An jran kekle, nán amun tɔ Satan i aya’m be nun!

‘[Maan amun] jran mmusu’m be si Satan b’ɔ kpɛ amun gblɛ’n i nyrun.’​—EFƐ. 6:11.

?AMÚN TƐ́ SU SƐ?

?Ngue yɛ Zoova i sufuɛ kun kwla yo naan w’a tɔman aɲanbeun klolɛ aya nga Satan fa suɛ i wun’n i nun ɔn?

?Ngue yɛ Klistfuɛ kun kwla yo naan w’a tɔman be wiengu bo bla annzɛ bian kunndɛlɛ aya’n nun ɔn?

?Ngue ti yɛ amun bu i kɛ sɛ amun jran kekle naan amun a tɔman aɲanbeun klolɛ’n ɔ nin sa sukusuku yolɛ aya nun’n, ɔ ti kpa ɔ?

1, 2. (a) ?Ngue ti yɛ Satan siman Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n ɔ nin “bua’m be wie” mun’n be aunnvuɛ ɔ? (b) ?Satan i aya benin mun yɛ é wá kán be ndɛ like suanlɛ nga nun ɔn?

SATAN m’ɔ ti mmusu’m be si’n ɔ siman aunnvuɛ. Zoova i sufuɛ’m be li yɛ ɔ siman be aunnvuɛ mlɔnmlɔn ɔn. I kpa’n, ɔ fa alɛ wla Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin mɔ be te o asiɛ’n su wa’n be sin. (Ngl. 12:17) Klistfuɛ sɔ mun yɛ be dun e blɛ liɛ’n nun Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n i ɲrun ɔn. Yɛ be yi i nglo weiin kɛ Satan yɛ ɔ sie mɛn nga ɔ. Asa’n, Satan kloman “bua’m be wie” mun mɔ be uka Klist i niaan mun jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n yɛ be lafi su kɛ bé ɲán anannganman nguan’n. Satan liɛ’n, anannganman nguan’n i ɲanlɛ’n fili i sa. (Zan 10:16) I sɔ ti yɛ w’a fa ya dan’n niɔn! Maan e lafi su kɛ é kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ o, annzɛ é trán asiɛ’n su wa o, Satan kloman e. I liɛ ng’ɔ kunndɛ’n yɛle e tɛ yolɛ.​—1 Piɛ. 5:8.

² Kɛ ɔ ko yo naan Satan w’a yo i sɔ liɛ’n, ɔ sua e wun aya fanunfanun. Be nga be lafiman Ɲanmiɛn su’n, ɔ “sacili be akunndan’n.” I ti’n be sɔman jasin fɛ’n nun yɛ be kwlá wunman aya sɔ mun. Sanngɛ kusu’n, be nga be sɔ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nga e bo’n nun’n, Satan tra be nun wie mun. (2 Kor. 4:3, 4) Like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ’n kleli e wafa nga e ko yo naan y’a tɔman Satan i aya nsan be nun’n. Aya sɔ mun yɛle: (1) sran wun ndɛ tɛ kanlɛ’n, (2) srongble’n nin mianmianlɛ’n, (3) be akunndan m’ɔ bu be fɔ tratra su’n. Siɛn’n é wá kán wafa nga e kwla jran kekle Satan i aya nɲɔn ekun be ɲrun’n i ndɛ. Be yɛle aɲanbeun’n i klolɛ’n ɔ nin be konvi m’ɔ kwla sɔ be wiengu bo bian annzɛ bla kunndɛlɛ’n.

AƝANBEUN’N I KLOLƐ’N TI AYA

3, 4. ?Wafa sɛ yɛ mɛn’n nun ninnge’m be ngokɔɛ’n ti’n sran wie’m be tɔli aɲanbeun’n i kunndɛlɛ’n nun ɔn?

³ Zezi i ɲanndra kun nun’n, ɔ kannin ninnge mɔ be luali be owie’m be nun’n i ndɛ. Ɔ kleli kɛ sran kun kwla ti ndɛ’n, “sanngɛ mɛn’n nun ninnge’n i ngokoɛ’n nin anyanbeun’n i klolɛ’n ɔ tra Nyanmiɛn ndɛ’n, ɔ maan ndɛ sɔ’n yo-man kpa.” (Mat. 13:22) Nanwlɛ, aɲanbeun’n i klolɛ’n ti like kun mɔ e kpɔfuɛ Satan fa sua e wun aya wie ɔ.

⁴ Like nɲɔn be o lɛ’n, kɛ be kan bo nun’n, be tra Ɲanmiɛn ndɛ’n. Kun yɛle “mɛn’n nun ninnge’n i ngokoɛ’n.” ‘Lika nga w’a yo kekle yɛ’n’ nun’n, ninnge kpanngban be kwla man e ngokɔɛ. (2 Tim. 3:1) Kɛ mɔ be kwlaman like to kun’n, mɔ kusu nán kɛ junman yɛ be ɲɛn i’n, ninnge nga e mian be wun’n be ɲanlɛ’n kwla yo kekle. Atrɛkpa kusu’n, amun kwla bu blɛ mɔ amún yó kpɛnngbɛn’n i akunndan kpɛkun amun usa amun wun kɛ: ‘?Kɛ mɔ blɛ sɔ’n nun’n n su ɲanman wunmiɛn n diman junman’n, ń kwlá ɲán sika ń nían min wun lika?’ I sɔ sa’m be ngokɔɛ’n ti’n, sran wie’m be fali be wun wlɛli i aɲanbeun’n i kunndɛlɛ’n nun. Be buli i kɛ sɛ be le sika kpanngban’n bé kwlá ɲán like nga be miɛn i wun’n titi.

 5. ?Wafa sɛ yɛ “aɲanbeun’n i klolɛ’n” kwla laka e ɔ?

⁵ Like kun ekun nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n yɛle “anyanbeun’n i klolɛ’n.” Kɛ ɔ nin ngokɔɛ’n be kan bo nun’n, be yo maan Ɲanmiɛn ndɛ’n ɔ traman ndin. I yo, Biblu’n kan kɛ ‘be fa sika kpli be ti.’ (Aku. 7:12) Sanngɛ aɲanbeun’n i kunndɛlɛ’n mɔ be fa cici be ti’n, ɔ timan ngwlɛlɛ aeliɛ. Sran kpanngban be wunnin i kɛ, kɛ bé mían be ɲin naan b’a yo aɲanbeunfuɛ’n nn bé kló aɲanbeun’n trá laa’n. Wie’m be kacili aɲanbeun’n i kanga bɔbɔ.​—Mat. 6:24.

6, 7. (a) ?Sa benin yɛ ɔ kwla ju amun junman su lɔ m’ɔ kwla yo naan amun konvi w’a tran aɲanbeun’n i kunndɛlɛ’n su ɔ? (b) ?Sɛ be se Klistfuɛ kun kɛ ɔ ukɛ i junman dilɛ dɔ’n su’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ bu i akunndan ɔn?

⁶ Kɛ sran kun bó aɲanbeun’n i klolɛ’n bo’n, wie liɛ’n ɔ siman sɔ. Maan e fa sa nga e yiyi nun e nian. Amun junman su min’n ɔ ko to amun kpɛkun ɔ se amun kɛ: “Tie ndɛ fɛ kun! Y’a ɲan junman dan kpa kun. I sɔ’n kle kɛ anglo nga bé wá bá lɛ’n nun’n, blɛ sunman á úka dɔ nga a fa di junman’n su. Sanngɛ maan n se wɔ, akatua nga á ɲɛ́n i’n ɔ́ yó ɔ fɛ dan.” ?Sɛ be se amun sɔ’n, ngue yɛ amún yó ɔ? I yo, amun awlofuɛ’m be lika nianlɛ’n ti cinnjin, sanngɛ nɛ́n i ngunmin yɛ ɔ ti like m’ɔ fata kɛ amun yo’n niɔn. (1 Tim. 5:8) Ninnge kpanngban wie ekun o lɛ m’ɔ fata kɛ amun bu be akunndan ɔn. ?Dɔ nɲɛ yɛ ɔ fata kɛ amun fa uka nga amun di i laa’n su ɔ? ?Junman sɔ’n yó maan amún kwlá sú Zoova kpa? ?Yɛle kɛ aɲia’m be bo kɔlɛ’n nin amun nin amun awlobofuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ awlo lɔ’n ɔ́ yó pɔpɔ mán amun?

⁷ ?Kɛ amún bú ajalɛ nga amún fá’n i akunndan’n, ngue yɛ ɔ́ yó amun cinnjin ɔn? ?Sika nga amún wá ɲɛ́n i’n annzɛ amun nin Zoova i afiɛn m’ɔ fata kɛ ɔ sɛ’n niɔn? ?Sika mɔ amun klo kɛ amún ɲɛ́n i’n ti’n amun su faman Ɲanmiɛn Sielɛ’n ninnge mun siemɛn i like kwlaa ɲrun kun? ?Amun bɔbɔ nin amun awlobofuɛ mun wafa ng’ɔ fata kɛ amun nin Zoova be nanti’n, sɛ amun ɲin kpa su’n, amun wun like nga aɲanbeun’n i klolɛ’n kwla yo amun’n? ?Kɛ é sé yɛ’n, sɛ i sɔ sa su ɲan amun’n, amún yó sɛ naan amun a kwla jran kekle naan amun a tɔman aɲanbeun klolɛ aya’n nun?​—An kanngan 1 Timote 6:9, 10 nun.

 8. ?Biblu’n nun sa benin mun yɛ be kwla uka e naan y’a bu wafa nga e di e mɛn’n i akunndan ɔn?

⁸ Kɛ ɔ ko yo naan y’a tɔman aɲanbeun’n i kunndɛlɛ’n aya’n nun’n, ɔ fata kɛ cɛn kunngun e bu wafa nga e fa di e mɛn’n i akunndan e nian. Nán maan e yo kɛ Ezau mɔ i aeliɛ kleli kɛ ɔ yoli Ɲanmiɛn ninnge’m be finfin’n i sa le! (Bob. 25:34; Ebr. 12:16) Asa kusu’n, ɔ fataman kɛ e yo kɛ aɲanbeunfuɛ mɔ Zezi seli i kɛ ɔ yo i ninnge’m be atɛ, ɔ fɛ i sika’n man yalɛfuɛ mun naan ɔ su i su’n sa. W’a yoman like nga be seli i kɛ ɔ yo’n. Sanngɛ aɲanbeun ninnge m’ɔ le i ti’n, ndɛ nga Zezi kannin’n “yoli i ya, ɔ jao ɔli.” (Mat. 19:21, 22) Bian sɔ’n i aɲanbeun ninnge’m be cili i kɛ aya m’ɔ ci sran’n sa. Ɔ timɛn i ti’n nn ɔ suli Zezi mɔ e su ɲɛnmɛn i wunsu le asiɛ’n su wa’n i su. Ɔ fata kɛ e nian e wun naan Zezi Klist i sɔnnzɔnfuɛ mɔ e ti’n w’a fiman e sa.

9, 10. ?Kɛ Biblu’n fa kan’n sa’n, ninnge nga be timan Ɲanmiɛn liɛ’n wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu be ɔ?

⁹ Kɛ ɔ ko yo naan aɲanbeun ninnge’m b’a lakaman e’n, ɔ fata kɛ e fa Zezi i afɔtuɛ yɛ’n su. I waan: “Nán an koko se kɛ: ‘?Ndɛ nguɛ yɛ é dí ɔ? Annzɛ, ?Nguɛ yɛ é nɔ́n-ɔn? Annzɛ, ?Nguɛ yɛ é klá-a?’ Like sɔ’n kwlaa be bɔ be su-man Nyanmiɛn’n be yɛ be kunndɛ-ɔ. Nán an yo sɔ, afin amun Si b’ɔ o nyanmiɛn su lɔ’n si kɛ amun sa mian like sɔ’m be wun.”​—Mat. 6:31, 32; Lik 21:34, 35.

¹⁰ Sɛ e kunndɛman kɛ é tɔ́ aɲanbeun klolɛ aya’n nun’n, Agir m’ɔ ti Biblu’n i klɛfuɛ’m be nun kun’n i akunndan ng’ɔ buli’n, maan e bu wie. Ɔ seli kɛ: “Nán yaci min lɛ maan n di yalɛ, kusu nán yaci min lɛ maan n ɲan min wun. Man min like ng’ɔ ju min’n.” (Nya. 30:8, Contemporary English Version) Agir wunnin i wlɛ kɛ be fa sika kpli be ti, sanngɛ ɔ si ekun kɛ sika laka sran. Maan e si kɛ mɛn nga nun ninnge’m be ti kokolɛ’n nin aɲanbeun’n i klolɛ’n kwla yo maan e nin Zoova e afiɛn saci. Sɛ e koko ninnge’m be ti’n, e su ɲanman e ti buman like uflɛ akunndan, kpɛkun e wunmiɛn’n kpɛ́ su. Ɔ maan Ɲanmiɛn junman m’ɔ fata kɛ e di’n, i dilɛ’n su yoman e fɛ. I ti’n, maan e ta nda kɛ e su tɔman aɲanbeun’n i klolɛ’n mɔ Satan fa sua e wun aya’n i nun.​—An kanngan Ebre Mun 13:5 nun.

BE WIENGU BO BIAN ANNZƐ BLA KUNNDƐLƐ’N TI KƐ KUNMAN FIAWA WIE SA

11, 12. ?Wafa sɛ yɛ Klistfuɛ kun kwla tɔ i yi bo bla annzɛ i wun bo bian kunndɛlɛ nun i junman su lɔ ɔ?

¹¹ Sɛ koniɛn difuɛ’m be waan bé trá nnɛn dan kun’n, lika nga nnɛn’n sin lɛ titi’n, wie liɛ’n be fu lɛ kunman. Kpɛkun be fa waka kanngan ɔ nin fa be fa kata buɛ’n su. Kɛ Satan i aya kun m’ɔ fa tra sran kpanngban’n ti sɔ ɔ. Aya sɔ’n yɛle bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n. (Nya. 22:14; 23:27) Klistfuɛ kpanngban be tɔli aya sɔ’n nun. Afin like ng’ɔ kwla fa sran yi i sa sukusuku yolɛ’n nun sa blɛlɛlɛ’n, be fa be wun wlali nun. Klistfuɛ wie mɔ be o aja nun’n, be fali be wun mantannin sran wie m’ɔ timan be yi annzɛ be wun’n. I agualiɛ su’n be nin i be lali.

¹² Wie liɛ’n, junman su lɔ yɛ be nga be le bian annzɛ bla’n be nin sran uflɛ be bo be wun klolɛ bo ɔ. Bla nga be kunndɛli bian be wun bo’n, sɛ be bu be nun akpasua nɲɔn’n, be akpasua kun tra su be nin be junman’n su lɔfuɛ kun yɛ be yoli i sɔ ɔ. Yasua’m be liɛ’n, be lɔun lika kpa be nin be junman su lɔfuɛ kun yɛ be yoli i sɔ ɔ. ?Sɛ amun ti yasua’n, amun nin bla mun yɛ be di junman ɔn? ?Yɛ sɛ amun ti bla’n amun nin yasua mun yɛ be di junman ɔn? ?Sɛ ɔ ti sɔ’n, wafa sɛ yɛ amun nin be tran ɔn? ?Amun ninnge yolɛ nun’n, amun ja amun afiɛn awɛ naan b’a wun kɛ ɔ fataman kɛ like uflɛ tran amun afiɛn? An nian: Aniaan bla kun nin i wiengu junman difuɛ yasua be kwla koko yalɛ lele kpɛkun wie liɛ’n, w’a fɛ i w’a yo i janvuɛ kpa, ɔ maan ɔ kan ɔ nin i wun’n be afiɛn ndɛ kle i. Annzɛ kusu Klistfuɛ yasua kun kwla trɛ i wiengu junman difuɛ bla kun i janvuɛ, kpɛkun akunndan ng’ɔ bu i siɛn’n yɛle kɛ: “Min ndɛ liɛ nga n kan’n, ɔ yo i fɛ, yɛ ɔ sie i su min nuan bo. Asa kusu i ɲin yi min. Sɛ ɔ ti kɛ awlo lɔ’n be kwla yo min sɔ wie’n nn ɔ́ yó min fɛ kpa!” ?Amun wun kɛ Klistfuɛ sɔ’m be nin sa sukusuku yolɛ nunman mmua kun’n?

13. ?Wafa sɛ yɛ asɔnun’n nun’n aniaan wie mɔ be o aja’n nun’n be kwla tɔ be wiengu bo bian annzɛ bla kunndɛlɛ aya’n nun ɔn?

¹³ Wie liɛ’n, aniaan wie mɔ be o aja’n nun’n asɔnun’n nun yɛ be wun sran uflɛ yɛ be klo i ɔ. Maan e kan sa kun m’ɔ juli sakpa’n i ndɛ. Daniɛli nin i yi Saraa be ti titi atin bofuɛ. Daniɛli bɔbɔ se kɛ ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ siman cɛcɛ se ɔ. Junman kwlaa nga be fa mɛn i asɔnun’n nun’n, ɔ sɔ nun. Ɔ kle gbanflɛn nnun Biblu’n nun like yɛ be nun nsan be yoli be batɛmu. Sran sɔ mɔ b’a yo be batɛmu uflɛuflɛ’n be le ukalɛ awuliɛ kpa. Kɛ Daniɛli i junman ng’ɔ di be asɔnun’n nun ti’n, ɔ ɲɛnmɛn i ti’n, blɛ sunman nun’n, Sara yɛ ɔ nian be lika ɔ. Like ng’ɔ wa juli’n yɛle kɛ, kɛ gbanflɛn’m be mian fɔnvɔlɛ wun’n, Sara yɛ ɔ uka be ɔ. Kɛ Sara kusu kunndɛ kɛ be niɛn i lika’n, gbanflɛn mun yɛ be ukɛ i ɔ. I sɔ liɛ’n wa kacili aya tɛ kpa kun. Daniɛli seli kɛ: “Kɛ mɔ min yi niannin be lika anglo ko ju wie’n, w’a ɲanman wunmiɛn kun yɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n ɔ fatali kɛ be ukɛ i wie. Kusu kɛ mɔ min ɲin kpali i su wie’n, i bo’n guali tɛ kpa. Min yi’n nin gbanflɛn mɔ n kleli be Biblu’n nun like’n be nun kun lali. Sara kpɔnzɔli Ɲanmiɛn ninnge’m be nun min ɲin bo lɛ sa. Sanngɛ min sa o junman nga n di i asɔnun’n nun dan ti’n, m’an siemɛn i nzɔliɛ.” ?Ngue yɛ amún yó naan i sɔ sa tɛ’n w’a ɲanman amun ɔn?

14, 15. ?Akunndan benin yɛ ɔ kwla uka Klistfuɛ nga be o aja nun’n naan b’a tɔman bian annzɛ bla kunndɛlɛ’n nun ɔn?

¹⁴ Kɛ ɔ ko yo naan amun a tɔman be yi bo bla kunndɛlɛ annzɛ be wun bo bian kunndɛlɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ nda nga kɛ amún já’n amun tali’n, amun si i bo. Zezi seli kɛ: “Like nga Nyanmiɛn kan be bo nun’n, nán maan sran fi ti be nun.” (Matie 19:6) Nán maan amun bu i le kɛ junman nga amun di i asɔnun’n nun’n, ɔ ti cinnjin tra sran nga amun jɛli i’n i lika nianlɛ’n. Asa kusu’n, sɛ ninnge nga be timan nanndoliɛ’n be ti’n, amun yaci amun yi annzɛ amun wun be kɔ lika titi’n maan ɔ tran amun klun kɛ i sɔ’n kwla kle kɛ ndɛ o amun aja’n nun. Ɔ maan amun nun kun kwla tɔ sa tɛ yolɛ’n nun.

¹⁵ ?Sanngɛ sɛ amun ti asɔnun kpɛnngbɛn’n, amún yó Ɲanmiɛn i bua fa’m be sɛ? Akoto Piɛli klɛli i kɛ: “An nian Nyanmiɛn i bua fa b’ɔ fa be mannin amun’n be lika. Nán an yo i mianlɛ su, an yo i kɛ Nyanmiɛn klo kɛ an yo’n sa. Nán an yo i kɛ amún wá nyán like ti, sanngɛ an tu amun klun yo.” (1 Piɛ. 5:2) Ɔ fataman kɛ amun ɲin kpa asɔnunfuɛ’m be su. Kusu’n, ɔ fataman kɛ asɔnunfuɛ’m be lika nianlɛ ti’n amun ɲin kpa amun yi su. Ɔ timan su mlɔnmlɔn kɛ amun ta asɔnunfuɛ mun naan sɛ é kwlá sé’n, amun yi la awe awlo lɔ. Daniɛli mɔ e kɛnnin i ndɛ icra’n, ɔ seli kɛ: “Nán maan asɔnun’n nun junman’n ɔ yo e cinnjin lele maan e ɲin kpa e awlobofuɛ’m be lika nianlɛ’n su.”

16, 17. (a) ?Ngue yɛ Klistfuɛ nga be o aja’n nun’n be kwla yo naan b’a kle weiin kɛ be kunndɛman kɛ be nin sran uflɛ bé sán nun ɔn? (b) ?Afɔtuɛ benin yɛ fluwa Ɲanmiɛn klo e’n i ndɛ tre 11 i ndɛ kpɔlɛ 17 man Klistfuɛ nga be o aja’n nun’n niɔn?

¹⁶ Kɛ ɔ ko yo naan Klistfuɛ’m b’a kunndɛman bla be yi bo annzɛ bian be wun bo’n, be man be afɔtuɛ kpakpa kpanngban Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin Réveillez-vous ! be nun. I wie yɛle kɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n afuɛ 2006, Ɔktɔblu 1 nun’n be mannin afɔtuɛ nga: “Maan ɔ yo junman diwlɛ lɔ o, annzɛ lika uflɛ o, maan e nian e wun su naan sɛ e ti bla annzɛ yasua’n, y’a faman e wun y’a mantanman yasua annzɛ bla mun ngboko. I wie yɛle kɛ cɛn wie’n, kɛ jralɛ dɔ’n ju’n, e ka junman’n su ekun. Sɛ e ti bla naan saan e nin yasua yɛ é dí junman’n, ɔ cɛman naan angunndan tɛ bulɛ’n w’a ba. Sɛ e ti yasua kusu’n, ɔ kwla yo sɔ wie. Maan e ijɔlɛ nin e ayeliɛ’n be nun’n, e kle kɛ e buman sran uflɛ kunndɛlɛ angunndan. Kɛ mɔ e sro Ɲanmiɛn’n ti’n, nán maan e tra ndalie. Yɛ nán maan e wun siesielɛ’n yo kɛ sran m’ɔ su fɛ i wun kle’n sa. [...] Maan e fa e yi annzɛ e wun’n, ɔ nin e mma’m be foto’n ta e biolo’n su. I liɛ’n, e wla su fiman be su. Kpɔkun, be nga be wun i sɔ’n kusu’n, bé wún i wlɛ kɛ be ndɛ lo e. Nán e man sran fi i atin naan ɔ bu i kɛ ɔ nin e kwla san nun.”

¹⁷ Fluwa ‘Maan e yo sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n’ i ndɛ tre 11 i ndɛ kpɔlɛ 17 waan be nga be le bla nin bian mɔ be nin sran uflɛ be la’n, be yi i nglo weiin kɛ be buman Ɲanmiɛn i mmla nga be kan e nzuɛn’n be like fi. Andɛ’n, sran sunman be bu i kɛ be yi bo bla kunndɛlɛ’n annzɛ be wun bo bian kunndɛlɛ’n ti like kpa. Sanngɛ maan i sɔ’n i su akunndan nga sran’m be bu’n ɔ yo sɛ, ɔ fataman kɛ i sɔ’n ɲan ta e su. Nán e wla fi su kɛ i kwlaa yoli o, nán klɔ sran yɛ ɔ́ dí e jɔlɛ ɔ. “Be nga be kunndɛ bla annzɛ bian [sukusuku’n], ɔ nin be nga be kunndɛ bla be yi bo annzɛ bian be wun bo’n mun’n, Nyanmiɛn nin be lɛ i.” (Ebr. 10:31; 12:29) Sɛ amun le bla annzɛ bian’n, ɔ fata kɛ cɛn kunngun amun sran nɲɔn’n be kanngan i sɔ ndɛ’m be nun. Zoova bɔbɔ yɛ ɔ kpɛli aja’n i ba ɔ, yɛ aja’n ti like nanndoliɛ kpa. Kɛ amun sran nɲɔn’n amun sie blɛ mɔ amun koko amun aja’n i su yalɛ’n, amun kle kɛ amun bu ninnge nga Ɲanmiɛn bu be nanndoliɛ’n be nanndoliɛ wie.​—Bob. 2:21-24.

18, 19. (a) ?Be wiengu bo bla annzɛ bian kunndɛlɛ’n i bo’n gua sɛ? (b) ?Kɛ be nin sran nga be o aja’n nun’n be tran klanman’n mmlusuɛ benin yɛ be ɲɛn i ɔ?

¹⁸ Sɛ e awlɛn’n waan ɔ kɔ sran m’ɔ timan e yi annzɛ e wun’n i su’n, maan e bu i sɔ’n i bo nzuɛn’n i akunndan. (Nya. 7:22, 23; Gal. 6:7) Be nga be kunndɛ be yi bo bla annzɛ be wun bo bian’n, Zoova klun jɔman be wun yɛ be yo be bɔbɔ nin sran nga be nin i be o aja’n nun’n i abɔlɛ. (An kanngan Malasi 2:13, 14 nun.) Sanngɛ, maan amun bu alaje nga be nga be nin be yi annzɛ be wun be tran klanman’n be di’n i akunndan nian. I sɔfuɛ’m be lafi su kɛ bé kwlá ɲán anannganman nguan. Asa ekun’n, kɛ é sé yɛ’n be di aklunjuɛ yɛ be klun titiman be kaan sa.​—An kanngan Nyanndra Mun 3:1, 2 nun.

¹⁹ Jue tofuɛ’n seli kɛ: “Sran nga be klo [Nyanmiɛn] mmla’n, aunjuɛ nga be lɛ i’n ɔ ti dan. ?Nguɛ sa ti yɛ maan bé úsu-ɔ?” (Jue. 119:165) I ti’n, blɛ tɛ nga nun’n, maan amun klo ndɛ nanwlɛ’n, yɛ “an nian amun nantilɛ bɔ an fa nanti’n i su kpa. Nán an yo kɛ sran b’ɔ wun-man sa wlɛ’n sa, sanngɛ an yo ngwlɛlɛfuɛ.” (Efɛ. 5:15, 16) Satan sua Zoova i sufuɛ’m be wun aya kpanngban naan ɔ́ trá be. Sanngɛ e le ninnge kwlaa nga e kwla fa sasa e wun’n. Like kwlaa nga e ko ɲɛn i naan y’a kwla “jran” kekle’n, naan kusu y’a sasa e wun’n, naan y’a tɔman Satan i aya’m be nun le’n, Zoova fa mannin e.​—Efɛ. 6:11, 16.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Foto, bue 29]

Aɲanbeun’n i klolɛ’n kwla yo maan sran nin Zoova be afiɛn saci. Nán amun tɔ i sɔ liɛ’n nun.

[Foto, bue 32]

Sɛ an tra ndalie’n annzɛ an man sran atin kɛ ɔ nin amun yo sɔ’n, an kwla tɔ sa sukusuku yolɛ’n nun.