannian lika nglanman mun. I sɔ ninnge’m be kpɛ yalɛ kokolɛ ba.

16. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle be mma mun Zoova i su like ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be kwla yo i sɔ ɔ?

¹⁶ Amun yo like klefuɛ. Zoova seli kɛ: “Amun fa [mmla nga] kle amun mma mun.” Ndɛ’n i ɲrun nin i sin’n, ɔ kle like nga bé klé’n, ɔ nin wafa nga bé klé like’n. I klikli’n, “amun klo Anannganman amun Nyanmiɛn’n kpa, amun fa amun wla’n kwlaa guɛ i su, amun fa amun wunmiɛn’n kwlaa yo like ng’ɔ kle kɛ amun klo i’n.” (Mmla’n 6:5) I sin’n, ‘amun fa mmla nga kle amun mma mun.’ Amun kle ba’m be like naan be tu be klun be klo Zoova nin i mmla mun. (An nian Ebre Mun 8:10.) Kɛ be se kɛ “sɛ amun ti amun awlo lɔ, amun kan, sɛ amun wo atin su amun su kɔ lika o, amun kan, sɛ amun wa la o, sɛ amun tinnge o” amun kan’n, i bo’n yɛle kɛ amun kan flan nun. Ɔ maan ndɛ nga Zoova kan’n yɛle kɛ like klikli ng’ɔ fata kɛ amun yo naan amun a uka amun mma mun’n naan b’a klo Zoova kpa’n, yɛle kɛ amun kan Zoova i ndɛ kle be titi. I wie yɛle kɛ amun nin be suan Biblu’n nun like titi.

17. ?Ajalɛ benin yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla fɛ i be mma’m be lika ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

¹⁷ Siɛ nin niɛn sunman be si kɛ, kɛ ɔ ko yo naan b’a kle ba kanngan’m be like naan b’a fa su’n ɔ timan pɔpɔ. Akoto Piɛli seli i wiengu Klistfuɛ’m be kɛ: “Kɛ ba nɔnman kunndɛ nyɔnflɛn’n, amun kusu an kunndɛ Nyanmiɛn ndɛ b’ɔ ti kɛ nɔnnɔn bɔ b’a gua-man nun like’n sa.” (1 Piɛr 2:2) Kɛ be se kɛ amun “kunndɛ,” ɔ kle kɛ sran sunman kunndɛman Ɲanmiɛn ninnge mun. I sɔ’n ti ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be wun ajalɛ nga bé fá’n, naan be mma’m b’a yo kɛ ba nɔnman m’ɔ kunndɛ nɔnnɔn’n sa.

18. ?Zezi i like klelɛ wafa benin yɛ ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be sɔnnzɔn ɔn?

¹⁸ Zezi fali sunnzun ase mun fa kannin sran’m be awlɛn’n. (Mark 13:34; Lik 10:29-37) Like klelɛ wafa sɔ’n le ta kpa ba kanngan’m be su. Maan amun fa Ɲanmiɛn i mmla’n be kle ba mun. I sɔ yolɛ nun’n, amun kwla fa ndɛ fɛfɛ kle be. Ɔ kwla yo kɛ Biblu’n nun ndɛ’m be kpɔlɛ bolɛ fluwa’na i nun ndɛ mun sa. An yo naan ba’m be bɔbɔ be kan be klun ndɛ’n wie. Maan be kpɛ be ti nun be yi Biblu’n nun sa’m be su desɛn, yɛ be yi su anɔ. Zezi kusu usali kosan wie. (Matie 17:24-27) Amun awlobo’n i Biblu’n nun like suanlɛ nun’n, maan amun fa Zezi i ajalɛ’n su. Nán amun fa Ɲanmiɛn i mmla’n kle be ngbɛn. Sanngɛ amun kwla usa kɛ: “?Ngue ti yɛ Zoova mannin mmla sɔ’n niɔn? ?Sɛ e nanti su’n, ɔ́ yó sɛ? ?Yɛ sɛ y’a nantiman su’n nin, ɔ́ yó sɛ?” Kosan kɛ ngalɛ sa’n be uka bakan kun naan w’a bu akunndan, naan w’a wun kɛ Ɲanmiɛn i mmla’m be ti kpa naan be fa su ɔ ɔ yo ye.—Mmla’n 10:13.

19. ?Ba’m be talɛ nun’n, sɛ siɛ nin niɛn’m be nanti Biblu’n nun mmla’n su’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa kpa mán ba mun ɔn?

¹⁹ Sɛ amun wa’n i bakan nun’n, amun kle i ajalɛ kpa, naan sɛ amun nin i yo janvuɛ, yɛ amun nin i koko yalɛ, naan amun yo like klefuɛ’n, ɔ nin Ɲanmiɛn Zoova be afiɛn’n wá mántan kpa. Amun wa’n ɔ nin Zoova be afiɛn’n m’ɔ mantan sɔ’n, ɔ́ úkɛ i naan w’a yo Klistfuɛ m’ɔ di aklunjuɛ ɔ. Kannzɛ bɔbɔ ɲrɛnnɛn klelɛ’n nin yalɛ klelɛ’n o i su sɛ’n, ɔ́ míɛn i ɲin nánti Ɲanmiɛn i mmla’n su. Maan amun ukɛ i titi naan ɔ nin Zoova be afiɛn mantanlɛ sɔ’n, ɔ yo i fɛ.—Nyanndra Mun 27:11.

20. ?Ngue yɛle fɔ tulɛ’n? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ be tu fɔ’n niɔn?

²⁰ Ba’n i fɔ tulɛ’n i bo’n yɛle kɛ be tinngɛ i akunndan’n nin i awlɛn’n. Ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be tu ba’m be fɔ titi. Pɔlu se siɛ’m be kɛ: “An ta [amun mma’m] be kpa e Min’n liɛ’n su, yɛ an tu be fɔ, an kle be ngwlɛlɛ.” (Efɛzfuɛ Mun 6:4) Ɔ fata kɛ klolɛ su yɛ siɛ nin niɛn’m be tu be mma’m be fɔ ɔ, kɛ nga Zoova fa yo’n sa cɛ. (Ebre Mun 12:4-11) Fɔ nga be tu i klolɛ su’n, ɔ ti kɛ yalɛ kokolɛ sa. I sɔ’n ti yɛ Biblu’n se e kɛ “afɔtuɛ nga m man’n, amun sie amun su be tie.” (Nyanndra Mun 8:33) ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ be man afɔtuɛ’n niɔn?

21. ?Kɛ siɛ nin niɛn’m bé tú be mma’m be fɔ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ ka be klun ɔn?

²¹ Siɛ nin niɛn wie’m be bu i kɛ ba’m be fɔ tulɛ’n yɛle be su kpankpanlɛ’n, ɔ nin be kpokokpoko yolɛ’n nin be nzowa kpɛlɛ’n. Sanngɛ fɔ tulɛ ndɛ’n su’n, Pɔlu se kɛ: “Nja mun, amun kusu, nán an yo sa b’ɔ kun amun mma’m be ya.” (Efɛzfuɛ Mun 6:4) Be wla Klistfuɛ kwlaa fanngan kɛ “ɔ yo sran’m be kwlaa be kpa [...] yɛ ɔ tu be nga be kpalo i nuan’n be fɔ amanniɛn su.” (2 Timote 2:24, 25) Kannzɛ bɔbɔ ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn nga be ti Klistfuɛ’n be jran kpa ba’m be afɔtuɛ manlɛ nun’n, sanngɛ kɛ bé tú be mma’m be fɔ’n maan ndɛ ngalɛ’n ka be klun. Sanngɛ ɔ ju wie’n be nuan nun ndɛ kanlɛ’n juman ba’n, ɔ maan ɔ nin i fata kɛ be fa ajalɛ uflɛ be kle i ngwlɛlɛ.—Nyanndra Mun 22:15.

22. ?Sɛ bé tú bakan kun i fɔ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ wun i wlɛ ɔ?

²² Ɔ le ba kun nin i afɔtuɛ manlɛ wafa. Wie mun’n ‘nán be nuan’n yɛ be fa tu be fɔ-ɔ.’ Be liɛ’n, be ɲin su kekle’n i nuan su fɔ yɛ be fa tu be ɔ. I liɛ’n sa tɛ m’ɔ ti be wie like’n ɔ́ sán be wun. (Nyanndra Mun 17:10; 23:13, 14; 29:19) Sanngɛ ɔ fata kɛ bakan’n kusu wun like nga ti yɛ be su tu i fɔ’n i wlɛ. “Nyantiaan’n nin fɔ tulɛ’n be kle ngwlɛlɛ.” (Nyanndra Mun 29:15; Zɔb 6:24) Asa kusu’n, fɔ tulɛ’n le awɛ. Zoova seli i nvle’n kɛ: “Sa ng’ɔ fata kɛ n fa yo amun’n yɛ ń fá yó amun ɔn. (Zeremi 46:28b) Like yaya nga be fa yo ba mun’n, ɔ nin bolɛ nga be bo be tɛtɛ m’ɔ susu be wunnɛn’n annzɛ ɔ tu be kannin’n, Biblu’n klomɛn i sɔ’n.—Nyanndra Mun 16:32.

23. ?Kɛ siɛ nin niɛn’m bé tú be mma’m be fɔ’n, ngue yɛ ɔ nin i fata kɛ ba’m be wun i wlɛ ɔ?

²³ Kɛ Zoova seli i nvle’n nunfuɛ’m be kɛ ɔ́ wá tú be fɔ’n, ɔ dun mmua seli kɛ: “Nán srɛ kun amun. [N jin amun sin, NW.]” (Zeremi 46:28a) I kunngba’n niɔn, fɔ tulɛ wafa kwlaa nun’n, ɔ nin i fataman mlɔnmlɔn kɛ siɛ nin niɛn’m be yo naan ba’m be bu i kɛ be kloman be kun. (Kolɔsfuɛ Mun 3:21) Sanngɛ ɔ nin i fata kɛ ba’m be wun kɛ sran ng’ɔ su tu i fɔ’n, ɔ wie i si annzɛ i nin’n, ‘ɔ jin i sin’ ti ɔ.

24, 25. ?Like kain benin m’ɔ su tru le nɲɔn nga nun’n yɛ ɔ fata kɛ be sasa ba kanngan mun i lika ɔ?

²⁴ Kɛ sran kpɛnngbɛn sunman be ɲin kpɛn be bakan nun’n, be wun kɛ ɔ yoli aklunjuɛ blɛ. Be ɲin kpɛn su kɛ i nun mɔ be te o be si nin be nin’m be bo wun’n srɛ w’a kunman be, afin be si kɛ like kwlaa wie ala m’ɔ yo be’n, bé nían be lika. Siɛ nin niɛn’m be kunndɛ kɛ be mma’m be wun yo be kɛ ngalɛ’n sa. Sanngɛ andɛ mɛn nga w’a saci yɛ nun’n, ba’m be su nianlɛ’n w’a yo kekle.

²⁵ Like kain ng’ɔ su tru le nɲɔn nga nun’n yɛle ba kanngan’m be kpangbalɛ’n. Malɛzi lɔ’n, afuɛ blu kasiɛn nga nun’n ba kanngan mɔ be yo be sɔ’n be nuan’n w’a uka su kpɛ nnan. Alemaɲi lɔ kusu’n, afuɛ nuan kwlaa nun’n, be saci ba kanngan 300.000 be sɔ wie! Fluwa wie nun’n, be waan Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ja ngua lɔ’n, afuɛ nuan kun nun’n, ba kanngan nga be yo be sɔ’n, be kwla ju 9.000.000! I ng’ɔ yo kɛnsrɛn’n yɛle kɛ be bɔbɔ be awlofuɛ mun mɔ be si be kpa’n mɔ be lafi be su’n, yɛ be yo i sɔ sa liɛ mun ɔn. Ɔ maan ɔ nin i fata kɛ ba kanngan’m be si nin be nin’m be sasa be kpa. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla sasa be ɔ?

26. ?Ajalɛ benin yɛ be kwla fa naan b’a sasa ba kanngan mun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ like silɛ’n kwla sasa bakan kun ɔn?

²⁶ Be sie i nzɔliɛ kɛ ba kanngan nga be siman be bla lika nin be yasua lika’n i su like fi’n, yɛ sa tɛtɛ yofuɛ’m be yo be sa sukusuku’n niɔn. Ɔ maan like cinnjin kun nga be kwla yo naan b’a sasa ba mun’n, yɛle kɛ be kle be i su like be ba kaan nun. Like silɛ’n kwla yo maan be ‘su fa-man atin tɛ’n. Yɛ be su su-man gblɛfuɛ’m be su.’ (Nyanndra Mun 2:10-12) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ be si i ɔ? Maan be si Biblu’n nun mmla mun, ɔ nin nzuɛn ng’ɔ ti sanwun nin ng’ɔ ti fiɛn’n be ngbaciɛ’n. Asa kusu’n, ɔ nin i fata kɛ bakan’n si kɛ sran kpɛnngbɛn wie’m be yo sa tɛ, naan sɛ be se i kɛ ɔ yo sa sukusuku wie’n, ɔ nin i fataman kɛ ɔ kplin su. (An nian Daniɛl 1:4, 8; 3:16-18.) Nán kpɛ kunngba yɛ ɔ fata kɛ amun kɛn i sɔ ndɛ’n be kle ba mun ɔn. Ba kanngan sunman be liɛ’n, ɔ nin i fata kɛ be kan ndɛ’n flan nun naan w’a ka be ti nun kpa. Kɛ ba kanngan’m bé ɲín bé kɔ́’n, siɛ’n wun i wlɛ kɛ ɔ nin i fataman kɛ sɛ i wa bla’n i wun ti kplɛn’n ɔ wun i. I sɔ kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ niɛn’n yo i i wa yasua’n i lika wie ɔ. I sɔ’n uka bakan’n naan w’a wun like ng’ɔ ti kpa’n nin ng’ɔ ti tɛ’n be ngbaciɛ’n. Like i kpafuɛ nga siɛ nin niɛn’m be kwla yo be sasa ba mun’n, yɛle kɛ be bɔbɔ ba’n be nian be su.

27, 28. ?Ba’m be talɛ nun’n, wan yɛ ɔ ti siɛ nin niɛn’m be ukafuɛ dan’n niɔn?

²⁷ Kɛ be wu ba kun lele m’ɔ́ fá yó sran’n, nanwlɛ, i wun junman’n leman ba. Sanngɛ junman sɔ’n timan Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m be ngunmin be liɛ. Laa Jɔlɛ Difuɛ’m be blɛ su’n, kɛ bian kun mɔ be flɛ i Manɔaki sili kɛ ɔ́ wá wú ba kun’n, ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ kle i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo fa man ba m’ɔ́ wá wú i’n. Zoova tɛli i srɛlɛ’n su.—Jɔlɛ Difuɛ Mun 13:8, 12, 24.

²⁸ I wafa kunngba’n, andɛ kɛ Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m bé tá be mma mun’n, be kusu be kwla srɛ Zoova kɛ ɔ uka be. Siɛ annzɛ niɛn yolɛ’n ti junman kekle, sanngɛ i su mmlusuɛ’n ti dan. Awai lɔ Klistfuɛ bian kun nin i yi be se kɛ: “Ka naan ba’m b’a bo ɲinlɛ bo’n, blɛ nga amun le i ta be’n, ɔ ti afuɛ 12. Sanngɛ sɛ amun miannin amun ɲin fali Biblu’n nun mmla’m be su’n, naan ba’m be fa ajalɛ kɛ bé tú be klun bé sú Zoova’n, amún dí aklunjuɛ.” (Nyanndra Mun 23:15, 16) Sɛ amun wa’n fɛ i sɔ ajalɛ’n, amun kusu amún kwlá sé kɛ: “Aja nga Anannganman fa maan awlo kun’n, [...] yɛlɛ be klun ba.”