Zoova man e like nga ɔ ju e’n cɛn kwlaa
‘Nán an sanngan amun wun angunndan. Amun Si si kɛ amun sa mian ninnge sɔ’m be wun.’—LIK 12:29, 30.
1. ?Wafa sɛ yɛ Zoova ta anunman nin nnɛn mun ɔn?
?AMUN a sie ndrofia kun annzɛ anunman uflɛ wie m’ɔ su kunndɛ wla nun like dí’n, i nzɔliɛ le? Amun kwla usa amun wun kɛ: ?Ngue cɛ yɛ anunman sɔ’n kwla ɲɛn i di ɔ? Oka’n su lɔ Ɲanmiɛn ndɛ nga Zezi kannin’n nun’n, ɔ kleli kɛ e kwla fa wafa nga Zoova ta anunman mun’n e tu e wun fɔ nun. Ɔ seli kɛ: ‘An nian anunman mɔ be tu sin’n, be guaman awie, be kpɛman awie guɛmɛn i tanngannin nun, sanngɛ amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ ta be. ?An timan kpa traman be?’ (Matie 6:26). Nanwlɛ, wafa nga Zoova yo maan ninnge kwlaa nga ɔ yili be’n, be ɲan like be di’n, ɔ ti abonuan.—Jue Mun 104:14, 21; 147:9.
2, 3. ?Kɛ Zezi seli kɛ e srɛ e cɛn kun nun aliɛ ng’ɔ ju e’n, Ɲanmiɛn ninnge’m be nun afɔtuɛ mennin yɛ i sɔ’n kwla man e ɔ?
2 Sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nga Zezi kleli nun’n, ɔ seli kɛ: ‘Man e aliɛ nga ɔ ju e andɛ’n.’ ?Sɛ Zoova ta ninnge kwlaa nga ɔ yili be’n niɔn, ɔ yo sɛ ti yɛ Zezi se kɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ man e aliɛ ng’ɔ ju e’n niɔn (Matie 6:11)? Ndɛ kpe kan sɔ’n nun’n, nanwlɛ, ɔ kwla man e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun afɔtuɛ kpanngban kpa. I klikli nun’n, ndɛ sɔ’n kpɛn e wla kɛ Zoova yɛ ɔ man e like kwlaa nga ɔ ju e’n niɔn (Jue Mun 145:15, 16). Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, annzɛ be ɲin jreiin su ninnge’m be nun’n, sran’m be kwla lua, annzɛ be kwla ta like. Sanngɛ, Ɲanmiɛn yɛ ɔ kwla yo maan ninnge sɔ’m be yo kpa ɔ (1 Korɛntfuɛ Mun 3:7). Ɲanmiɛn yɛ ɔ man e aliɛ nga e di’n, ɔ nin nzue mɔ e nɔn’n niɔn (Sa Nga Be Yoli’n 14:17). Ɔ maan, kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn mɔ e se kɛ ɔ man e cɛn kun nun ninnge mun’n, i sɔ’n kle kɛ e si be su ye. Sanngɛ, nán i sɔ’n mɔ e srɛ Ɲanmiɛn’n i ti yɛ, sɛ e le junman dilɛ’n i wun alaje’n, é trán lɛ sa ngbɛn ɔn.—Efɛzfuɛ Mun 4:28; 2 Tɛsalonikfuɛ Mun 3:10.
3 Afɔtuɛ’n i nɲɔn su nga Ɲanmiɛn srɛlɛ sɔ’n man e’n yɛle kɛ, kɛ e se Ɲanmiɛn kɛ ɔ man e ‘aliɛ ng’ɔ ju e andɛ’n,’ i sɔ’n kle kɛ, ɔ fataman kɛ e koko ainman liɛ’n i ti. I sin’n, Zezi kan guali su kɛ: ‘Nán an koko se kɛ: “?Andɛ ngue yɛ é dí ɔ? Annzɛ, ?Ngue yɛ é nɔ́n ɔn? Annzɛ, ?Ngue yɛ é klá ɔ?” Like sɔ’n kwlaa be mɔ be suman Ɲanmiɛn’n be yɛ be kunndɛ ɔ. Nán an yo sɔ, afin amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ si kɛ amun sa mian like sɔ’m be wun. An dun mmua fa amun wun man Ɲanmiɛn maan ɔ sie amun, yɛ an yo i klun sa’n, i sin ɔ́ wá fá ninnge sɔ’n kwlaa úka su man amun. I sɔ’n ti’n, nán an koko ainman liɛ’n, afin ainman bɔbɔ yɛ ɔ́ kúnndɛ i wun like ɔ.’ (Matie 6:31-34). Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ man e ‘aliɛ ng’ɔ ju e andɛ’n,’ i sɔ’n yo maan e kunndɛman like kpanngban. Sanngɛ, é ‘sú Ɲanmiɛn yɛ é ɲin yí like nga e le i’n.’—1 Timote 6:6-8.
Aliɛ ba kwlaa nun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ’n
4. ?Zezi nin Izraɛlifuɛ’m be blɛ su sa mennin yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ dilɛ’n ti cinnjin ɔn?
4 Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn mɔ e se i kɛ ɔ man e aliɛ ba kun nun aliɛ nga ɔ ju e’n, i sɔ’n kpɛn e wla ekun kɛ e di Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ’n i yalɛ. Kɛ Zezi kpɛli srɛ nun ɔ cɛli kpa mɔ awe kunnin i dan’n, Satan ko lɛkɛli i kɛ ɔ yo naan yɔbuɛ’m be kaci aliɛ. Sanngɛ, Zezi jrannin Satan i ɲrun kekle. Ɔ seli Satan kɛ: ‘Be klɛli kɛ: “Nán aliɛ kunngba yɛ ɔ man sran nguan ɔn, sanngɛ ndɛ kwlaa nga ɔ fin Ɲanmiɛn nuan fite’n, i yɛ ɔ man sran nguan ɔn.”’ (Matie 4:4). Ndɛ sɔ mɔ Zezi kannin’n, ɔ fɛli i ndɛ nga Moizi kan kleli Izraɛlifuɛ mun’n, i nun. Ɔ seli kɛ: ‘[Zoova] kannin amun ase, ɔ fali awe kleli amun nun. Kpɔkun mani mɔ amun simɛn i laa’n, ɔ fa tali amun. Amun nannan’m b’a simɛn i bɔbɔ. I waan ɔ yó sɔ naan amun a si kɛ nán aliɛ kunngba yɛ ɔ man sran nguan ɔn, naan ndɛ kwlaa nga ɔ fin Anannganman nuan fite’n yɛ ɔ man sran nguan ɔn.’ (Mmla’n 8:3). Wafa nga Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be mani mɔ be dili’n, ɔ fa tuli be fɔ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun wie. Fɔ tulɛ sɔ’n kun yɛle kɛ, ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be ‘isa nga ɔ ju be cɛn kun dilɛ’n.’ Sanngɛ sɛ mani nga be isa’n ɔ ju be tra su’n, kakaa wie’m be lo nun, ɔ saci kpɔkun ɔ bɔn sa fiaan (Ezipt Lɔ Tulɛ 16:4, 20). Sanngɛ cɛn’n i nsiɛn su’n, sɛ be isa mani’n i kpanngban’n, kɛ mɔ sɛ aliɛ cɛn su ɔ, ɔ ti wunmiɛn lolɛ cɛn ti’n, ɔ saciman (Ezipt Lɔ Tulɛ 16:5, 23, 24). Nanwlɛ, mani’n kpɛn Izraɛlifuɛ’m be wla kɛ ɔ fata kɛ be ɲin yi Zoova, naan be si kɛ nán aliɛ kunngba yɛ ɔ man nguan ɔn, naan ‘ndɛ kwlaa nga ɔ fin Zoova nuan fite’n,’ yɛ ɔ man nguan ɔn.
5. ?Wafa sɛ yɛ Zoova man e aliɛ i ninnge’m be nun ɔn?
5 I sɔ kunngba’n, ɔ fata kɛ e di Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ nga Zoova maan i Wa’n man e’n. Aliɛ sɔ’n i manlɛ’n ti’n, Zezi kpali ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ naan ɔ man i sran mɔ be lafi Ɲanmiɛn su mɔ be ti kɛ awlobo kun sa’n, be ‘aliɛ blɛ nga ɔ ti i nuan su’n i su.’ (Matie 24:45). Nanwlɛ, kannzɛ bɔbɔ sran kpa nanwlɛfuɛ’n ɔ fa Biblu’n i akua mun ɔ man e aliɛ kpanngban Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, sanngɛ ɔ wla e fanngan wie ekun kɛ e kanngan Biblu’n nun cɛn kwlakwla (Zozie 1:8; Jue Mun 1:1-3). Sɛ cɛn kwlaa e mian e ɲin e suan Zoova i su like naan e yo i klun sa’n, e kwla ɲan wunmiɛn Ɲanmiɛn ninnge’m be nun kɛ Zezi sa.—Zan 4:34.
Sa tɛ nga e yo’n, be yaci cɛlɛ
6. ?Kɛ e ko yo sa tɛ’n, ɔ ti kɛ nn y’a fa ngue like Zoova sa nun sa? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan Zoova w’a yaci e sa tɛ’n w’a cɛ e mlɔnmlɔn ɔn?
6 Sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nun’n, Zezi seli ekun kɛ: ‘Yaci sa nga e yo wɔ’n cɛ e kɛ e yaci be mɔ be yo e tɛ’n be liɛ’n cɛ be’n sa.’ (Matie 6:12; Lik 11:4). Kɛ e ko yo sa tɛ’n, ɔ ti kɛ nn y’a fa kalɛ Zoova sa nun sa. Sanngɛ, maan e tu e klun e kaci e nzuɛn’n naan e ‘sa e sin Ɲanmiɛn wun.’ Kpɔkun Zezi Klist i wun m’ɔ fa kpɔli e ti’n i su mɔ e lafi’n ti’n, sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci e wun sa cɛ e’n, ɔ́ ‘yáci cɛ́ e mlɔnmlɔn.’ Afin ɔ ti sran klofuɛ.—Sa Nga Be Yoli’n 3:19; 10:43; 1 Timote 2:5, 6.
7. ?Nguɛ ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn cɛn kwlaa kɛ ɔ yaci e sa tɛ nga e yo i’n, ɔ cɛ e’n niɔn?
7 I bue kun ekun su’n, sɛ e faman Zoova i mmla’n mɔ fiɛn kaan sa nunman nun’n i su kɛ nga ɔ nin i fata’n sa’n, i sɔ’n ti sa tɛ yolɛ. Asa ekun’n, kɛ mɔ fɔ nun yɛ be wuli e ti’n, e kwlaa e nuan’n fite tɛtɛ, yɛ e yo sa tɛ, kpɔkun e fɔn sa sunman nun, annzɛ e yoman like ng’ɔ fata kɛ e yo’n (Akunndanfuɛ’n 7:20; Rɔmfuɛ Mun 3:23; Zak 3:2; 4:17). I sɔ’n ti’n, kannzɛ bɔbɔ cɛn ba kun nun e si kɛ e yoli sa tɛ, annzɛ e siman sɔ o, cɛn kwlaa e nin Ɲanmiɛn e yalɛ kokolɛ nun’n, ɔ fata kɛ e srɛ i kɛ ɔ yaci sa tɛ nga e yoli i’n ɔ cɛ e.—Jue Mun 19:13; 40:13.
8. ?Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci sa tɛ nga e yoli i’n cɛ e’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e bɔbɔ e yo ɔ? ?Yɛ i su mmlusuɛ nga é ɲɛ́n i’n yɛle mennin?
8 Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci sa tɛ nga e yo i’n ɔ cɛ e’n, ɔ fata kɛ e bɔbɔ e dun mmua nian e wun kpa nanwlɛ su. Kpɔkun Zezi Klist i mmoja m’ɔ guɛli i ase mɔ e lafi su’n ti’n, maan e kaci e nzuɛn’n naan e di sa tɛ nga e yoli’n i nanwlɛ (1 Zan 1:7-9). I sin’n, kɛ e ko yo naan y’a kle kɛ e Ɲanmiɛn srɛlɛ’n fin e awlɛn’n nun lɔ ti’n, ɔ fata kɛ e ‘yo sa m’ɔ kle kɛ y’a kaci nzuɛn tɛ’n.’ (Sa Nga Be Yoli’n 26:20). I liɛ’n, e kwla lafi Zoova su kɛ ɔ́ yáci sa tɛ nga e yoli i’n ɔ́ cɛ́ e (Jue Mun 86:5; 103:8-14). Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, Ɲanmiɛn maan ‘é wún jɔ́ e fɔuun, e su wunman sa ti mɔ e wun jɔ e fɔuun sɔ’n i bo mlɔnmlɔn,’ kpɔkun ‘aunjuɛ sɔ’n maan e wla su boman, yɛ e angunndan su sannganman sran wunmuan mɔ e nin Zezi Klist ti’n ti.’ (Filipfuɛ Mun 4:7). Sanngɛ sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nun’n, Zezi kleli kɛ ɔ fata kɛ e yo like cinnjin kpa kun ekun naan Ɲanmiɛn w’a yaci sa tɛ nga e yoli i’n w’a cɛ e.
Sɛ y’a yaciman sa nga be yo e’n y’a cɛman’n, be su yaciman e liɛ’n kusu cɛman
9, 10. (a) ?Kɛ Zezi seli kɛ e se Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci sa nga e yoli i’n cɛ e’n, ndɛ mennin yɛ Zezi kannin fa yiyili nun ɔn? ?Yɛ ngue yɛ i sɔ’n kle ɔ? (b) ?Sunnzun ase mennin yɛ Zezi fa kleli kɛ ɔ fata kɛ e yaci sa tɛ nga e wiengu’m be yo e’n e cɛ be ɔ?
9 Like ng’ɔ fata kɛ e sie i nzɔliɛ’n yɛle kɛ, kɛ Zezi seli kɛ e se Ɲanmiɛn kɛ ɔ ‘yaci sa nga e yo i’n cɛ e kɛ e yaci be mɔ be yo e tɛ’n be liɛ’n cɛ be’n sa’n,’ ɔ yiyili sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e se sɔ’n, i nun. Ndɛ sɔ’n kunngba cɛ kusu yɛ Zezi yiyili nun ɔn. Ɔ seli kɛ: ‘Sɛ an yaci sa nga sran’m be yo amun’n cɛ be’n, amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, i kusu ɔ́ yáci amun liɛ’n cɛ́ amun. Sanngɛ sɛ an yaciman sa nga sran’m be yo amun’n cɛman be’n, amun Si kusu su yaciman amun liɛ’n cɛman amun.’ (Matie 6:14, 15). Nanwlɛ, ndɛ nga Zezi kannin’n ti weiin. Yɛle kɛ, sɛ Zoova ɔ́ yáci sa tɛ nga e yo i’n cɛ́ e’n, nn y’a dun mmua yaci e wiengu’m be liɛ nga be yo e’n y’a cɛ be.—Mark 11:25.
10 Blɛ kun ekun nun’n, Zezi fali sunnzun ase kun. Ɔ fa kleli kɛ, ɔ fata kɛ e yaci sa tɛ nga e wiengu’m be yo e’n e cɛ be naan Zoova w’a yaci sa nga e yo i’n w’a cɛ e. Sunnzun ase sɔ nun’n, ɔ kannin famiɛn kun m’ɔ yacili i junman difuɛ’n kun i su kalɛ dan kpa cɛli i klun ufue su’n, i ndɛ. Sanngɛ i sin’n, kɛ mɔ junman difuɛ sɔ’n w’a simɛn i wiengu junman difuɛ mɔ i kalɛ kaan sa o i su’n i annvuɛ ti’n, famiɛn’n trɛli i junman difuɛ’n naan b’a kle i ɲrɛnnɛn kpa. Zezi guɛ i ndɛ’n i bo se kɛ: ‘Sɛ an yaciman amun wiengu’m be sa mɔ be yo amun’n cɛman be amun klun ufue su’n, kɛ min Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ́ wá yó amun sɔ ɔ.’ (Matie 18:23-35). Sunnzun ase sɔ’n i nun afɔtuɛ’n ti weiin. Yɛle kɛ, sa tɛ nga e yo Zoova m’ɔ yaci cɛ e’n, be sɔnnin tra sa kwlaa nga e wiengu’m be yo e’n. I kpa bɔbɔ’n, cɛn kwlaa yɛ Zoova yaci sa tɛ nga e yo i’n cɛ e ɔ. I sɔ’n ti’n, sa tɛ nga cɛn kunngun e wiengu’m be yo e’n, ɔ fata kɛ e yaci e cɛ be.
11. ?Afɔtuɛ mennin yɛ akoto Pɔlu mannin m’ɔ fata kɛ e fa su naan Zoova w’a yaci sa tɛ nga e yo i’n w’a cɛ e ɔ? ?Kpɔkun, mmlusuɛ mennin yɛ i sɔ yolɛ’n ɔ man ɔn?
11 Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘An yo amun wun ye, an si amun wun aunvuɛ, sa nga amun wiengu yo amun’n, an yaci cɛ i kɛ Ɲanmiɛn kusu yaci sa nga an yoli i’n cɛli amun Klist ti’n sa.’ (Efɛzfuɛ Mun 4:32). Kɛ Klistfuɛ’m be yaci sa nga be wiengu’m be yo’n be cɛ be mɔ be kusu be yaci be liɛ’n cɛ be wie’n, be tran fɔuun nun. Pɔlu seli ekun kɛ: ‘An ti Ɲanmiɛn i sran, ɔ klo amun, yɛ ɔ fali amun. I sɔ’n ti’n, maan sran’m be yo amun annvɔ, an yo be kpa, an yo amun wun aenvuɛ, an yo wɛtɛɛfuɛ, yɛ an blu sa’m be su. An fa like sɔ mun cící amun ti. Sa nga amun wiengu yo mɔ an wun i’n, maan ɔ sɔn amun nun, sɛ sran kun yo i wiengu sa’n, maan ɔ yaci cɛ i. [Zoova, NW] yacili sa nga an yoli i’n cɛli amun, ɔ maan amun kusu, sa nga be yo amun’n, an yaci cɛ. Yɛ sa ng’ɔ ti cinnjin trɛ i ngba mɔ maan i kwlaa sɔ’n kwla yo ye’n yɛle kɛ an klo amun wiengu.’ (Kolɔsfuɛ Mun 3:12-14). I sɔ ngalɛ’n kwlaa ti yɛ Zezi seli kɛ, kɛ e srɛ Ɲanmiɛn e se i kɛ ɔ ‘yaci sa nga e yo i’n cɛ e kɛ e yaci be mɔ be yo e tɛ’n be liɛ’n cɛ be’n sa’n’ niɔn.
Ɔ sasa e Lakafuɛ’n i lika
12, 13. (a) ?Nán Zezi i srɛlɛ’n i bo’n yɛle mennin? (b) ?Wan yɛ ɔ ti Lakafuɛ’n niɔn? ?Yɛ kɛ Zezi seli kɛ maan e se Ɲanmiɛn kɛ nán ɔ yaci e lɛ naan Lakafuɛ’n ɔ laka e’n, i bo’n yɛle mennin?
12 Sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nun’n, Zezi seli ekun kɛ: ‘Nán yaci e lɛ maan Lakafuɛ’n ɔ laka e.’ (Matie 6:13). Ndɛ sɔ mɔ Zezi kannin’n, ɔ kle kɛ nán Zoova yɛ ɔ laka e ɔ. Afin i sɔnnzɔnfuɛ Zaki ɔ seli kɛ: ‘Sɛ be laka sran kun’n, nán maan ɔ se kɛ, Ɲanmiɛn yɛ ɔ lɛkɛ i ɔ. Afin be kwla lakaman Ɲanmiɛn sa fi nun, yɛ i bɔbɔ lakaman sran fi.’ (Zak 1:13). I kpa bɔbɔ’n, jue tofuɛ’n seli kɛ: ‘?Anannganman, sɛ ɔ waan á nían tɛ nga e yo’n, wan cɛ yɛ ɔ ka lɛ ɔ ɔ́ yó yé ɔ (Jue Mun 130:3)? Zoova nianman e sa tɛ kwlaa nga e yo’n, yɛ kusu, nanwlɛ, ɔ suaman e ɲrun aya kɛ e tɔ nun. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ndɛ sɔ mɔ Zezi kannin’n i bo’n yɛle mennin?
13 Sran nga m’ɔ laka e naan e yo sa tɛ naan ɔ di e kɛ nnɛn sa’n yɛle mmusu’m be si Satan m’ɔ kpɛ e gblɛ’n (Efɛzfuɛ Mun 6:11). I yɛ ɔ ti Lakafuɛ’n niɔn (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 3:5). Ɔ maan kɛ e srɛ Zoova mɔ e se i kɛ nán ɔ yaci e lɛ maan Lakafuɛ’n ɔ laka e’n, i bo’n yɛle kɛ sɛ Lakafuɛ’n laka e’n, Zoova sasa e naan e jran kekle. Maan ɔ uka e naan ‘Satan w’a ɲanman e.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 2:11). Srɛlɛ nga e srɛ’n yɛle kɛ, maan e fia ‘Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n i sin’n,’ naan y’a ɲan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun fiawlɛ nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán be nga ɔ sie be’n, i wie.—Jue Mun 91:1-3.
14. ?Sɛ Lakafuɛ’n ɔ́ kúnndɛ láka e naan e fa e wla’n kwlaa gua Zoova su’n, wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu gua e awlɛn su nzue kɛ, Zoova su yimɛn i sa e su ɔ?
14 Sɛ srɛlɛ nga e srɛ Ɲanmiɛn’n ɔ fin e klun lɔ sakpa naan e yo i nuan su sa’n, e kwla lafi su kpa kɛ Zoova su yaciman e. Akoto Pɔlu gua e awlɛn su nzue kɛ: ‘Sa ng’ɔ tɔ amun su’n, nán amun ngunmin yɛ i kwlaa sɔ’n tɔ amun su ɔ. E kwla fa e wla’n kwlaa guɛ i Ɲanmiɛn su, afin ɔ kplinman su kɛ sa ng’ɔ sɔnman amun nun’n ɔ tɔ amun su. I sɔ’n ti’n, sɛ sa tɔ amun su’n, ɔ́ yó maan ɔ́ sɔ́n amun nun yɛle kɛ ɔ́ yó sa nga mɔ maan an fíte nun’n.’—1 Korɛntfuɛ Mun 10:13.
‘De e Lakafuɛ’n i sa nun’
15. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa man e kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ de e Lakafuɛ’n i sa nun’n niɔn?
15 Lalafuɛ fluwa nga be klɛli be Glɛki aniɛn’n nun mɔ be su yɛ be niannin be kacili Biblu’n i aniɛn uflɛ nun’n, be nun’n, kɛ Zezi gúa sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ’n i bo’n, ɔ seli kɛ: ‘De e i sa nun.’a (Matie 6:13). Blɛ kasiɛn nga nun’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e ɲan fiawlɛ Satan nin i mmusu’m be ɲrun. Afin, kɛ be kannin be bo ɲanmiɛn su lɔ’n, be bali ya su. Be waan be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin be onga’n, mɔ ‘be fa Ɲanmiɛn mmla’n, ɔ nin ndɛ nanwlɛ nga Zezi yili i nglo’n su’n,’ yɛ “sran kpanngban kpa” mɔ be ti be janvuɛ’n, be nin bé kún (Sa Nglo Yilɛ 7:9; 12:9, 17). Kɛ akoto Piɛli wlá Klistfuɛ’m be su nun’n, ɔ seli kɛ: ‘An sasa amun wun, an niannian! Afin mmusu’m be si Satan m’ɔ ti amun kpɔfuɛ’n, ɔ ti kɛ asɔmɔli m’ɔ wlanwlan ɔ kpan kunndɛ nnɛn’n sa. Nán an lo amun wun mɛn i, an jran kekle Ɲanmiɛn su mɔ an lafi’n ti.’ (1 Piɛr 5:8, 9). Satan kunndɛ kɛ ɔ́ jrán e jasin fɛ’n bolɛ junman’n. I sɔ’n ti’n, ɔ sin i minniɛn mɔ yɛle Ɲanmiɛn sulɛ wafawafa mun, annzɛ aata difuɛ mun, annzɛ politikifuɛ’m be sin, yɛ ɔ wlanwlan e ɔ. Sanngɛ sɛ e jran kekle’n, Zoova dé e. Zaki m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘I sɔ’n ti, an fa amun wun man Ɲanmiɛn. Nán an lo amun wun man mmusu’m be si Satan’n, an jrán kekle yɛ ɔ́ wánndi amun.’—Zak 4:7.
16. ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka i sufuɛ nga Lakafuɛ’n kle be yalɛ’n niɔn?
16 Zoova mannin Satan i atin kɛ ɔ laka i Wa’n. Sanngɛ, kɛ Zezi fali Ɲanmiɛn Ndɛ’n fa sɛsɛli i wun m’ɔ kpaloli Satan’n, Zoova sunmannin i anzi mun maan be wa wlali Zezi fanngan (Matie 4:1-11). I sɔ kunngba’n, sɛ e srɛ Zoova naan e lafi i su kpa kɛ ɔ ti e sasafuɛ’n, ɔ́ fɛ́ i anzi mun úka e (Jue Mun 34:8; 91:9-11). Akoto Piɛli seli kɛ: ‘Ɔ maan e si kɛ e Min’n kwla de be nga be sro i mɔ sa tɔ be su’n. Yɛ ɔ si be nga be yo sa tɛ’n be siewlɛ naan jɔlɛ dilɛ cɛn’n nun w’a bu be fɔ.’—2 Piɛr 2:9.
E delɛ mlɔnmlɔn’n w’a mantan koko
17. ?Wafa sɛ yɛ sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nun’n, Zezi siesieli ninnge’m be osu’n nun ɔn?
17 Sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nun’n, Zezi sieli like’n kwlaa i osu’n nun sɛsɛsɛ. Like ng’ɔ fata kɛ ɔ dun mmua yo e cinnjin’n yɛle kɛ, maan sran’m be wun i wlɛ kɛ Zoova yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn’n niɔn. Sɛ i sɔ’n ɔ́ yó ye’n, ɔ fin Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova kɛ i Sielɛ Blɛ’n bla naan ɔ wa nunnun sran mɔ fɔ o be nun’n, be sielɛ mun, annzɛ be awa mun. I liɛ’n, e mɔ e o asiɛ’n su wa’n, é yó i klun sa’n kɛ be nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n be yo’n sa. Asa ekun’n, sɛ é ɲán anannganman nguan asiɛ’n m’ɔ́ wá káci mɛn klanman’n i su’n, ɔ fin Zoova. Kpɔkun ɔ fata kɛ sran’m be kwlaa be si kɛ Zoova yɛ ɔ fata kɛ ɔ sie be ɔ. Kɛ e ko fa ninnge’m be nun cinnjin kpa sɔ mun e ko wla e Ɲanmiɛn srɛlɛ’n nun ko wie’n, kpɔkun e cɛn kun nun aliɛ nga ɔ ju e’n, ɔ nin sa tɛ nga e yo be’n be yaci cɛlɛ’n, ɔ nin e delɛ mmusu’m be si Satan m’ɔ ti Lakafuɛ’n i sa nun’n, e kwla kan be ndɛ e gua su siɛn’n.
18, 19. ?Wafa sɛ yɛ sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ nga Zezi kleli’n ɔ́ úka e naan y’a lafiman, naan y’a fa e wla’n y’a gua Klist su “lele y’a guɛ i ti nin i bo ɔ?”
18 E delɛ mlɔnmlɔn Lakafuɛ’n ɔ nin i mɛn tɛ kain be sa nun’n w’a mantan koko kpa. Kɛ mɔ Satan si jrɛiin kɛ i ‘cɛn’n w’a sɔnman kun’ ti’n, ɔ bali sran’m be wun wa “ya su.” Yɛ sran nga ɔ fa be wun ya kpa’n yelɛ Zoova i sufuɛ kpa mun (Sa Nglo Yilɛ 12:12, 17). Kɛ Zezi kán sa nga bé wá yó ‘mɛn’n i awieliɛ’n i nzɔliɛ’n’ be ndɛ’n, ɔ seli kɛ sa wie’m bé yó. Sa sɔ’m be nun wie’m b’a dun mmua yo, yɛ wie’m be o siɛn (Matie 24:3, 29-31). Kɛ é wún kɛ sa sɔ’m be su yo’n, e si kɛ e ti ɲanlɛ’n w’a mantan koko. Afin ɔ seli kɛ: ‘Kɛ amún wún kɛ sa sɔ’m be su yo’n, an jao jran, an man amun ti’n su, kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn an su wa ɲan amun ti.’ (Lik 21:25-28).
19 Sran nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ ajalɛ sɛsɛsɛ nga Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n, ɔ ti ajalɛ kpa. Ɔ kle e ninnge nga be ti cinnjin mɔ kɛ mɛn’n kɔ́ i bue nuan’n ɔ fata kɛ e fa wla e nin Ɲanmiɛn e yalɛ kokolɛ’n nun’n. I sɔ nun’n, maan e lafi Zoova su kɛ ɔ́ mán e aliɛ sakpa, ɔ nin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ ng’ɔ ju e cɛn kwlaa tititi’n. Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ngalɛ’n sa titi’n, i sɔ’n yó maan é ‘fá e wla gúa Klist su lele guɛ i ti nin i bo kɛ i bo bolɛ nun’n sa.’—Ebre Mun 3:14; 1 Piɛr 4:7.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
a Biblu wie’m be nun kɛ Nyanmiɛn Ndɛ’n nun sa’n, Ɲanmiɛn manmanlɛ’n yɛ e Min’n fa guɛ i Ɲanmiɛn srɛlɛ ajalɛ’n i bo. Ɔ seli kɛ: ‘Afin a ti kpli, a sie like’n kwlaa, yɛ manmanlɛ’n ti ɔ liɛ tititi. Maan ɔ yo sɔ!’ Sanngɛ ndɛ mma sɔ’n su’n, fluwa kun seli kɛ: “Ɲanmiɛn manmanlɛ sɔ’n [...] ɔ nunman lalafuɛ fluwa sunman be nun.” (The Jerome Biblical Commentary)
I nun flanlɛ
• ?Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ man e ‘aliɛ ng’ɔ ju e andɛ’n,’ i bo’n yɛle mennin?
• Ɲanmiɛn srɛlɛ nga be se kɛ: ‘Yaci sa nga e yo wɔ’n cɛ e kɛ e yaci be mɔ be yo e tɛ’n be liɛ’n cɛ be’n sa’n,’ amun yiyi nun.
• ?Kɛ e se Zoova kɛ nán ɔ yaci e lɛ naan Lakafuɛ’n laka e’n, i bo’n yɛle mennin?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e se Zoova kɛ ‘ɔ de e Lakafuɛ’n i sa nun’ ɔn?