“Ɔ yo sa kwlaa i nuan su sɛsɛsɛ”

1, 2. (1) ?Sa benin mun yɛ be tɔli Zozɛfu su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Zoova siesieli sa sɔ mun-ɔn?

BE FLƐ gbanflɛn kun kɛ Zozɛfu. Be buli i lufle kpɛ sunman. I nun m’ɔ le afuɛ blu-nin-nso’n (17), i bɔbɔ i niaan’m be waan bé kún i. Sanngɛ be yoli i atɛ kɛ kanga sa, yɛ aofuɛ wie’m be fɛ i ɔli nvle uflɛ. Lɔ’n, i min’n i yi’n jin i wun kɛ ɔ nin i be la. Sanngɛ w’a kplinman su. I ya m’ɔ yoli bla’n ti’n, ɔ tɔnnin Zozɛfu i suɛn kɛ i waan ɔ́ tɔ́ i gblu. I sɔ’n ti’n, be wlɛli i bisua. Ng’ɔ yo ɲrɛnnɛn’n yɛle kɛ ɔ yo kɛ Zozɛfu leman sran naan w’a kɛn i ti ndɛ sa.

² Sanngɛ Ɲanmiɛn m’ɔ “klo sa kpa’n nin sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n,” ɔ lafiman. (Jue Mun 33:5) Zoova fali ajalɛ naan w’a siesie ndɛ sɔ’n. Ɔ yoli maan i agualiɛ su’n be yili Zozɛfu bisua nun lɔ fiteli. Sanngɛ nɛ́n i sɔ ngunmin yɛ ɔ yoli-ɔ. Zozɛfu wa ɲannin junman dan kun. I sɔ’n ti’n ɔ ɲannin ɲrun. (Bo Bolɛ 40:15; 41:41-43; Jue Mun 105:17, 18) Zoova yoli Zozɛfu i ye afin w’a kpɔcimɛn i. Yɛ junman dan m’ɔ dili’n ti’n, ɔ deli Zoova i nvle’n.—Bo Bolɛ 45:5-8.

 3. ?Ngue ti yɛ e nun wie fi kunndɛman kɛ be bu i lufle-ɔ?

³ Zozɛfu i su ndɛ’n fɔnvɔ e. Afin b’a bu sran wie lufle e ɲrun le, annzɛ kusu e bɔbɔ yɛ be buli e lufle-ɔ. E nun wie fi kunndɛman kɛ be bu i lufle. Afin Zoova yili e kɛ i bɔbɔ sa. Yɛle kɛ ɔ fɛli i nzuɛn cinnjin kpa kɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ sa’n, ɔ mannin e wie. (Bo Bolɛ 1:27) Sɛ e waan é sí Zoova kpa’n, ɔ fata kɛ e wun wafa ng’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ’n i wlɛ. I liɛ’n, é kló wafa ng’ɔ yo ninnge mun’n yɛ é kló kɛ é fá e wun é mɛ́ntɛn i.

 4. ?Ngue yɛ sran’m be flɛ i sa i nuan su sɛsɛ yolɛ’n niɔn?

⁴ Sran’m be bu i kɛ sran ng’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ’n yɛle sran ng’ɔ nian mmla’m be su trele’n. Fluwa kun seli kɛ: “Sran ng’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ’n, ɔ nanti mmla’m be su, ɔ yo like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n, ɔ yo like ng’ɔ le atin yo’n, ɔ diman ndɛ kwlɛ. Ɔ kpaman sran nun.” (Right and Reason—Ethics in Theory and Practice) Sanngɛ Zoova liɛ’n, kɛ ɔ́ yó sa i nuan su sɛsɛ’n, nán mmla’m be su nianlɛ ngbɛn sa yɛ ɔ nian yo like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n niɔn.

5, 6. (1) ?Ebre nin Glɛki nun’n, ndɛ mma nga be fa kan “sa nuan su sɛsɛ yolɛ” ndɛ’n, i bo’n yɛle benin? (2) ?Kɛ Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn yo sa i nuan su’n, i bo’n yɛle benin?

⁵ Sɛ e waan é wún wafa nga Zoova yo sa nuan su sɛsɛ’n i wlɛ kpa’n, ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie wafa nga be kan nzuɛn sɔ’n i ndɛ Biblu’n nun’n, i su. Biblu’n i bue nga i klikli’n nun’n be klɛli i Ebre nun’n i nun’n, ndɛ mma cinnjin nsan yɛ be fa kan sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i ndɛ-ɔ. Kpɛ sunman’n, ndɛ mma nga be fa kan “sa nuan su sɛsɛ yolɛ” i ndɛ’n be fa kan ‘sa ng’ɔ ti kpa’n,’ i ndɛ wie. Ndɛ mma nɲɔn onga’m be liɛ’n, be fa kan “sa kpa yolɛ’n,” i ndɛ. Biblu’n i bue nga i klikli’n nun’n be klɛli i Glɛki nun’n i nun’n, ndɛ mma nga be kacili i Wawle’n nun kɛ “sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n,” i bo’n yɛle kɛ “ɔ ti kpa” annzɛ “ɔ ti su.” I kwlaa sɔ’n kle kɛ ngbaciɛ nunman sa kpa yolɛ’n ɔ nin sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n be afiɛn.—Bo Bolɛ 18:25; Amɔsu 5:24.

⁶ Ɔ maan kɛ Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn yo sa i nuan su sɛsɛ’n, ɔ su se kɛ ɔ yo sa kpa yɛ ɔ yo sa ng’ɔ ti su’n, naan kusu ɔ nian nun yo sɔ titi, kpɛkun ɔ kpaman sran nun. (Rɔmunfuɛ Mun 2:11) I kpa bɔbɔ’n, e kwlá bumɛn i kaan sa kɛ ɔ kwla kaci i nzuɛn sɔ’n. Elii m’ɔ ti Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa’n seli kɛ: “Ɲanmiɛn Kpli kwlá yoman klunwi sa mlɔnmlɔn, Sran m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n ɔ kwlá yoman sa tɛ le.” (Zɔbu 34:10) Nanwlɛ, Ɲanmiɛn kwlá yoman sa m’ɔ timan su’n le. Ndɛ nɲɔn ti yɛ e kan sɔ-ɔ.

7, 8. (1) ?Ndɛ nɲɔn benin ti yɛ Zoova kwlá buman ndɛ kwlɛ le-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ Zoova yo sa i nuan su sɛsɛ-ɔ?

⁷ I klikli’n yɛle kɛ ɔ ti sanwun. Kɛ nga e fa wunnin i fluwa nga i Ndɛ tre 3 nun lɔ’n sa’n, fɔ kaan sa nunman Zoova nun, yɛ ɔ yo sa ng’ɔ ti su’n. I sɔ’n ti’n, ɔ kwlá yoman sa m’ɔ timan su’n. ?Ngue yɛ i sɔ liɛ’n kle e-ɔ? Ɔ kle e kɛ e kwla lafi su kɛ ɔ su yomɛn i mma’m be tɛ le. Zezi lafili su sɔ. Cɛn kasiɛn ng’ɔ dili i asiɛ’n su wa’n, kɔnguɛ’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn kɛ: ‘Min Si, wɔ mɔ a ti sanwun’n, nian be su, ɔ bɔbɔ ɔ dunman’n ti.’ (Zan 17:11) Biblu’n nun’n, Zoova kunngba cɛ yɛ be kɛn i ndɛ se kɛ ɔ ti ‘e Si m’ɔ ti sanwun’n niɔn.’ I sɔ’n ti su, afin siɛ fi timan sanwun kɛ i sa. Zezi lafili su kpa kɛ e Si níɛn i sɔnnzɔnfuɛ’m be su kpa. Afin fiɛn kaan sa nunmɛn i wun, ɔ yoman sa tɛ kaan sa.—Matie 23:9.

⁸ I nɲɔn su’n, yɛle kɛ Ɲanmiɛn ti klolɛ. Klolɛ sɔ’n ti yɛ ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ-ɔ. Sanngɛ andɛ kɛ mɔ sran’m be kloman be wun’n ti’n, be yoman sa i nuan su sɛsɛ. I wie yɛle kɛ be ɲin ti kpli yɛ be bu be ngunmin be wun akunndan. I sɔ’n ti’n, sran wie’m be kpɔ be nga be wunnɛn kplo’n timan kɛ be liɛ’n sa’n, annzɛ be bu sran wie kpa tra wie annzɛ be kpa sran nun. Sanngɛ Biblu’n kan Ɲanmiɛn m’ɔ ti klolɛ’n i ndɛ se kɛ: “Zoova yo sa nuan su sɛsɛ. Ɔ klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n.” (Jue Mun 11:7) Zoova kɛn i bɔbɔ i wun ndɛ se kɛ: ‘N bɔbɔ min Zoova n klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ.’ (Ezai 61:8) Kɛ e si kɛ e Ɲanmiɛn’n ɔ klo sa kpa yolɛ’n, i sɔ’n cici e wla. ?Nɛ́n i-ɔ?—Zeremin 9:24.

9-11. (1) ?Ngbaciɛ o Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ nin i aunnvɔɛ silɛ’n be afiɛn? (2) ?Zoova nin klɔ sran mɔ be ti sa tɛ yofuɛ’n be tranlɛ’n nun’n, wafa sɛ yɛ ɔ yili i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ nin i aunnvɔɛ silɛ’n be nglo-ɔ?

⁹ Wafa nga Zoova yo ninnge mun’n, ɔ ti kpa lele tratra su. I wie yɛle wafa ng’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ’n m’ɔ leman wunsu’n. Moizi manmannin Zoova seli i kɛ: “Yɔbuɛ’n, i sa ng’ɔ yo’n, fiɛn kaan sa nunmɛn i wun, afin ɔ yo sa kwlaa i nuan su sɛsɛsɛ. Ɲanmiɛn ti nanwlɛfuɛ, ɔ yoman sa ng’ɔ timan su’n le, ɔ ti kpa, yɛ ɔ ti seiin.” (Mmla’n 32:3, 4) Sa kwlaa nga Zoova yo’n, ɔ ti i nuan su sɛsɛ, fiɛn kaan sa nunmɛn i sin. Ɔ faman sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kankanman ngowa, kusu ɔ yomɛn i klunwi su.

¹⁰ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n nin i aunnvɔɛ silɛ’n be kɔ likawlɛ. Jue Mun 116:5 se kɛ: “Zoova si aunnvɔɛ yɛ ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ. E Ɲanmiɛn’n yaci sa cɛ.” Nanwlɛ, Zoova yo sa i nuan su sɛsɛ kpɛkun i kunngba’n ɔ si aunnvɔɛ sakpa. I nzuɛn nɲɔn sɔ’m be kɔ likawlɛ. Sɛ Zoova si sran’m be aunnvɔɛ’n, nán kɛ sɛ i waan ɔ́ yó sa i nuan su’n, ɔ́ yó i klunwi su ti-ɔ. Kpɛ sunman’n, ɔ ka lɛ yi i nzuɛn nɲɔn sɔ’m be nglo. Maan e fa sa kun e yiyi nun.

¹¹ Klɔ sran’m be kwlaa be nin sa tɛ yolɛ’n fin be nin klun. Ɔ maan wie’n m’ɔ ti sa tɛ’n i akatua’n yɛ ɔ nin be fata-ɔ. (Rɔmunfuɛ Mun 5:12) Sanngɛ Zoova kloman kɛ sa tɛ yofuɛ’m be wu. Ɔ ti ‘Ɲanmiɛn kun m’ɔ yaci sa cɛ-ɔ, i klun ti ufue, yɛ ɔ si aunnvɔɛ.’ (Neemin 9:17) Kusu’n, kɛ m’ɔ ti sanwun’n ti’n, sɛ sran kun yo sa tɛ’n ɔ seman kɛ w’a yoman like fi. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ ɔ kwla si klɔ sran mɔ be ti sa tɛ yofuɛ’n be aunnvɔɛ-ɔ? Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan like nga ti yɛ ɔ ti sɔ’n i ndɛ. Like sɔ’n yɛle e ti kpɔlɛ tɛ nga Zoova yili naan w’a de klɔ sran mun’n. Fluwa nga i Ndɛ tre 14 nun’n, é wá súan su like kpa ekun. Like sɔ mɔ Ɲanmiɛn yoli’n, ɔ yi i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ɔ nin i sran aunnvɔɛ silɛ dan’n be nglo. E ti kpɔlɛ tɛ’n ti’n, Zoova kwla si sa tɛ yofuɛ nga be kaci be sa’n be aunnvɔɛ. Sanngɛ kɛ ɔ́ yó sɔ’n i wla fimɛn i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n.—Rɔmunfuɛ Mun 3:21-26.

12, 13. (1) ?Ngue ti yɛ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n yo maan e fa e wun e mɛntɛn i-ɔ? (2) ?Kɛ Davidi fɛli i ɲin sieli Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n su’n, ngue ndɛ yɛ ɔ kannin-ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ’n cici e wla-ɔ?

¹² Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n kunman sran srɛ, sanngɛ ɔ yo maan e fa e wun e mɛntɛn i. Biblu’n kle weiin kɛ, kɛ Zoova yó sa i nuan su’n, ɔ si aunnvɔɛ. I sɔ’n yo e fɛ. Maan e fa sa wie mun e yiyi nun.

¹³ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, ɔ yimɛn i sufuɛ’m be ase. Jue tofuɛ Davidi bɔbɔ wunnin i sɔ. Kɛ ɔ buli i su sa’m be akunndan’n, m’ɔ wunnin wafa nga Ɲanmiɛn yo ninnge mun’n i wlɛ’n, ɔ seli kɛ: “Afin Zoova klo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, yɛ ɔ su yimɛn i sufuɛ kpa’m be ase le. Ɔ́ sásá be titi.” (Jue Mun 37:28) Nanwlɛ, ndɛ sɔ’n cici e wla dan! E Ɲanmiɛn’n su yiman be nga be nin i nanti klanman titi’n be ase le. Ɔ maan e kwla lafi su kɛ ɔ su kpɔciman e le, yɛ ɔ́ nían e lika klolɛ su. I sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti yɛ ɔ́ yó sɔ-ɔ.—Ɲanndra Mun 2:7, 8.

14. ?Wafa sɛ yɛ mmla nga Zoova fa mannin Izraɛlifuɛ mun’n, ɔ kle kɛ ɔ bu be nga be leman wie’n be akunndan-ɔn?

¹⁴ Ɲanmiɛn i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, ɔ bu sran nga be o ɲrɛnnɛn nun’n be akunndan. Mmla nga Zoova fa mannin Izraɛlifuɛ mun’n i nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ bu be nga be leman wie’n be akunndan. Ɔ kɛnnin i Mmla’n nun kɛ maan be nian aika ba mun nin angbeti bla’m be lika. (Mmla’n 24:17-21) Kɛ mɔ Zoova si afɛ ng’ɔ o sran sɔ’m be su’n ti’n, i bɔbɔ ɔ yoli be si. Ɔ sasali be yɛ ɔ dili be jɔlɛ klanman mannin be. Ɔ “kan ba ng’ɔ leman si’n nin angbeti bla’n be ti ndɛ kɛ ɔ nin i fata’n sa.” (Mmla’n 10:18; Jue Mun 68:5) Zoova wlali Izraɛlifuɛ’m be su nun kpa kɛ, sɛ be yo bla nin ba nga be leman sran naan w’a kpli be ti’n be tɛtɛ’n, ɔ́ tí be flɛlɛ’n. Yɛ ɔ́ jrán be sin ɔ́ úka be. I waan: “Ń fá ya dan kpa.” (Ezipti Lɔ Tulɛ 22:22-24) Ya falɛ’n timan Ɲanmiɛn i nzuɛn. Sanngɛ be nga be ɲinfu be kle be wiengu nga be leman wie’n be ɲrɛnnɛn’n, ɔ fa be wun ya.—Jue Mun 103:6.

15, 16. ?Ngue yɛ ɔ kle kpa kɛ Zoova kpaman sran nun-ɔn?

¹⁵ Zoova se e ekun kɛ “ɔ kpaman sran nun yɛ ɔ sɔman adi ninnge nun.” (Mmla’n 10:17) Zoova timan kɛ klɔ sran wie mɔ be le kwlalɛ’n, mɔ be ɲin blo sika wun, mɔ be nian like nga sran kun le i’n su be di i jɔlɛ’n sa. Ɔ nianman sran ɲrun naan w’a di i jɔlɛ, yɛ ɔ kpaman sran nun. Like ng’ɔ kle sɔ’n, yɛle kɛ be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé sú i nanwlɛ su naan bé ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n, ɔ sɔ be nun. “Nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i m’ɔ yo sa ng’ɔ ti kpa’n, i sɔfuɛ’n yɛ i klun jɔ i wun-ɔn.” (Sa Nga Be Yoli’n 10:34, 35) I sikafuɛ-o, i yalɛfuɛ-o, i blɔfuɛ-o, i sran ble-o, kannzɛ nvle nga be tran nun’n ti sɛ ti sɛ-o, be kwlaa be kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. I sɔ’n kle weiin kɛ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n leman wunsu!

¹⁶ Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n i wafa kun ekun o lɛ m’ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie su naan e bu i like dan-ɔn. Yɛle like ng’ɔ fa yo be nga be fɔn i mmla seiin mun’n.

17. ?Ngue ti yɛ sran lufle bulɛ’n ɔ nin ayeliɛ tɛtɛ nga b’a tru mɛn nun’n, be kleman kɛ Zoova yoman sa i nuan su sɛsɛ-ɔ?

¹⁷ Sran wie’m be kwla usa be wun kɛ: ‘?Kɛ mɔ Zoova yaciman be nga be yo sa tɛtɛ’n be lɛ sa ngbɛn’n niɔn, ngue ti yɛ sran lufle bulɛ’n ɔ nin ayeliɛ tɛtɛ’m b’a tru mɛn’n nun sɔ-ɔ?’ Ninnge tɛtɛ nga e wun be andɛ’n, be kleman kɛ Zoova yoman sa i nuan su. Sanngɛ kɛ mɔ fɔ ng’ɔ o Adan nun’n, ɔ fa sali klɔ sran’m be kwlaa’n, mɔ be nga be fali ajalɛ kɛ bé káci be sin sí Zoova’n be sɔnnin’n, i ti yɛ sa tɛtɛ yolɛ’n w’a tru mɛn nun sɔ-ɔ. Sanngɛ ɔ cɛ kan’n lika’n wá káci.—Mmla’n 32:5.

18, 19. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova su kplinman su kɛ be saci i dunman’n sa trilili-ɔ?

¹⁸ Be nga be tu be klun be fa be wun mantan Zoova’n, ɔ si be aunnvɔɛ. Sanngɛ ɔ kplinman su kɛ be saci i dunman’n sa trilili. (Jue Mun 74:10, 22, 23) Be kwlá yoman Ɲanmiɛn m’ɔ yo sa i nuan su’n i finfin. Be nga be ɲinfu be yo sa tɛ’n, bé ísa be ayeliɛ tɛ’n i bo nzuɛn’n. Zoova ti ‘Ɲanmiɛn m’ɔ yaci sa cɛ-ɔ, ɔ si aunnvɔɛ, ɔ faman ya ndɛndɛ, ɔ klo sran dan, ɔ ti nanwlɛfuɛ. Sanngɛ, sran ng’ɔ yo sa tɛ’n, ɔ yacimɛn i lɛ sa ngbɛn.’ (Ezipti Lɔ Tulɛ 34:6, 7) Kɛ nga e fa kɛnnin i lɛ’n sa’n, blɛ wie nun’n Zoova wunnin kɛ ɔ fata kɛ ɔ tu be nga be ɲinfu be fɔn i mmla mun’n, be fɔ.

¹⁹ I wie yɛle wafa ng’ɔ nin Izraɛlifuɛ’m be nantili’n. Kɛ be juli mɛn ng’ɔ tali nda kɛ ɔ́ fá mán be’n i nun lɔ’n, be fɔnnin i mmla mun kpɛ sunman. Kannzɛ bɔbɔ be ayeliɛ tɛtɛ sɔ’m be kpɔtɔli Zoova i awlɛn’n, sanngɛ w’a kaman lɛ w’a yiman be ase. (Jue Mun 78:38-41) Ɔ mannin be blɛ naan be kaci be sa. Ɔ seli be kɛ: “Klunwifuɛ’n i wie’n yoman min fɛ. Sanngɛ n kunndɛ kɛ klunwifuɛ’n kaci i ayeliɛ’n naan ɔ ka nguan nun. Amun kaci amun sin, amun kaci amun sin be si amun ayeliɛ tɛtɛ mun. ?Ee Izraɛli nvle’n nunfuɛ mun, ngue ti yɛ amun kó wú yɛ?” (Ezekiɛli 33:11) Nguan’n ti like dan Zoova ɲrun. I sɔ’n ti’n, ɔ sunmɛnnin i nuan ijɔfuɛ mun kpɛ sunman naan be se Izraɛlifuɛ mun kɛ be yaci be ayeliɛ tɛtɛ’n. Sanngɛ be nun sunman be keteli be awlɛn’n, b’a kaciman be sa. I agualiɛ su’n, Zoova fali be wlali be kpɔfuɛ’m be sa nun, afin ɔ kunndɛman kɛ i dunman m’ɔ ti sanwun’n ɔ saci.—Neemin 9:26-30.

20. (1) ?Ngue yɛ wafa nga Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be nantili’n, ɔ kle e-ɔ? (2) ?Kɛ be fa Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n sunnzun asɔmɔli’n, ngue ti yɛ i sɔ’n nin i fata kpa-ɔ?

²⁰ Wafa nga Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be nantili’n, ɔ kle e ninnge kpanngban. Ɔ kle e kɛ i ɲin ta lika kwlaa naan ɔ wun sa tɛtɛ nga sran’m be yo’n, naan be sa tɛtɛ sɔ’m be fɔkɔ i awlɛn. (Ɲanndra Mun 15:3) Asa kusu’n, ɔ kle kɛ sɛ sa tɛ yofuɛ kun nin aunnvɔɛ silɛ fata’n, ɔ si i aunnvɔɛ. I sɔ liɛ’n gua e awlɛn su nzue. Asa ekun’n, ɔ kle e kɛ ɔ kpliman naan w’a di sran’m be jɔlɛ. Kɛ mɔ Zoova trɛ i awlɛn sran’m be wun’n ti’n, sran kpanngban be bu i kɛ ɔ su tuman klunwifuɛ’m be fɔ le. Sanngɛ ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn. Afin wafa nga Ɲanmiɛn nin Izraɛlifuɛ’m be trannin’n ɔ kle e ekun kɛ Ɲanmiɛn su trɛmɛn i awlɛn sran’m be wun sa trilili. Zoova faman sa nuan sɛsɛ yolɛ’n kanman ngowa. Klɔ sran’m be liɛ’n, srongble’n ti’n kpɛ sunman be yoman sa ng’ɔ ti i nuan su sɛsɛ’n. Zoova liɛ’n, ɔ timan sɔ. Ɔ sroman sa nuan su sɛsɛsɛ yolɛ. Ɔ maan sɛ be fa Zoova sunnzun asɔmɔli’n ɔ ti su. Afin asɔmɔli’n ti sa nuan su sɛsɛ yolɛ yakpa su’n i nzɔliɛ.a (Ezekiɛli 1:10; Sa Nglo Yilɛ 4:7) Sɛ e waan é bó wafa nga Ɲanmiɛn di sran’m be jɔlɛ’n i kpɔlɛ kan’n, é sé kɛ sɛ sran kun nin fɔ tulɛ fata’n ɔ nian nun tu i fɔ. Kusu sɛ ɔ nin aunnvɔɛ silɛ fata’n ɔ si i aunnvɔɛ.—2 Piɛli 3:9.

21. ?Wafa nga Zoova di sran’m be jɔlɛ’n i su akunndan benin yɛ ɔ fata kɛ e bu-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

²¹ Kɛ é bú wafa nga Zoova di sran’m be jɔlɛ’n i su akunndan’n, nán maan e se e wun kɛ ɔ ti jɔlɛ difuɛ kun mɔ i liɛ ng’ɔ si i’n, yɛle sran nga be yo sa tɛ’n be fɔ bulɛ’n. Sanngɛ maan e se e wun kɛ ɔ ti Siɛ kpa kun m’ɔ sacimɛn i mma mun, naan like ng’ɔ ti kpa man be’n yɛ ɔ yo man be-ɔ. Zoova ti siɛ kpa kun m’ɔ yo sa i nuan su sɛsɛ-ɔ. I ti’n, i mma nga be o asiɛ’n su’n mɔ be kunndɛ kɛ ɔ uka be yɛ ɔ yaci be wun sa mun cɛ be’n, sɛ ɔ fata kɛ ɔ tu be fɔ’n, ɔ nian nun tu be fɔ. Sɛ kusu ɔ fata kɛ ɔ si be aunnvɔɛ’n ɔ si be aunnvɔɛ.—Jue Mun 103:10, 13.

22. ?Ɲanmiɛn i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, like benin yɛ e kwla ɲɛn i e ɲrun lɔ-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fɛli i sɔ ajalɛ’n niɔn?

²² Kɛ e si kɛ, kɛ Ɲanmiɛn dí sran’m be jɔlɛ’n, nán be fɔ bulɛ sa ngbɛn yɛ ɔ kunndɛ’n, nanwlɛ i sɔ liɛ’n yo e fɛ dan! Zoova i sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, ɔ yoli naan y’a kwla ɲan like ɲɛnmɛn kpa kun e ɲrun lɔ. Like sɔ’n yɛle nguan m’ɔ leman awieliɛ mɔ é ɲɛ́n i mɛn kun mɔ ‘bé yó sa kpa nunʼn i nun’n.’ (2 Piɛli 3:13) I sɔ’n kle kɛ kɛ Ɲanmiɛn yó sa i nuan su’n, like ng’ɔ kunndɛ’n yɛle sran’m be delɛ, nán be fɔ bulɛ-ɔ. Kɛ e wun wafa nga Zoova yo sa i nuan su sɛsɛ’n i bo kpa’n, i sɔ’n yo maan e fa e wun e mɛntɛn i. Fluwa nga i ndɛ tre nga é wá wún be e ɲrun lɔ’n, bé wá klé e wafa nga Zoova yi i nzuɛn ɲɛnmɛn kpa sɔ’n i nglo ekun’n.