Amun kwla jran sa nga be saci awlobo’n be ɲrun kekle

 1. ?Ndɛ benin mun yɛ be o bui bo awlobo wie’m be nun ɔn?

B’A WUNNZIN loto’n b’a nunnun i wun yɛiin. Kɛ be wun i sa’n, ɔ fa loto uflɛuflɛ kpa. Sanngɛ nn loto’n i bo lɔ’n su di annganblalɛ. I wafa kunngba’n yɛle awlobo wie’m be liɛ’n. Kɛ a wun be nun wie mun mɔ srilɛ’n o sran’m be nuan sa’n, ɔ yo kɛ be o aklunjuɛ’n nun sa, sanngɛ nn akluntitiɛ nin awlabɔɛ’n w’a kun be kpo. Be ngunminngunmin be afiɛn lɔ’n, ninnge wie’m be su saci be awlobo tranlɛ fɛ’n kpa. Ninnge sɔ’m be ti nɲɔn. Nzan nɔnlɛ kun, yɛ sa kekleekle yolɛ kun.

 2. (a) ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n bu nzan nɔnlɛ’n niɔn? (b) ?Wan yɛle nzannunmunfuɛ’n?

² Biblu’n buman nzan’n i kan nɔnlɛ’n i fɔ, sanngɛ i ngbokongboko’n yɛ ɔ bu i fɔ ɔ. (Nyanndra Mun 23:20, 21; 1 Korɛntfuɛ Mun 6:9, 10; 1 Timote 5:23; Tit 2:2, 3) Sanngɛ nzannunmun’n tra nzanbɔɛ’n. Afin nzannunmunfuɛ’n yɛle sran nga mɔ sɛ w’a nɔnman nzan’n ɔ kwlá tranman’n. Kɛ ɔ ko bo i nɔnlɛ’n bo kusu’n, ɔ kwlá jrɛnmɛn i kun. Ɔ kwla yo sran kpɛnngbɛn. Ng’ɔ yo kɛnsrɛn’n, yɛle kɛ gbanflɛn nin talua’m be o nun wie.

3, 4. An kan like nga nzannunmunfuɛ’n i aeliɛ’n yo i yi nin i mma mun’n i ndɛ.

³ Biblu’n kannin nzan nɔnlɛ ngboko’n m’ɔ saci awlo’n i ndɛ i osu w’a cɛ kpa. (Mmla’n 21:18-21) Awlobo wunmuan’n yɛ ɔ isa nzannunmun’n i bo nzuɛn’n niɔn. Bla’n kwla wlɛ i wun ase ukɛ i wun’n naan ɔ yaci nzan nɔnlɛ. Annzɛ kusu kɛ mɔ nzannunmunfuɛ’n i ninnge yolɛ’m be kpɛnkpɛn’n ti’n, bla’n miɛn i ɲin jran be ɲrun kekle.a Ɔ fa nzan’n fia annzɛ ɔ yi buteli’m be blo, ɔ fɛ i sika’n fia annzɛ ɔ kan ndɛ amanniɛn su kle i naan ɔ bu i awlobofuɛ mun nin nguan bɔbɔ ba’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be akunndan. Sanngɛ i kwlaa ngalɛ’n ti ngbɛn. Kɛ i ɲin ng’ɔ mian naan bian’n yaci nzan nɔnlɛ’n, ɔ yo ngbɛn’n ti’n, i wla’n bo i wun. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n bla’n wunmɛn i wun fɛ kun. I klun titi i, ɔ fa ya, ɔ fa sa’n guɛ i bɔbɔ i su, ɔ bumɛn i bɔbɔ wun sran kun.

⁴ Siɛ ng’ɔ ti nzannunmunfuɛ’n i aeliɛ’n i sin sa’m be sanman ba’m be wun. Be yo ba wie’m be sa yaya. Wie’m be kusu be yo be su sa sukusuku mun. Wie liɛ bɔbɔ’n ba’m be se be wun kɛ be ti yɛ be si nin be nin’m b’a yo kɛ ngalɛ sa ɔ. Nzannunmunfuɛ’n i ninnge yolɛ mɔ be kpɛnkpɛn’n ti’n, maan sran su lafilɛ sa’n ti kekle man ba mun. Kɛ mɔ ba wie’m be kwlá kanman sa nga be ju awlo lɔ’n be kleman sran’n ti’n, be mian be ɲin be tran su. Ɔ maan wie liɛ’n ɔ yoman be wun kpa. (Nyanndra Mun 17:22) Wafa nga i sɔ ba’m be lafiman be wun su annzɛ be buman be wun sran’n, be kwla fɛ i sɔ akunndan’n lele be ɲin.

 5. ?Wafa sɛ yɛ be nin nzannunmunfuɛ’n be kwla tran ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ timan pɔpɔ ɔ?

⁵ Kannzɛ bɔɔ fluwa sifuɛ sunman be se kɛ be yo nzannunmunfuɛ’n i sa fi ɔ yoman ye’n, sanngɛ sran wie’m be liɛ’n, be waan sɛ ɔ ci nzan’n mlɔnmlɔn’n, ɔ kwla yo kpa. (An nian Matie 5:29.) Sanngɛ nzannunmunfuɛ i ukalɛ’n timan pɔpɔ. Afin ɔ su kplinman su kɛ nzan ndɛ o i su. Sanngɛ sɛ awlobofuɛ’m be fa ajalɛ naan nzannunmunfuɛ’n i aeliɛ’n w’a kleman be yalɛ w’a tratraman su’n, nzannunmunfuɛ’n kwlá wún i wlɛ kɛ ndɛ o i su. Dɔɔtrɔ kun m’ɔ uka nzannunmunfuɛ mun nin be awlobo mun’n seli kɛ: “M bu i kɛ like ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ awlobofuɛ onga’m be yo be ninnge’n kɛ be yo i titi’n sa. Sɛ be yo sɔ’n, nzannunmunfuɛ’n ɔ́ wún ngbaciɛ ng’ɔ o i nin i osufuɛ’m be afiɛn’n.”

 6. ?Nin yɛ awlobo nga nzannunmunfuɛ o nun’n, be kwla ɲan afɔtuɛ kpafuɛ’n niɔn?

⁶ Sɛ nzannunmunfuɛ kun o amun awlo lɔ’n, Biblu’n nun mmla’m be kwla uka amun naan amun mɛn dilɛ’n w’a yo kpa. (Ezai 48:17; 2 Timote 3:16, 17) Maan e nian wafa nga mmla wie’m be kwla ukali awlobo wie mun mɔ be kwla jrannin nzannunmun’n i ɲrun kekle’n.

 7. ?Sɛ awlobo nunfuɛ kun ti nzannunmunfuɛ’n, wan ti yɛ ɔ yoli sɔ ɔ?

⁷ Nán amun bu ndɛ’n gua amun bɔbɔ amun su. Biblu’n se kɛ: “Sran kun bɔbɔ yɛ ɔ́ súɛ i trɔ nin-ɔn,” naan “e kwlaa é wá kán sa nga e yoli be’n klé Nyanmiɛn.” (Galasifuɛ Mun 6:5; Rɔmfuɛ Mun 14:12) Nzannunmunfuɛ’n ɔ́ kúnndɛ fá ndɛ’n gúɛ i i awlobofuɛ’m be su. Wie liɛ’n ɔ kwla se kɛ: “Sɛ ɔ ti kɛ amun yo min blɛblɛ’n nn n su nɔnman nzan.” Sɛ sran wie’m be fɛ i ndɛ sɔ’n su’n, ɔ su yaciman nzan nɔnlɛ. Sanngɛ kannzɛ bɔɔ sa wie’m be ju e su annzɛ sran wie’m be yo e tɛtɛ’n, e ngba, i nzannunmunfuɛ o, like nga e lua’n yɛ é tí ɔ.—An nian Filipfuɛ Mun 2:12.

 8. ?Wafa nga be kwla uka nzannunmunfuɛ’n naan w’a isa i aeliɛ’n i bo nzuɛn’n, i wie yɛle benin?

⁸ Nán maan an bu i kɛ ɔ nin i fata kɛ amun katakata nzannunmunfuɛ’n i bo titi. Sran nga i ya ti tɛ’n i su ɲanndra kun m’ɔ o Biblu’n nun’n, ɔ kwla wɔ nzannunmunfuɛ’n wie. I waan: “Sɛ be yaci cɛ i’n, wuun ɔ ti i wlawlalɛ kɛ ɔ ko yo like kunngba’n ekun.” (Nyanndra Mun 19:19) Amun yaci nzannunmunfuɛ’n lɛ naan ɔ isa i aeliɛ’n i bo nzuɛn’n. Maan i bɔbɔ nunnun i fiɛ’n.

9, 10. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ awlobo nga nzannunmunfuɛ o nun’n, be sɔ ukalɛ nun kpa ɔ? ?Wan sa nun yɛ ɔ fata kɛ be kunndɛ ukalɛ’n niɔn?

⁹ Maan amun sɔ ukalɛ’n nun. Kɛ nzannunmunfuɛ kun o awlo nun’n, ɔ ti ɲrɛnnɛn sa. Ɔ nin i fata kɛ be uka amun. Amun kunndɛ i sɔ ukalɛ’n “janvuɛ’n” wie’m be lika. Nán amun cuɛncuɛn amun ja ase. (Nyanndra Mun 18:24) Sɛ amun nin be nga be wun amun ndɛ’n i wlɛ’n, annzɛ be nga i sɔ sa’n w’a ju be su le’n be koko yalɛ’n, ɔ kwla uka amun naan amun a wun like ng’ɔ fata kɛ amun yo’n ɔ nin ng’ɔ fataman kɛ amun yo’n. Sanngɛ maan amun yo sa i nuan su. Sran nga amun lafi i su m’ɔ su ‘yiyiman’ amun ‘ndɛ’n bo’n’ yɛ amun nin i koko yalɛ ɔ.—Nyanndra Mun 11:13.

¹⁰ Maan amun lafi asɔnun kpɛnngbɛn’m be su. Klistfuɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla uka amun dan kpa. Aniaan sɔ’m be si Ɲanmiɛn Ndɛ’n, yɛ be ɲin w’a ti Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Be kwla yo kɛ “like bɔ be fiɛ i bo bɔ kɛ aunngban’n ɔ́ fíta’n ɔ nyanman be’n sa. Bé yó kɛ lika bɔ be fia nun, bɔ kɛ aunngban dan’n ɔ́ tú’n, ɔ kan-man be’n sa. Bé yó kɛ nzue ba b’ɔ sonji lika kee nun’n sa. Bé yó kɛ yɛbuɛ dan wie b’ɔ man fɔnvɔ lika bɔ waka fi fifi-man lɛ’n sa.” (Ezai 32:2) Asɔnun kpɛnngbɛn’m be sasa asɔnun wunmuan’n aeliɛ tɛtɛ’m be lika. Sanngɛ nɛ́n i sɔ’n ngunmin yɛ be yo ɔ. Asɔnun’n nunfuɛ nga sa o be su’n, be fɔnvɔ be, be cici be wla, yɛ be nian be lika be tinuntinun. Ɔ maan amun kunndɛ ukalɛ be sa nun.

11, 12. ?Wan yɛ ɔ uka awlobo nga nzannunmunfuɛ o nun’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ uka be ɔ?

¹¹ I kwlaa yoli o, maan amun cisa Zoova su. Biblu’n fɔnvɔ e kɛ: “Anannganman mantan be nga be akunndan’n w’a sanngan’n. Yɛ ɔ de be nga be wla’n w’a bo’n.” (Jue Mun 34:19) Sɛ amun awlobofuɛ kun ti nzannunmunfuɛ naan i ti’n, amun akunndan’n w’a sanngan’n annzɛ amun wla’n w’a bo’n, maan amun si kɛ Zoova “mantan” amun. Sa kekle kwlaa ng’ɔ o amun awlobo’n i su’n, ɔ si nun.—1 Piɛr 5:6, 7.

¹² Sɛ amun lafi Zoova i Ndɛ’n i su’n, amún kwlá jrán kekle akluntitiɛ’n i ɲrun. (Jue Mun 130:3, 4; Matie 6:25-34; 1 Zan 3:19, 20) Sɛ amun suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun ninnge’n naan amun yo i nuan su sa’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n úka amun. Yɛ “Nyanmiɛn b’ɔ kwla like kwlaa yo’n” ti’n, amún jrán kekle cɛn kwlaa.—2 Korɛntfuɛ Mun 4:7.b

13. ?Like uflɛ benin yɛ ɔ saci awlobo sunman ɔn?

¹³ Nzan nɔnlɛ ngboko’n kwla fa like uflɛ wie ekun saci awlobo sunman. Like sɔ’n yɛle sa kekleekle mɔ be yo i awlo nun’n.

14. ?Blɛ benin nun yɛ awlo nun ndɛnngan’n boli i bo ɔ? ?Yɛ ɔ ti sɛ andɛ?

¹⁴ Asiɛ’n su’n, sa kekle klikli ng’ɔ juli awlo’n nun’n, yɛle ndɛnngan ng’ɔ tɔli aniaan nɲɔn Kaɛn nin Abɛli be afiɛn’n. (Bo Bolɛ 4:8) Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, ndɛnngan’n i wafawafa kwlaa yɛ e wun i awlobo’n nun ɔn. Yasua wie’m be bo be yi mun, bla wie’m be bo be wun be fɛ, siɛ nin niɛn wie’m be bo be mma mun tɛtɛ kpa, kpɛkun ba nga b’a yo kaklaakla’n be kle be si nin be nin mɔ b’a yo oke’n be ɲrɛnnɛn.

15. ?Wafa sɛ yɛ awlo’n nun sa kekleekle yolɛ’n le ta awlobofuɛ’m be su ɔ?

¹⁵ Nán be wunnɛn’n su ngunmin yɛ be wun awlo’n nun sa kekleekle yolɛ’n be osu ɔ. Bla kun mɔ i wun bo i titi’n seli kɛ: “A bu ndɛ’n gua ɔ bɔbɔ su. Kpɛkun ɲannzuɛn’n kusu o lɛ wie. Nglɛmun sunman, a kunndɛman kɛ á jáso bɔbɔ, ɔ yo wɔ kɛ be se wɔ kɛ laliɛ tɛ wie yɛ a cɛnnin sa.” Ba kanngan nga kɛ bé ɲín bé kɔ́’n, be wun i sɔ sa kekleekle mun’n, sɛ be taka be awlobo liɛ’n be kwla yo sa kekleekle’n wie.

16, 17. ?Ngue yɛle sran i finfin yolɛ’n? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n kle awlobofuɛ’m be yalɛ ɔ?

¹⁶ Kɛ be kan awlo’n nun sa kekleekle’n i ndɛ’n, nán ngondin i ngunmin i ndɛ yɛ be kan ɔn. Ɔ kwla yo nzowa kpɛlɛ. Nyanndra Mun 12:18 se kɛ: “Sran ng’ɔ́ kán ndɛ-ɔ ɔ bu-mɛn i sin’n, i nuan nun ndɛ’n ɔ yra fiaan kɛ kue yɛ b’a fa wɔ sran sa.” Awlo’n nun sa kekleekle’n nun’n, like nga ‘ɔ yra fiaan’n’ ɔ kwla yo nzowa, kpankpanlɛ, sran i ijɔlɛ cɔcɔcɔ, sran i jɔlɛ tɛtɛ dilɛ, yɛ i sa yaya yolɛ. Wafa nga i sɔ ninnge’m be kpɔtɔ awlɛn’n, sran ngba wunmɛn i.

¹⁷ Ng’ɔ yo kɛnsrɛn’n, yɛle bakan mɔ be kputu i’n, be yo i finfin’n, be kpɛ i nzowa’n, be bo i sinnzin annzɛ be bumɛn i sran’n. I sɔ ninnge’m be kwla yo maan ba’n bumɛn i wun sran kun. Nanwlɛ, ɔ nin i fata kɛ be tu ba kanngan kwlaa’m be fɔ. Sanngɛ Biblu’n se siɛ’m be kɛ: “Nja mun, nán an yo sa ng’ɔ kun amun mma’m be ya’n maan be sa sin búbú be’n.”—Kolɔsfuɛ Mun 3:21.

18. ?Nin yɛ awlo’n nun sa kekleekle yolɛ’n bo i bo ɔ? ?Ngue yɛ Biblu’n kle kɛ be kwla yo naan b’a jrɛn i yolɛ’n niɔn?

¹⁸ Awlo’n nun sa kekleekle yolɛ’n bo i bo be awlɛn’n nin be akunndan’n nun. Akunndan nga e bu’n i nuan su sa yɛ e yo ɔ. (Zak 1:14, 15) Sɛ nzajefuɛ’n waan ɔ́ yáci sa kekleekle yolɛ’n, ɔ nin i fata kɛ ɔ kaci i akunndan bulɛ wafa’n. (Rɔmfuɛ Mun 12:2) ?Be yo sɔ ɔ yo ye? Ɛɛn. Ɲanmiɛn Ndɛ’n le wunmiɛn kaci sran. Ɔ kwla tu akunndan tɛtɛ nga be ti kɛ “awa ngblingbli” sa’n be bo. (2 Korɛntfuɛ Mun 10:4; Ebre Mun 4:12) Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n kwla uka sran kun lele ɔ kaci i nzuɛn’n, ɔ maan be kwla se kɛ w’a fa nzuɛn uflɛ bɔbɔ.—Efɛzfuɛ Mun 4:22-24; Kolɔsfuɛ Mun 3:8-10.

19. ?Wafa sɛ yɛ ɔ nin i fata kɛ Klistfuɛ kun bu i yi’n annzɛ i wun’n, naan ɔ nin i be tran ɔn?

¹⁹ Wafa nga amun bu amun yi annzɛ amun wun’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Yasua mun, an klo amun yi mun kɛ an fa klo amun bɔbɔ amun wun’n sa. Sran ng’ɔ klo i yi’n, wuun ɔ klo i bɔbɔ wun.” (Efɛzfuɛ Mun 5:28) Biblu’n se yasua’m be ekun kɛ, kɛ mɔ bla’m ‘be wunmiɛn’n ju-man be liɛ nun’n, be nin be tran kpa. Be bu be sran.’ (1 Piɛr 3:7) Be se bla’m be kɛ “be klo be wun” mun yɛ ‘be bu be sran.’ (Tit 2:4; Efɛzfuɛ Mun 5:33) Nanwlɛ, yasua ng’ɔ sro Ɲanmiɛn’n kwlá seman kɛ ɔ bu i yi sran, naan i kunngba’n w’a kpɛ i nzowa, naan w’a bo i. Asa kusu, bla ng’ɔ yo i wun finfin m’ɔ kɛn i ndɛ kekleekle’n, m’ɔ fɛ i ɲin wlɛwlɛ i’n, ɔ kwlá seman kɛ ɔ klo bian sɔ’n sakpa naan i ɲin yi i.

20. ?Wan ɲrun yɛ ba’m be lika nianlɛ’n ti siɛ nin niɛn’m be junman ɔn? ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fataman kɛ siɛ nin niɛn’m be kunndɛ kɛ be mma’m be yo like ng’ɔ tra be kpɛn’n niɔn?

²⁰ Wafa ng’ɔ nin i fata kɛ be bu ba mun’n. Nanwlɛ, ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be klo be mma mun, yɛ be nian be lika. I sɔ yɛ ba’m be kunndɛ ɔ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan ba’m be ti “aja nga Anannganman fa man awlo kun’n,” kpɛkun ɔ ti “like ng’ɔ fa cɛ i’n.” (Jue Mun 127:3) Zoova ɲrun’n, siɛ nin niɛn mun yɛ ɔ fata kɛ be nian aja sɔ’n i lika ɔ. Biblu’n kan “bakan nyoliɛ’n” ɔ nin “sinnzin’n” m’ɔ o bakan’n i nun’n i ndɛ. (1 Korɛntfuɛ Mun 13:11; Nyanndra Mun 22:15) Sɛ sinnzin’n o ba kanngan’m be nun’n, ɔ nin i fataman kɛ ɔ bo siɛ nin niɛn’m be nuan. Nán sran kaklaakla yɛle ba kanngan mun. Ɔ nin i fataman kɛ siɛ nin niɛn’m be kunndɛ kɛ bakan’n yo like ng’ɔ trɛ i kpɛn’n.—An nian Bo Bolɛ 33:12-14 nun.

21. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn klo kɛ e bu e si nin e nin oke mun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nin be tran ɔn?

²¹ Wafa ng’ɔ fata kɛ be bu be si nin be nin oke mun’n. Saun Yolɛ 19:32 se kɛ: “Amun wun sran oke mun ɔn, maan amun nyin yi be.” Kɛ nga e fa wun i lɛ’n, Ɲanmiɛn i Mmla’n kle kɛ nán e yo sran oke’m be finfin mlɔnmlɔn. Sɛ e si annzɛ e nin oke’n i like yolɛ yo ya’n, annzɛ sɛ ɔ ti tukpacifuɛ naan atrɛkpa ɔ kwlá kɛnmɛn i wun’n, annzɛ ɔ wunman sa wlɛ ndɛndɛ’n, lɛ yɛ aɲinyiɛ’n kwla yo kekle e sa nun ɔn. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, be kpɛn ba’m be wla kɛ be yo ‘like nga be si nin be nin be yo mannin be’n i wunsu’ man be. (1 Timote 5:4) I bo’n yɛle kɛ be yo be blɛblɛ aɲinyiɛ su. Ɔ kwla yo be lika nianlɛ. Ɔ maan sɛ e yo e si nin e nin oke’m be tɛtɛ’n, i sɔ’n nin Biblu’n nun mmla’n be kɔman likawlɛ.

22. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka amun naan amun a bu awlo’n nun sa kekleekle yolɛ’m be ɲrun nɲa ɔ? ?Wafa sɛ yɛ amun kwla yo sɔ ɔ?

²² Maan amun tra amun awlɛn. Nyanndra Mun 29:11 se kɛ: “Sɛ sinnglinfuɛ fa ya-a, ɔ yi i nglo. Sanngɛ ngwlɛlɛfuɛ’n i liɛ’n, be wun-mɛn i.” ?Wafa sɛ yɛ amun kwla tra amun awlɛn ɔn? Nán maan amun fa ya lele, sanngɛ sɛ ndɛ tɔ’n, maan amun siesie i ndɛndɛ. (Efɛzfuɛ Mun 4:26, 27) Sɛ amún nían naan amun kwlá traman amun awlɛn’n, amun jaso lɛ. Maan amun srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ fɛ i wawɛ’n uka amun naan amun a kwla tra amun awlɛn. (Galasifuɛ Mun 5:22, 23) Amun kwla nanti ko fa aunmuan annzɛ amun kwla yo ninnge uflɛ wie mun. I sɔ’n úka amun naan amun wla’n w’a gua ase. (Nyanndra Mun 17:14, 27) Maan amun mian amun ɲin naan amun a ‘fa-man ya ndɛndɛ.’—Nyanndra Mun 14:29.

23. ?Sɛ Klistfuɛ kun ti ya tɛfuɛ m’ɔ kacimɛn i nzuɛn’n, mɔ atrɛkpa ɔ bo i yi annzɛ i mma mun’n, bé kwlá yó i sɛ?

²³ Biblu’n fa “sran kpɔlɛ, ɔ nin utre” ɔ nin ‘ya falɛ’ wla ninnge nga Ɲanmiɛn bu be fɔ’n be nun. Yɛ ɔ se kɛ “be nga be yo i sɔ sa’n, be su tran-man be nga Nyanmiɛn sie be’n be nun mlɔnmlɔn.” (Galasifuɛ Mun 5:19-21) I sɔ’n ti, sran kwlaa ng’ɔ se i wun kɛ ɔ ti Klistfuɛ mɔ sanngɛ ɔ ti ya tɛfuɛ m’ɔ kacimɛn i nzuɛn’n, mɔ atrɛkpa’n, ɔ bo i yi annzɛ i mma mun’n, be kwla tu i Klistfuɛ asɔnun’n nun. (An nian 2 Zan 9, 10.) I liɛ’n, i sɔ nzajefuɛ’n su tranman asɔnun’n nun.—1 Korɛntfuɛ Mun 5:6, 7; Galasifuɛ 5:9.

24. (a) ?Be nga aja’n nun’n, be wiengu kun’n yo be sa kekleekle’n, ngue yɛ be kwla yo ɔ? (b) ?Sran nga be yo i sa kekleekle’n, wafa sɛ yɛ i janvuɛ kpa wie annzɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla ukɛ i ɔ? ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ nin i fataman kɛ be yo ɔ?

²⁴ ?Yɛ be mɔ sran nga be nin i o aja’n nun’n ɔ bo be titi m’ɔ kacimɛn i aeliɛ’n kaan sa’n nin? Sa wie ti’n, sran wie’m be kpɛ i kpo be nin i sɔfuɛ’n be kali lɛ. Wie’m be kusu be wun kɛ be wunman be wun fɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun, annzɛ be nguan’n o wie’n i nuan ti’n, be kpɛ i kpo be ɔli be ɲrun. I lɛ nun’n, sran nga be yo i sa kekleekle’n, ajalɛ ng’ɔ́ fɛ́ i Zoova ɲrun’n, ɔ ti i bɔbɔ i sa nun ndɛ. (1 Korɛntfuɛ Mun 7:10, 11) Kannzɛ sran sɔ’n i janvuɛ kpa wie annzɛ i osufuɛ wie annzɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla ukɛ i’n, sanngɛ ɔ nin i fataman kɛ be miɛnmiɛn i kɛ ɔ fa ajalɛ nga sa annzɛ nga sa. Ajalɛ ng’ɔ́ fá’n, ɔ ti i bɔbɔ i ti su trɔ.—Rɔmfuɛ Mun 14:4; Galasifuɛ Mun 6:5.

25. ?Ngue yɛ Zoova sunnzunnin i awlobo’n i lika ɔ?

²⁵ Kɛ Zoova jali Adam nin Ɛvu’n, w’a sunnzunman mlɔnmlɔn le kɛ nzanbɔɛ annzɛ sa kekleekle yolɛ’n sáci awlobo mun. (Efɛzfuɛ Mun 3:14, 15) Ɔ o nun kɛ awlobo’n yo lika kun mɔ klolɛ nin aklunjuɛ’n o lɛ ɔ. I sran’m be akunndan nun o, i be wun feke falɛ nun o, i Ɲanmiɛn ninnge’m be nun o, like ng’ɔ mian awlobofuɛ kwlaa i sa’n, ɔ fata kɛ ɔ ɲɛn i. Sanngɛ sa tɛ yolɛ’n ti’n, awlobo tranlɛ’n wa sacili ndɛndɛ kpa.—An nian Akunndanfuɛ’n 8:9.

26. ?Ngue yɛ ɔ minndɛ be nga be mian be ɲin be nanti Zoova i mmla’m be su’n niɔn?

²⁶ Ɲanmiɛn sa mɔ Zoova w’a yiman like ng’ɔ sunnzunnin kɛ ɔ́ yó mán awlobo’n i ase ɔ. Ɔ tali nda kɛ ɔ́ wá yó mɛn uflɛ kun. Sran nga bé trán nun’n, “sa tɛ’n ɔ nyan-man be kun, yɛ sran fi su sanngan-man be akunndan kun.” (Ezekiɛl 34:28) Blɛ sɔ’n nun, nzannunmun, awlo nun sa kekleekle yolɛ, ɔ nin sa wie mun ekun mɔ be saci awlobo mun andɛ’n, be su boman be su be diman jɔlɛ kun. Sran’m bé srí. Nán kɛ bé fá srilɛ sɔ’n bé fía be akluntitiɛ’n nin be ɲrɛnnɛn sa’m be su ti ɔ. Sanngɛ “be wun jɔ́ be kpa fɔuun” ti ɔ.—Jue Mun 37:11.