2. ?Nzan nɔnlɛ’n i su kosan mennin mun yɛ é wá tɛ́ be su ɔ?

² Like nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n, maan e si i tra. I wie yɛle kɛ, awɛma nzue’n “ti kpa,” sanngɛ i ‘nɔnlɛ ngboko’n timan kpa.’ (Nyanndra Mun 24:13; 25:27). Asa ekun’n, kannzɛ bɔbɔ “nzan kan” nɔnlɛ’n kwla yo e kpa’n, sanngɛ i nɔnlɛ ngboko’n ti tɛ (1 Timote 5:23). Biblu’n wla e su nun kɛ: “Nzan’n maan sran di tutre, nzan kekleekle mun maan sran ijɔ fiaii. Sran ng’ɔ nɔn nzan ngboko’n [nga nzan’n mlin i’n, NW], ɔ siman ngwlɛlɛ.” (Nyanndra Mun 20:1). ?Kɛ be se kɛ nzan mlin sran’n i bo’n yɛle mennin?a ?Sran’n nɔ́n nzan’n i lele ɔ́ jú nin naan b’a se kɛ w’a nɔn i ngboko? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be kwla nɔn nzan’n i ngwlɛlɛ su ɔ?

?Wafa sɛ yɛ nzan’n “mlin” be ɔ?

3, 4. (a) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ nzan mɔ be nɔn i lele be bo’n, Biblu’n bu i fɔ ɔ? (b) ?Nzɔliɛ ng’ɔ kle kɛ nzan w’a bo sran kun’n, i wie yɛle mennin?

³ Laa Izraɛli lɔ’n, ba ng’ɔ ti aliɛ safuɛ nin nzan nɔnfuɛ’n m’ɔ kacimɛn i nzuɛn’n, be finfin i yɔbuɛ be kun i (Mmla’n 21:18-21). Akoto Pɔlu wlali Klistfuɛ’m be su nun kɛ: ‘Sɛ sran kun se i wun kɛ ɔ ti e niaan m’ɔ ti bla annzɛ bian kunndɛfuɛ’n, annzɛ m’ɔ ti sran mɔ i ɲin yiman like’n, annzɛ ɔ te sɔ amuɛn’n, annzɛ ɔ ti nzowa kpɛfuɛ’n, annzɛ ɔ ti nzanboɛfuɛ, annzɛ ɔ de sran like wue kekle su’n, i sɔfuɛ’n yɛ n seli amun kɛ nán amun nin i san nun’n niɔn, yɛ nán amun nin i di like bɔbɔ.’ E wun i wlɛ weiin kɛ nzan mɔ be nɔn i lele be bo’n, Biblu’n bu i fɔ.—1 Korɛntfuɛ Mun 5:11; 6:9, 10.

⁴ Sran ng’ɔ nɔn nzan ɔ bo’n, kɛ Biblu’n kán sa ng’ɔ ju i su’n i ndɛ’n, ɔ se kɛ: ‘Nán ɔ konvi tran nzan m’ɔ wun fiɛfiɛ klowa nun’n, mɔ i ɲin ti klanman’n su. Á nɔ́n i klanman bɔ cɛ, ɔ́ sín wɔ alowa’n nun klanman bɔ cɛ, sanngɛ i sin’n ɔ wunnɛn’n ɔ́ wá yó kɛ wuo wie yɛ w’a ka wɔ sa, kɛ wuo bɔyre wie yɛ ɔ o ɔ kplo’n nun sa. Á wá wún ninnge mun sa sukusukuu, yɛ á kán ndɛ mun sa sukusukuu.’ (Nyanndra Mun 23:31-33). Kɛ be nɔn nzan’n lele m’ɔ ti be’n, ɔ yo be kplo’n nun kɛ wuo bɔyre sa, ɔ man be tukpaciɛ, ɔ sanngan be angunndan’n, yɛ be ɲrun kwla blu bɔbɔ. Nzan nɔnfuɛ mɔ w’a bo’n, ɔ kwla wun “ninnge mun sa sukusukuu.” Kpɔkun ɔ kwla kan ndɛ sukusukuu wie mun mɔ i ɲin jrɛiin su’n be kwlá fitemɛn i nuan’n.

 5. ?Ngue ti yɛ nzan nɔnlɛ ngboko’n ti tɛ kpa’n niɔn?

⁵ ?Yɛ sɛ sran kun nɔn nzan lele naan sanngɛ ɔ boman nin? Sran wie’m be liɛ’n, kannzɛ be nɔn nzan’n i dan sɛ’n, be ɲin ti klengle. Sanngɛ, sran ng’ɔ bu i kɛ nzan’n i nɔnlɛ sɔ’n kwlá yomɛn i like fi’n, maan ɔ si kɛ ɔ su lɛkɛ i bɔbɔ i wun (Zeremi 17:9). Afin blɛblɛblɛ yɛ sran kun kaci “nzan nɔnfuɛ” ɔ (Tit 2:3). Kɛ Caroline Knapp kán wafa ng’ɔ́ fá jú mɔ sran kun káci nzannunmunfuɛ’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Be kaciman nzannunmunfuɛ cɛn kunngba. Blɛblɛblɛ yɛ be kaci i sɔfuɛ ɔ.” Nanwlɛ, nzan nɔnlɛ ngboko’n ti aya tɛ kpa!

 6. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fataman kɛ sran kun yo nzanboɛfuɛ nin aliɛ safuɛ’n niɔn?

⁶ Amun e nian afɔtuɛ nga Zezi kusu mannin’n. I waan: ‘An sasa amun wun, nán an yo aliɛ safuɛ mun nin nzanboɛfuɛ mun, nán an koko ninnge’m be ti, sɛ an yo sɔ’n, ɔ cɛman naan cɛn sɔ’n w’a fu amun nun. Afin cɛn sɔ’n ɔ́ wá fú sran mɔ be o mɛn wunmuan’n nun’n be kwlaa be nun kɛ aya sa.’ (Lik 21:34, 35). Kannzɛ bɔbɔ sran’n nɔn nzan naan w’a boman’n, sanngɛ nzan bɔbɔ’n i nɔnlɛ sa’n, ɔ kwla yo maan sran kun yo nvɛɛfuɛ, annzɛ fuɛnfuɛ. Ɔ kwla yo sɔ wie Ɲanmiɛn ninnge’m be nun bɔbɔ. ?Yɛ sɛ Zoova i cɛn’n ɔ to sran kun ninnge kɛ ngalɛ sa nun’n nin?

10. ?Wafa sɛ yɛ nzan’n kwla ɲan ta e angunndan’n su ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ’n ti tɛ ɔ?

¹⁰ Nán be wunnɛn’n i ngunmin yɛ nzan nɔnlɛ ngboko’n saci i ɔ. Ɔ saci sran nin Ɲanmiɛn be afiɛn wie. Biblu’n se kɛ: ‘Nzan ndɛ’n saci be ti’n.’ (Oze 4:11). Nzan’n saci sran angunndan. Amlɛnkɛn’m be lɔ fluwa kun waan: “Kɛ sran kun ko nɔn nzan’n m’ɔ ko ju i aya’m be nun lɔ’n, ɔ sin i mmoja’n nun kpɔkun ɔ to i ti nun miɛn’n. Yɛ kɛ nzan’n ko kan sran’n i ti nun miɛn’n i lika ng’ɔ ti angunndan bulɛ lika’n, kpɔkun ɔ ti kɛ like fi kwlá jranman sran sɔ’n kun sa.” Blɛ sɔ nun’n, ɔ ti kɛ w’a “mlin” sa, ɔ yo sa ng’ɔ timan ndɛnman su’n. Wie liɛ bɔbɔ’n, ɔ tɔ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n nun.—Nyanndra Mun 20:1, NW.