Nán e yaci sran’m be ye yolɛ
‘An yo sran ye.’—LIK 6:35.
1, 2. ?Ngue ti yɛ sran ye yolɛ kwla yo kekle ɔ?
SRAN ye yolɛ’n timan pɔpɔ. Afin nán cɛn ngba yɛ be nga e yo be ye’n, be yo e ye wie ɔ. Kannzɛ e mian e ɲin e uka sran mun naan be ti ‘Ɲanmiɛn mɔ be bo i dunman fɛ’n,’ ɔ nin i Wa’n be jasin fɛ’n, wie liɛ’n be sieman be su naan se kɛ bé yó e mo. (1 Tim. 1:11) Wie’m be kusu’n, ‘Klist i waka’n su m’ɔ wuli’n be bumɛn i like fi.’ (Fil. 3:18) ?Kɛ mɔ e ti Klistfuɛ’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nin i sɔfuɛ mun e tran ɔn?
2 Zezi Klist seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be ‘klo be kpɔfuɛ mun, be yo be ye.’ (Lik 6:35) É wá fá e ɲin síe afɔtuɛ sɔ’n su kpa. Asa, é wá kán sran’m be ye yolɛ’n i su ndɛ wie ekun mɔ Zezi kannin’n, be ndɛ.
“An klo amun kpɔfuɛ mun”
3. (a) An bo Zezi i ndɛ m’ɔ o Matie 5:43-45 nun’n, i kpɔlɛ. (b) ?Zezi i blɛ su Zuifu’m be Ɲanmiɛn sufuɛ kpɛnngbɛn’m be ndɛ benin yɛ ɔ wa truli ɔ?
3 Kɛ Zezi kán Ɲanmiɛn ndɛ oka’n su lɔ’n, ɔ seli sran’m be kɛ be klo be kpɔfuɛ mun naan be nga be yo be tɛtɛ mɔ be kle be yalɛ’n, be srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa. (An kanngan Matie 5:43-45 nun.) Be nga be o lɛ cɛn sɔ’n nun’n, be ti Zuifu. Ɔ maan be si Ɲanmiɛn i mmla m’ɔ se kɛ: ‘Nán amun se kɛ sran nga sa w’a yo amun sa ti amún yó i wie. Nán amun fa amun wiengu wun ndɛ be sie amun klun. Ɔ fata kɛ sran kun klo i wiengu kɛ ɔ fa klo i bɔbɔ i wun’n sa.’ (Sau. 19:18) Zezi i blɛ su Zuifu’m be Ɲanmiɛn sufuɛ kpɛnngbɛn’m be bu i kɛ, kɛ Ɲanmiɛn mmla sɔ’n se kɛ “sran nga sa” annzɛ “amun wiengu’n,” Zuifu’m be ndɛ yɛ ɔ kan ɔn. Ɲanmiɛn i liɛ ng’ɔ kan kleli Zuifu mun’n, yɛle kɛ nán be nin nvle uflɛ nunfuɛ’m be san nun. Sanngɛ Zuifu’m be bɔbɔ be wa seli kɛ be nga be timan Zuifu’m be kpɔ be naan ɔ fata kɛ be kusu be kpɔ be.
4. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yo be kpɔfuɛ mun ɔn?
4 Zezi liɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘An klo amun kpɔfuɛ mun, yɛ be nga be yo amun tɛtɛ mɔ be kle amun yalɛ’n, an srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa.’ (Mat. 5:44) Kɛ nga Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun sa’n, sɛ sran’m be yo be like tɛ’n, ɔ fata kɛ be liɛ’n be yo be kpa. Zezi i ndɛ sɔ mɔ Liki klɛli’n yɛ: ‘Ń kán klé amún mɔ an tie min ndɛ’n kɛ be nga be nin amun kun’n, an klo be, be nga be kpɔ amun’n, an yo be kpa. Be nga be wua amun amuin’n, an ra amun nuan man be, yɛ be nga be yo amun tɛtɛ’n, an srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa.’ (Lik 6:27, 28) Kɛ Klistfuɛ klikli mɔ be fali Zezi i ndɛ’n su sa’n, ‘be nga be kpɔ e’n,’ e yo like kpa e man be. ‘Be nga be wua e amuin’n, e ra be nguan.’ Yɛle kɛ e su kanman be ndɛ tɛ. Yɛ ‘be nga be yo e tɛtɛ’n,’ mɔ be kle e ɲrɛnnɛn’n, ‘e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa.’ Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn sɔ’n, ɔ kle kɛ e klo e kpɔfuɛ mun ti yɛ e srɛ kɛ be kaci be aeliɛ’n naan Zoova w’a klo be ɔ.
5, 6. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo e kpɔfuɛ mun ɔn?
5 ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo e kpɔfuɛ mun ɔn? Zezi seli kɛ sɛ e yo sɔ’n, ‘é wá yó e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i mma mun.’ (Mat. 5:45) Sɛ e fa afɔtuɛ sɔ’n su’n, é káci Ɲanmiɛn “mma mun.” Yɛle kɛ é nían Zoova m’ɔ ‘bo wia’n man be mɔ be ti tɛ’n nin be mɔ be ti kpa’n, yɛ ɔ tɔ nzue’n man nanwlɛfuɛ nin be mɔ be timan nanwlɛfuɛ’n,’ i liɛ’n su. (Mat. 5:45) Liki se i liɛ kɛ Ɲanmiɛn ‘yo be nga be siman ye’n ɔ nin klunwifuɛ’m be ye.’—Lik 6:35.
6 Zezi kleli like nga ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m ‘be klo be kpɔfuɛ mun’n.’ I waan: ‘?Sɛ an klo amun klofuɛ’m be ngunmin’n, ngue like yɛ amún ɲɛ́n i ɔ? ?Gua bo sika defuɛ mun bɔbɔ be kloman be klofuɛ mun? ?Sɛ an yo amun niaan’m be ngunmin be like’n, nn nzu like dan yɛ amun a yo ɔ? ?Be mɔ be timan Zuifu mun bɔbɔ be yoman be niaan’m be like?’ (Mat. 5:46, 47) Sɛ be nga be klo e’n be ngunmin yɛ e klo be’n, e su ɲanman “like fi” Ɲanmiɛn sa nun. Afin, gua bo sika defuɛ mɔ sran’m be yo be finfin’n be bɔbɔ’n, be klo be klofuɛ mun.—Lik 5:30; 7:34.
7. ?Ngue ti yɛ sɛ e “niaan’m be” ngunmin yɛ e yo be like’n, nn y’a yoman like dan ɔn?
7 Kɛ Zuifu’m bé yó sran like’n, be se kɛ: “Maan ɔ wun jɔ wɔ fɔuun.” (Zan 20:19) Kɛ be se sɔ’n, be kunndɛ kɛ sran sɔ’n i liɛ yo ye, yɛ i wun sanndi i. Sɛ be mɔ e bu be e “niaan’m be” ngunmin yɛ e yo be like’n, nn ‘y’a yoman like dan.’ Afin Zezi seli kɛ ‘be mɔ be timan Zuifu mun bɔbɔ’ be yo i sɔ wie.
8. ?Kɛ Zezi seli i ndɛ tiefuɛ’m be kɛ ‘be yo sran kpa’n,’ i bo’n yɛle benin?
8 Sa tɛ mɔ i nun yɛ be wuli e’n ti’n, e kwlakwla e ti sa tɛ yofuɛ. (Rɔm. 5:12) Ɔ nin i sɔ ngba’n, kɛ Zezi gúɛ i ndɛ’n bo’n, ɔ seli kɛ: ‘I sɔ’n ti, an yo sran kpa kɛ amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ ti kpa’n sa.’ (Mat. 5:48) I sɔ m’ɔ kan kleli sran mun’n, yɛle kɛ maan be klo sran’m be kpa kɛ e ‘Si m’ɔ ɲanmiɛn su lɔ’n’ sa. Ɔ fata kɛ be klo be kpɔfuɛ mun yɛ be yo be kpa. I sɔ kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ.
?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yaci sa cɛ ɔ?
9. ?Ɲanmiɛn srɛlɛ nga Zezi kleli nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla yo sran’m be ye ekun ɔn?
9 Kɛ sran yo e sa mɔ e si i aunnvuɛ e yaci cɛ i’n, yɛ be flɛ i sran ye yolɛ’n niɔn. Ɲanmiɛn srɛlɛ nga Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun i nun’n, be se kɛ: ‘Yaci sa nga e yo wɔ’n cɛ e kɛ e yaci be mɔ be yo e tɛ’n be liɛ’n cɛ be’n sa.’—Mat. 6:12.
10. ?Wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn Ɲanmiɛn i sran sa tɛ fa cɛlɛ’n niɔn?
10 Kɛ sa tɛ yofuɛ’n kaci i nzuɛn’n, Ɲanmiɛn yaci i sa tɛ’n cɛ i. Ɔ fata kɛ e sɔnnzɔn i. Akoto Pɔlu klɛli i kɛ: ‘An yo amun wun ye, an si amun wun aunnvuɛ, sa nga amun wiengu yo amun’n, an yaci cɛ i kɛ Ɲanmiɛn kusu yaci sa nga an yoli i’n cɛli amun Klist ti’n sa.’ (Efɛ. 4:32) Jue tofuɛ’n seli kɛ: ‘Anannganman klun ti ufue, ɔ si aunnvuɛ. Ɔ faman ya ndɛndɛ, i kpa liɛ’n, be flɛman. Ɔ nianman e sa tɛ’m be su yoman e sa. Fɔnlɛ nga e fɔn’n, nán i nuan like yɛ ɔ fa yi e su ɔ. Sanngɛ kpa ng’ɔ yo be mɔ be ɲin yi i’n, i dan’n ɔ ti kɛ ɲanmiɛn’n m’ɔ la nglo lɔ plaii’n ɔ fa o asiɛ’n i ti su mmuammua fuun ju’n sa. Ɔ yo maan e nin e sa tɛ mun e afiɛn’n ti nun kɛ wia afiliɛ’n nin wia atɔliɛ’n be afiɛn’n ti nun ju’n sa. Kɛ siɛ kun fa si i mma’m be aunnvuɛ ju’n yɛ Anannganman kusu fa si be mɔ be ɲin yi’n be aunnvuɛ ɔ. Afin ɔ si like ng’ɔ fa yili e’n. Ɔ o i klun, ɔ si kɛ fa yɛ ɔ fa yili e ɔ.’—Jue. 103:8-14.
11. ?Wan mun yɛ Ɲanmiɛn yaci be sa tɛ’n cɛ be ɔ?
11 Sɛ sran’m be yaci sa tɛ nga be wiengu’m be yo be’n cɛ’n, yɛ Ɲanmiɛn kusu yáci be sa tɛ liɛ’n cɛ́ be ɔ. (Mar. 11:25) Zezi flannin ndɛ sɔ’n nun kɛ: ‘Sɛ an yaci sa nga sran’m be yo amun’n cɛ be’n, amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, i kusu ɔ́ yáci amun liɛ’n cɛ́ amun. Sanngɛ sɛ an yaciman sa nga sran’m be yo amun’n cɛman be’n, amun Si kusu su yaciman amun liɛ’n cɛman amun.’ (Mat. 6:14, 15) Nanwlɛ, saan be nga be yaci sa cɛ klun ufue su’n, yɛ Ɲanmiɛn yaci be sa tɛ liɛ’n cɛ be ɔ. Sɛ e fa Pɔlu i ndɛ nga i su’n, ɔ ti sran ye yolɛ’n i wafa kun. I waan: “Zoova yacili sa nga an yoli i’n cɛli amun klun ufue su, ɔ maan amun kusu, sa nga be yo amun’n, an yaci cɛ.”—Kol. 3:13, NW.
“An yaci sran fɔ bulɛ”
12. ?Sran fɔ bulɛ’n i su afɔtuɛ benin yɛ Zezi mannin ɔn?
12 Zezi kannin sran ye yolɛ’n i wafa kun ekun i ndɛ oka’n su lɔ. Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “An yaci sran fɔ bulɛ naan b’a buman amun fɔ, afin fɔ kunngba nga an fa bu sran’n, yɛ bé wá fá bú amun ɔn, yɛ like nga an fa sunnzun sran’n, i kunngba sɔ’n yɛ bé wá fá súnnzun amun ɔn.” (Matie 7:1, 2, NW) Kpɛkun, sran ng’ɔ yaciman sa cɛman’n, Zezi fɛli i su sunnzun ase. (An kanngan Matie 7:3-5 nun.) ?Kɛ Zezi se kɛ ‘an yaci sran fɔ bulɛ’n,’ i bo’n yɛle benin?
13. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ be nga be tie Zezi i ndɛ’n be yo ɔ?
13 Ndɛ nga Zezi kannin mɔ Matie klɛli nun’n, ɔ seli kɛ: “An yaci sran fɔ bulɛ naan b’a buman amun fɔ.” (Mat. 7:1, NW) Liki liɛ’n yɛ: ‘Nán an kan sran wun ndɛ, yɛ Ɲanmiɛn su kanman amun wun ndɛ, nán an bu sran fɔ, yɛ Ɲanmiɛn su buman amun fɔ, an yaci sa nga be yo amun’n cɛ, yɛ Ɲanmiɛn kusu ɔ́ yáci amun liɛ’n cɛ́ amun ɔn.’ (Lik 6:37) Zezi i blɛ su Farizifuɛ’m be jran be bɔbɔ be mmla’m be su be bu sran’m be fɔ kekle. Ɔ maan, sɛ be nga be tie Zezi i ndɛ’n be nun wie’m be yo i sɔ’n, ɔ fata kɛ be “yaci sran fɔ bulɛ.” Maan be ‘yaci sa nga be yo be’n cɛ.’ Akoto Pɔlu mannin afɔtuɛ kunngba sɔ’n wie.—An kanngan Efɛzfuɛ Mun 4:32 nun.
14. ?Sɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yaci sa cɛ’n, i sɔ’n yó maan sran’m bé yó ngue?
14 Sɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yaci sa nga be yo be’n cɛ’n, i sɔ’n yó maan sran’m bé yáci be sa mun cɛ́ be. Zezi seli kɛ: “Fɔ kunngba nga an fa bu sran’n, yɛ bé wá fá bú amun ɔn, yɛ like nga an fa sunnzun sran’n, i kunngba sɔ’n yɛ bé wá fá súnnzun amun ɔn.” (Mat. 7:2, NW) Ɔ maan, like nga e yo sran mun’n yɛ bé yó e wie ɔ. Afin like nga sran kun lua’n, yɛ ɔ ti ɔ.—Gal. 6:7.
15. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ sran wun ndɛ kanlɛ’n ti tɛ ɔ?
15 E wunnin kɛ, sran wun ndɛ kanlɛ’n i tɛ m’ɔ ti’n ti Zezi usali kɛ: ‘?Ɔ yo sɛ yɛ a wun wla’n m’ɔ o ɔ niaan i ɲin su’n, sanngɛ a wunman janvlɛ’n m’ɔ o ɔ bɔbɔ ɲinma su’n niɔn? ?Ɔ yo sɛ yɛ a se ɔ niaan kɛ: “Jran maan n yi ɔ ɲin su wla’n,” sanngɛ janvlɛ o ɔ bɔbɔ ɔ ɲin su’n niɔn?’ (Mat. 7:3, 4) Sran ng’ɔ klo sran wun ndɛ kanlɛ’n, like kaan m’ɔ o i niaan’n i ‘ɲin’ su’n, ɔ wun i. Yɛle kɛ sran sɔ’n waan i niaan’n wunman sa wlɛ. Ɔ maan, ɔ́ kúnndɛ ‘yí i niaan’n i ɲin su wla’n.’ Kannzu gblɛfuɛ ɔ.
16. ?Ngue ti yɛ be kwla se kɛ “janvlɛ” o Farizifuɛ’m be ɲin su ɔ?
16 Zuifu’m be Ɲanmiɛn sufuɛ kpɛnngbɛn’m be junman yɛle sran wun ndɛ kanlɛ. Cɛn kun’n, bian kun mɔ Zezi tikeli i ɲinma’n seli kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ sunmannin Zezi ɔ. Kɛ ɔ seli sɔ’n, ɔ kunnin Farizifuɛ’m be ya. I ti’n be seli i kɛ: ‘?Ɔ mɔ kɛ be wuli wɔ’n, sa tɛtɛ’n yɛ ɔ ti ɔ junman’n, á wá klé e like?’ (Zan 9:30-34) Farizifuɛ’m be li yɛ be wunman Ɲanmiɛn ndɛ’n i wlɛ mlɔnmlɔn ɔn. “Janvlɛ” o be ɲin su, ɔ maan be ti aɲiansifuɛ. I sɔ’n ti’n Zezi seli kɛ: ‘Dunman klofuɛ, yi janvlɛ’n m’ɔ o ɔ ɲin su’n ka, naan w’a wun ase w’a yi ɔ niaan’n i ɲin su wla’n.’ (Mat. 7:5; Lik 6:42) Sɛ e kunndɛ kɛ é yó sran’m be ye naan e nin be é trán kpa’n, ɔ fataman kɛ e kan be wun ndɛ annzɛ e bu be fɔ. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ ti kɛ e su kunndɛ be ɲin su wla sa. Kɛ mɔ e si kɛ fɔ o e kwlaa e nun ti’n, e su buman e niaan’m be fɔ.
?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nin sran mun e tran ɔn?
17. ?Kɛ nga Matie 7:12 fa kan sa’n, wafa sɛ yɛ e nin sran mun e kwla tran ɔn?
17 Kɛ Zezi kán ndɛ oka’n su lɔ’n, ɔ seli kɛ Ɲanmiɛn tɛ i sufuɛ’m be srɛlɛ’n su kɛ siɛ kun fa yo mɛn i wa’n sa. (An kanngan Matie 7:7-12 nun.) Nán ngbɛn ti yɛ Zezi kpɛli mmla nga ɔ. I waan: “Like kwlaa nga an klo kɛ sran yo man amun’n, an yo i kunngba sɔ’n man be.” (Mat. 7:12) Saan kɛ y’a nanti mmla sɔ’n su, yɛ e kwla se kɛ e ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ sakpa ɔ.
18. ?Wafa sɛ yɛ “Mmla’n” kle kɛ ɔ fata kɛ e yo sran mun kɛ e klo kɛ be yo e’n sa ɔ?
18 Kɛ Zezi seli kɛ like nga e klo kɛ sran’m be yo man e’n yɛ ɔ fata kɛ e kusu yo man be’n, i sin’n ɔ seli kɛ: ‘I yɛ ɔ ti Moizi mmla nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ’n niɔn.’ “Moizi Mmla’n” fɛ i Bo Bolɛ fluwa’n su lele fa ju Mmla’n fluwa’n su. Kɛ e yo sran mun kɛ nga Zezi fa kannin sa’n, e kle kɛ e wun Mmla’n i bo. Fluwa sɔ’m be kan wafa nga Zoova yó naan w’a sie bla’n i osufuɛ mɔ i yɛ ɔ́ yó maan sa tɛ’n wíe’n i ndɛ. Asa ekun’n, fluwa sɔ’m be kan Mmla mɔ afuɛ nga be flɛ i 1513 nun ka naan y’a ju Zezi blɛ su’n, Zoova mannin Moizi naan ɔ fa man Izraɛlifuɛ’m be ndɛ. (Bob. 3:15) I nun ndɛ wie mun yɛle kɛ ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be yo sa ng’ɔ ti i nuan su’n, naan nán be kpa sran nun. Yɛ ɔ fata kɛ be yo yalɛfuɛ mun nin aofuɛ’m be ye.—Sau. 19:9, 10, 15, 34.
19. ?Wafa sɛ yɛ ‘Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be’ ndɛ’n kle kɛ ɔ fata kɛ e yo sran ye ɔ?
19 Kɛ Zezi seli kɛ ‘Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ’n,’ Biblu’n i bue nga i klikli nun’n be klɛli i Ebre aniɛn nun’n, yɛ ɔ bu i akunndan ɔn. Mɛsi’n i su ndɛ mɔ be kannin m’ɔ kpɛnnin su’n, ɔ o nun. Ndɛ sɔ’n kle ekun kɛ Ɲanmiɛn ra be mɔ be yo sa ng’ɔ ti i nuan su’n, ɔ nin be mɔ be nin sran tran kɛ ɔ nin i fata sa’n be su. I wie yɛle Ezai m’ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ndɛ ng’ɔ kannin’n. I afɔtuɛ m’ɔ mannin Izraɛlifuɛ mun’n yɛ. I waan: ‘Anannganman wan yoo: “Amun yo sa ng’ɔ ti i nuan su’n, amun yo sa kpa. Sran ng’ɔ fa ndɛ mɔ m’an kɛn i yɛ’n su’n, m’ɔ tra nun kekle’n, m’ɔ yoman sa tɛtɛ’n wie fi’n, i liɛ su ti ye!”’ (Eza. 56:1, 2) Nanwlɛ, Ɲanmiɛn klo kɛ i sufuɛ’m be yo sran ye.
Maan e yo sran’m be ye titi
20, 21. ?Kɛ Zezi wieli i ndɛ’n kan oka’n su lɔ’n, ɔ yoli sran’m be sɛ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu ndɛ sɔ’n i su akunndan ɔn?
20 Ndɛ nga Zezi kannin be oka’n su lɔ’n, be leman be wunsu. Be nun kpɔlɛ kaan sa yɛ y’a yiyi nun lɛ ɔ. Ɔ maan kɛ ɔ wieli ndɛ kan’n, wafa ng’ɔ yoli sran mun’n, ɔ boman e nuan. Biblu’n waan: ‘Kɛ Zezi kan ndɛ sɔ’n kleli sran mun wieli’n, fɔ sɔ’n b’ɔ tuli be’n ɔ boli be nuan, afin fɔ wafa ng’ɔ fa tu be’n nin be mmla klefuɛ’m be liɛ’n timan kun, yɛle kɛ i liɛ’n kle kɛ ɔ le sin jranfuɛ.’—Mat. 7:28, 29.
21 Nanwlɛ, Zezi Klist yili i nglo kɛ ɔ ti “Abonuan, Sa’m be siesiefuɛ.” (Eza. 9:5) Ɲanmiɛn Ndɛ ng’ɔ kɛnnin i oka’n su lɔ’n, ɔ kle e weiin kpa kɛ akunndan nga Zezi i Si’n bu’n, yɛ i kusu bu ɔ. Cɛn sɔ nun’n, Zezi kannin ndɛ uflɛ wie mun ekun. Ɔ kannin wafa nga e kwla di aklunjuɛ’n, ɔ nin kɛ ɔ ko yo naan y’a tɔman sa sukusuku’m be yolɛ nun’n, ɔ nin wafa nga e kwla yo sa’m be nuan su’n be ndɛ. Ɔ kannin like nga e kwla yo naan cɛn wie lele y’a ɲan nguan’n, ɔ nin ninnge uflɛ wie mun ekun be ndɛ. ?Ɔ maan, sɛ e kanngan Matie ndɛ tre 5 lele ndɛ tre 7 nun ekun naan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka naan e nian ndɛ sɔ’n su e nanti’n, ɔ timan kpa? Maan e bu ndɛ fɛfɛ sɔ’m be su akunndan. Maan e fa be su e nanti. I liɛ’n, é kwlá yó like nga Zoova klo i’n, yɛ é yó sran ye, kpɛkun e nin sran mun é kwlá trán klanman.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu e kpɔfuɛ mun ɔn?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yaci sa cɛ ɔ?
• ?Ngue ndɛ yɛ Zezi kɛnnin i sran’m be fɔ bulɛ’n su ɔ?
• ?Kɛ nga Matie 7:12 fa kan sa’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nin e wiengu mun e tran ɔn?
[Ndɛ kwle, bue 14]
?Amun si like nga ti yɛ Zezi seli kɛ: ‘An yaci sran fɔ bulɛ’n?’
[Foto, bue 12]
?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be nga be yo e tɛtɛ’n be kpa ɔ?
[Foto, bue 15]
?Wafa nga e kunndɛ kɛ sran’m be yo e’n, i kunngba’n yɛ e fa yo be ɔ?