?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ ɲanmiɛn zezi dunman nun-ɔn?
ZEZI kannin Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i ndɛ kpɛ sunman. I blɛ su’n, Zifu’m be kpɛnngbɛn’m be srɛ Ɲanmiɛn “anngɔnda’m be su.” ?Ngue ti-ɔ? Be yo sɔ “naan sran’m be wun be.” Atrɛkpa’n, be kunndɛ kɛ sran’m be bu i kɛ be su Ɲanmiɛn kpa. Kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n be kan “ndɛ kpanngban.” Afin be bu i kɛ sɛ be yo sɔ’n yɛ Ɲanmiɛn tíe be srɛlɛ’n niɔn. (Matie 6:5-8) Zezi kleli kɛ i sɔ yolɛ’n timan kpa. Kpɛkun ɔ ukali be nga be awlɛn ti kpa’n naan kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n b’a wun like ng’ɔ fataman kɛ be yo’n. Sanngɛ nán like ng’ɔ fataman kɛ be yo’n i ngunmin yɛ ɔ kleli be-ɔ.
Zezi seli kɛ kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, maan e kle kɛ e kunndɛ kɛ Zoova i dunman’n yo sanwun, yɛ i Sielɛ’n i blɛ’n ju. Asa’n, maan e kle kɛ e kunndɛ kɛ be yo i klun sa’n lika kwlakwla. Ɔ seli ekun kɛ e kwla srɛ Ɲanmiɛn naan ɔ fa ninnge nga be ti e cinnjin’n man e. (Matie 6:9-13; Liki 11:2-4) Ɔ fali sunnzun ase wie mun fa kleli kɛ sɛ e kunndɛ kɛ Zoova tɛ e srɛlɛ’n su’n, ɔ fata kɛ e yo ninnge wie mun. Yɛle kɛ kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n maan e jran su kpa, e kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su yɛ e kan e wun ase. (Liki 11:5-13; 18:1-14) Zezi kannin like ng’ɔ fata kɛ e yo’n i ndɛ, sanngɛ i bɔbɔ kleli e ajalɛ wie.—Matie 14:23; Marki 1:35.
Ndɛ nga Zezi kannin’n ukɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun naan b’a si Ɲanmiɛn srɛ kpa. Sanngɛ Zezi minndɛli lele kɔnguɛ kasiɛn ka naan w’a wu’n naan w’a mɛn i sɔnnzɔnfuɛ mun Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i su afɔtuɛ cinnjin kpafuɛ’n.
“Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i su afɔtuɛ cinnjin kpafuɛ’n”
Kɔnguɛ kasiɛn ka naan Zezi w’a wu’n, ɔ fali blɛ kpanngban wlɛli i akoto’m be fanngan. Kpɛkun ɔ boli ndɛ kun su kleli be. Ɔ seli be kɛ: “Min yɛ n ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n niɔn. Sran nga w’a sinman min nun’n, ɔ kwlá kɔman Siɛ’n i wun lɔ.” I sin’n, ɔ tali be nda kun m’ɔ wlali be fanngan-ɔn. Ɔ seli kɛ: “Like kwlaa nga min dunman nun amun srɛ’n, ń yó like sɔ’n. I liɛ’n Ba’n ti’n, Siɛ’n ɲán ɲrun. Sɛ amun srɛ like kun min dunman nun’n, ń fá like sɔ’n ń mán amun.” Asa’n, kɛ ɔ́ gúɛ i ndɛ’n i bo’n ɔ seli kɛ: “Lele dɔ nga su’n, amun nin-a srɛman like fi min dunman nun. Amun srɛ, yɛ amún ɲɛ́n i. I liɛ’n, amun klun jɔ́ dan kpa.”—Zan 14:6, 13, 14; 16:24.
Ndɛ cinnjin kpa yɛ Zezi kɛnnin i lɛ-ɔ. Fluwa kun seli kɛ: “Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i su afɔtuɛ cinnjin kpafuɛ’n yɛle ngalɛ’n.” Zezi w’a seman kɛ nán be srɛ Ɲanmiɛn naan i bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ be srɛ i-ɔ. Sanngɛ like ng’ɔ fata kɛ sran’m be yo naan Ɲanmiɛn Zoova w’a tie be srɛlɛ’n yɛ ɔ su kɛn i ndɛ-ɔ.
Ɲanmiɛn tieli i sufuɛ kpa’m be srɛlɛ’n titi. (1 Samiɛli 1:9-19; Jue Mun 65:2) Sanngɛ kɛ Izraɛli kacili Ɲanmiɛn i nvle’n, sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn tie i srɛlɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ wun i wlɛ kɛ Izraɛli yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn i nvle’n niɔn. I sin’n, Salomɔn blɛ su’n sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn tie i srɛlɛ’n ɔ fata kɛ ɔ wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn i sua’n nun yɛ ɔ fata kɛ be ko yi tɛ mun-ɔn. (Mmla’n 9:29; 2 Be Ɲoliɛ 6:32, 33) Sanngɛ be su yomɛn i sɔ titi. Akoto Pɔlu klɛli i kɛ Mmla mɔ be fa mannin Izraɛlifuɛ mun’n nin tɛ nga be yi be Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ’n be ti ‘ninnge kpakpa nga bé wá bá’n, be nzɔliɛ. Be timan ninnge’m be bɔbɔ ba’n.’ (Ebre Mun 10:1, 2) Kɛ ninnge kpakpa sɔ’m bé wá bá’n, be su yɛ ɔ fata kɛ sran’m be nanti siɛn’n niɔn. (Kolɔsufuɛ Mun 2:17) Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 33 nun Klisifuɛ klikli’m be blɛ su’n, nán Moizi Mmla’n mɔ sran kun di su’n ti yɛ ɔ nin Zoova be afiɛn mantan-ɔn. Sanngɛ sran ng’ɔ kle kɛ i ɲin yi Zezi’n yɛ ɔ nin Zoova be afiɛn kwla mantan-ɔn. Afin i yɛ Mmla’n kɛnnin i ndɛ kɛ ɔ́ bá’n niɔn.—Zan 15:14-16; Galasifuɛ Mun 3:24, 25.
Dunman kun “m’ɔ tra dunman kwlaa’n”
Zezi kleli kɛ ɔ ti janvuɛ kpa kun naan sɛ e sin i lika’n Ɲanmiɛn tíe e srɛlɛ’n kpɛkun ɔ́ tɛ́ su. I lɛ nun’n, ɔ kleli e like nga e kwla yo naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova’n. ?Ngue ti yɛ Zezi dunman nun yɛ ɔ fata kɛ e srɛ naan Ɲanmiɛn w’a tɛ su-ɔ?
Kɛ mɔ fɔ e kwlakwla nun’n ti’n, e kwlá yoman like fi annzɛ e kwlá yiman e bɔbɔ e ti tɛ naan y’a yo sanwun e Ɲanmiɛn Zoova ɲrun. (Rɔmunfuɛ Mun 3:20, 24; Ebre Mun 1:3, 4) Sanngɛ Zezi fɛli i nguan mɔ fɔ nunman nun’n ɔ kpɔli klɔ sran’m be ti naan be nin Ɲanmiɛn be afiɛn sɛ ekun. (Rɔmunfuɛ Mun 5:12, 18, 19) Ɔ maan be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé yó sanwun Zoova ɲrun’n, naan kɛ bé kán ndɛ klé i-ɔ be ‘klun w’a titiman’ be’n be kwla yo. Sanngɛ sɛ be lafi tɛ nga Zezi yili’n su naan be srɛ Ɲanmiɛn Zezi dunman nun’n yɛ i sɔ liɛ’n kwla yo ye-ɔ.—Efɛzifuɛ Mun 3:11, 12.
Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn Zezi dunman nun’n, e kle kɛ e lafi ninnge cinnjin ng’ɔ yo be naan Ɲanmiɛn i klun sa’n w’a kpɛn su’n be su. Ninnge sɔ’m be nun nsan yɛ: (1) Ɔ ti “Ɲanmiɛn i Bua Ba.” Yɛ tɛ ng’ɔ yili’n i su yɛ Ɲanmiɛn jran naan w’a yaci e wun sa’n w’a cɛ e-ɔ. (2) Zoova cɛnnin i yɛ siɛn’n ɔ ti “Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan.” I sɔ’n ti’n, ɔ́ yó maan é ɲán tɛ ng’ɔ yili’n i su ye. (3) I yɛ ɔ ti “atin’n” niɔn. Ɔ maan i kunngba yɛ e kwla sin i lika naan y’a srɛ Ɲanmiɛn-ɔn.—Zan 1:29; 14:6; Ebre Mun 4:14, 15.
Kɛ e srɛ Ɲanmiɛn Zezi dunman nun’n, i sɔ’n kle kɛ e bu Zezi i sran. I sɔ’n ti su, afin Zoova kunndɛ kɛ ‘Zezi dunman’n ti’n, sran’m be kwlaa be koto, naan ɔ fite be kwlaa be nuan kɛ Zezi Klisi ti be Min naan e Si Ɲanmiɛn ɲan ɲrun.’ (Filipufuɛ Mun 2:10, 11) Ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ kɛ e srɛ Ɲanmiɛn Zezi dunman nun’n, Zoova ɲan ɲrun. Afin i yɛ ɔ fɛli i Wa’n mannin e-ɔ.—Zan 3:16.
Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, maan ndɛ nga é kán’n ɔ fin e “awlɛn’n nun,” nán maan ɔ yo ndɛ kanlɛ sa ngbɛn.
Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun junman cinnjin nga Zezi di’n i wlɛ’n, Biblu’n kɛn i dunman wie mun nin i tɔnndɔnlɛ dunman wie’m be ndɛ. Like nga Zezi yo mannin e’n ɔ nin ng’ɔ su yo i dɔ nga su’n, ɔ nin ng’ɔ́ wá yó mán e e ɲrun lɔ’n, dunman sɔ’m be uka e naan y’a wun be wlɛ kpa. (Nian kuku nga be flɛ i kɛ “Jesus’ Vital Role”.) Asa’n, Ɲanmiɛn fali “dunman m’ɔ tra dunman kwlaa’n” mannin Zezi.a Yɛ ɔ fali kwlalɛ’n kwlaa mɛnnin i naan ɔ sie ninnge nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n nin asiɛ’n su wa’n.—Filipufuɛ Mun 2:9; Matie 28:18.
Ɔ fataman kɛ ɔ yo ndɛ kanlɛ sa ngbɛn
Sɛ e kunndɛ kɛ Zoova tie e srɛlɛ’n, ɔ fata kɛ e srɛ i Zezi dunman nun. (Zan 14:13, 14) Sanngɛ ndɛ kɛ “Zezi dunman nun’n,” nán maan ɔ yo ndɛ kanlɛ sa ngbɛn. ?Ngue ti-ɔ?
Maan e fa sunnzun ase kun. Wienun-ɔn, junman su kpɛn kun w’a klɛ e lɛtri kun. I ndɛ’n i atabo’n nun’n ɔ se kɛ “ń yó ɔ like.” ?Sanngɛ kɛ amun niɛn i sa’n like yolɛ sɔ’n fin i awlɛn’n nun annzɛ kɛ mɔ titi’n kɛ bé klɛ́ fluwa’n be guɛ i bo sɔ’n i ti yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ? Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn mɔ e gua e ndɛ’n i bo kɛ Zezi dunman’n nun’n, ɔ fataman kɛ ɔ yo ndɛ kanlɛ sa ngbɛn. Biblu’n se kɛ maan e ‘srɛ Ɲanmiɛn titi.’ Sanngɛ ɔ fata kɛ ndɛ nga é kán’n fin e awlɛn’n nun.—1 Tesalonikifuɛ Mun 5:17; Jue Mun 119:145.
?É yó sɛ naan ndɛ kɛ “Zezi dunman nun’n,” w’a yoman ndɛ kanlɛ sa ngbɛn? Maan e bu nzuɛn kpa nga Zezi yili be nglo’n be su akunndan. Asa’n, maan e bu like nga Zoova yo mannin e’n ɔ nin ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó mán e’n be su akunndan wie. Kpɛkun kɛ é srɛ́ Zoova’n maan e lɛ i ase, e mɛnmɛn i afin ɔ mɛnnin i Wa’n junman cinnjin kun. Sɛ e yo sɔ’n, é láfi ndɛ yɛ mɔ Zezi kannin’n su kpa. Ɔ seli kɛ: “Like kwlaa nga amun srɛ Siɛ’n, ɔ́ fá mán amun min dunman nun.”—Zan 16:23.
a Fluwa kun (Expository Dictionary of New Testament Words) seli kɛ Glɛki nun ndɛ mma nga be kacili i kɛ “dunman’n” be kwla fa kan “junman kwlaa nga sran nga dunman sɔ’n wo i su’n ɔ di’n, annzɛ kwlalɛ ng’ɔ le i’n, annzɛ i nzuɛn’n, annzɛ ɲrun ng’ɔ le i’n, annzɛ kusu like ng’ɔ kwlɛ i yo’n be ndɛ.”