Wɔ Zoova, a ti nanwlɛfuɛ
‘Wɔ maan m’an fite nun. Wɔ [Zoova, a ti nanwlɛfuɛ, NW].’—JUE MUN 31:6
1. ?I nun mɔ be siman like nga be flɛ i ato bualɛ’n, ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa tranlɛ’n ti sɛ?
LAA kpa nun’n, sran fi siman like nga be flɛ i ato bualɛ’n. Aolia nun sran nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n, be kwlaa be ti kpa, yɛ be su be Yifuɛ m’ɔ ti ‘[nanwlɛfuɛ’n, NW].’ (Jue Mun 31:6). Be siman like nga be flɛ i ato bualɛ’n nin gblɛ kpɛlɛ’n. I sɔ’n ti’n, ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n yɛ be Yifuɛ’n kan kle be ɔ. Zoova klo anzi mun ti yɛ ɔ yo sɔ ɔ, kpɔkun be ndɛ lo i kpa. Asiɛ’n su wa kusu’n, kɛ Zoova yili klɔ sran klikli’n ɔ nin i yi’n, ɔ kan ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n kle be wie cɛn kwlaa, ɔ kpɛmɛn i wun. Nanwlɛ, ɔ nin be trannin fɛfɛ o!
2. ?Wan yɛ ɔ kpɛli ato bualɛ’n i ba ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?
2 Sanngɛ, Ɲanmiɛn i anzi kun wa tuli i wun, kpɔkun ɔ fɛli i ɲin cili Zoova. I yɛ be flɛ i Bae Satan’n niɔn. Ɔ kunndɛ kɛ be su i wie kɛ Zoova sa. Ɔ maan, ɔ wa fali gblɛ fa ɲannin sran mun. I sɔ’n ti’n, ‘ato’n ti i junman, i yɛ ɔ ti ato buafuɛ’m be si’n niɔn.’—Zan 8:44.
3. ?Wafa sɛ yɛ Adam nin Ɛvu be buli Satan i ato ndɛ’n niɔn? ?Yɛ, i bo’n guali sɛ?
3 Satan sinnin wuo kun sin yɛ ɔ nin Ɛvu, bla klikli’n, be ijɔli ɔ. Ɔ seli Ɛvu kɛ, sɛ ɔ kpalo Ɲanmiɛn i mmla’n naan ɔ di waka mma’n, ɔ su wuman. Sanngɛ nn i sɔ’n ti ato. Ɔ seli Ɛvu ekun kɛ, ɔ́ yó kɛ Ɲanmiɛn sa. Yɛle kɛ, ɔ́ sí sa kpa’n nin sa tɛ’n. Ndɛ sɔ’n kusu ti ato wie. Kannzɛ bɔbɔ be nin a lakaman Ɛvu le’n, sanngɛ ɔ si weiin kɛ nán ndɛ nga Ɲanmiɛn kan kleli i wun Adam yɛle nga wuo’n su kan kle i lɛ’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Satan i ato ndɛ’n su yɛ Ɛvu fali ɔ. Ɔ maan, ɔ tili waka mma’n dili. I sin’n, Adam kusu dili wie (Bo Bolɛ 3:1-6). Kɛ Ɛvu sa’n, Adam kusu nin a timan gblɛ ndɛ le, sanngɛ i liɛ’n, b’a lɛkɛmɛn i o (1 Timote 2:14). Adam i ayeliɛ’n kleli weiin kɛ, ɔ kacili i sin sili i Yifuɛ’n. I sin sa’n yoli tɛ kpa mannin sran mun. Yɛle kɛ, Adam i ɲin kekle yolɛ’n ti’n, sa tɛ’n nin wie’n, ɔ nin ɲrɛnnɛn sa wie mun ekun be sali be mma mun nin be anunman’m be kwlaa.—Rɔmfuɛ Mun 5:12.
4. (a) ?Ato mennin yɛ be buɛli i Edɛni fie’n nun lɔ ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan Satan w’a lakaman e ɔ?
4 Ato’n w’a tru. Maan e wun i wlɛ weiin kɛ ato nga be buɛli i Edɛni fie’n nun lɔ’n, ɔ ti Zoova i nanwlɛfuɛ m’ɔ ti’n, i su akplowa silɛ. Afin, ndɛ nga Satan kannin’n i bo’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn bua ato, naan ɔ fali sa nga ɔ ti kpa’n fiali Adam nin i yi be wun. Sanngɛ, nanwlɛ, Adam nin Ɛvu b’a ɲanman be ɲin kekle yolɛ’n su mmlusuɛ mlɔnmlɔn. Be wuli, kɛ nga Zoova kan kleli be’n sa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Satan w’a yaciman Zoova i su ato bualɛ. I sɔ ti kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Ɲanmiɛn maan akoto Zan seli kɛ Satan ‘yɛ ɔ laka mɛn wunmuan nunfuɛ’m be kwlaa ɔ.’ (Sa Nglo Yilɛ 12:9). Kɛ e ko yo naan Satan w’a lakaman e ti’n, ɔ fata kɛ e lafi su kpa kɛ Zoova ti nanwlɛfuɛ, naan i Ndɛ’n ti nanwlɛ. ?Wafa sɛ yɛ e Zoova sulafilɛ’n kwla taka kpa naan y’a jran kekle i kpɔfuɛ’n, i ato ndɛ’m be ɲrun ɔn?
Zoova si ndɛ nga ɔ ti nanwlɛ’n
5, 6. (a) ?Ngue like yɛ Zoova si i ɔ? (b) Sran’m be sa silɛ’n, ɔ nin Zoova liɛ’n be ti kun?
5 Biblu’n kle weiin kɛ Zoova yɛ ɔ “yili ninnge’n kwlaa” ɔ (Efɛzfuɛ Mun 3:9). I yɛ ɔ ‘yili nglo nin asiɛ’n, nin jenvie’n, ɔ nin ninnge’n kwlaa mɔ be o lɛ’n niɔn.’ (Sa Nga Be Yoli’n 4:24). Kɛ mɔ Zoova yɛ ɔ ti like Yifuɛ’n ti’n, ɔ si ndɛ nga ɔ ti nanwlɛ’n. Amun e fa sunnzun ase kun e nian: sran kun bɔbɔ w’a jɛjɛ i sua’n w’a kplan. Sɛ w’a yoman kɛ i bɔbɔ’n sa’n, sran uflɛ kwlá siman ninnge nga be fa kplannin sua’n. Afin, sran nga ɔ le i fie’n, i yɛ ɔ si i nun like nga ɔ luali’n niɔn. I sɔ kunngba’n, like Yifuɛ’n si ninnge kwlaa nga ɔ yili’n, be su ndɛ nga ɔ ti nanwlɛ’n.
6 Kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kán Zoova i sa silɛ dan’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘?Wan yɛ ɔ fɛli i sa klun’n sunnzunnin jenvie’n i nzue’n m’ɔ sili i nuan ɔn? ?Wan yɛ ɔ fɛli i sa ngbabua’n sunnzunnin ɲanmiɛn’n m’ɔ la nglo lɔ plaii’n m’ɔ wunnin i tɛnndɛn nun nin i tɛtrɛ nun’n niɔn? ?Wan yɛ ɔ tiannin asiɛ’n i su ndutre’n kwlakwla i nuan so kun nun m’ɔ sunnzunnin m’ɔ sili kɛ i nɔnnin’n ɔ ti’n niɔn? ?Wan yɛ ɔ sunnzunnin oka mun nin kpɔlɛ mun toe su ɔ? ?Wan yɛ ɔ si Anannganman i klun lɔ angunndan’n niɔn? ?Wan yɛ w’a man Anannganman i afɔtuɛ le ɔ? ?Ɔ nin wan yɛ be kokoli yalɛ mɔ sran sɔ’n mɛnnin i angunndan ɔn? ?Wan yɛ ɔ kleli i sa’m be nuan su yolɛ’n niɔn? ?Wan yɛ ɔ kleli i ngwlɛlɛ’n i atin’n niɔn?’ (Ezai 40:12-14). Nanwlɛ, Zoova ti ‘Ɲanmiɛn kun m’ɔ si sa’n ngba,’ yɛ ‘i ngwlɛlɛ leman sin.’ (1 Samiɛl 2:3; Zɔb 36:4; 37:16). E kwlá faman e sa silɛ’n e sunnzunman i liɛ’n mlɔnmlɔn! Kannzɛ bɔbɔ sran’m b’a si ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be su sa dan sɛ o, sanngɛ be sa silɛ sɔ’n ‘ti sa nga [Ɲanmiɛn] yo be’n be bue kaan sa.’ I kpa bɔbɔ’n, “sa sroesroe ng’ɔ yo’n” be nganniɛn’n, ‘e timɛn i kpa bɔɔ ngbɛn.’—Zɔb 26:14.
7. ?Ngue yɛ Davidi wunnin i wlɛ weiin Zoova i sa silɛ’n su ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ e wun i wlɛ wie ɔ?
7 Kɛ mɔ Zoova yɛ ɔ yili e’n ti’n, ɔ si e kpa liɛ su. Famiɛn Davidi wunnin i sɔ liɛ’n i wlɛ. Ɔ maan, ɔ seli kɛ: ‘Anannganman, a si min klun lɔ angunndan’n, a si min wafa mɔ n ti’n. Sɛ ń trán ase o, sɛ ń jáso o, a si. A si angunndan nga ń wá bú’n. Sɛ ń nánti ń sín o, sɛ ń lá o, a wun i. Sa nga n yo’n, a si i kwlakwla kpan. Sɛ ndɛ yɛ ń wá kán m’ɔ nin a fiteman min nuan bɔbɔ’n, a si i kwlakwla’n lalaa.’ (Jue Mun 139:1-4). I lɛ nun’n, Davidi wunnin i wlɛ weiin kɛ Ɲanmiɛn liɛ’n, ɔ mianmianman sran mun kɛ be ɲin yi i (Mmla’n 30:19, 20; Zozie 24:15). Sanngɛ, e siman e bɔbɔ e wun e traman Zoova. I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛ e nin like ng’ɔ ti kpa’n. Kpɔkun, ɔ kle e atin nga ɔ fata kɛ e fa’n (Zeremi 10:23). I sɔ ti’n, kannzɛ klɔ sran kun si sa sɛ o, annzɛ ɔ ti like klefuɛ sɛ o, annzɛ ɔ ti afɔtuɛ manfuɛ sɛ o, sran sɔ’n kwlá kleman e sa nga ɔ ti nanwlɛ’n, yɛ ɔ kwlá manman e ngwlɛlɛ’n nin aklunjuɛ kɛ Zoova sa.
Zoova ti nanwlɛfuɛ
8. ?Wafa sɛ yɛ e si kɛ Zoova ti nanwlɛfuɛ ɔ?
8 Sɛ sran kun si nanwlɛ’n naan ɔ fi’a su, naan ɔ kanman’n, i sɔfuɛ’n diman nanwlɛ. I wie yɛle Satan, ɔ ‘diman nanwlɛ.’ (Zan 8:44). Sanngɛ Zoova liɛ’n, ‘sa nga ɔ kan kɛ ɔ́ yó be’n, ɔ yo be.’ (Ezipt Lɔ Tulɛ 34:6). Biblu’n kle weiin kɛ Zoova ti nanwlɛfuɛ. Akoto Pɔlu seli kɛ Ɲanmiɛn ‘buaman ato.’ (Ebre Mun 6:18; Tit 1:2). Yɛle kɛ, kɛ be bo Ɲanmiɛn dunman’n, nn b’a bo nanwlɛ’n su. Afin sɛ é kwlá sé’n, Ɲanmiɛn yɛ ɔ ti nanwlɛ bɔɔ ba’n niɔn. Ɔ maan, e kwla fa e wla’n kwlaa guɛ i su. Ɔ lakaman i sufuɛ mun mlɔnmlɔn le.
9. ?Wafa sɛ yɛ dunman Zoova nin nanwlɛ’n be kɔ likawlɛ ɔ?
9 Kɛ be bo dunman Zoova su’n, be usaman lele kɛ nanwlɛfuɛ’n wo nin. Afin, dunman Zoova i bo’n yɛle kɛ “Ɔ yo maan ɔ kpɛn su.” Yɛle kɛ, sa kwlaa nga Zoova kan kɛ ɔ́ yó’n, saan ɔ́ kpɛ́n su bɔɔ le. I lɛ nun’n, sran fi kwlá simɛn i wue’n nun kɛ, ɔ kwla yo i sɔ like liɛ’n. Kɛ mɔ like fi nunman Zoova sin ti’n, like fi annzɛ sran fi kwlá jranman sa nga ɔ su yo’n. Nán nanwlɛfuɛ ngunmin yɛ Zoova ti ɔ. Sanngɛ i kunngba cɛ yɛ ɔ le tinmin’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n mɔ maan ndɛ kwlaa nga ɔ kan’n, ɔ kpɛn su’n niɔn.
10. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zozie wunnin kɛ Zoova ti nanwlɛfuɛ ɔ? (b) ?Sa mennin mun yɛ Zoova seli kɛ ɔ́ yó be mɔ amun a wun kɛ be ti nanwlɛ ɔ?
10 Sran nga be wunnin sa dandan nga Zoova yoli be’n, mɔ be wunnin kɛ Zoova buaman ato’n, be nun kun yɛle Zozie. Kɛ Zoova seli kɛ ɔ́ fá ɲrɛnnɛn blu yí Eziptifuɛ’m be su mɔ ɔ yoli sɔ sakpa’n, Zozie wunnin nun. I sin’n, kɛ Zoova fa Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fiteli’n, m’ɔ́ núnnún Kanaanfuɛ mun mɔ be le wunmiɛn kpa’n, m’ɔ́ fá be mɛn’n mán Izraɛlifuɛ mun’n, Zozie wunnin i kwlaa sɔ’n nun. Ɔ maan kɛ ɔ́ wá wú’n, ɔ yiali Izraɛli kpɛnngbɛn mun naan w’a se be kɛ: ‘Amun bɔbɔ amun si jrɛiin kɛ kasiɛ nga Anannganman m’ɔ ti amun Ɲanmiɛn’n boli amun’n, i wie fi nunman lɛ m’ɔ kali ngbɛn ɔn. Be kwlaa be nuan yiali, wie fi w’a kaman.’ (Zozie 23:14). Ɔ ti su kɛ, abonuan sa nga Zozie wunnin be’n, amun a wunman be wie. ?Sanngɛ, amun bɔbɔ amun mɛn dilɛ nun’n, amun a wunman kɛ ndɛ kwlaa nga Zoova kan’n, saan ɔ kpɛn su?
Zoova yi nanwlɛ’n i nglo
11. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ kán nanwlɛ ndɛ’n klé sran mun ɔn?
11 ?Sɛ siɛ kun si ninnge kpanngban kpa naan ɔ boman be su klemɛn i mma mun’n, amún bú siɛ sɔ’n i sɛ? Zoova liɛ’n, ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn. ?I sɔ’n yoman amun fɛ? I klun ufue ti’n, klolɛ su yɛ ɔ kan ndɛ kle sran mun ɔn. Ɔ maan, Biblu’n flɛ i kɛ “Sran ng’ɔ kle amun like’n.” (Ezai 30:20). I klun ufue’n ti’n, sran nga be kpalo i ndɛ’n bɔbɔ’n, ɔ kan ndɛ kle be. Amun e sie i nzɔliɛ e nian. Zoova bɔbɔ si kɛ sran wie mun be su tiemɛn i ndɛ’n, sanngɛ ɔ sunmannin Ezekiɛli kɛ, ɔ ko bo jasin fɛ’n kle be. Ɔ seli Ezekiɛli kɛ: ‘Klɔ sran, kɔ Izraɛlifuɛ’m be wun lɔ, ko kan min nuan su ndɛ kle be.’ Sanngɛ, ɔ seli i ekun kɛ: ‘Be su tieman ɔ ndɛ’n, afin be kunndɛman kɛ bé tí min nuan ndɛ’n, yɛle kɛ be ɲin su ti kekle, yɛ be nzuɛn’n ti tɛ.’ Nán junman kaan yɛ be fa mannin Ezekiɛli ɔ. Sanngɛ, kɛ mɔ aunnvuɛ nga Zoova si sran mun’n, Ezekiɛli sili i sɔ wie’n ti’n, ɔ tuli i klun kannin ndɛ’n kwlaa kpan. Sɛ amun le jasin fɛ’n bowlɛ lika kekle kɛ Ezekiɛli liɛ’n sa naan amun lafi Ɲanmiɛn su’n, saan ɔ́ wlá amun fanngan kɛ nga ɔ wlali i nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli i fanngan’n sa.—Ezekiɛl 3:4, 7-9.
12, 13. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn kan ndɛ kleli klɔ sran mun ɔn?
12 Zoova klo kɛ ‘ɔ́ dé sran’m be kwlaa naan be wun sa ng’ɔ ti nanwlɛ’n i wlɛ kpa.’ (1 Timote 2:4). Ɔ maan, ɔ fali ndɛ sɔ mun wlali i nuan ijɔfuɛ mun, nin anzi mun, yɛ i Wa kunngba cɛ Zezi Klist, be nuan yɛ be kannin ɔn (Ebre Mun 1:1, 2; 2:2). Kɛ Zezi kán ndɛ klé Pilati’n, ɔ seli i kɛ: ‘Nian sa ti mɔ be wu min’n, sa ti mɔ n bali mɛn’n nun’n yɛ: m bali kɛ ń kán ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n ń klé sran mun. Sran kwlaa ng’ɔ si nanwlɛ’n, ɔ ti ndɛ nga n kan’n.’ Pilati liɛ su ti ye o! Afin, sɛ i waan ɔ́ sí sran kunngba cɛ nga i dunman nun yɛ é kwlá fíte nun’n, nn Ɲanmiɛn i Wa’n kleli i. Sanngɛ, w’a kunndɛman kɛ Zezi kle i like. I sin’n, ɔ́ yó Zezi i finfin’n, yɛ ɔ usɛli i kɛ: ‘?Nanwlɛ’n yɛle ngue?’ (Zan 18:37, 38). Ɔo, i liɛ w’a yoman ye kun mlɔnmlɔn! Sanngɛ, sran sunman be tieli nanwlɛ jasin nga Zezi boli’n. Ɔ maan, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Amun liɛ su ti ye, afin an wun ase, yɛ an ti sa!” (Matie 13:16).
13 Zoova niannin ndɛ nanwlɛ’n su. Ɔ maan, e ɲannin Biblu’n. Kpɔkun, ɔ yoli maan sran ngba kwla kanngan nun. Biblu’n fiaman ndɛ fi su. Ɲanmiɛn i wafa nga ɔ ti’n, ɔ nin i klun sa’n, ɔ nin i mmla mun’n, Biblu’n yiyi be nun. Kpɔkun, ndɛ nga ɔ kan sran mun’n, ɔ yiyi be nun kpa liɛ su. Ɔ maan, kɛ Zezi srɛ́ Zoova ɔ seli i kɛ: “Ɔ ndɛ’n ti nanwlɛ.” (Zan 17:17). Kɛ mɔ Biblu’n ti sɔ’n ti’n, fluwa fi nin i sɛman. Ɲanmiɛn m’ɔ si like kwlaa, yɛ ɔ fɛli i wawɛ’n mannin sran mun yɛ be klɛli Biblu’n niɔn (2 Timote 3:16). Ɔ maan, Ɲanmiɛn i sa nuan like kpa m’ɔ fa cɛli sran mun’n, yɛle Biblu’n. Ɔ ti i sufuɛ’m be wlengbi like. Ɔ maan, i nun kannganlɛ cɛn kwlaa’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ.
Maan e fa nanwlɛ’n e cici e bo kɛ kplo sa
14. ?Sa mennin wie mun yɛ Zoova seli kɛ ɔ́ yó be ɔ? ?Yɛ, ngue ti yɛ e kwla fa e wla guɛ i su ɔ?
14 Ɔ fataman kɛ e bu Biblu’n nun ndɛ nga Zoova kan kle e’n i finfin ndɛ. Sran’n i wafa nga ɔ ti’n, yɛ ɔ kan ɔn. Sa ng’ɔ se kɛ ɔ́ yó’n, yɛ ɔ yo ɔ. Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e wla’n e gua Ɲanmiɛn su’n, be diman be yalɛ. Kɛ Zoova se kɛ ‘ɔ́ tú be nga be siman Ɲanmiɛn’n nin be nga be faman e Min Zezi i jasin fɛ’n su’n be fɔ’n,’ e kwla fa su (2 Tɛsalonikfuɛ Mun 1:8). Kɛ ɔ se ekun kɛ, ɔ klo sran nga be fa sa kpa yolɛ’n cici be ti’n, naan ɔ́ wá núnnún sa tɛ’n nin ɲrɛnnɛn’n nin wie’n, naan sran nga be lafi i su’n bé ɲán anannganman nguan’n, e kwla fa e wla gua ndɛ sɔ’n su wie. Ndɛ sɔ mun mɔ be fiteli i nuan’n, saan ɔ́ yó be. I sɔ’n ti’n, ɔ seli akoto Zan kɛ: “Klɛ ndɛ nga, afin min ndɛ’n ti nanwlɛ, be kwla fa su.”—Sa Nglo Yilɛ 21:4, 5; Nyanndra Mun 15:9; Zan 3:36.
15. ?Satan i ato ndɛ’m be nun wie yɛle mennin?
15 Satan nin Zoova be le ngbaciɛ. Yɛle kɛ, Satan kleman sran’m be atin nga ɔ ti kpa’n, ɔ laka be naan b’a suman Ɲanmiɛn. Amun e sie i nzɔliɛ e nian. Satan yo maan e bu i kɛ, e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n ti nun kpa fuun, naan sa nga be ju e su asiɛ’n su wa’n, Ɲanmiɛn i ndɛ nunman be nun. Sanngɛ, Biblu’n kle weiin kɛ Zoova nian asiɛ’n su sran kwlaa be lika, naan kɛ sran’m bé wún ɲrɛnnɛn mɔ bé fɛ́’n, ɔ timɛn i klun su mlɔnmlɔn (Sa Nga Be Yoli’n 17:24-30). Satan yo ekun maan e bu i kɛ, Ɲanmiɛn ninnge’m be yolɛ’n ti afɛ ngbɛn. Sanngɛ nn Biblu’n gua e awlɛn su nzue se kɛ: ‘Ɲanmiɛn yoman sa m’ɔ timɛn i nuan su’n, i wla fiman junman nga e di’n ɔ nin klolɛ nga e fa klo i’n su.’ Kpɔkun, ɔ se weiin ekun kɛ: ‘Be nga be kunndɛ i’n, ɔ́ yí i wun klé be.’—Ebre Mun 6:10; 11:6.
16. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be nian be wun kpa, naan be fa nanwlɛ’n cici be bo kɛ kplo sa’n niɔn?
16 Kɛ akoto Pɔlu kán Satan ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Be liɛ’n, be lafiman su yɛle kɛ, mɛn nga i min’n ɔ sacili be akunndan’n naan Klist m’ɔ fa Ɲanmiɛn’n i wafa ng’ɔ ti’n i kwlaa i jasin fɛ’n, b’a wunmɛn i wlɛ.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 4:4). Sran kpanngban b’a tɔ Bae Satan i sran lakalɛ aya’n nun kɛ Ɛvu fa tɔli nun’n sa. Sran wie’m be liɛ’n, Satan lakaman be. Sanngɛ, be ɲinfu be fa i ɲin kekle ayeliɛ’n su, kɛ nga Adam fa yoli’n sa (Zid 5, 11). I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ Klistfuɛ’m be nian be wun kpa. Kpɔkun, maan be fa nanwlɛ’n cici be bo kɛ kplo sa.
Zoova kunndɛ kɛ ‘e lafi i su sakpa’
17. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan Zoova i klun w’a jɔ e wun ɔn?
17 Kɛ mɔ Zoova di nanwlɛ sa kwlaa nun ti’n, ɔ klo kɛ i sufuɛ’m be yo nanwlɛfuɛ wie. Jue tofuɛ’n waan: ‘?Anannganman, wan cɛ yɛ ɔ kwla tran ɔ sua’n nun ɔn? ?Wan yɛ ɔ kwla tran ɔ oka’n su lɔ ɔ ? ?Nán sran ng’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n niɔn? ?Nán sran nga kɛ ɔ́ kán ndɛ ng’ɔ o i klun lɔ’n, ɔ kpɛmɛn i wun’n niɔn?’ (Jue Mun 15:1, 2). Kɛ Zuifu’m bé tó jue sɔ’n mɔ bé bó Zoova i oka’n i dunman’n, be wla kpɛn Siɔn oka’n su. Afin, lɔ yɛ Famiɛn Davidi kplannin tannin sua’n, m’ɔ fali Zoova i alaka’n sieli nun’n niɔn (2 Samiɛl 6:12, 17). Oka’n nin tannin sua’n be ti nzɔliɛ like’n, ɔ kpɛn Zuifu’m be wla kɛ Zoova wo lika sɔ nun. Ɔ maan, sran’m be kwla fa be wun be mɛntɛn i kpɔkun be srɛ i kɛ ɔ yra be su.
18. (a) ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ i janvuɛ’m be yo ɔ? (b) ?Ngue yɛ é wá kókó su yalɛ like suanlɛ nga ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?
18 Sran kwlaa nga ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó Zoova i janvuɛ’n, kɛ ɔ́ kán ndɛ nga ɔ ‘o i klun’n’ klé i’n, ɔ fataman kɛ ɔ kpɛ i wun naan ato ndɛ fite i nuan. Ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn i janvuɛ’m be nanwlɛ mɔ be di’n, ɔ fin be klun lɔ naan ɔ kle kɛ be ‘lafi Ɲanmiɛn su sakpa.’ Afin sran klunwifuɛ kwlá yoman nanwlɛfuɛ (1 Timote 1:5; Matie 12:34, 35). Ɲanmiɛn i janvuɛ’m be timan ato buafuɛ annzɛ gblɛ kpɛfuɛ. Afin, ‘Zoova waan nán i ɲinma wun [...] ndrunmun difuɛ mun.’ (Jue Mun 5:7). Nanwlɛ dilɛ nun’n, asiɛ wunmuan su Zoova i Lalofuɛ’m be mian be ɲin be sɔnnzɔn be Ɲanmiɛn’n. É wá kókó i lifuɛ’n su yalɛ like suanlɛ nga ɔ́ bá lɛ’n nun.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ngue ti yɛ Zoova yɛ ɔ si ninnge kwlaa be su ndɛ nga ɔ ti nanwlɛ’n niɔn?
• ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova ti nanwlɛfuɛ ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ Zoova yi nanwlɛ’n i nglo ɔ?
• ?Nanwlɛ dilɛ nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?