Maan e kwlaa e kan Zoova i ɲrun m’ɔ le i’n, i ndɛ
‘Amun kɛn i ɲrun m’ɔ le i’n ɔ nin kwlalɛ m’ɔ kwla’n be ndɛ maan sran’m be ti. Amun bo flɛ i, i ɲrun ɲanɲan’n ti.’—JUE MUN 96:7, 8.
1, 2. ?Ninnge mennin mun yɛ be yi Zoova i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo ɔ? ?Yɛ wan mun yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ be kan be wun be yo i sɔ wie ɔ?
ZESE wa yasua Davidi ɲinnin Bɛtleɛmu klɔ’n i wun koko lɛ. Ɔ ti bua kankanfuɛ. Blɛ sunman nun’n, kɛ ɔ́ sásá i si’n i bua fa mun nnɛn didiwlɛ lika srolo’m be nun’n, ɔ mɛnnin i ti su niannin ɲanmiɛn’n m’ɔ la nglo lɔ plaii’n, ɔ nin nzraama mun! Nanwlɛ, i nun mɔ Ɲanmiɛn wawɛ maan Davidi klɛli Jue Mun ndɛ tre 19 i nun ndɛ fɛfɛ nga ɔ fa toli jue’n, i sɔ ndɛ’n ɔ kpɛnnin i klun. Ɔ seli kɛ: ‘Kɛ a nian ɲanmiɛn’n m’ɔ la nglo lɔ plaii’n a wun Ɲanmiɛn Kpli i ɲrun m’ɔ le i’n. Kɛ a nian ɲanmiɛn’n m’ɔ la nglo lɔ plaii’n, a wun ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n. Be kan ndɛ lika’n kwlaa, yɛ be ti be ndɛ mɔ be kan’n mɛn’n i tiwa lɔ.’—Jue Mun 19:2, 5.
2 Zoova yili ninnge sroesroe mun ɲanmiɛn su lɔ. Ninnge sɔ’m be leman nuan. Be ijɔman. Be timan be nɛn’n, sanngɛ cɛn kwlakwla be yo maan sran’m be wun Ɲanmiɛn i ɲrun m’ɔ le i’n. Ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n, be yacimɛn i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo yilɛ le. Kpɔkun, kannzɛ bɔɔ ninnge sɔ mɔ be di lalo’n be ijɔman’n, mɔ sanngɛ be yi be wun nglo ‘lika’n kwlaa nun’ ti’n, asiɛ’n sufuɛ kwlaa be wun be. Ɔ maan be wun i wlɛ kɛ be bɔbɔ be timan like fi Ɲanmiɛn ɲrun. Kannzɛ bɔɔ ninnge nga Ɲanmiɛn yili be mɔ be ijɔman’n be yi i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo’n, sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. Ɔ ti cinnjin kpa kɛ sran ndɛnmanfuɛ’m be kan be wun be fa be nɛn’n be suan lalo dilɛ sɔ’n i bo. Ndɛ nga jue tofuɛ kun mɔ be simɛn i dunmuan’n ɔ klɛli’n yɛ: ‘Amun kɛn i ɲrun m’ɔ le i’n ɔ nin i kwlalɛ m’ɔ kwla’n be ndɛ maan sran’m be ti. Amun bo flɛ i, i ɲrun ɲanɲan’n ti.’ (Jue Mun 96:7, 8). Be nga be fa be wun mantan Zoova tankaan kpa’n, be wun blibli be kɛ be fa ndɛ sɔ’n su. ?Sanngɛ ngue like yɛ ɔ fata kɛ be yo naan b’a yi Ɲanmiɛn i ɲrun m’ɔ le i’n, i nglo ɔ?
3. ?Wafa sɛ yɛ sran’m be yi Ɲanmiɛn i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo ɔ?
3 Ɲanmiɛn i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo yilɛ’n, ɔ timan be nuan nun ndɛ ngbɛn sa kanlɛ. Ezai i blɛ su Izraɛlifuɛ’m be manmannin Ɲanmiɛn. Sanngɛ be nun sunman be mɛnmɛn i be nuan bui su. Zoova sunmannin Ezai kɛ ɔ se be kɛ: ‘Sran nga be mantan min’n, be nuan ngbɛn yɛ be fa manman min ɔn, be yo i be nuan bui su ngbɛn, be awlɛn’n ɔ nunman min su.’ (Ezai 29:13). Manmanlɛ kwlaa nga ɔ fite sran sɔ’m be nuan’n, ɔ ti ngbɛn. Kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn w’a bu manmanlɛ nga sran kun mɛnmɛn i’n i like’n, ɔ fata kɛ manmanlɛ sɔ’n ɔ fin klolɛ dan m’ɔ klo Zoova i awlɛn nun lɔ’n. Kpɔkun maan sran sɔ’n wun i wlɛ weiin kpa kɛ Ɲanmiɛn i aɲrunɲan’n, ɔ leman wunsu. Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ ti like kwlaa Yifuɛ ɔ. I yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ kwla like kwlaa yo ɔ. I yɛ ɔ yi sa i nuan su yolɛ’n i ɲin nglo ɔ. I yɛ ɔ yi sran klolɛ’n i nglo kpa ɔ. Ɔ ti e defuɛ. Kpɔkun i yɛ ɔ le atin sie mɛn wunmuan’n niɔn. Ɔ maan i ti’n, ɔ fata kɛ sran kwlaa nga be o ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa’n, be koto i bo (Sa Nglo Yilɛ 4:11; 19:1). Sɛ e lafi sa sɔ’m be su sakpa’n, maan e tu e klun e yi i ɲrun m’ɔ le i’n i nglo.
4. ?Ɲanmiɛn manmanlɛ nun’n, ngue ndɛ yɛ Zezi kan kleli e ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ ɔ?
4 Zezi Klist kleli e wafa nga ɔ fata kɛ e manman Ɲanmiɛn’n. I waan: ‘Sɛ an yo kɛ waka sama m’ɔ su kpanngban sa’n, mɔ maan be wun kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ’n, i sɔ’n nun yɛ n Si’n ɲan kɔmin ɔn.’ (Zan 15:8). ?Wafa sɛ yɛ e kwla su mma kpanngban kɛ waka sama sa ɔ? I klikli’n yɛle kɛ, maan e fa e wunmiɛn’n kwlaa e wlɛ i ‘Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’ bolɛ nun. Kpɔkun maan e nin ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n, e ‘kan’ Ɲanmiɛn i nzuɛn ‘mɔ sran ɲinma wunman be’n,’ be ndɛ (Matie 24:14; Rɔmfuɛ Mun 1:20). Asa ekun’n, kannzɛ e yoli i sɔ trele annzɛ y’a yomɛn i sɔ’n, sanngɛ e kwlaa yɛ é úka sran uflɛ mun naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ, naan b’a bo Ɲanmiɛn Zoova i dunman fɛ ɔ. I nɲɔn su’n, yɛle kɛ sa nga Ɲanmiɛn wawɛ maan sran yo’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n bɔbɔ maan e yi i nglo. Kpɔkun e mian e ɲin kpa e nian Ɲanmiɛn i abonuan wafa’m be su e yi be nglo wie (Galasifuɛ Mun 5:22, 23; Efɛzfuɛ Mun 5:1; Kolɔsfuɛ Mun 3:10). I sɔ’n ti maan e ayeliɛ’n manman Ɲanmiɛn cɛn kwlakwla.
“Lika’n kwlaa”
5. Ɲanmiɛn manmanlɛ junman nga ɔ o Klistfuɛ’m be sa nun’n, mɔ maan be bo jasin fɛ’n kle be wiengu mun’n, amun yiyi wafa nga Pɔlu fa Klistfuɛ’m be ɲin sieli su’n i nun.
5 Fluwa nga Pɔlu klɛli ko mannin Rɔmfuɛ mun’n i nun’n, ɔ fali Klistfuɛ’m be ɲin sieli be junman mɔ yɛle Ɲanmiɛn manmanlɛ’n, i su. Ɔ maan i ti’n, ɔ fata kɛ be bo jasin fɛ’n be kle be wiengu mun. Rɔmfuɛ’m be fluwa’n i nun ndɛ kpɔlɛ cinnjin kun yɛle kɛ saan be nga be lafi Zezi Klist su’n be kunngba cɛ yɛ bé fíte nun ɔn. Rɔmfuɛ Mun ndɛ tre 10 nun’n, Pɔlu kleli kɛ i blɛ su Zuifu’m be mian be ɲin be nantili Moizi Mmla’n su naan b’a yo sran kpa. Sanngɛ nn ‘Klist w’a nunnun Mmla’n i su falɛ’n.’ I sɔ ti’n, Pɔlu seli kɛ: ‘Sɛ ɔ fite ɔ nuan kɛ Zezi ti ɔ Min’n, yɛ sɛ a lafi su kpa kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin i’n, á fíte nun.’ Kɛ ɔ fin i lɛ’n, ‘ɔ leman Zuifu, yɛ ɔ leman Glɛki, be kwlaa be Min’n ti kun, ɔ fɛ i ninnge kpakpa’n man be kwlaa nga be bo flɛ i’n, afin “sran kwlaa nga ɔ flɛ e Min [Zoova’n, NW], ɔ́ fíte nun.”’—Rɔmfuɛ Mun 10:4, 9-13.
6. ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu yiyili Jue Mun 19:5 nun ɔn?
6 I sin’n, Pɔlu usali kɛ: “?Sɛ b’a dunman mmua lafimɛn i su’n, ɔ́ yó sɛ yɛ bé flɛ́ i ɔ? ?Yɛ sɛ b’a timɛn i dunman’n, ɔ́ yó sɛ yɛ bé láfi i su ɔ? ?Yɛ sɛ sran fi kɛnmɛn i ndɛ kleman sran mun’n, ɔ́ yó sɛ yɛ bé tí ɔ?” (Rɔmfuɛ Mun 10:14, 15). Kɛ Pɔlu kán Izraɛlifuɛ’m be ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Sanngɛ be ngba b’a faman jasin fɛ sɔ’n su.” ?Ngue ti ɔ? Nán kɛ b’a ɲɛnmɛn i wun alaje ti ɔ, sanngɛ Ɲanmiɛn su mɔ b’a lafiman’n ti ɔ. Pɔlu boli ndɛ nga ɔ o Jue Mun 19:5 nun’n i su fa suɛnnin i ijɔlɛ’n i bo. Kpɔkun w’a faman ndɛ mma sɔ’n w’a wɔman ninnge nga Ɲanmiɛn yili be mɔ be ijɔman’n. Sanngɛ ɔ fa sunnzunnin Klistfuɛ’m be jasin fɛ’n bolɛ junman’n. I waan: “Be kannin ndɛ lika’n kwlaa, yɛ be tili be ndɛ’n mɛn wunmuan’n nun.” (Rɔmfuɛ Mun 10:16, 18). Nanwlɛ, sɛ bɔɔ ninnge nga Zoova yili be mɔ be ijɔman’n be mɛnmɛn i’n, sanngɛ afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ’m be boli sran’m be ti ɲanlɛ jasin fɛ’n i lika kwlaa nun. Ɔ maan i sɔ’n manmannin Ɲanmiɛn “lika’n kwlaa” nun. Kolɔsfuɛ Mun be fluwa nga Pɔlu klɛli’n i nun’n, ɔ kannin wafa nga jasin fɛ’n tru juli’n i ndɛ kleli be. Ɔ seli kɛ be boli jasin fɛ’n sɔ’n “kleli asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa.”—Kolɔsfuɛ Mun 1:23.
Juejue su lalofuɛ mun
7. ?Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, junman mennin yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be di ɔ?
7 Atrɛkpa’n, kɛ Pɔlu klɛ́ Kolɔsfuɛ’m be fluwa’n, nn Zezi Klist wuli w’a di afuɛ kɔe ablaɔn nin nso (27). ?Wafa sɛ yɛ blɛ kpe kaan sɔ nun’n, jasin fɛ’n bolɛ junman’n kwla truli juli lele Kolɔsu lɔ ɔ? Like nga ti yɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛle kɛ afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ’m be dili junman’n juejue su, kpɔkun Zoova yrali be juejue su like yolɛ’n, i su. Zezi dun mmua kleli kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m bé yó juejue su jasin bofuɛ, afin ɔ seli kɛ: “Saan bé dún mmua bó jasin fɛ’n klé nvlenvle’m be kwlaa i sin naan sa sɔ’m b’a yo.” (Mark 13:10). Zezi Klist i jasin fɛ’n mɔ Matie klɛli’n i ndɛ mma kasiɛn’m be nun’n, Zezi kannin ndɛ uflɛ fa ukali ngalɛ’n su. Ɔ seli kɛ: ‘An wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun. Yɛ like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu an kle be maan be fa su.’ (Matie 28:19, 20). Kɛ Zezi ɔli ɲanmiɛn su lɔ’n, i osu w’a cɛman naan i sɔnnzɔnfuɛ’m b’a fa be wun b’a wlɛ i junman sɔ’n i dilɛ nun.
8, 9. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n fa kan’n sa’n, mmla nga Zezi mannin Klistfuɛ mun’n i su like mennin yɛ be yoli ɔ?
8 E blɛ liɛ nun afuɛ 33 nun Pantekɔti nun’n, kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ ndɛnmanfuɛ’m be nun’n, like klikli nga be yoli’n, yɛle kɛ be fiteli ko kannin ‘Ɲanmiɛn i abonuan sa m’ɔ yoli’n,’ i ndɛ. Be jasin fɛ’n bolɛ’n yoli kpa ekun trali laa’n. Ɔ maan be yoli ‘sran mɔ be ju bɔɔ akpi nsan (3000) kun’ be batɛmu. Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be manmannin Ɲanmiɛn juejue su titi nzra nun. Ɔ maan i sɔ’n bali nvlɛ.—Sa Nga Be Yoli’n 2:4, 11, 41, 46, 47.
9 Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ ti tɛ’n be su kpɛnngbɛn’m be wa fali be ɲin sieli Klistfuɛ sɔ’m be junman’n su. Piɛli nin Zan be ijɔlɛ yakpa su’n, ɔ kunnin be srɛ. Ɔ maan be seli akoto nɲɔn sɔ mun kɛ be yaci jasin fɛ’n bolɛ. Akoto’m be tɛli be su kɛ: “E kwlá yaciman like nga e wunnin i’n nin ndɛ nga e tili’n i kanlɛ.” Kɛ be kannvunnin Piɛli nin Zan mɔ be yacili be nun’n, be ko toli be niaan mun. Kpɔkun be kwlaa be srɛli Ɲanmiɛn likawlɛ. Juejue su, be srɛli Zoova kɛ: “Yo maan ɔ sran’m be kan ɔ ndɛ’n yakpa su.”—Sa Nga Be Yoli’n 4:13, 20, 29.
10. ?Yalɛ mennin yɛ be kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun ɔn? ?Yɛ ajalɛ mennin yɛ Klistfuɛ kpa’m be fali ɔ?
10 Kɛ i osu cɛli kan’n, be wunnin i weiin kɛ srɛlɛ sɔ’n ti Ɲanmiɛn klun su. Be wlali akoto’m be bisua, kpɔkun anzi kun yoli maan be fiteli. I sɔ’n yoli abonuan like. Anzi’n seli be kɛ: ‘An wɔ ko jran Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ, an kan nguan nga i ndɛ’n kwlaa kle sran mun.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:18-20). Kɛ mɔ akoto’m be ɲin yili Zoova’n ti’n, ɔ yrali be su titi. I sɔ ti’n, ‘cɛn kwlaa b’a yaciman Zezi Klist jasin fɛ’n i bolɛ nin i klelɛ Ɲanmiɛn i sua’n nun nin awlo’m be nun.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:42). Nanwlɛ, kannzɛ be kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ sɛ’n, sanngɛ b’a yaciman Ɲanmiɛn manmanlɛ nzra nun.
11. ?Klistfuɛ klikli’m be buli jasin fɛ’n bolɛ junman’n i sɛ?
11 I osu m’ɔ́ cɛ́ kan’n, yɛ be trali Etiɛni be totoli i yɔbuɛ be kunnin i ɔ. Etiɛni i kunlɛ’n yɛ ɔ sɔli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ klelɛ dan kpa’n i nuan Zerizalɛmu lɔ ɔ. I sɔ’n ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa be sanndili. Saan akoto mun yɛ be kali Zerizalɛmu lɛ ɔ. ?Kɛ be kleli be yalɛ dan sɔ’n ti’n, be sa sin bubuli be? Ɔ si’ɛ mlɔnmlɔn. E kɛnngɛn i kɛ: ‘Be mɔ be sanndili’n, be kɔ klɔ’m be su be kan Ɲanmiɛn ndɛ’n.’ (Sa Nga Be Yoli’n 8:1, 4). Ɲanmiɛn manmanlɛ juejue su’n i ɲin’n fiteli dan kpa. Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 9 nun’n, e kɛnngɛn i kɛ i nun nga Sɔlu Farizifuɛ m’ɔ fin Tarsi’n ɔ́ kɔ́ Damasi lɔ kó klé Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be ɲrɛnnɛn’n, ɔ wunnin Zezi aolia nun. Kpɔkun i ɲin sili. Damasi lɔ’n, Ɲanmiɛn maan Ananiasi tikeli Sɔlu i ɲin. ?Ngue like yɛ Sɔlu mɔ i sin be wa flɛli i kɛ akoto Pɔlu’n, ɔ dun mmua yoli i klikli su ɔ? Biblu’n se kɛ: ‘Kpɔkun ɔ su kan ndɛ Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun, ɔ kan kɛ Zezi ti Ɲanmiɛn Wa.’—Sa Nga Be Yoli’n 9:20.
Be kwlaa be boli jasin fɛ’n
12, 13. (a) ?Kɛ nga fluwa sifuɛ dandan mɔ be kan laa mɛn nun sa’m be ndɛ’n be fa kan’n sa’n, ngue like yɛ i ɲin fite weiin kpa Klistfuɛ klikli’m be asɔnun’n nun ɔn? (b) ?Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n nin Pɔlu i ndɛ nga ɔ kannin’n, ngue nun yɛ be nin ndɛ nga fluwa sifuɛ dandan mɔ be kan laa sa’m be ndɛ’n be kannin’n, be kɔ likawlɛ ɔ?
12 Sran’m be pɛ lika be si weiin kɛ Klistfuɛ klikli’m be kwlaa be boli jasin fɛ’n. Philip Schaff [kɛnngɛn i kɛ Filipu Safu] klɛli Klistfuɛ sɔ’m be su ndɛ kɛ: “Asɔnun kwlaa junman’n yɛle jasin fɛ’n bolɛ’n. Kpɔkun Klistfuɛ kwlaa ti jasin fɛ’n bofuɛ.” (History of the Christian Church). W. S. Williams se kɛ: “Like nga sran kwlaa si i’n, yɛle kɛ Klistfuɛ klikli’m be asɔnun nun’n, be kwlaa be boli jasin fɛ’n. Be nga Ɲanmiɛn wawɛ’n mannin be ninnge wie’m be yolɛ’n i wun atin’n, be kusu be boli jasin fɛ’n kpa liɛ su.” (The Glorious Ministry of the Laity). Ɔ se ekun kɛ: “Zezi Klist w’a seman le kɛ jasin fɛ’n bolɛ’n ti sran akpasua ngunmin kun wie i kunngba cɛ i junman.” Celse [Kɛnngɛn i kɛ Sɛlsi] bɔbɔ m’ɔ kpɔli Klistfuɛ mun’n, ɔ klɛli i kɛ: “ I jese nun junman difuɛ mun o, i ngbabua yofuɛ mun o, i nnɛn kplo yifuɛ mun o, i fluwa sifuɛ dandan mun nin be nga be siman fluwa bɔbɔ’n, be kwlaa be yoli juejue su jasin fɛ’n bofuɛ.”
13 Ndɛ nga ɔ o Sa Nga Be Yoli’n fluwa nun’n, ɔ kle kɛ ndɛ sɔ’m be ti nanwlɛ. Afuɛ 33 nun Pantekɔti nun e blɛ liɛ nun’n, kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun’n, be kwlaa, i yasua o, i bla o, be kannin Ɲanmiɛn i abonuan sa m’ɔ yoli’n i ndɛ nzra nun. Kɛ be kunnin Etiɛni mɔ be kleli Klistfuɛ’m be yalɛ’n, be kwlaa nga be sanndili’n be truli jasin fɛ’n ɔli mmuammua kpa. Kɛ afuɛ kɔe ablaɔn nin mɔcuɛ (28) sinnin’n, Pɔlu klɛli Ebre Klistfuɛ’m be kwlaa be fluwa. Nán sran akpasua kaan kun mɔ be ti asɔnun kpɛnngbɛn’n, yɛ ɔ klɛli be fluwa’n niɔn. Afin ɔ seli kɛ: ‘Maan manmanlɛ nga e manman Ɲanmiɛn titi’n ɔ yo kɛ asenna like mɔ e fa man Zezi kɛ ɔ fa mɛn i’n sa. Kɛ é yó sɔ’n e bo i dunman.’ (Ebre Mun 13:15). Kɛ Pɔlu kán angunndan nga ɔ bu i jasin fɛ’n bolɛ junman’n i wun i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Jasin fɛ’n i kanlɛ’n timan like mɔ n fa manman min wun ɔn, afin be sieli n kɛ n kan, ɔ maan sɛ n kanman’n, min wun jɔman min.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 9:16). Nanwlɛ, afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ kpa’m be kwlaa be buli angunndan kunngba sɔ’n wie.
14. ?Wafa sɛ yɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ nin jasin fɛ’n bolɛ’n be kɔ likawlɛ ɔ?
14 Nanwlɛ, ɔ fata kɛ Klistfuɛ kpa kwlaa bo jasin fɛ’n, afin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i sin mma’n yɛle jasin fɛ’n bolɛ’n. Pɔlu seli kɛ: ‘Kɛ be lafi su kpa’n, Ɲanmiɛn bu be sran kpa, yɛ kɛ ɔ fite be nuan’n, be fite nun.’ (Rɔmfuɛ Mun 10:10). ?Asɔnun’n i nun sran akpasua kaan kun cɛ yɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su ɔ, kpɔkun i ngunmin yɛ ɔ fata kɛ ɔ bo jasin fɛ’n niɔn? Ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn! Klistfuɛ kpa’m be kwlaa be lafi Zezi su kpa. Kpɔkun be kan be Zezi sulafilɛ sɔ’n i ndɛ kle be wiengu mun. Sɛ ɔ timɛn i ti’n, be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti ngbɛn (Zak 2:26). Kɛ mɔ e blɛ liɛ’n nun afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ’m be kwlaa be yili be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i nglo kɛ ngalɛ’n sa ti’n, sran’m be tili Zoova manmanlɛ’n i nganniɛn dan kpa.
15, 16. Amun fa sunnzun ase mɔ be kle kɛ, kannzɛ bɔɔ ndɛ wie’m be tɔli’n, sanngɛ jasin fɛ’n bolɛ junman’n ɔli i ɲrun titi’n.
15 Afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun’n, kannzɛ bɔɔ ndɛ wie tɔli asɔnun’n nun annzɛ gua su lɔ o, sanngɛ Zoova yoli maan i nvle’n trɛli. Amun e nian. Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 6 kan ndɛ wie m’ɔ tɔli Klistfuɛ nga be ijɔ Ebre aniɛn nin be nga be ijɔ Glɛki aniɛn’n be afiɛn’n, i ndɛ. Akoto’m be kpɛli ndɛ sɔ’n nun. I sɔ ti’n, e kɛnngɛn i kɛ: ‘Ɲanmiɛn ndɛ’n truli, yɛ Zezi sɔnnzɔnfuɛ’m be trɛli dan kpa Zerizalɛmu lɔ. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ kpanngban kpa be fa ndɛ mɔ Klistfuɛ’m be fa su’n i su wie.’—Sa Nga Be Yoli’n 6:7.
16 Kɛ i osu cɛ́ kan’n, politiki nun ndɛ wie wa tɔli Erɔdu Agripa m’ɔ ti Zida Famiɛn’n, ɔ nin Tirfuɛ mun nin Sidɔnfuɛ’m be afiɛn. Klɔ sɔ’m be nunfuɛ’m be kpatali Erɔdu naan fɔundi w’a tran be nin i be afiɛn. Ɔ maan be su tɛlɛ nun Erɔdu ijɔli nzra nun. Sran nga be tieli i ijɔlɛ’n be kpannin kɛ: ‘Ɲanmiɛn su lɔ like wie yɛ ɔ su ijɔ ɔ, nán sran ɔn!’ I osu kunngba’n nun lɛ’n, Zoova i anzi kun kunnin Erɔdu Agripa, afin ‘w’a tuman Ɲanmiɛn i kpli.’ (Sa Nga Be Yoli’n 12:20-23). I sɔ’n boli be nga be fali be wla guɛli i klɔ sran su’n be wla dan kpa (Jue Mun 146:3, 4)! Sanngɛ Klistfuɛ’m be manmannin Zoova titi. I sɔ ti’n, kannzɛ bɔɔ politiki nun ndɛ’m be tɔli sɛ’n, sanngɛ Zoova ‘i ndɛ’n trɛli tititi’ ɔli i ɲrun.—Sa Nga Be Yoli’n 12:24.
Afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun nin andɛ
17. ?Afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun’n, ngue like yɛ sran kpanngban nga be trɛli ɔli be ɲrun’n, be yoli ɔ?
17 Nanwlɛ, afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ nga be o mɛn wunmuan’n nun’n be manmannin Ɲanmiɛn Zoova juejue su. Klistfuɛ kpa’m be kwlaa be boli jasin fɛ’n. Be nun wie’m be fiteli sran nga be awlɛn ti kpa’m be su. Ɔ maan kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, like kwlaa nga ɔ kleli be’n, be kusu be kleli sran sɔ mun naan b’a fa su wie (Matie 28: 19). I sɔ ti maan asɔnun’n trɛli. Kpɔkun sran kpanngban kpa be fali Famiɛn Davidi i ajalɛ’n su be manmannin Zoova. Be kwlaa be fali Ɲanmiɛn ndɛ nga su: ‘Min Min, min Ɲanmiɛn ń tú min klun ń mánmán wɔ. Ḿ bó ń flɛ́ wɔ cɛn kwlakwla. Wɔ aklunye’n ti dan min lika.’—Jue Mun 86:12, 13.
18. (a) ?Ngbaciɛ mennin yɛ ɔ o afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ mun nin andɛ asɔnun tɛtɛ’m be afiɛn ɔn? (b) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ nga ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?
18 I sɔ liɛ nun’n, bla fluwa sifuɛ dan Allison A. Trites [kɛnngɛn i kɛ Alisɔn A. Tritsi] i ndɛ nga ɔ kannin’n, ɔ man angunndan. Kɛ ɔ fali andɛ asɔnun tɛtɛ mun sunnzunnin afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ mun’n, ɔ seli kɛ: “Andɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan asɔnun kun w’a trɛ’n, asɔnun sɔ’m be nun awlobo’m be mma’m be kaci asɔnun sɔ’m be nunfuɛ. Annzɛ kusu’n, sran wie tu i asɔnun’n nun kpɔkun ɔ kɔ asɔnun uflɛ kun nun. Sanngɛ Sa Nga Be Yoli’n fluwa nun’n, kɛ mɔ blɛ sɔ nun yɛ asɔnun’n ɔ boli i junman i dilɛ i bo uflɛuflɛ’n ti’n, asɔnun’n i trɛlɛ’n ɔ fin sran nga be kacili Klistfuɛ’n.” ?Sanngɛ i sɔ’n kle kɛ Klistfuɛ kpa’m be trɛman kɛ nga Zezi seli kɛ bé wá trɛ́’n sa? Ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn. Kɛ nga afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ’m be yoli’n sa’n, andɛ Klistfuɛ kpa’m be manman Zoova like kwlaa nun. I sɔ liɛ’n yɛ é wá wún i like suanlɛ nga ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn.
?Amun kwla yiyi nun?
• ?Ninnge mennin nun yɛ e manman Ɲanmiɛn ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu tuli Jue Mun 19:5 i bo ɔ?
• ?Ɲanmiɛn sulafilɛ nin jasin fɛ’n bolɛ’n be afiɛn ɲanman’n yɛle mennin?
• ?Like mennin yɛ i ɲin fiteli kpa afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun Klistfuɛ’m be asɔnun’n nun ɔn?