Blɛ kekle nun’n e kwla di aklunjuɛ titi
‘Be bɔ be talo [Zoova’n], maan aklunjuɛ yɛ be di ɔ. Maan be klun jɔ tititi.’—JUE MUN 5:12.
1, 2. (a) ?Ninnge benin ti yɛ andɛ’n e wun ɲrɛnnɛn ɔn? (b) ?Sɛ e yi ɲrɛnnɛn nga be tɔ klɔ sran’m be su’n e gua’n, ngue nun ekun yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be tra be awlɛn ɔn?
ƝRƐNNƐN nga be tɔ klɔ sran’m be su’n, be tɔ Zoova i Lalofuɛ’m be su wie. Kakawlonga sa nin alɛ, ɔ nin sa tɛ uflɛ wie’m be ɲannin be nun sunman. Ninnge kɛ aunmuan dan m’ɔ kpɛ’n, annzɛ nzue m’ɔ di lika’n, ɔ nin yalɛ’n nin tukpacɛ’n nin wie’n be ti’n, sran’m be wun be ɲrun kpa. I ti’n, akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “E si kɛ, kɛ ɔ fin lalaa lele b’ɔ w’a fa ju ndɛ’n, like nga Nyanmiɛn yili be’n, be kwlaa be oto, yɛ be wun nyrɛnnɛn kɛ bla bɔ w’a tran awuliɛ’n sa.” (Rɔmfuɛ Mun 8:22) Asa kusu’n, fɔ m’ɔ o e nun’n kle e yalɛ. Kɛ nga famiɛn Davidi fa kɛnnin i laa’n sa’n, e kusu e kwla se kɛ: “Sɛ ń kwlá sé’n, sa tɛtɛ nga n yoli’n, b’a kata min su kɛ nzue sa. B’a ti min kɛ trɔ b’ɔ yo nɔnnin kpa’n sa. N kwlaman nun.”—Jue Mun 38:5.
2 Ɲrɛnnɛn nga be tɔ klɔ sran’m be kwlaa be su’n, be tɔ Klistfuɛ kpa’m be su wie. Ɔ nin i sɔ ngba’n, sɛ é kwlá sé’n, be sua be Klistfuɛ waka’n ekun. (Lik 14:27) Ɔ ti sɔ, afin be kpɔ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun yɛ be kle be ɲrɛnnɛn, kɛ i sa. (Matie 10:22, 23; Zan 15:20; 16:2) Ɔ maan, kɛ é mínndɛ mɛn uflɛ’n i nun mmlusuɛ’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa yɛ e tra e awlɛn naan y’a kwla su Klist su.—Matie 7:13, 14; Lik 13:24.
3. ?Wafa sɛ yɛ e si kɛ ɔ fataman kɛ e wun ɲrɛnnɛn naan Ɲanmiɛn klun w’a jɔ ɔ?
3 ?I sɔ’n kle kɛ Klistfuɛ kpa’m be mɛn dilɛ’n nun’n, be siman aklunjuɛ nin alaje’n? ?Lele mɔ mɛn’n fá wíe’n, ɔ fata kɛ ɲrɛnnɛn’n nin afɛ’n sa yɛ e wun i ɔ? Nanwlɛ, Zoova klo kɛ aklunjuɛ nun yɛ e minndɛ kɛ i ndɛ’m be kpɛn su ɔ. Biblu’n kɛn i kpɛ sunman kɛ Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m be di aklunjuɛ. (An kanngan Ezai 65:13, 14 nun.) Jue Mun 5:12 se kɛ: ‘Be bɔ be talo [Zoova’n], maan aklunjuɛ yɛ be di ɔ. Maan be klun jɔ tititi.’ Ɲrɛnnɛn’n nun’n, e kwla di aklunjuɛ, e wla kwla gua ase yɛ like nga e ɲɛn i’n ɔ kwla ju e sakpa. Maan e nian wafa nga Biblu’n kwla uka e naan y’a jran sa nga be tɔ e su’n be ɲrun kekle naan y’a di aklunjuɛ tititi’n.
Zoova di “aklunjuɛ”
4. ?Kɛ sran’m be kpalo Ɲanmiɛn i klun sa’n, ɔ yo i sɛ?
4 Maan e nian Zoova liɛ’n. Kɛ mɔ like fi nunmɛn i sin’n ti’n, ninnge kwlaa nga be o ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa’n, ɔ sie be kwlaa. I sa mianman like fi wun. Kannzɛ bɔbɔ Zoova i tinmin’n leman wunsu’n, sanngɛ kɛ i anzi’m be nun kun jasoli i wun m’ɔ kacili Satan’n, i sɔ’n yoli i ya. Kusu kɛ anzi wie’m be wa suli Satan su’n, ɔ yoli i ya kpa wie. Asa ekun’n, kɛ Adam nin Ɛvu mɔ be ti ninnge ng’ɔ yili be asiɛ’n su wa’n be nun cinnjinfuɛ’n, be kacili be sin be sili i’n, wafa ng’ɔ fa yoli i’n e bu i akunndan e nian. Kɛ ɔ fin i lɛ’n, sran miliar kpanngban kpa mɔ be ti Adam nin Ɛvu be afinliɛ nunfuɛ’n, be kpaloli Zoova i sielɛ’n.—Rɔmfuɛ Mun 3:23.
5. ?Ngue trele sa yɛ ɔ kpɔtɔli Zoova i awlɛn ɔn?
5 Ɲin kekle nga Satan yoli’n, ɔ te tru te kɔ. I afuɛ 6.000 yɛ’n, Zoova w’a sie i nzɔliɛ kɛ sran’m be sɔ amuin, be yo nzaje sa mun, be kun be wiengu yɛ be kunndɛ bla nin bian sukusuku. (Bo Bolɛ 6:5, 6, 11, 12) Asa ekun’n, ato tɛtɛ nga be buɛli i su’n, ɔ nin suɛn nga be tɔnnin i’n, ɔ tili be. Wie liɛ’n, i sufuɛ kpa wie’m be kpɔtɔli i awlɛn. Biblu’n kɛn i sɔ sa’m be nun kun ndɛ kɛ: “I wun nga be jasoli aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ’n ɔ sɔnnin. Be klɔklɔli i lika kee sɔ’n nun lɔ kpa. Be kɛnnin i be niannin ekun. Be klɔklɔli i b’ɔ ti Izraɛl Nyanmiɛn’n.” (Jue Mun 78:40, 41) Kɛ ɔ ju wie mɔ Zoova i sufuɛ’m be kaci be sin be si i’n, ɔ yo i ya dan kpa. (Zeremi 3:1-10) Nanwlɛ sa tɛtɛ’m be ju. Yɛ kɛ ɔ yo sɔ’n Zoova i wla’n bo i wun kpa.—An kanngan Ezai 63:9, 10 nun.
6. ?Kɛ ɲrɛnnɛn’n tɔ’n, ngue yɛ Zoova yo ɔ?
6 Sanngɛ ɲrɛnnɛn sa’m be bubuman Zoova sa sin. Kɛ sa tɛ’m be tɔli’n, Zoova fali ajalɛ ndɛndɛ kpa naan be bo nzuɛn’n w’a yoman dan sɔ liɛ. Ɔ yoli sɔ naan i klun sa’n kpɛn su mlɔnmlɔnmlɔn. I sɔ ajalɛ m’ɔ fali’n ti’n, aklunjuɛ su Zoova su minndɛ kɛ i asasi m’ɔ ti’n ɔ fite nglo naan sran kwlaa si sɔ naan i sufuɛ kpa’m be ɲan su mmlusuɛ. (Jue Mun 104:31) Kannzɛ bɔbɔ be tɔnnin Zoova i suɛn’n, sanngɛ ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjuɛ ɔ.—Jue Mun 16:11.
7, 8. ?Kɛ lika’n ko yo tɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn Zoova ɔ?
7 I yo, kɛ ɲrɛnnɛn sa’n ju’n, ngwlɛlɛ nga e fa siesie be’n, e kwlá fa sunnzunman Zoova liɛ’n mlɔnmlɔn. Sanngɛ wafa nga Zoova yo’n, e kwla nian su. Ɔ ti su kɛ sɛ lika’n yo tɛ kɔ i ɲrun’n, e awlɛn kwla kpɔtɔ. Sanngɛ ɔ fataman kɛ e kɛ i sɔ’n nun. Kɛ mɔ Zoova yili e kɛ i bɔbɔ sa’n ti’n, e kwla bu akunndan yɛ e fa ngwlɛlɛ e nanti. I sɔ’n kwla uka e naan y’a wun sa nga be tɔ e su’n, be wun ajalɛ ng’ɔ nin i fata’n.
8 Like cinnjin kun m’ɔ kwla uka e naan y’a jran sa nga be tɔ e su’n be ɲrun kekle’n, yɛle kɛ maan e wun i wlɛ kɛ ninnge wie’m be o lɛ’n be tra e kpɛn. Ɔ maan, sɛ e kɛ i sɔ sa’m be su’n, ɔ́ yó maan e akunndan’n sánngan kpa ekun. Kpɛkun aklunjuɛ nga Ɲanmiɛn i sulɛ kpa’n ti’n e di’n, ɔ́ fí e sa. Kɛ ngwlɛlɛ su y’a fa ajalɛ wie mun kɛ é síesíe sa kun’n, ɔ ti kpa kɛ nán e bu su akunndan ngboko kun. Sanngɛ e fa e ɲin e sie i ninnge nga be kwla yo e ye’n be su. Biblu’n nun sa nga é wá kán be ndɛ yɛ’n be yi i sɔ liɛ’n i nglo weiin.
Ɔ ti cinnjin kɛ e fa ngwlɛlɛ
9. ?Wafa sɛ yɛ Ani fali ngwlɛlɛ nantili ɔ?
9 Maan e fa Ani m’ɔ wa wuli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Samiɛli’n, i ndɛ liɛ’n e nian. Ba m’ɔ kwlá wumɛn i’n ti’n, i awlɛn’n kpɔtɔli dan kpa. Afin Pɛnina sri i yɛ ɔ kputu i. Ɔ juli wie’n, Ani i sa sin bubuli i, ɔ maan sunlɛ yɛ ɔ sun ɔn, ɔ diman like. (1 Samiɛl 1:2-7) Le kun Ani wɔli Zoova sua’n nun lɔ kɛ ɔ yo i titi’n sa’n, i “klun’n w’a kpɔtɔ saa! Kɛ ɔ́ srɛ́ Anannganman’n, nn ɔ́ sún. Ɔ sunnin kpa.” (1 Samiɛl 1:10) Kɛ Ani kɛnnin i klun ndɛ’n kleli Zoova’n, Eli m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ wunngeli i wun lɔ naan w’a se i kɛ: “Gua ɔ wla ase naan kɔ! Maan Izraɛl Nyanmiɛn’n ɔ man wɔ like nga a srɛli i’n.” (1 Samiɛl 1:17) Kɛ nga Ani w’a fɛ i lele w’a ju lɛ’n, ɔ wunnin i wlɛ kɛ like ng’ɔ kwla yo’n, i ngba yɛ w’a yo i lɛ ɔ. Afin, ɔ kwlá yoman i klun kpan’n i like fi. Ani fali ngwlɛlɛ nantili. Ɔ maan, kɛ ɔ “wɔli’n, ɔ ko dili like siɛn’n, yɛ i nyrun m’ɔ ti mlanwa’n ɔ titili.”—1 Samiɛl 1:18.
10. ?Kɛ tukpacɛ mɔ Pɔlu kwlɛmɛn i like fi yo’n tɔli i su’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fɛli i ngwlɛlɛ su ɔ?
10 Akoto Pɔlu kusu kɛ kekle’n tɔli i su’n, ɔ fali ngwlɛlɛ nantili. Tukpacɛ kun o i wun, ɔ boli i wla kpa. I bɔbɔ flɛli i kɛ ‘tukpacɛ wie m’ɔ kali min kplo nun.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 12:7) Tukpacɛ sɔ’n kannzɛ ɔ ti sɛ ɔ ti sɛ’n, sanngɛ Pɔlu yoli like kwlaa ng’ɔ kwlɛ i yo’n naan ɔ wie. Ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ wie tukpacɛ sɔ’n. ?I sɔ’n ti’n, Pɔlu srɛli Zoova kpɛ nɲɛ? Ɔ srɛli i kpɛ nsan. I kpɛ nsan’n su’n, Ɲanmiɛn kan kleli Pɔlu kɛ ɔ su yoman abonuan sa naan ‘tukpacɛ sɔ m’ɔ kɛli i kplo’n nun’n,’ ɔ wie. Pɔlu kplinnin i sɔ liɛ’n su, ɔ maan Zoova i junman’n i dilɛ’n yɛ ɔ wa fɛli i ɲin sieli su kpa ɔ.—An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 12:8-10 nun.
11. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ tankaan kpa’n kwla yo naan y’a jran sa’m be ɲrun ɔn?
11 Sunnzun ase nga y’a fa be lɛ’n, be kleman kɛ sɛ sa o e su’n, nán e kan kle Zoova e srɛlɛ’n nun titi. (Jue Mun 86:7) Afin, Ɲanmiɛn Ndɛ’n srɛ e kɛ: “Nán amun koko sa fi su, sanngɛ sa’n kwlaa nun nin like kwlaa ng’ɔ mian amun’n, an kan kle Nyanmiɛn, an srɛ i, an jran su kpa, yɛ an lɛ i ase.” ?Wafa sɛ yɛ Zoova tɛ́ e su ɔ? Biblu’n kan gua su kɛ: “Yɛ ɔ maan amun wun jɔ́ amun fɔuun, amun su wun-man sa ti bɔ amun wun jɔ amun fɔuun sɔ’n i bo mlɔnmlɔn. Aunjuɛ sɔ’n maan amun wla su bo-man, yɛ amun akunndan su sanngan-man sran wunmuan bɔ amun nin Krist-Jésus ti’n ti.” (Filipfuɛ Mun 4:6, 7) I yo, wie liɛ’n Zoova su yiman sa ng’ɔ o e su’n, sanngɛ kɛ ɔ́ tɛ́ e srɛlɛ’n su’n, ɔ kwla yo naan e akunndan’n w’a sannganman. Sɛ sa wie ti e srɛ Ɲanmiɛn’n, e wla gua ase. Ɔ maan é kwlá wún i weiin kɛ sɛ awlaboe’n tin e su’n, ɔ kwla yo tɛ kpa man e.
Maan e di aklunjuɛ Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n nun
12. ?Ngue ti yɛ sɛ e sa sin bubu e cɛ’n, ɔ kwla yo tɛ kpa man e ɔ?
12 Nyanndra Mun 24:10 kɛn i weiin kɛ: “Sɛ sa kekle wie tɔ wɔ su naan ɔ sa sin bubu wɔ’n, nn a lɛ-man anwlɛn.” Ɲanndra uflɛ se kɛ: “Kɛ be klun jɔ-man’n, akunndan’n ti sannganwa.” (Nyanndra Mun 15:13) Klistfuɛ wie’m be awlɛn m’ɔ kpɔtɔli’n ti’n, be jrannin be bɔbɔ be Biblu’n nun like suanlɛ nin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su akunndan bulɛ’n. Yɛ ɔ fata kɛ be srɛ Ɲanmiɛn bɔɔ ti yɛ be srɛ i ɔ. Kpɛkun be faman be wun be mantanman be niaan Klistfuɛ mun kun. Nanwlɛ, sɛ e sa sin bubu e naan ɔ cɛ’n, ɔ kwla yo tɛ kpa man e.—Nyanndra Mun 18:1, 14.
13. ?Ninnge benin wie mun yɛ be kwla uka e naan e sa sin w’a bubuman e, naan y’a di aklunjuɛ ɔ?
13 Sanngɛ sɛ e bu ninnge’m be su akunndan kpa’n, i sɔ’n úka e naan y’a fa e ɲin y’a sie i e ninnge nga be kwla man e aklunjuɛ’n su. Davidi klɛli i kɛ: “Min Nyanmiɛn, min waan ń yó ɔ klun sa.” (Jue Mun 40:9) Kɛ lika’n yo tɛ kpa’n, like ng’ɔ fataman kɛ e yo i kaan sa’n, yɛle e Ɲanmiɛn sulɛ titi’n i jranlɛ. I kpa’n, like nga e kwla yo naan e sa sin w’a bubuman e kun’n yɛle like nga be man e aklunjuɛ’n be yolɛ. Zoova se e kɛ sɛ e kɛnngɛn i Ndɛ’n nun naan e nian nun titi’n, e kwla di aklunjuɛ. (Jue Mun 1:1, 2; Zak 1:25) Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin Klistfuɛ aɲia’n, be nɲɔn’n be yo maan e ti “klolɛ ndɛ’n.” I sɔ’n wla e fanngan yɛ ɔ yo maan e di aklunjuɛ.—Nyanndra Mun 12:25; 16:24.
14. ?Ndɛ benin yɛ Zoova kannin mɔ e lafi su ti yɛ e kwla di aklunjuɛ dɔ nga su ɔ?
14 Ɲanmiɛn kleli e ninnge kpanngban mɔ be ti e kwla di aklunjuɛ ɔ. Ɔ tali nda kɛ é ɲán e ti. I sɔ’n ti like nga be man e aklunjuɛ’n be nun cinnjinfuɛ’n. (Jue Mun 13:6) E si kɛ kannzɛ ɔ ti sɛ ɔ ti sɛ andɛ’n, sanngɛ i awieliɛ lɔ’n, Ɲanmiɛn wá rá be nga be ɲin yi i kpa’n, be su. (An kanngan Akunndanfuɛ’n 8:12 nun.) Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Abakiki kɛn i sɔ liɛ’n i ndɛ klanman kpa. Ɔ klɛli i kɛ: “Kannzɛ mma nun-man figie’m be su’n, kannzɛ be nyan-man vinyi mma be ti-man’n, kannzɛ like fi nun-man olivie’m be su’n, kannzɛ be nyan-man aliɛ fie’m be su’n, kannzɛ bua nun-man tuin’m be nun’n, kannzɛ nannin nun-man tuin’m be nun’n, sanngɛ n liɛ’n, n lɛ aklunjuɛ Anannganman dunman nun, kɛ Nyanmiɛn ti min defuɛ’n ti n lɛ aklunjuɛ.”—Abakik 3:17, 18.
“Nvlefuɛ nga Anannganman yɛ ɔ ti be Nyanmiɛn’n, be liɛ su ti ye!”
15, 16. Kɛ é mínndɛ e ɲrun lɔ mmlusuɛ liɛ’n, ninnge wie mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e mɔ be kwla man e aklunjuɛ andɛ’n, an bobo be su.
15 Kɛ é mínndɛ e ɲrun lɔ ninnge klanman mun’n, Zoova klo kɛ ninnge ng’ɔ fa man e’n ti’n, e di aklunjuɛ. Biblu’n waan: “Kpɛkuun yɛ n fa wunnin i wlɛ kɛ like ng’ɔ ti kpa man sran’n yɛlɛ aklunjuɛ dilɛ nin mɛn dilɛ [annzɛ like kpa yolɛ] blɛ b’ɔ tɛ o mɛn’n nun’n. Yɛ n wunnin kɛ blɛ bɔ sran kun di like b’ɔ nɔn nzan’n b’ɔ di i sa ti junman’n i nuan like’n, Nyanmiɛn yɛ ɔ fɛ i sɔ’n mɛn i-ɔ.” (Akunndanfuɛ’n 3:12, 13) ‘Like kpa yolɛ’n,’ i wie yɛle kɛ e yo sa kpa e man e wiengu mun. Zezi seli kɛ sɛ a man sran like’n, ɔ ti kpa tra kɛ be man ɔ like. Sɛ e yi e klun ufue’n i nglo e yi annzɛ e wun, annzɛ e mma mun annzɛ e si nin e nin, annzɛ e osufuɛ’m be lika’n, é dí aklunjuɛ dan kpa. (Nyanndra Mun 3:27) Sɛ e ti wɛtɛɛfuɛ e niaan Klistfuɛ’m be lika naan e ti aklunyefuɛ naan e yaci be wun sa cɛ be’n, é dí aklunjuɛ dan kpa. Yɛ i sɔ’n jɔ́ Zoova klun. (Galasifuɛ Mun 6:10; Kolɔsfuɛ Mun 3:12-14; 1 Piɛr 4:8, 9) Kusu sɛ e tu e klun e bo jasin fɛ’n i kpa’n, é dí nun aklunjuɛ dan kpa wie.
16 Akunndanfuɛ’n i ndɛ nga e boli su icra lɛ’n, ɔ kan ninnge kanngan kɛ aliɛ dilɛ nin nzan nɔnlɛ sa mɔ e mɛn dilɛ’n nun be man aklunjuɛ’n, be ndɛ. Sakpa, kekle’n nun bɔbɔ’n, ninnge kwlaa nga Zoova fa cɛli e’n, be kwla man e aklunjuɛ. Asa kusu’n, like kɛ wia’n m’ɔ su tɔ, lika klanman wie, nnɛn kanngan’m be ngowa nga be kan’n, annzɛ ninnge uflɛ nga Ɲanmiɛn yili be mɔ be tuaman kalɛ naan b’a nian’n, be kwla yo naan e ɲin yi Ɲanmiɛn. Kpɛkun be man e aklunjuɛ. Kɛ e bu i sɔ ninnge’m be su akunndan’n, e Zoova i klolɛ’n yo dan kɔ i ɲrun. Afin i yɛ ɔ ti ninnge nglanman sɔ’m be Manfuɛ ɔ.
17. ?Ngue yɛ ɔ́ wá yó maan ɲrɛnnɛn’n wíe mlɔnmlɔn ɔn? ?Yɛ kɛ é mínndɛ blɛ sɔ’n ngue yɛ ɔ fɔnvɔ e dɔ nga su ɔ?
17 I agualiɛ su’n, e Ɲanmiɛn klolɛ’n, nin i mmla’m be su nantilɛ’n, ɔ nin e ti kpɔlɛ tɛ mɔ e lafi su’n, bé yó maan ɲrɛnnɛn kwlaa nga fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n e wun be’n, bé wíe. Yɛ é dí aklunjuɛ tititi. (1 Zan 5:3) Ka naan i sɔ blɛ’n w’a ju’n, kɛ e si kɛ ɲrɛnnɛn kwlaa ng’ɔ tɔ e su’n, Zoova fɛ i ɲin sie su’n, ɔ yo e fɛ. Davidi klɛli i kɛ: “Ɔ klun-ufue’n ti, n klun’n ɔ jɔ, yɛ min wun kpaja min, afin a wun afɛ ng’ɔ o min su’n, yɛ awlaboɛ ng’ɔ o min nun’n, a si.” (Jue Mun 31:8) Klolɛ mɔ Zoova klo e’n ti’n, sɛ ɲrɛnnɛn tɔ e su’n, ɔ́ dé e.—Jue Mun 34:20.
18. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ aklunjuɛ yɛ ɔ tran Ɲanmiɛn i nvlefuɛ’m be afiɛn ɔn?
18 Kɛ é mínndɛ kɛ Zoova i nda ng’ɔ tali be’n, be kpɛn su’n, maan e sɔnnzɔn i m’ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjuɛ’n. Nán e yaci awlaboe’n nun naan ɔ saci e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Sɛ sa tɔ’n, maan e yaci akunndan’n nin ngwlɛlɛ’n nun naan ɔ sie e. Zoova wá úka e naan e akunndan’n w’a sannganman ngboko. Yɛ ɔ́ úka e naan e fa ajalɛ kwlaa nga e kwla fa’n naan sa sɔ’n i bo nzuɛn’n w’a yo sɔsɔ. I ti’n, like kpakpa nga Ɲanmiɛn fa man e’n maan ɔ yo Ɲanmiɛn ninnge’m be nun like o, annzɛ like uflɛ o, maan e di su aklunjuɛ. Sɛ e mantan Ɲanmiɛn titi’n, saan é dí aklunjuɛ. Afin “nvlefuɛ nga Anannganman yɛ ɔ ti be Nyanmiɛn’n, be liɛ su ti ye!”—Jue Mun 144:15.
?Ngue yɛ amun suannin ɔn?
• ?Kɛ é jrán ɲrɛnnɛn’m be ɲrun kekle’n, wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn Zoova ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ ngwlɛlɛ’n kwla uka e naan y’a jran ɲrɛnnɛn’n i ɲrun kekle ɔ?
• ?Ɲrɛnnɛn blɛ nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla di aklunjuɛ Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n nun ɔn?
[Foto mun, bue 16]
Sa tɛtɛ nga be ju’n, be bo Zoova i wla.
[Foto cifuɛ mun, bue 16]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures
[Foto mun, bue 18]
Zoova mannin e ninnge naan e di aklunjuɛ titi.