?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yo nanwlɛfuɛ ɔ?

BE FLƐ gbaflɛn kun kɛ Manfrɛdi, ɔ le afuɛ 18.a Ɔ di junman lika wie. Lika ng’ɔ di junman lɛ’n, be seli i bɔbɔ nin i wiengu junman difuɛ wie’m be kɛ be ɔ like suanlɛ suklu kun nun. Suklu sɔ’n, le mɔcuɛ kwlaa nun be kɔ kpɛ nɲɔn. Cɛn kun’n, be wieli suklu’n i di ndɛ nun. Sanngɛ kɛ ɔ yo naan be sa be sin be junman diwlɛ lɔ’n, be kwlaa be ɔli be ɲinsu yiyilɛ. Saan Manfrɛdi kunngba yɛ ɔ sɛli i sin junman su lɔ ɔ. Sanngɛ sa kun wá jú. Yɛle kɛ junman difuɛ sɔ’m be min’n bali. Ɔ bali ɔ, ɔ wunnin Manfrɛdi. Ɔ usɛli i kɛ: “?Ngue ti yɛ a ɔman suklu’n wie andɛ ɔ? ?Yɛ be nga’m be li?” ?I sɔ liɛ’n, Manfrɛdi tɛ́ su sɛ?

Kɛ e wun i lɛ’n, Manfrɛdi i sa w’a mian. ?Ɔ fata kɛ ɔ di nanwlɛ annzɛ i janvuɛ’m be ti’n, ɔ fataman kɛ ɔ di nanwlɛ? Sɛ ɔ di i nanwlɛ’n, i janvuɛ’m bé ɲán ndɛ. Ɔ maan be su bumɛn i sran kpa, be saci i dunman. ?Sa kɛ nga sa nun’n, ɔ nin i fata kɛ be di nanwlɛ? ?Sɛ ɔ ti amun’n niɔn, amún yó sɛ? Manfrɛdi i ndɛ’n, é wá gúɛ i bo. Sanngɛ kwlaa naan y’a guɛ i bo’n, maan e dun mmua bu ndɛ nga su angunndan e nian. ?Sɛ sa wie tɔ naan e mian’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e dun mmua wun i wlɛ naan sɛ é dí nanwlɛ annzɛ é fía ndɛ’n su’n, y’a fa ajalɛ kun ɔn?

Nanwlɛ nin ato’n: be faman sin gbo kunngba nun

Nanwlɛ’n yɛ be fa boli mɛn’n niɔn. Blɛ sɔ’n nun’n, gblɛ nin ato’n nunman lɛ. Afin, Zoova m’ɔ ti like Yifuɛ’n, ɔ ti ‘Ɲanmiɛn m’ɔ buaman ato’ ɔ. I ndɛ’n ti nanwlɛ yɛ i ɲin ci ato buafuɛ nin ato bualɛ’n.—Jue Mun 31:6; Zan 17:17; Tit 1:2.

?Kɛ m’ɔ ti sɔ’n niɔn, ato bualɛ’n fin nin? I nun mɔ Zezi tɛ́ be nga be tɛnndɛn i ɲrun mɔ be waan bé kún i’n be su’n, ɔ tɛli kosan sɔ’n su. Ɔ seli kɛ: ‘Amun si’n yɛle mmusu’m be si Satan’n, yɛ an klo kɛ amún yó amun si sɔ’n i klun sa. Kɛ ɔ fin i bo bolɛ nun’n, ɔ ti sran kunfuɛ, ɔ diman nanwlɛ mlɔnmlɔn, afin ɔ siman nanwlɛ’n. Ɔ bua ato, afin ato’n ti i nzuɛn, ato’n ti i junman, i yɛ ɔ ti ato buafuɛ’m be si’n niɔn.’ (Zan 8:44) Kɛ Zezi kán sɔ’n nn i ɲin o sa ng’ɔ juli Edɛni fie’n nun lɔ’n su. Afin, i sɔ’n nun yɛ Satan buali ato fa lakali Adam nin Ɛvu mɔ be jasoli Ɲanmiɛn sin’n niɔn. Kɛ be yoli sɔ’n yɛ be tɔli sa tɛ’n nun yɛ be wuli ɔ.—Bo Bolɛ 3:1-5; Rɔmfuɛ Mun 5:12.

Zezi i ndɛ ng’ɔ kannin’n kle weiin kɛ Satan yɛ ɔ ‘ti ato buafuɛ’m be si’n niɔn.’ Ɔ maan, ato’n nin gblɛ’n, Satan yɛ ɔ kpɛli i ba ɔ. Junman sɔ’n yɛ ɔ te di ɔ. I sɔ’n ti yɛ ‘ɔ laka mɛn wunmuan nunfuɛ’m be kwlaa’n niɔn.’ Ɔ maan, ato’n nin i sin ɲrɛnnɛn sa nga klɔ sran’m be kwlaa be wun i’n, i dan lika fin Satan.—Sa Nglo Yilɛ 12:9.

Sɛ ɔ ti kɛ ato’n nin nanwlɛ’n be ti sran’n, nn é sé kɛ be faman sin gbo kunngba nun. Akplowa o be afiɛn. I sɔ akplowa liɛ’n, mmusu’m be si Satan yɛ ɔ kpɛli i ba ɔ. Lele nin andɛ’n, akplowa sɔ’n te o lɛ. Ɔ leman aɲanbeunfuɛ, ɔ leman yalɛfuɛ. Ɔ leman kpɛnngbɛn, ɔ leman bakan. Sɛ sran kun klo nanwlɛ dilɛ annzɛ ato’n, i wafa ng’ɔ fa yo ninnge mun’n yɛ ɔ yi i nglo ɔ. Be nga be nin Ɲanmiɛn yɛ be nanti’n, be ninnge yolɛ’n taka Ɲanmiɛn Ndɛ mɔ yɛle Biblu’n su. Sanngɛ sran kwlaa ng’ɔ nantiman nanwlɛ atin’n su’n, sɛ ɔ si nun o, sɛ ɔ siman nun o, i sɔ sran liɛ’n Satan yɛ ɔ sie i ɔ. Afin, ‘Klunwifuɛ’n sie mɛn wunmuan’n.’—1 Zan 5:19; Matie 7:13, 14.

?Ngue ti yɛ sran bua ato ɔ?

Kɛ mɔ Satan yɛ ɔ sie ‘mɛn wunmuan’n’ ti’n, sɛ sran sunman be bua ato’n, ɔ boman e nuan. Sanngɛ maan e usa e wun kosan yɛ’n: ?Ngue ti yɛ Satan m’ɔ ti ‘ato buafuɛ’m be si’n’ ɔ yo sɔ ɔ? Satan si kɛ sran ng’ɔ le atin sie Adam nin Ɛvu nin ninnge’m be kwlaa’n, yɛle Zoova m’ɔ yili be’n. Sanngɛ Satan mɔ w’a yoman like fi, m’ɔ nin manmanlɛ fataman’n, i waan saan fii be mɛnmɛn i naan be su i. Aɲinkpli’n nin i ngunmin i wun angunndan bulɛ’n maan ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ sín Ɲanmiɛn osu. Kɛ ɔ ko yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye’n, gblɛ’n nin ato’n yɛ ɔ ti i junman ɔn.—1 Timote 3:6.

?Yɛ andɛ li? ?Amun wunman kɛ dunman kunndɛlɛ’n nin be ngunmin be wun angunndan bulɛ’n ti’n, sran sunman be bua ato? Aata difuɛ’m be ɲin yiman like. Ɔ maan, ato’n nin gblɛ’n yɛ be fa di aata ɔ. Politikifuɛ’m be kpɛ sran’m be gblɛ. Ɲanmiɛn sulɛ’n tɛ’n nun kusu’n, ato’n nin abla dilɛ’n yɛ ɔ ti be junman ɔn. ?Ngue ti yɛ be yo sɔ ɔ? ?Kɛ e niɛn i kpa sa’n, nán dunman kunndɛlɛ’n nin aɲinkpli’n nin sika ɲanlɛ kekle nun’n ti ɔ? Laa Izraɛli famiɛn Salomɔn mannin afɔtuɛ kpa nga. Ɔ seli kɛ: ‘Sran nga mɔ i waan ɔ́ kplí ɲɛ́n i wun’n, saan ɔ́ tɔ́ ɲrɛnnɛn nun.’ (Nyanndra Mun 28:20) Akoto Pɔlu kusu seli kɛ: ‘Sika klolɛ’n yɛ ɔ ti sa tɛtɛ’n kwlaa i bo’n niɔn.’ (1 Timote 6:10) Ndɛ kunngba ngalɛ’n, be kwla kan man sran nga i waan saan fii i dunman fu’n.

Like kun ekun nga ti yɛ sran’m be bua ato’n, yɛle srongble’n. Afin, sran wie’m be liɛ’n, be waan sɛ sa tɔ naan be di nanwlɛ’n, ɔ́ gúa tɛ man be. Annzɛ kusu sran’m be nuan’n ti’n, be diman nanwlɛ. Klɔ sran kɛ ɔ o sa’n, ɔ kunndɛ kɛ i wun yo sran’m be kwlaa be fɛ. Sanngɛ sɛ y’a nianman e wun kpa’n, i sɔ’n kwla yo maan e kpɛ nanwlɛ’n i wun. Wie liɛ’n, ndɛ’n o lɛ weiin kpɔkun e fia su. Wie liɛ kusu’n, e si sa ng’ɔ tɔli’n i nun ndɛ wie mun, sanngɛ e fia su. Asa kusu’n, kɛ mɔ e waan é klé e janvuɛ’m be kɛ e ti yasua’n ti’n, e diman nanwlɛ. I sɔ’n ti’n, Salomɔn seli kɛ: ‘Srongble’n i agualiɛ’n timan kpa. Sran ng’ɔ fɛ i wun wlɛ i Anannganman sa nun’n i liɛ’n, kɛ ɔ o lɛ’n yɛ ɔ wo ɔ.’—Nyanndra Mun 29:25.

Maan e nin Ɲanmiɛn m’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n e nanti titi

?Kɛ Manfrɛdi i min’n usɛli i janvuɛ’m be osu’n, ɔ seli sɛ? Manfrɛdi dili nanwlɛ. Ɔ seli kɛ: “Like klefuɛ’n seli e kɛ andɛ liɛ’n, e jra ndɛ. Ɔ maan min liɛ’n, n bali junman. Sanngɛ min janvuɛ nga’m be liɛ’n, n kwlá kanman be nuan ndɛ. Atrɛkpa sɛ be ba’n, a kwla usa be.”

?Nanwlɛ sɛ Manfrɛdi waan ɔ́ búa ato’n, nn w’a buaman? I yo, nn ɔ buali. ?Sɛ ɔ yoli sɔ kusu’n, nn i janvuɛ’m be kloli i kpa, nɛ́n i ɔ? Sanngɛ w’a buaman ato. ?Ngue ti ɔ? Afin, Manfrɛdi ti Zoova i Lalofuɛ. Ato mɔ w’a buaman’n ti’n, i klun w’a titimɛn i. Kusu nanwlɛ m’ɔ dili’n ti’n, i min’n buli i sran kpa mɔ be kwla lafi i su ɔ. Nanwlɛ dilɛ sɔ’n ti’n, lika nga be sie ninnge kɛ sika ɔkwlɛ nin yɔbuɛ kpakpa sa’m be lɔ’n, be seli Manfrɛdi kɛ ɔ ko di lɔ junman. Sanngɛ nn titi’n, be nga be ti kɛ Manfrɛdi sa mɔ be te suan junman’n, be diman lika sɔ’n nun lɔ junman. Kɛ afuɛ ko ju 15 sinnin’n, be mannin Manfrɛdi sa su. Ɔ maan i ti’n, be min sɔ m’ɔ niannin be su laa’n, ɔ flɛli i telefɔnu nun yoli i mo. Kpɔkun sa m’ɔ juli mɔ i nun Manfrɛdi dili nanwlɛ’n, ɔ boli su ekun.

Zoova ti Ɲanmiɛn m’ɔ buaman ato ɔ. Ɔ maan sran kwlaa nga i waan ɔ nin i bé nánti’n, ɔ fata kɛ ɔ ‘yaci ato bualɛ’n, naan ɔ di nanwlɛ.’ Sran ng’ɔ ti Ɲanmiɛn i sufuɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ klo nanwlɛ dilɛ. Angunndanfuɛ’n seli kɛ: “Lalofuɛ nanwlɛfuɛ’n ɔ buaman ato.” ?Sanngɛ ngue yɛ be flɛ i ato bualɛ’n niɔn?—Efɛzfuɛ Mun 4:25; Nyanndra Mun 14:5.

?Ngue yɛ be flɛ i ato bualɛ’n niɔn?

Ato buafuɛ’n nin sran ng’ɔ kan ato ndɛ wie’n, nɛ́n i kunngba’n niɔn. ?Ngue ti yɛ ɔ ti sɔ ɔ? Fluwa kun m’ɔ tutu ndɛ’m be bo’n seli kɛ ato buafuɛ’n, yɛle “sran m’ɔ si kɛ ndɛ ng’ɔ́ wá kán timan nanwlɛ, mɔ sanngɛ ɔ kan fa lɛkɛ i wiengu’n.” Kɛ ɔ ti sɔ ɔ, sran ng’ɔ ti ato buafuɛ’n, i liɛ ng’ɔ kunndɛ’n yɛle kɛ ɔ́ lɛ́kɛ i wiengu. Ɔ maan, sran ng’ɔ siman nun naan ɔ kan ndɛ wie m’ɔ timan nanwlɛ’n, ɔ timan ato buafuɛ.

Asa kusu kɛ é kán ndɛ klé sran’n, maan e nian sɛ ɔ nin i fata kɛ e kan kle i o. I wie yɛle sa ng’ɔ tɔli Manfrɛdi su’n. ?Sɛ ɔ ti kɛ junman uflɛ wie su min’n yɛ ɔ wa usɛli i kosan kunngba’n nn ɔ́ kán klé i? Sɛ ɔ ti kɛ ɔ yoli sran uflɛ’n nn atrɛkpa’n w’a kanman. I lɛ nun’n, sɛ Manfrɛdi waan ɔ́ kán annzɛ ɔ kanman’n, ɔ ti kɛ i bɔbɔ sa. Afin ndɛ sɔ’n timan bian sɔ m’ɔ usa nun’n, i ndɛ. Sanngɛ sɛ i waan ɔ́ kán’n, ɔ fataman kɛ ɔ bua ato.

?Ajalɛ mennin yɛ i sɔ yolɛ nun’n, Zezi kleli e ɔ? Cɛn kun’n, sran wie mɔ be timɛn i sɔnnzɔnfuɛ’n, be nin i be kɛnnin i Zide kɔlɛ’n i su ndɛ. Sran sɔ mun’n, kɛ a ti be ndɛ’n, ɔ waan ajalɛ sɔ mɔ Zezi wá tú’n, ɔ lo be sa. Be seli Zezi kɛ: “Jao wa kɔ Zide.” ?Wafa sɛ yɛ Zezi tɛli be su ɔ? Ɔ seli be kɛ: ‘Amun bɔbɔ an wɔ Zerizalɛmu cɛn’n dilɛ’n. N liɛ’n, n su kɔman cɛn sɔ’n i bo wie, afin n cɛn liɛ’n nin a juman.’ Sanngɛ w’a cɛman yɛ Zezi ɔli Zerizalɛmu cɛn dilɛ’n i bo ɔ. ?Yɛ ngue ti yɛ Zezi seli be kɛ ɔ su kɔman ɔn? Afin, lika kwlaa nga Zezi wá sín lɛ’n, ɔ timan be ndɛ. Zezi w’a buaman be ato. Sanngɛ kɛ m’ɔ si kɛ be bu i wun angunndan tɛ’n, w’a yiyiman ndɛ’n i wunmuan’n nun w’a kleman be naan b’a yomɛn i bɔbɔ annzɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be abɔlɛ. I lɛ nun’n, akoto Piɛli seli kɛ: ‘Zezi w’a yoman sa tɛ le, b’a timan gblɛ ndɛ fi i nuan nun le.’—Zan 7:1-13; 1 Piɛr 2:22.

?Yɛ Piɛli bɔbɔ li? ?Kɔnguɛ kunngba nga be trali Zezi’n, w’a buaman ato kpɛ nsan kɛ ɔ siman Zezi? I yo, srongble’n ti’n, Piɛli fɔnnin sɔ. Sanngɛ kɛ ɔ yoli sɔ’n, i osu kunngba’n nun lɛ’n, ɔ ‘sunnin dan kpa.’ Ato sɔ m’ɔ buali’n, ɔ yoli i nsisɔ lele. Ɔ maan, Ɲanmiɛn yacili i sa tɛ’n cɛli i. Asa ekun’n, Piɛli fɛli i fɔnlɛ sɔ’n fa tuli i wun fɔ. Afin, kɛ i sɔ sa liɛ’n sinnin’n, Zuifu kpɛnngbɛn’m be tanninnin be jasin fɛ’n i bolɛ Zezi dunman nun Zerizalɛmu lɛ. I sɔ’n nun’n, sran’m be kwlaa be ɲrun lɛ’n, Piɛli kɛnnin i kɛ be su jranman jasin fɛ’n bolɛ sɔ’n. Atrɛkpa’n, sa m’ɔ tɔli Piɛli su mɔ sanngɛ ɔ kacili i sa ndɛndɛ’n, ɔ wla e kwlaa e fanngan. Afin, ɔ cɛman naan e ndɛ kanlɛ annzɛ e ayeliɛ’n nun’n y’a fɔn naan i sɔ ti’n, e wla w’a bo e wun dan.—Matie 26:69-75; Sa Nga Be Yoli’n 4:18-20; 5:27-32; Zak 3:2.

Cɛn wie lele’n ato bualɛ’n su tranman lɛ kun

Nyanndra Mun 12:19 se kɛ: ‘Sran ng’ɔ di nanwlɛ’n, ɔ le wunmiɛn titi. Ato buafuɛ’n i liɛ’n, ɔ leman jransuɛ bɔ kaan sa.’ Nanwlɛ, sran ng’ɔ di nanwlɛ’n ɔ cɛ. Sɛ é wún kɛ e nin sran kun e o nun naan e nuan sɛ ɔ cɛ’n, ɔ fin nanwlɛ dilɛ m’ɔ o e afiɛn’n. Asa kusu’n, nanwlɛfuɛ’n bɔbɔ di i nanwlɛ’n i su mmlusuɛ wie. Yelɛ kɛ i klun titimɛn i, be bo i dunman kpa, ɔ nin i yi annzɛ i wun be afiɛn sɛ, i awlobo’n yo kpa, ɔ nin i janvuɛ’m be afiɛn sɛ. Sɛ ɔ nin sran’m be di junman’n, be lafi i su.

Ato buafuɛ’n, ɔ cɛman mlɔnmlɔn. Ato buafuɛ’n kwla laka sran mun le nɲɔn kun, sanngɛ ɔ su kwlá yoman sɔ titi. Asa kusu’n, sɛ ato bualɛ’n ti sin’n, nn é sé kɛ be nga be wla nun yie’n, be su tranman lɛ kun. Afin, Zoova m’ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ buaman ato’n, ɔ sieli blɛ kun mɔ sɛ ɔ ju’n, ɔ́ wá núnnún ato bualɛ’n nin be nga be fa ato bualɛ’n cici be ti’n. Biblu’n se kɛ Zoova wá núnnún Satan m’ɔ ti ato buafuɛ’m be si’n m’ɔ laka mɛn wunmuan’n nunfuɛ mun’n, i osu mlɔnmlɔn.—Sa Nglo Yilɛ 21:8.

?Nanwlɛ kɛ e si kɛ cɛn wie lele ‘sran ng’ɔ di nanwlɛ’n’ wá ká asiɛ’n su tititi’n, i sɔ’n yoman e fɛ?

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Ndɛ kwle, bue 4]

Aɲinkpli’n nin be ngunmin be wun angunndan bulɛ’n yɛ maan sran’m be bua ato ɔ.

[Ndɛ kwle, bue 5]

Ato buafuɛ’n nin sran ng’ɔ kan ato ndɛ wie’n, nɛ́n i kunngba’n niɔn.