Zoova kacimɛn i ndɛ ng’ɔ kan’n
Aze nin Zakari be fluwa’m be nun ndɛ cinnjin mun
E O AFUƐ 520 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su’n. Zuifu’m be fin kanga nun Babilɔni lɔ b’a ba, yɛ b’a wla Zoova i sua ng’ɔ o Zerizalɛmu lɔ’n i bo ase w’a di afuɛ blu nin nsiɛn. Sanngɛ be nin a wieman Ɲanmiɛn i sua’n i kplan, kpɛkun b’a yaci i kplanlɛ. Zoova fali Aze kɛ ɔ yo i nuan ijɔfuɛ. I afuɛ nɲɔn m’ɔ́ sín’n, ɔ fali Zakari kusu kɛ ɔ yo i nuan ijɔfuɛ wie.
Aze nin Zakari be ti nun akunndan’n ti kun. Be waan bé wlá nvle’n nunfuɛ’m be fanngan naan be bo Ɲanmiɛn i sua’n i kplanlɛ’n bo ekun. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ nɲɔn sɔ’m be ɲin mɔ be miannin’n i bo’n guali kpa. Yɛle kɛ i afuɛ nnun m’ɔ́ sín’n, b’a wie Ɲanmiɛn i sua’n kplan. Ndɛ nga Aze nin Zakari be kannin’n, ɔ o Biblu’n nun fluwa nga be dunman o be su’n be nun. Afuɛ 520 nun ka nan y’a ju Zezi blɛ su’n, yɛ be wieli Aze fluwa’n klɛ ɔ. Kpɛkun afuɛ 518 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su’n yɛ be wieli Zakari kusu liɛ’n klɛ ɔ. E kusu, Ɲanmiɛn mannin e junman kɛ i nuan ijɔfuɛ nɲɔn sɔ mun sa. Ɔ fata kɛ e guagua junman sɔ’n i bo kwlaa naan mɛn nga e o nun yɛ’n w’a ju i awieliɛ. Junman sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn i Sielɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ’n, ɔ nin sran’m be ukalɛ mɔ e uka be naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n. Maan e nian wafa nga Aze fluwa’n nin Zakari fluwa’n be kwla wla e fanngan’n.
‘AJALƐ NGA AMÚN Á FÁ’N, AMUN BU I AKUNNDAN BE NIAN’
Cɛn 112 nun’n, Aze kannin Ɲanmiɛn i nuan ndɛ nnan. Be nun klikli’n yɛ: ‘Ajalɛ nga amún á fá’n, amun bu i akunndan be nian. Amun fu oka’m be su be ko kpɛ waka be bla naan amun wa kplan min sua’n. I liɛ nɛnnɛn nga amún dí min’n, min klun jɔ́ su. N bɔbɔ min Zoova yɛ n kan sɔ ɔ.’ (Aze 1:7, 8) Nvle’n nunfuɛ’m be fali ndɛ sɔ’n su. Ndɛ nɲɔn su’n ti nda yɛ Zoova ta ɔ. I waan: ‘Ń yó maan min sua’n ɲán ɲrun ekun.’—Aze 2:7.
Ndɛ nsan su’n waan, kɛ mɔ nvle’n nunfuɛ’m be ɲin kpali Ɲanmiɛn i sua’n i kplanlɛ’n su ti’n, ‘nvle’n nun sran mun nin be junman nga be di’n’ ti fiɛn Zoova ɲrun. Sanngɛ kɛ ɔ fin blɛ mɔ be boli Ɲanmiɛn i sua’n i kplanlɛ’n bo ekun’n, Zoova ‘yoli maan be dili ye.’ Ndɛ nnan su’n waan Zoova ‘yó maan famiɛn’m be kwlalɛ’n wíe,’ kpɛkun ɔ́ fá mɛn siefuɛ Zorobabɛli ‘yó kɛ i sa nzɔliɛ sa.’—Aze 2:14, 19, 22, 23.
Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su kosan’m be su tɛlɛ:
1:6—?Kɛ be se kɛ ‘nzan nga amun ɲɛn i be nɔn’n, ɔ juman amun’n,’ i bo’n yɛle benin? Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle kɛ nzan’n su sɔnman kun. Kɛ mɔ Zoova raman nvle’n nunfuɛ’m be su kun ti’n, be su ɲanman nzan kpanngban kun naan se kɛ bé nɔ́n bé bó.
2:6, 7, 21, 22—?Wan annzɛ ngue yɛ ɔ keje ninnge mun ɔn? ?Yɛ ninnge’m be kejelɛ sɔ’n i bo’n gua sɛ? Ɲanmiɛn Sielɛ jasin fɛ’n mɔ be bo i mɛn wunmuan nun’n, yɛ Zoova fa ‘keje aofuɛ’m be nun’ ɔn. Jasin fɛ’n bolɛ junman’n yo maan aofuɛ’m “be bo ninnge kpakpa’m” be ba Zoova i sua’n nun. Ɔ maan i sua’n ɲan ɲrun. Ɔ cɛ kaan’n, ‘Zoova m’ɔ sie mɛn wunmuan’n,’ ɔ́ wá ‘kéje ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n, ɔ́ kéje jenvie nin asiɛ’n.’ Ɔ maan mɛn tɛ nga ɔ́ núnnún mlɔnmlɔn.—Ebre Mun 12:26, 27.
2:9—?Wafa sɛ yɛ sua kasiɛn’n ‘i klanman’n trá klikli liɛ’n’ niɔn? Ɔ ti wafa ko ju nsan. Kun yɛle blɛ nga Ɲanmiɛn i sua sɔ’n dili’n. Kun ekun yɛle sran ng’ɔ kleli nun like’n. Kpɛkun kun ekun yɛle sran nga be ko su Ɲanmiɛn sua sɔ nun’n be nuan’n. Ɲanmiɛn i sua klanman nga Salomɔn kplannin’n dili afuɛ 420. Be kplɛnnin i afuɛ 1027 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su. Yɛ be sacili i afuɛ 607 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su. Nga be wa kplɛnnin i kasiɛn’n dili afuɛ 580 tra su. Be wieli i kplan afuɛ 515 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su’n. Yɛ be sacili i afuɛ 70 nun Klistfuɛ klikli’m be blɛ su. Kpɛkun Zezi Klist m’ɔ ti Mɛsi’n, ɔ kleli like sua nga be kplɛnnin i kasiɛn’n nun. Asa ekun’n sran nga be wa suli Ɲanmiɛn i sua kasiɛn’n nun’n, be sɔnnin tra be nga be suli Ɲanmiɛn i sua “klikli” nun mun.—Sa Nga Be Yoli’n 2:1-11.
Afɔtuɛ ng’ɔ man e’n:
1:2-4. Kɛ sran’m be tanndan e ɲrun jasin fɛ’n bolɛ nun’n, nán maan i sɔ’n ti e kpɛ i ɲin e bɔbɔ e ninnge’m be kunndɛlɛ’n su. Sanngɛ maan ‘e dun mmua fa e wun man Ɲanmiɛn maan ɔ sie e.’—Matie 6:33.
1:5, 7. Sɛ ‘ajalɛ nga e fa’n, e bu i akunndan e nian,’ naan like nga e mɛn dilɛ wafa’n yo e nin Ɲanmiɛn e afiɛn mantanlɛ’n su’n, e bu i su akunndan wie’n, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ like.
1:6, 9-11; 2:14-17. Aze blɛ su’n, Zuifu’m be mian be ɲin be di be bɔbɔ be junman naan b’a ɲan be klunklo ninnge mun. Sanngɛ be ɲanman junman sɔ mɔ be di’n i nun like fi. Kɛ mɔ be ɲin kpali Ɲanmiɛn i sua’n su ti’n, Ɲanmiɛn kusu raman be su kun. Maan e dun mmua yo ninnge nga Ɲanmiɛn klo be’n ka. Yɛ e fa e wla’n kwlaa guɛ i sulɛ’n su. Kannzɛ e le aɲanbeun ninnge kpanngban o, annzɛ sɛ e lemɛn i kpanngban o, nán maan e wla fi su kɛ, ‘kɛ sran kun ɲɛ́n i wun sa’n, ɔ fin Zoova.’—Nyanndra Mun 10:22.
2:15, 18. Zoova seli Zuifu’m be kɛ be bu be ɲrun lɔ sa’m be akunndan. I waan be ɲin m’ɔ kpali i ninnge’m be yolɛ’n su laa nun’n, nán be bu i su akunndan kun. Sanngɛ maan be akunndan’n tran Ɲanmiɛn i sua’n i uflɛ kplanlɛ’n su. E kusu, maan e bu sulɛ nga e su Ɲanmiɛn’n i su akunndan tititi.
‘NÁN KƐ Ɔ WUNMIƐN DAN’N TI YƐ A KWLA DI JUNMAN’N NIƆN, SANNGƐ MIN WAWƐ’N TI YƐ MAAN A KWLA DI Ɔ’
Kɛ Zakari bó i Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ junman dilɛ’n bo’n, ɔ seli Zuifu mun kɛ ‘be sa be sin wɔ Zoova sin.’ (Zakari 1:2, 3) I sin’n, aolia nun like mɔcuɛ nga Zakari wunnin be’n, be kle kɛ Ɲanmiɛn i sua’n i kplanlɛ’n nun’n, Zoova jin Zuifu’m be sin. (An nian kuku “Aolia nun like mɔcuɛ nga Zakari wunnin be’n” i nun) Sɛ Zuifu’m be kwla wieli Ɲanmiɛn i sua’n kplan’n, ‘nán kɛ be wue kekle ti ɔ, yɛ nán kɛ be wunmiɛn dan’n ti ɔ, sanngɛ Zoova i wawɛ’n ti ɔ.’ (Zakari 4:6) Bian nga be flɛ i Aɲɛn’n ‘yɛ ɔ́ wá kplán Zoova i sua’n niɔn.’ Kpɛkun ‘bé fá Ɲanmiɛn i ɲrun jranfuɛ kun bé súɛn i.’—Zakari 6:12, 13.
Betɛlifuɛ’m be sunmannin sran Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be sin kɛ, Zerizalɛmu i sacilɛ’n i ti nglɛmun nga be ci’n, be ko usa be i su ndɛ. Zoova seli Zakari kɛ Zerizalɛmu i sacilɛ’n i ti sunlɛ nga, kɛ bé cí nglɛmun kpɛ nnan be sunnin’n, ‘bé fɛ́ i sɔ anglo liɛ mun yó cɛn bé dí.’ (Zakari 7:2; 8:19) I sin’n, ndɛ nɲɔn nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kannin’n, be ti nvlenvle mun nin be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n be jɔlɛ dilɛ’n su ndɛ. Asa ekun’n, be kan Mɛsi’n i ndɛ, kpɛkun ndɛ sɔ’m be kle kɛ Ɲanmiɛn i nvle’n nunfuɛ’m bé wá dí alaje yɛ bé sú i kpa ekun.—Zakari 9:1; 12:1.
Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su kosan’m be su tɛlɛ:
2:5—?Ngue ti yɛ sran kun fa like sunnzunlɛ ɲanman fa sunnzun Zerizalɛmu ɔ? I sɔ’n kwla kle kɛ be su wa kplan talɛ sisi klɔ’n wun. Anzi’n seli sran ng’ɔ su sunnzun lika’n kɛ Zerizalɛmu i nun sran’m bé wá sɔ́n kpa, yɛ Zoova bɔbɔ ɔ́ sásá be.—Zakari 2:7-9.
6:11-13—?Sika ɔkwlɛ nin jɛtɛ ufue kle mɔ be fa wlali Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n Zozie i ti’n, ɔ kle kɛ ɔ ti famiɛn naan i kunngba’n ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ? Cɛcɛ, Zozie nunman Davidi i osu’n nunfuɛ ng’ɔ fata kɛ be di famiɛn’n be nun wie. Sanngɛ sika ɔkwlɛ nin jɛtɛ ufue kle mɔ be fa wlɛli i ti’n, ɔ ti Mɛsi’n i nzɔliɛ. (Ebre Mun 6:20) Ɲanmiɛn i nuan ndɛ ng’ɔ kan ‘Aɲɛn’ ndɛ’n, ɔ kpɛnnin su Zezi Klist m’ɔ ti famiɛn’n, kpɛkun i kunngba’n ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ ɲanmiɛn su lɔ’n, i lika. (Zeremi 23:5) Zozie kleli Zuifu nga be fin kanga nun bali’n be like Ɲanmiɛn sua nga be kplɛnnin i uflɛ’n nun. I kunngba’n, Zezi Klist yoli maan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, Ɲanmiɛn i sua’n i wun junman’m be dilɛ’n wieli.
8:1-23—?Blɛ benin nun yɛ ndɛ blu nga be kannin be ndɛ mma nga’m be nun’n be kpɛnnin su ɔ? Ndɛ sɔ’m be kwlaa be bo bolɛ nun’n, be se kɛ: ‘Zoova m’ɔ sie mɛn wunmuan’n waan yoo.’ Ndɛ sɔ’m be ti nda mɔ Ɲanmiɛn tɛli i nvle’n nunfuɛ’m be lika kɛ bé trán fɔundi nun ɔn. Ndɛ sɔ’m be nun wie’m be kpɛnnin su afuɛ ya kpɔlɛ nsiɛn’n nun ka naan y’a ju Zezi i blɛ su’n. Sanngɛ kɛ ɔ fin afuɛ nga be flɛ i 1919 nun lele m’ɔ́ fá jú blɛ nga e o nun yɛ’n nun’n, be nun wie’m be su kpɛn su.a
8:3—?Ngue ti yɛ be flɛli Zerizalɛmu kɛ “Nanwlɛ klɔ” ɔ? Kwlaa naan afuɛ 607 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su b’a nunnun Zerizalɛmu’n, ɔ ti ‘klɔ mɔ i su kpɛnngbɛn’m be mianmian sran’ ɔn. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be di sran’m be ndrunmun, kpɛkun nvle’n nunfuɛ’m be ɲin yiman Ɲanmiɛn. (Sofoni 3:1; Zeremi 6:13; 7:29-34) Sanngɛ kɛ nvle’n nunfuɛ’m be wa kplannin Ɲanmiɛn i sua’n i uflɛ’n, mɔ be fali be wun wlali Zoova i sulɛ nun’n, nanwlɛ dilɛ’n nin Ɲanmiɛn sulɛ kpa’n yɛ ɔ trannin Zerizalɛmu lɔ ɔ. Ɔ maan be flɛli Zerizalɛmu kɛ “nanwlɛ klɔ.”
11:7-14—?Kɛ Zakari bubuli kpɔman nɲɔn be nun’n, m’ɔ flɛli kun kɛ “Aenguɛ fɛfɛ tralɛ,” yɛ ɔ flɛli kun ekun kɛ “Anuansɛ” i bo’n yɛle benin? Zakari yoli kɛ ‘bua nga be ti dilɛ liɛ’n be kankanfuɛ’ sa. Bua sɔ’m be ti sran wɛtɛɛfuɛ nga be ɲrun dinfuɛ’m be mianmian be’n, be nzɔliɛ. Zakari i bua kankanfuɛ junman dilɛ nun’n, ɔ yoli Zezi Klist i nzɔliɛ. Ɲanmiɛn sunmannin Zezi nvle ng’ɔ nin i trali aenguɛ’n i nunfuɛ’m be sin, sanngɛ b’a sɔmɛn i nun. “Aenguɛ fɛfɛ tralɛ” i nun bulɛ’n kle kɛ Ɲanmiɛn su diman aenguɛ ng’ɔ nin Zuifu mun trali’n su kun, naan ɔ nin be su tranman fɛfɛ kun. “Anuansɛ” nun bulɛ’n kle kɛ Zidafuɛ mun nin Izraɛlifuɛ’m be aniaan tranlɛ nga Zoova i sulɛ’n ti be tran’n, ɔ́ wíe.
12:11—?Ngue yɛle “Adadrimɔn i sɛ nga be yoli i Megido kongo’n nun lɔ’n?” Zida famiɛn Zoziasi nin Ezipti famiɛn Neko be dili alɛ kun “Megido konngo’n” nun lɔ. Alɛ sɔ’n nun’n, be kunnin famiɛn Zoziasi. I “sɛ jue” nga be kpɛli be’n, be toli be lele afuɛ kpanngban kpa. (2 Be Nyoliɛ 35:25) I sɔ’n ti’n, “Adadrimɔn i sɛ” nga be kɛn i ndɛ’n, atrɛkpa’n yɛle Zoziasi i sɛ’n.
Afɔtuɛ ng’ɔ man e’n:
1:2-6; 7:11-14. Be nga kɛ Zoova tu be fɔ’n, be fa su kpɛkun be sa be sin i wun lɔ mɔ be fa be wla’n kwlaa guɛ i sulɛ’n su’n, ɔ klo be sa, yɛ i kusu sɛ i sin kɔ be wun wie. Sanngɛ be nga kɛ Zoova kan ndɛ’n, ‘be sieman be su, be yo ɲin kekle, mɔ be bu be su nun waka kpɔ’n,’ sɛ be sa mian naan be kpan flɛ i’n, ɔ tɛman be su.
4:6, 7. Ɲanmiɛn i sua’n i uflɛ kplanlɛ nun’n, like’n wie fi w’a kwlá tanndanman Zoova i wawɛ’n i ɲrun. Ɔ maan be wieli sua’n i kplan klanman. E Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, sɛ e lafi Zoova su’n, sa kwlaa nga be tɔ e su’n, é kwlá jrán be ɲrun kekle.—Matie 17:20.
4:10. Ɲanmiɛn i sua’n i kplanlɛ nun’n, Zoova niannin Zorobabɛli nin i nvle’n nunfuɛ’m be su. Ɔ maan be wieli sua’n i kplan kɛ ng’ɔ fa klekleli be’n sa. Zoova i mmla’m be su nantilɛ’n timan kekle dan manman klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n.
7:8-10; 8:16, 17. Sɛ e klo kɛ Zoova klun jɔ e wun’n, maan e yo sa’m be nuan su sɛsɛ, maan e klo e wiengu yɛ e yo e wiengu ye. Asa ekun’n, maan e di nanwlɛ e kle e wiengu.
8:9-13. Kɛ ‘e jran kekle’ junman nga Zoova fa man e’n i dilɛ nun’n, ɔ́ rá e su. Suralɛ sɔ’n yɛle kɛ é trán fɔundi nun, e klun titiman e, kpɛkun e nin Zoova e afiɛn’n mántan tititi.
12:6. Ɔ fata kɛ be nga be nian Zoova i nvle’n nunfuɛ’m be su’n, be yo ‘kɛ ijre kee mɔ sin w’a tɔ nun m’ɔ su jue’n sa.’ Yɛle kɛ be yo sran wakawakafuɛ.
13:3. Kannzɛ maan e nin sran kun e afiɛn’n mantan sɛ, sanngɛ ɔ fata kɛ klolɛ nga e klo Ɲanmiɛn nanwlɛfuɛ’n nin i anuannzɛ’n, ɔ yo dan tra klolɛ nga e klo klɔ sran’n.
13:8, 9. Be nga be jasoli Zoova wun mɔ Zoova kusu yili be ase nvle’n nun’n, be sɔnnin kpa. Sɛ be bu nvle’n nunfuɛ’m be nun nsan’n, bue nɲɔn be jasoli Zoova wun. Bue kunngba cɛ yɛ sɛ é kwlá sé’n, be fali sin yili be nun fiɛn ɔn. E blɛ nga su’n, be nga be waan be ti Klistfuɛ’m be nun’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n, mɔ Zoova yili be ase’n, be yɛ be sɔnnin ɔn. Saan be nun kaan sa yɛ be ‘flɛ Zoova,’ yɛ be yaci be wun nun maan ɔ yi be nun fiɛn ɔn. Be yɛle Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kpali be sieli be ngunmin’n. Be nin be niaan nga be su Ɲanmiɛn likawlɛ’n be yi i nglo wafa kwlaa nun kɛ be ti Zoova i Lalofuɛ. Be kɛnmɛn i be nuan nun ngbɛn.
Maan e di Ɲanmiɛn junman’n juejue su
?Wafa sɛ yɛ ndɛ nga Aze nin Zakari be kannin’n, be wla e fanngan andɛ ɔ? ?Wafa nga be ndɛ’m be wlali Zuifu’m be fanngan maan be fali be ɲin sieli i Ɲanmiɛn i sua’n i uflɛ kplanlɛ’n su’n, kɛ e bu i akunndan’n, i sɔ’n suman e bo kɛ e bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin’n juejue su, naan e uka sran mun naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ?
Zakari dun mmua seli kɛ, kɛ Mɛsi’n bá’n, ɔ́ ‘fú aflunmun kun su,’ naan bé yó i atɛ “sika jɛtɛ ablasan.” Asa ekun’n, ɔ seli kɛ bé kún i yɛ ‘bua’m bé bó sánndi.’ (Zakari 9:9; 11:12; 13:7) Wafa nga Mɛsi’n i su ndɛ nga Zakari kannin’n be kpɛnnin su’n, kɛ e bu i akunndan’n, i sɔ’n yo maan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n taka kpa. (Matie 21:1-9; 26:31, 56; 27:3-10) Ɔ yo maan Zoova i Ndɛ’n nin ninnge ng’ɔ siesieli naan y’a kwla ɲan e ti’n, be su mɔ e lafi’n, ɔ uka su dan.—Ebre Mun 4:12.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
a An nian afuɛ 1996, Zanvie 1 i Sasafuɛ Tranwlɛ’n (w-F) i bue 9-22 nun.
[Kuku, bue 19]
AOLIA NUN LIKE MƆCUƐ NGA ZAKARI WUNNIN BE’N
1:8-17: Ɔ kle kɛ saan bé wíe Ɲanmiɛn sua’n i kplan. Kpɛkun ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn ɔ́ wá rá Zerizalɛmu nin Zida nvle’n nun klɔ wie mun ekun be nunfuɛ’m be su.
2:1-4: Awa’m be kwlaa nga be kunndɛman kɛ sran’m be su Zoova’n bé núnnún. Be nzɔliɛ yɛle ‘nnɛn wɛ nnan mɔ be kejeli Zidafuɛ’m be nun mɔ maan be bo sanndili’n.’
2:5-17: Ɔ kle kɛ Zerizalɛmufuɛ’m bé trɛ́, yɛ Zoova ‘fá sin ɔ́ bó sín yía be, ɔ́ sí be wun kɛ awa sa.’ I sɔ’n kle kɛ ɔ́ yó be sasafuɛ.
3:1-10: Ɔ kle kɛ Satan i sa o Ɲanmiɛn sua’n i kplanlɛ’n i ɲrun tanndanlɛ’n nun, naan be deli Zozie m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, yɛ be saloli i sa tɛ’n.
4:1-14: Ɔ kle kɛ sa kekle’m be su kwlá tanndanman Zuifu’m be ɲrun, naan Zorobabɛli m’ɔ ti Mɛn Siefuɛ’n, ɔ́ wíe Ɲanmiɛn sua’n kplan.
5:1-4: Ɔ bo klunwifuɛ nga b’a tuman be fɔ’n be sannzan.
5:5-11: Ɔ kan klunwi’n i nunnunlɛ’n i ndɛ.
6:1-8: Ɔ kle kɛ anzi’m be nian Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be su yɛ be sasa be.
[Foto, bue 16]
?Ngue ti yɛ Aze nin Zakari be kannin Ɲanmiɛn i nuan ndɛ mun ɔn?
[Foto, bue 18]
?Wafa sɛ yɛ Zoova i nvle’n sunianfuɛ’m be ti ‘kɛ ijre kee mɔ sin w’a tɔ nun m’ɔ su jue’n sa’ ɔ?