NDƐ’M BE BO TULƐ LIKA
Afuɛ 1914: Biblu’n kle kɛ ɔ ti afuɛ cinnjin kpa kun
AFUƐ kɔe ablanan kwlaa naan afuɛ 1914 w’a ju’n, Biblu’n nun like suanfuɛ’m be seli kɛ, sa dandan wie’m bé jú afuɛ sɔ’n nun. ?Sa sɔ mun yɛle benin, yɛ ngue yɛ ɔ kle weiin kɛ afuɛ 1914 sɔ’n ti cinnjin kpa ɔ?
Lik 21:24 nun Zezi seli kɛ: ‘Bé fá tokofi kún be, bé trá be lomuɛn kɔ́ nvle’m be kwlaa nun, yɛ be mɔ be timan Zuifu’n, bé sáci Zerizalɛmu lele saan be blɛ liɛ’n i nuan jú.’ Zerizalɛmu klɔ’n yoli Zuifu’m be nvle’n i klɔ’m be bo bia’n. Lɔ yɛ famiɛn mɔ be ti Famiɛn Davidi i awlofuɛ’m be trannin ɔn. (Jue Mun 48:2, 3) Sanngɛ, nvlenvle’m be siefuɛ mun nin famiɛn sɔ’m be sɛman. Be trannin “Anannganman [Zoova] i famiɛn bia’n su” afin be ti Ɲanmiɛn bɔbɔ i janunfuɛ. (1 Be Nyoliɛ 29:23) I sɔ ti’n, Zerizalɛmu klɔ’n ti Zoova i famiɛn dilɛ’n i nzɔliɛ like.
?Sanngɛ wafa sɛ, yɛ blɛ benin nun yɛ ‘be mɔ be timan Zuifu’n,’ be boli Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n i sacilɛ’n, i bo ɔ? Kɛ afuɛ 607 K.N.K.a nun mɔ Babilɔnifuɛ’m be wa kwlali Zerizalɛmufuɛ mun’n, yɛ i sɔ’n boli i bo ɔ. Sran fi w’a tranman ‘Zoova i famiɛn bia’n’ su kun, kpɛkun Davidi i osu’n nunfuɛ wie w’a diman famiɛn kun. (2 Famiɛn Mun 25:1-26) ‘?Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n i sacilɛ’ sɔ’n ɔ́ ká sɔ tititi? Cɛcɛ, afin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezekiɛli i ndɛ ng’ɔ kɛnnin i Zerizalɛmu klɔ’n i famiɛn kasiɛn’n i su’n yɛ: ‘Bé dé wɔ famiɛn nzɔliɛ’n. Bé dé wɔ famiɛn kle’n. Sanngɛ saan sran nga ń kpɛ́ i kɛ ɔ nin i be ɲɛn i’n [annzɛ sran nga ɔ le atin kɛ ɔ́ fá’n], ɔ́ bá naan i sɔ sa’n w’a ju.’ (Ezekiɛl 21:31, 32) Zezi Klist yɛ ɔ ti “sran nga ɔ le atin kɛ ɔ́ fá” Davidi i famiɛn kle’n niɔn. (Lik 1:32, 33) Ɔ maan, kɛ Zezi káci Famiɛn’n, yɛ ‘Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n i sacilɛ’ sɔ’n ɔ́ wíe ɔ.
?Blɛ benin nun yɛ sa dan sɔ’n ɔ́ jú ɔ? Zezi kleli kɛ blɛ nga sielɛ’n ká be mɔ be timan Zuifu’n be sa nun’n, be kleli i nuan’n sɛsɛsɛ. Ndɛ nga ɔ o Daniɛl ndɛ tre 4 nun’n, ɔ kle e blɛ sɔ’n i nuan. Ɔ kan Babilɔni Famiɛn Nɛbikadnɛzali i laliɛ nga ɔ cɛnnin’n i ndɛ. Ɔ wunnin waka kpandangblauun kun mɔ be kpɛli i bo’n. Waka’n i bo olui’n kwlá fɛfɛman kun, afin be fali blalɛ nin aaba be cili i. Anzi kun seli kɛ: ‘Ɔ́ kɛ́ i sɔ’n nun lele afuɛ nso.’—Daniɛl 4:7-13.
Wie liɛ Biblu’n fa waka’n fa sunnzun famiɛn dilɛ. (Ezekiɛl 17:22-24; 31:2-5) Ɔ maan, waka sɔ m’ɔ ti nzɔliɛ like’n, i bo kpɛlɛ’n kle wafa nga Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n mɔ Zerizalɛmu lɔ famiɛn’m be ti i ja nunfuɛ’n, ɔ́ mlín’n. Sanngɛ, aolia nun like sɔ mɔ be wunnin i’n, ɔ kle e kɛ ‘Zerizalɛmu sacilɛ’n’ su kaman lɛ tititi, afin ɔ́ dí ‘afuɛ nso.’ Nán afuɛ jrɛiin sa ndɛ yɛ be kan ɔn. Ɔ ti blɛ kun i nzɔliɛ. ?Blɛ sɔ’n ɔ́ cɛ́ lele jú blɛ benin nun?
Sa Nglo Yilɛ 12:6, 14 kle kɛ afuɛ nsan nin sin’n, ɔ ti ‘cɛn ba akpi kun cɛn ba ya nɲɔn cɛn ba ablesiɛn (1.260).’ Ɔ maan ‘afuɛ nso’n,’ ɔ ti i sɔ liɛ’n kpɛ nɲɔn, yɛle kɛ cɛn ba 2.520. Sanngɛ, kɛ Zerizalɛmu klɔ’n tɔli i kpɔfuɛ’m be sa nun m’ɔ dili cɛn ba 2.520, be nga be timan Zuifu’n b’a yaciman Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n i ‘sacilɛ.’ Ɔ ti weiin kɛ blɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n ɔ kɛn i ndɛ’n, ɔ wali tra cɛn ba 2.520 jrɛiin sa’n. Kɛ e fa Kalɛ 14:34 nin Ezekiɛl 4:6 mɔ be kle kɛ ‘cɛn kun ɔ ti afuɛ kun’n,’ e wun i kɛ ‘afuɛ nso’n,’ ɔ́ dí afuɛ 2.520.
Afuɛ 607 K.N.K. Ɔktɔblu anglo’n nun mɔ Babilɔnifuɛ’m be kwlali Zerizalɛmu’n, mɔ Davidi i osu’n nunfuɛ fi w’a tranman famiɛn bia’n su kun’n, yɛ afuɛ 2.520 be boli be bo ɔ. Blɛ sɔ’n wieli afuɛ 1914 nun Ɔktɔblu anglo’n nun. Blɛ sɔ nun’n, ‘be mɔ be timan Zuifu’n be blɛ’n’ ɔ wieli, kpɛkun Ɲanmiɛn sieli Zezi Klist Famiɛn bia’n su ɲanmiɛn su lɔ.b—Jue Mun 2:1-6; Daniɛl 7:13, 14.
Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, i m’ɔ ti Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n, be wunnin i “balɛ’n” blɛ i su nzɔliɛ sa mun mɔ yɛle alɛ dilɛ’n nin awe m’ɔ kpɛn’n, ɔ nin asiɛ’n i kejelɛ’n, ɔ nin tukpaciɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n. (Matie 24:3-8; Lik 21:11) Sa sɔ’m be kleli weiin kɛ afuɛ 1914 ti Ɲanmiɛn i Famiɛn Dilɛ’n i takalɛ ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ nin mɛn’n tɛ kain nga ɔ o yɛ’n ‘i bue nuan kɔlɛ’n,’ be nzɔliɛ.—2 Timote 3:1-5.
a K.N.K. i bo’n yɛle Ka Naan Klistfuɛ’m be blɛ’n w’a ju, yɛ K.B i bo’n yɛle Klistfuɛ’m be Blɛ su.
b Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 607 nun K.N.K Ɔktɔblu nun’n lele afuɛ 1 nun K.N.K. Ɔktɔblu nun’n, ɔ ti afuɛ 606. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1 nun K.N.K. lele afuɛ 1914 nun’n ɔ ti afuɛ 1914. Kɛ e fa afuɛ 606 e uka afuɛ 1914 su’n, w’a yo afuɛ 2.520. Sɛ ɔ waan á sí Zerizalɛmu klɔ’n i sacilɛ afuɛ 607 nun K.N.K. i su ndɛ wie mun ekun’n, nian Étude perspicace des Écritures, mɔ Zoova i Lalofuɛ’m be yili’n i lika nga be klɛli “Chronologie” nun.