NDƐ TRE 6
Etiɛnin “mɔ Ɲanmiɛn i klun jɔ i wun kpa’n, m’ɔ tinnin i’n”
Wafa nga Etiɛnin kannin ndɛ yakpa su kleli Sanedrɛn’n ɔ man e afɔtuɛ kpanngban
Ɔ taka Sa Nga Be Yoli’n 6:8–8:3 su
1-3. (1) ?Sa kekle benin yɛ ɔ tɔli Etiɛnin su-ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ yoli-ɔ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su-ɔ?
JƆLƐ DIFUƐ ableso-nin-kun (71) be o sua ba dan kun nun. Atrɛkpa’n sua ba sɔ’n wo Ɲanmiɛn sua m’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n i wun koko lɛ. Yɛ b’a kpɛ b’a sin b’a yia Etiɛnin. I jɔlɛ dilɛ ti yɛ be o lɛ-ɔ. Nanwlɛ, jɔlɛ difuɛ sɔ’m be le kwlalɛ dan yɛ be yo sro kpa. Be nun sunman be buman Zezi i sɔnnzɔnfuɛ sɔ’n i like fi. I kpa bɔbɔ’n, Kaifu m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan’n yɛ ɔ yiali be-ɔ. Bian sɔ’n yɛ le kun’n, ɔ dunnin jɔlɛ difuɛ dandan nga be buli Zezi i fɔ mɔ be kunnin i’n be ɲrun mmua-ɔ. ?I sɔ’n ti’n, srɛ kún Etiɛnin?
2 Blɛ sɔ’n nun’n, Etiɛnin i ɲrun’n kacili. Yɛ wafa nga i ɲrun’n kacili sɔ’n, ɔ ti abonuan. Kɛ jɔlɛ difuɛ’m be niɛnnin i ɲrun’n, be wunnin kɛ i ɲrun’n w’a kaci “kɛ anzi ɲrun sa.” (Yol. 6:15) Ɲanmiɛn Zoova i nuan ndɛ’n yɛ anzi’m be kan-ɔn. I sɔ’n ti yɛ srɛ kunman be mɔ be ti diin’n, mɔ be wun jɔ be fɔun’n niɔn. Kɛ Etiɛnin kusu i wun yo i sɔ wie-ɔ. Jɔlɛ difuɛ mɔ be kpɔ i tɛtɛ kpa bɔbɔ’n be sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ. ?Sanngɛ ngue ti yɛ maan sa kɛ ngalɛ’n sa nun’n, ɔ kwla trannin diin sɔ-ɔ?
3 Klisifuɛ’m be kwla ɲan kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n i su ye dan andɛ. Asa ekun’n, ɔ fata kɛ e wun sa nga ti yɛ sa kekle kɛ ngalɛ’n sa’n tɔli Etiɛnin su’n i wlɛ. ?Wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa kwlaa naan sa sɔ’n w’a ju-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla niɛn i ajalɛ’n su-ɔ?
“Be wlawlali sran mun” (Yol. 6:8-15)
4, 5. (1) ?Wafa sɛ yɛ Etiɛnin ukali aniaan mun asɔnun’n nun-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Ɲanmiɛn i klun jɔli Etiɛnin wun naan ɔ tinnin i-ɔ?
4 E dun mmua e wunnin kɛ Etiɛnin ti sran kun m’ɔ ukali Klisifuɛ’m be kpa asɔnun mɔ b’a tɛkɛ i uflɛuflɛ’n nun-ɔn. Fluwa nga i ndɛ tre ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n, e wunnin kɛ ɔ o sran nso mɔ be ti wun ase kanfuɛ mɔ be sɔli junman cinnjin nga akoto’m be fa wlali be sa nun’n nun’n, be nun wie. Kɛ e bu ninnge kpanngban nga Ɲanmiɛn maan Etiɛnin si be yo’n be akunndan’n, e wun kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ sakpa. Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 6 i ndɛ mma 8 nun’n, be klɛli i kɛ ɔ yo “abonuan sa kpanngban” kɛ nga akoto wie’m be fa yoli’n sa. Asa ekun’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ ‘Ɲanmiɛn klun jɔ i wun kpa’ yɛ ‘Ɲanmiɛn tinnin i.’ ?Wafa sɛ?
5 Glɛki nun ndɛ mma nga be kacili i kɛ “Ɲanmiɛn i klun jɔ i wun kpa’n,” be kwla kaci i wie kɛ “aklunye.” I sɔ’n kle kɛ Etiɛnin ti sran kpa, i klun ti ufue yɛ sran’m be klo i sa. Etiɛnin si ijɔ kpa liɛ su. Wafa ng’ɔ kan ndɛ’n, ɔ yo maan i ndɛ tiefuɛ’m be wun kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n ti nanwlɛ naan like ng’ɔ kle be’n, be bɔbɔ be kwla ɲan su ye. Asa ekun’n, Ɲanmiɛn tinnin i. Afin ɔ lo i wun man Zoova wawɛ’n naan ɔ kle i atin. Etiɛnin si like kpanngban yo. Sanngɛ ɔ fɛmɛn i sɔ liɛ’n fa tumɛn i wun. Ɔ kleli kɛ Zoova yɛ ɔ fata kɛ be mɛnmɛn i-ɔ. Asa ekun’n, ɔ kleli kɛ i ndɛ tiefuɛ’m be ndɛ lo i. I kwlaa sɔ’n ti’n, be nga be tɛnndɛn i ɲrun’n be sro i.
6-8. (1) ?Sa nɲɔn benin yɛ Etiɛnin i kpɔfuɛ’m be waan ɔ yoli-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ be se sɔ-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ Etiɛnin i su ndɛ’n kwla uka Klisifuɛ mun andɛ-ɔ?
6 Sran wie’m be bali naan be nin Etiɛnin bé wá sí akplowa. Sanngɛ “sran sɔ’m b’a kwlá jrɛnmɛn i ɲrun. Afin ndɛ ng’ɔ kan’n, ɔ kle kɛ ɔ si ngwlɛlɛ kpa naan Ɲanmiɛn wawɛ’n wo i su.”a I ya m’ɔ yo be’n ti’n, be ko wunnin sran wie’m be wun “nvialiɛ nun” naan be tɔn Klisi i sɔnnzɔnfuɛ sɔ’n i suɛn. Asa ekun’n, “be wlawlali sran mun” nin kpɛnngbɛn mun, ɔ nin mmla klɛfuɛ mun. Ɔ maan be trali Etiɛnin be ɔli Sanedrɛn’n i ja su. (Yol. 6:9-12) I kpɔfuɛ’m be waan ɔ yoli sa nɲɔn. Yɛle kɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn nin Moizi be wun ndɛ tɛtɛ. ?Wafa sɛ?
7 Be nga be tɔnnin Etiɛnin i suɛn’n be waan ɔ kannin Ɲanmiɛn i ndɛ tɛtɛ. Yɛle kɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn i sua m’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n i ndɛ tɛtɛ. (Yol. 6:13) Asa ekun’n, be waan ɔ kannin Moizi i ndɛ tɛtɛ. Yɛle kɛ ɔ kannin Moizi Mmla’n i ndɛ tɛtɛ naan ɔ su kaci mmla nga Moizi fa mannin be’n. Nanwlɛ, nán ndɛ kaan yɛ be mannin su lɛ-ɔ. Afin Blɛ sɔ’n nun’n, Zifu’m be bu Ɲanmiɛn sua’n i like dan tra like kwlaa. Yɛ Moizi Mmla’n nin be nannan’m be nzuɛn nga be fa ukali Moizi Mmla’n su’n, ɔ ti be cinnjin tra like kwlaa. Sɛ e waan é kpɛ́ i kpe’n, ndɛ nga be su kan’n yɛle kɛ Etiɛnin ti sran tɛ dan naan kunlɛ cɛ yɛ ɔ fata kɛ be kun i-ɔ.
8 Be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be su Ɲanmiɛn’n, be junman nga be di’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ajalɛ kɛ ngalɛ’n sa mun yɛ be fa yɛ be kle Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛ’m be yalɛ-ɔ. Andɛ ekun’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be su Ɲanmiɛn’n, be nun wie’m be wlawla awa i janunfuɛ mun naan be kle e yalɛ. ?Sɛ be tɔn e suɛn annzɛ be bua e su ato’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Etiɛnin i su ndɛ’n kwla uka e kpa.
“Ɔ kannin Ɲanmiɛn m’ɔ le ɲrun dan’n i ndɛ juejue su” (Yol. 7:1-53)
9, 10. ?Ndɛ nga Etiɛnin kɛnnin i Sanedrɛn’n i ɲrun’n, i su ndɛ benin yɛ sran wie’m be kan-ɔn? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?
9 Kɛ nga e fa wunnin i’n sa’n, kɛ Etiɛnin tíe i su ato nga sran’m bé búa’n, ɔ jin lɛ diin, i ɲrun’n kacili kɛ anzi ɲrun sa. Kaifu usɛli i kɛ: “?Ɔ yoli sɔ sakpa?” (Yol. 7:1) I lɛ nun’n, Etiɛnin kwla ijɔ siɛn’n. Yɛ ɔ ijɔli kusu.
10 Sran wie’m be se kɛ Etiɛnin ijɔli lele naan w’a kwlá tɛman suɛn nga be tɔnnin i’n su nanwlɛ su sa. Sanngɛ maan e wun i wlɛ kɛ, kɛ be se kɛ be yiyi jasin fɛ’n nun kle sran mun’n, Etiɛnin kle e ajalɛ kpa. (1 Piɛ. 3:15) Nán maan e wla fi su kɛ be tɔnnin i suɛn kɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn i ndɛ tɛtɛ, yɛle kɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn sua’n i ndɛ tɛtɛ. Asa ekun’n, be waan ɔ kannin Moizi i ndɛ tɛtɛ, yɛle kɛ ɔ kannin Moizi Mmla’n i ndɛ tɛtɛ. Ɔ maan sa nga be juli Izraɛli nvle’n su blɛ fanunfanun nsan be nun’n, yɛ ɔ boli be su-ɔ. Yɛ ɔ ju wie’n, ɔ tin ndɛ cinnjin wie’m be su. Maan e fa e ɲin e sie i blɛ fanunfanun sɔ’m be su kunngunngun.
11, 12. (1) ?Wafa sɛ yɛ Etiɛnin fali Abraamun i su ndɛ’n ukali i ndɛ tiefuɛ mun-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ Zozɛfu i su ndɛ nga Etiɛnin boli su’n, ɔ nin i fata-ɔ?
11 Izraɛlifuɛ’m be nannan’m be blɛ su’n. (Yol. 7:1-16) Kɛ Etiɛnin bó i ndɛ’n i bo’n, ɔ kannin Abraamun i ndɛ. Bian sɔ’n, Zifu’m be ɲin yi i kpa, afin ɔ lafili Ɲanmiɛn su dan. Kɛ mɔ be nuan sɛ ndɛ sɔ’n su’n, i ti yɛ ɔ fa boli i ndɛ’n i kanlɛ bo-ɔ. Ɔ seli kɛ Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ le ɲrun dan’n, ɔ dun mmua yili i wun nglo kleli Abraamun Mezopotamin lɔ. (Yol. 7:2) Bian sɔ’n yoli aofuɛ mɛn nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán Izraɛlifuɛ mun’n i nun. Blɛ sɔ’n nun’n, Abraamun siman like nga be flɛ i kɛ Ɲanmiɛn sua’n, ɔ nin Moizi Mmla’n. ?Ɔ maan ngue ti yɛ maan be waan sɛ ninnge nɲɔn sɔ’m be nunman lɛ’n, sran kun nin Ɲanmiɛn be kwlá nantiman klanman-ɔn?
12 Etiɛnin i ndɛ tiefuɛ’m be bu Zozɛfu m’ɔ ti Abraamun i osu’n nunfuɛ’n i sran kpa. Ɔ maan ɔ fali bian sɔ’n i su ndɛ’n fa kpɛnnin be wla. Ɔ seli kɛ bian kpa sɔ’n i bɔbɔ i niaan mɔ be ti Izraɛli akpasua’m be si mun’n, be yoli i tɛtɛ, kpɛkun be yoli i atɛ kɛ kanga sa, kusu nn bian sɔ’n i lika yɛ Ɲanmiɛn sinnin naan w’a de Izraɛli naan awe’n w’a kunmɛn i-ɔ. Atrɛkpa’n, Etiɛnin wunnin kɛ sa ng’ɔ juli Zozɛfu su’n, ɔ nin Zezi Klisi liɛ’n ti kun. Sanngɛ w’a boman i sɔ liɛ’n su, kɛ ɔ ko yo naan b’a sie be su b’a tie i ndɛ’n lele b’a guɛ i bo’n ti.
13. ?Wafa sɛ yɛ Moizi i su ndɛ nga Etiɛnin kannin’n, ɔ kle kɛ suɛn yɛ sran’m be tɔn i-ɔ? ?Yɛ ndɛ cinnjin benin yɛ ɔ fali be ɲin sieli su-ɔ?
13 Moizi blɛ su’n. (Yol. 7:17-43) Etiɛnin kannin Moizi i ndɛ cɛli kpa. I lɛ nun ekun’n, ɔ yoli akunndanfuɛ. Afin be nga be o Sanedrɛn’n nun’n, be nun sunman be ti Sadisefuɛ. Sɛ w’a yoman kɛ fluwa nga Moizi klɛli be’n be sa’n, sran sɔ’m be lafiman Biblu’n nun fluwa onga’m be nun ndɛ’n su. Nán maan e wla fi su kɛ be tɔnnin Etiɛnin i suɛn kɛ ɔ kannin Moizi i ndɛ tɛtɛ. Sanngɛ ndɛ nga Etiɛnin kannin fa tɛli be su’n, ɔ kle kɛ i ɲin yi Moizi naan ɔ bu Mmla’n i like dan. (Yol. 7:38) Ɔ kleli ekun kɛ Moizi i niaan bɔbɔ ng’ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ dé be’n, be yili i blo. I nun m’ɔ le afuɛ ablanan’n (40), be yili i blo. Kɛ afuɛ ablanan (40) tra su ekun sinnin’n, be yoli ɲin kekle i su lelele.b Be waan ɔ leman atin yoman be su kpɛn. I lɛ nun’n, Etiɛnin fali be ɲin sieli i ndɛ cinnjin kun su. Yɛle kɛ Zoova i nvle’n nunfuɛ’m be yi be ng’ɔ sie be kɛ be dun be ɲrun mmua’n be blo.
14. ?Kɛ Moizi boli Ɲanmiɛn sua’n i ndɛ’n su’n, ndɛ bɔbɔ ba nga i waan ɔ́ kán’n, yɛle benin?
14 Etiɛnin kpɛnnin i ndɛ tiefuɛ’m be wla kɛ Moizi kɛnnin i laa kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ kun kɛ i bɔbɔ sa’n, wá jáso su Izraɛli nvle’n nun. ?Sanngɛ wan-ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ bé sɔ́ i nun-ɔn? Etiɛnin i ndɛ’n i atabo’n nun yɛ ɔ́ wá tɛ́ kosan sɔ’m be su-ɔ. Sanngɛ ɔ kannin ndɛ cinnjin kun ekun. Yɛle kɛ Moizi wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn kwla fa lika kwlaa yo i liɛ klonglo. I wie yɛle kɛ i nun mɔ susrɛ kun yrá mɔ Zoova kán ndɛ klé i’n, Zoova fali lɛ lika’n yoli i liɛ klonglo. ?Ɔ maan ngue ti yɛ sua kunngba cɛ kɛ Ɲanmiɛn sua ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n sa’n, i nun ngunmin yɛ be kwla su Zoova-ɔ? Maan e yiyi ndɛ sɔ’n nun.
15, 16. (1) ?Ngue ti yɛ Tannin sua’n i su ndɛ nga Etiɛnin kannin’n ti cinnjin-ɔn? (2) ?Ɲanmiɛn sua nga Salomɔn kplannin’n i su ndɛ benin yɛ Etiɛnin kannin-ɔn?
15 Tannin sua’n nin Ɲanmiɛn sua’n. (Yol. 7:44-50) Etiɛnin kpɛnnin jɔlɛ difuɛ’m be wla kɛ kwlaa naan b’a kplan Ɲanmiɛn sua ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n, Ɲanmiɛn seli Moizi kɛ ɔ kplan tannin sua kun. Tannin sua sɔ’n, kɛ bé tú ajalɛ’n, be kwla fa kɔ yɛ i nun yɛ be su Ɲanmiɛn-ɔn. ?Wan yɛ ɔ kwla se kɛ tannin sua mɔ i nun yɛ Moizi bɔbɔ suli Ɲanmiɛn’n, ɔ leman ɲrun kɛ Ɲanmiɛn sua’n sa-ɔ?
16 Kɛ ɔ cɛli kan mɔ Salomɔn kplannin Ɲanmiɛn sua ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n, Ɲanmiɛn maan ɔ kannin ndɛ cinnjin kun i srɛlɛ’n nun. Kɛ nga Etiɛnin fa kannin’n sa’n, i waan: “Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n, ɔ tranman sua mɔ klɔ sran kplan’n i nun.” (Yol. 7:48; 2 Ɲol. 6:18) Zoova kwla fa sua kun di junman naan i klun sa’n kpɛn su. Sanngɛ sɛ sua bɔbɔ nunman lɛ’n, ɔ kwla yo maan i klun sa’n kpɛn su. ?Ɔ maan ngue ti yɛ i sufuɛ’m be bu i kɛ sua mɔ klɔ sran’m be kplannin’n i ngunmin nun yɛ ɔ fata kɛ be su i naan i klun w’a jɔ su-ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan Etiɛnin w’a guɛ i ndɛ’n i bo klanman’n, ɔ boli ndɛ kun m’ɔ o Ezai fluwa’n nun’n su. Be klɛli i kɛ: “Ɲanmiɛn su’n ti min famiɛn bia, yɛ asiɛ’n ti min ja takatakawlɛ. ?Sua wafa onin yɛ amún kplán mán min-ɔn? ?Annzɛ lika onin nun yɛ ń trán ń ló wunmiɛn-ɔn? ?Nán min sa’n yɛ ɔ yoli ninnge kwlaa sɔ mun-ɔn?”—Yol. 7:49, 50; Eza. 66:1, 2.
17. (1) ?Wafa sɛ yɛ ndɛ nga Etiɛnin kannin’n yi akunndan nga i ndɛ tiefuɛ’m be bu’n i nglo-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ w’a yoman sa tɛ-ɔ?
17 Kɛ e bu ndɛ nga Etiɛnin kan kleli Sanedrɛn’n i akunndan’n, e wun i wlɛ kɛ ɔ yili akunndan nga i kpɔfuɛ’m be bu’n i nglo weiin. Asa ekun’n, ɔ kleli kɛ Zoova i like yolɛ yoman ya, naan kɛ ɔ ko yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n, ɔ kwla kaci ajalɛ ng’ɔ fa be’n. Ɔ kleli ekun kɛ be nannan’m be nzuɛn’n annzɛ like uflɛ fi kwlá yoman naan Zoova i klun sa’n w’a kpɛnman su. Etiɛnin i ndɛ tiefuɛ’m be klo Ɲanmiɛn sua klanman nga be kplɛnnin i Zerizalɛmun lɔ’n i dan ngboko. Yɛ be klo be nannan’m be nzuɛn mɔ be fa sɛnngɛnnin i Moizi Mmla’n nun’n i dan wie. Sanngɛ be wunman sa nga ti yɛ Zoova mannin Mmla sɔ’n, ɔ nin sa nga ti yɛ be kplannin Ɲanmiɛn sua’n be wlɛ. I lɛ nun’n, ɔ ti kɛ Etiɛnin su man kosan kun su sa. Yɛle kɛ: ?Sɛ sran kun i ɲin yi Zoova’n, i sɔ’n kleman kɛ ɔ bu Mmla’n nin Ɲanmiɛn sua’n be like dan? Ndɛ nga Etiɛnin kannin’n kle kɛ w’a yoman sa tɛ. Afin i ɲin yili Zoova kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa.
18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla mian e ɲin e nian Etiɛnin i ajalɛ’n su-ɔ?
18 ?Ngue like yɛ ndɛ nga Etiɛnin kannin’n ɔ kle e-ɔ? Yɛle kɛ ɔ si Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kpa liɛ su. E kusu maan e bo e ɲin ase e suan Ɲanmiɛn ndɛ’n i nun like titi, kɛ ɔ ko yo naan y’a “si ndɛ nanwlɛ’n i nun yiyi kpa’n” ti. (2 Tim. 2:15) Wafa nga e kwla nian Etiɛnin i ajalɛ’n su ekun’n, yɛle kɛ maan e kan ndɛ’n amanniɛn su e kle e wiengu mun, nán maan e lo be ngasi. Etiɛnin i ndɛ tiefuɛ’m be kpɔ i tɛtɛ kpa, be kwla yo i like yaya. Sanngɛ ndɛ nga be kwlaa be nuan sɛ su m’ɔ ti sran sɔ’m be cinnjin’n, i su yɛ ɔ fali be ɲin sieli-ɔ, kɛ ɔ ko yo naan ɔ nin be b’a koko yalɛ b’a cɛ kan’n ti. Asa ekun’n, ɔ kan ndɛ kleli be aɲinyiɛ su. I kpa bɔbɔ’n, ɔ flɛli kpɛnngbɛn mun kɛ i “si mun.” (Yol. 7:2) E kusu kɛ é kán ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n é klé sran mun’n, maan ‘e yo i wɛtɛɛ su, yɛ e yo i amanniɛn su.’—1 Piɛ. 3:15.
19. ?Wafa sɛ yɛ Etiɛnin kleli Sanedrɛn’n i nunfuɛ’m be kɛ Zoova bu be fɔ-ɔ?
19 Sanngɛ nán maan e se kɛ sɛ e kan ndɛ nanwlɛ m’ɔ o Biblu’n nun’n e kle be’n, i sɔ’n ló be ngasi ti’n, e su kan kleman be. Asa kusu’n, nán e kpɛ jɔlɛ nga Zoova wá dí sran mun’n i wun naan ɔ yo be su nun fɛ. I lɛ nun’n, Etiɛnin kle e ajalɛ kpa. Atrɛkpa’n, ɔ si jrɛiin kɛ ndɛ kwlaa ng’ɔ́ kán klé Sanedrɛn’n i nunfuɛ mun lɛ’n, ɔ seman be sa fi. Sanngɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n fanngan nun’n, kɛ ɔ́ gúɛ i ndɛ’n i bo’n, ɔ kannin ndɛ’n yakpa su kleli be. Ɔ kleli be weiin kɛ be ti kɛ be nannan nga be yili Zozɛfu, nin Moizi, nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be blo’n sa. (Yol. 7:51-53) Be kunnin Mesi’n, kusu nn Moizi nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be kɛnnin i balɛ’n i ndɛ. I lɛ nun’n, be fɔnnin Moizi Mmla’n i tɛtɛ kpa.
“E Min Zezi, ń fá min nguan’n ń wlá ɔ sa nun.” (Yol. 7:54–8:3)
“Kɛ be tili ndɛ sɔ mun’n, be fali ya dan kpa. I sɔ’n ti’n, be waan bé yó i like yaya.”—Sa Nga Be Yoli’n 7:54
20, 21. ?Kɛ Sanedrɛn’n i nunfuɛ’m be tili Etiɛnin i ndɛ’n, ngue yɛ be yoli-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova wlɛli i fanngan-ɔn?
20 Kɛ mɔ jɔlɛ difuɛ’m be wunnin kɛ be kwlá siman ndɛ nga Etiɛnin kannin’n i akplowa’n ti’n, be fali ya dan kpa. Be tran-ɔn, ɔ tranman. Ɔ maan be kunndɛli kɛ bé kún Etiɛnin. Bian kpa sɔ’n si kɛ sran sɔ’m be su simɛn i aunnvɔɛ kaan sa, kɛ nga b’a fa siman i Min Zezi i aunnvɔɛ’n sa.
21 Sa ng’ɔ su wa ju Etiɛnin su’n ti’n, ɔ fata kɛ ɔ yo yakpafuɛ. Yɛ sa kun mɔ Zoova wá yí i nglo klé i’n, ɔ́ wá úkɛ i naan w’a yo yakpafuɛ sakpa. Etiɛnin wunnin Zoova i aɲrunɲan’n, kpɛkun ɔ wunnin kɛ Zezi ti Zoova i fama su lɛ. Kɛ Etiɛnin yíyí sa sɔ’n nun’n, be fali be sa’n tannintanninnin be su’n. ?Ngue ti yɛ be yoli sɔ-ɔ? Afin koko nun wa’n, Zezi seli jɔlɛ difuɛ kunngba sɔ’m be kɛ i yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn, naan ɔ cɛ kan’n, ɔ́ kɔ́ kó trán i Si i sa fama su. (Mar. 14:62) Sa nga Etiɛnin wunnin i’n ɔ kle kɛ Zezi i ndɛ’n ti nanwlɛ, naan Sanedrɛn’n kpɛli Zezi i bo waka naan ɔ kunnin i abɔlɛ kunlɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be kwlaa be ko fɔli Etiɛnin su, kpɛkun be yoli maan be finfinnin i yɔbuɛ be kunnin i.c
22, 23. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Etiɛnin i wie’n yoli kɛ i Min’n i liɛ’n sa-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ andɛ Klisifuɛ’m be kwla fa be wla guɛ i Zoova su kɛ Etiɛnin liɛ’n sa-ɔ?
22 Wafa nga Etiɛnin wuli’n yoli kɛ i Min’n i liɛ’n sa cɛ. Yɛle kɛ i wla guali ase, ɔ fɛli i wla’n guɛli i Zoova su yɛ ɔ yacili i kpɔfuɛ’m be wun sa’n cɛli be. Ɔ seli kɛ: “E Min Zezi, ń fá min nguan’n ń wlá ɔ sa nun.” Atrɛkpa’n, kɛ m’ɔ te wun sran Wa’n m’ɔ ti Zoova i wun lɛ’n, i ti yɛ ɔ kannin sɔ-ɔ. Etiɛnin si ndɛ kun mɔ Zezi kannin m’ɔ gua e awlɛn su nzue-ɔ. Zezi seli kɛ: “Min yɛ n cɛn sran-ɔn. Yɛ min yɛ n man sran nguan-ɔn.” (Zan 11:25) I agualiɛ su’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn trele. Ɔ kpannin kekle kpa seli kɛ: “Zoova, yaci sa tɛ nga cɛ be.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ ɔ kali nun-ɔn.—Yol. 7:59, 60.
23 Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, Klisi i sɔnnzɔnfuɛ nga Ɲanmiɛn su mɔ be lafi’n ti’n, be kunnin be’n, Etiɛnin yɛ ɔ ti be nun klikli’n niɔn. (Nian kuku nga be flɛ i kɛ “Etiɛnin kannin Zezi i ndɛ ti yɛ be kunnin i-ɔ” i nun.) Sanngɛ nɛ́n i kunngba su yɛ i sɔ liɛ’n kali-ɔ. Andɛ nin andɛ’n, Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie’m be nunfuɛ mun, annzɛ politikifuɛ mun, annzɛ sran uflɛ wie’m be kun Zoova i sufuɛ nanwlɛfuɛ mun. Sanngɛ sa sunman ti’n, e wla kwla gua ase kɛ Etiɛnin liɛ’n sa. Afin Zezi su di famiɛn, yɛ tinmin dan nga i Si fa mɛnnin i’n, ɔ su fa di junman. Ɔ maan like fi kwlá yoman naan w’a cɛnmɛn i sɔnnzɔnfuɛ nanwlɛfuɛ mun.—Zan 5:28, 29.
24. ?Kɛ bé kún Etiɛnin’n, ngue yɛ Sɔlu yoli-ɔ? ?Yɛ ta benin yɛ Etiɛnin i wie’n ɲɛnnin i sran wie’m be su-ɔ?
24 Kɛ sa kwlaa sɔ’n jú’n, nn gbanflɛn kun mɔ be flɛ i kɛ Sɔlu’n ɔ jin lɛ, i ɲin ta nun. Kɛ bé kún Etiɛnin’n ɔ yoli i fɛ. I kpa bɔbɔ’n, i yɛ ɔ niannin be nga be finfinnin Etiɛnin i yɔbuɛ’n be tralɛ’m be su-ɔ. I sin’n, i yɛ ɔ dunnin be nga be kleli Klisifuɛ’m be yalɛ tɛtɛ kpa’n, be ɲrun mmua-ɔ. Sanngɛ Etiɛnin i wie’n ɲannin ta sran sunman be su. I wie yɛle kɛ i ajalɛ’n wlali Klisifuɛ’m be fanngan kɛ be kusu be jran kekle naan be su Ɲanmiɛn lele guɛ i ti nin i bo. Asa ekun’n, Sɔlu mɔ kasiɛn su’n be wa flɛli i kɛ Pɔlu’n i ayeliɛ’n yoli i nsisɔ. (Yol. 22:20) Ɔ ukali sran mun yɛ be kunnin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ sɔ’n niɔn. Sanngɛ i sin’n, ɔ wa wunnin i wlɛ kɛ i bɔbɔ ‘kannin Ɲanmiɛn i wun ndɛ tɛ, ɔ kleli i sufuɛ’m be yalɛ yɛ ɔ tuli i wun.’ (1 Tim. 1:13) I sɔ’n kle weiin kɛ Pɔlu i wla w’a fiman Etiɛnin su, yɛ i wla w’a fiman ndɛ ng’ɔ kɛnnin i cɛn sɔ’n nun’n su le. I kpa bɔbɔ’n, kɛ ɔ́ kán Ɲanmiɛn ndɛ’n, annzɛ ɔ́ klɛ́ Ɲanmiɛn ndɛ’n, ɔ boli ndɛ nga Etiɛnin kannin be’n be nun wie’m be su. (Yol. 7:48; 17:24; Ebr. 9:24) Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ niannin Etiɛnin mɔ ‘Ɲanmiɛn i klun jɔli i wun kpa m’ɔ tinnin i’n’ i ajalɛ klanman ng’ɔ kleli’n su. Etiɛnin kleli kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa yɛ ɔ ti yakpafuɛ. ?Yɛ e li, é yó sɔ wie?
a Etiɛnin i kpɔfuɛ sɔ’m be o “sran akpasua nga be flɛ be Alajefuɛ mun’n” be nun wie. Atrɛkpa’n, be nga Rɔmunfuɛ’m be trali be laa ɔli mɔ i sin’n be yacili be nun’n, be nun wie mun-ɔn. Annzɛ kusu kanga nga be ɲannin be ti mɔ i sin’n be wa suli Ɲanmiɛn kɛ Zifu mun sa’n, be nun wie mun-ɔn. Sran sɔ’m be nun wie’m be fin Silisi. Lɔ yɛ Sɔlu m’ɔ fin Tasi’n ɔ fin-ɔn. Sɛ Sɔlu sɔ’n wo Silisifuɛ nga b’a kwlá jranman Etiɛnin i ɲrun’n be nun annzɛ ɔ nunman be nun wie’n, Biblu’n kɛnmɛn i sɔ liɛ’n i ndɛ.
b Etiɛnin kannin wafa nga be tali Moizi Ezipti lɔ’n, nin kɛ ng’ɔ́ jáso lɔ’n afuɛ ng’ɔ le i’n, ɔ nin blɛ ng’ɔ dili i Madian lɔ’n, ɔ nin sa wie mun ekun be ndɛ. Sɛ w’a yoman kɛ ndɛ nga Etiɛnin kannin’n nun sa’n, e wunman ndɛ sɔ mun Biblu’n i lika uflɛ fi nun.