Asɔnun’n i nunfuɛ’m “be dili fɔundi dan”

 1, 2. ?Ngue yɛ Sɔlu ɔli i yolɛ Damasi lɔ-ɔ?

SRAN wie mɔ be su tu ajalɛ’n, b’a mantan Damasi klɔ’n i koko. B’a gugu kɛ bé yó sa tɛ kun. Be kpɔ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun. Ɔ maan be kunndɛ kɛ bé trá be be awlo’m be nun, bé cí be, bé gúa be ɲin ase, kpɛkun bé fá be kɔ́ Sanedrɛn’n i ja su naan be ko kle be ɲrɛnnɛn.

² Be flɛ sran ng’ɔ dun sran sɔ’m be ɲrun’n kɛ Sɔlu, yɛ i sa trannin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Etiɛnin i kunlɛ’n nun wie.a Koko nun wa’n, kɛ sran’m bé kún Etiɛnin’n, nn Sɔlu jin lɛ. Ɔ niannin be, kpɛkun i klun jɔli sa nga be yoli’n su. (Yol. 7:57–8:1) I sin’n, ɔ kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o Zerizalɛmun lɔ’n be yalɛ. Kpɛkun ɔ ɔli klɔ uflɛ wie’m be su naan ɔ́ kó kúnndɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o lɔ’n naan ɔ́ klé be yalɛ. Ɔ kunndɛ kpa kɛ ɔ́ núnnún Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ sɔ m’ɔ bu i kɛ ɔ ti tɛ’n, mɔ be flɛ i “Atin’n,” i mlɔnmlɔn.—Yol. 9:1, 2; nian kuku nga be flɛ i kɛ “Kwlalɛ nga Sɔlu le i Damasi lɔ’n” i nun.

 3, 4. (1) ?Sa benin yɛ ɔ juli Sɔlu su-ɔ? (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá fá e ɲin é síe be su-ɔ?

³ Kɛ bé kɔ́’n, like kun kpajali Sɔlu su piaaa. I wiengu’m be wunnin kɛ like kun kpajali, sanngɛ srɛ dan m’ɔ kunnin be’n ti’n, b’a wunman ndɛ kun b’a kanman. Sɔlu i ɲinma sili, kpɛkun ɔ finnin ase. Ɔ wunman ase, sanngɛ ɔ tili sran kun i nɛn ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ seli i kɛ: “?Sɔlu, Sɔlu, ngue ti yɛ a kle min yalɛ-ɔ?” I nuan boli i wun, ɔ maan ɔ usali kɛ: “?Nannan, wan yɛle wɔ?” Ndɛ nga sran’n kannin’n, ɔ wluwluli i wun dan. Ɔ seli kɛ: “N bɔbɔ min Zezi-ɔ. Min yɛ a kle min yalɛ’n niɔn.”—Yol. 9:3-5; 22:9.

⁴ ?Ngue yɛ ndɛ klikli nga Zezi kan kleli Sɔlu’n ɔ kle e-ɔ? ?Sɛ e fa e ɲin e sie i sa ng’ɔ juli ka naan Sɔlu w’a kaci Klisifuɛ’n su’n, i su ye benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ? Kɛ Sɔlu kacili Klisifuɛ’n, i sin’n, lika’n wa tɔli fɔuun. ?Ngue yɛ like nga asɔnun’n i nunfuɛ’m be yoli i blɛ sɔ’n nun’n, ɔ kle e-ɔ?

 5, 6. ?Ngue yɛ ndɛ nga Zezi kan kleli Sɔlu’n kle e-ɔ?

⁵ ?Kɛ Zezi tanndannin Sɔlu i ɲrun Damasi atin’n su lɔ’n, Zezi w’a usaman kɛ: “?Ngue ti yɛ a kle min sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ-ɔ?” Sanngɛ kɛ nga e fa wunnin i’n sa’n, ɔ usali kɛ: “?Ngue ti yɛ a kle min yalɛ-ɔ?” (Yol. 9:4) I sɔ’n kle kɛ, kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be wun be ɲrun’n ɔ ti kɛ Zezi bɔbɔ yɛ ɔ su wun i ɲrun sa.—Mat. 25:34-40, 45.

⁶ Sɛ Klisi i su mɔ a lafi’n ti’n, be kle ɔ ɲrɛnnɛn’n, a kwla lafi su kɛ Zoova nin Zezi be si sa sɔ’n nun. (Mat. 10:22, 28-31) Atrɛkpa’n, Zoova su yiman sa sɔ m’ɔ o ɔ su’n. Sanngɛ nán maan ɔ wla fi su kɛ i nun mɔ Sɔlu súan be nga be su kun Etiɛnin’n be bo’n, ɔ nin kɛ ɔ́ trá Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun kɔ́ Zerizalɛmun’n, Zezi i ɲin tɛ i. (Yol. 8:3) Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n, Zezi w’a yoman naan Sɔlu w’a yaci i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ klelɛ. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, Zoova sinnin Klisi i lika mannin Etiɛnin nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ onga’m be wunmiɛn naan b’a kwla su Ɲanmiɛn lele b’a guɛ i ti nin i bo.

 7. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ a yo naan w’a kwla jran yalɛ klelɛ’n i ɲrun kekle-ɔ?

⁷ Ɔ kusu sɛ be kle ɔ yalɛ’n a kwla jran kekle wie. I sɔ’n ti’n yo ninnge yɛ mun’n: (1) Fua kpa kɛ kannzɛ sa’n ti sɛ ti sɛ’n a su kpɔciman Zoova. (2) Se Zoova kɛ ɔ uka wɔ. (Fip. 4:6, 7) (3) Yaci klunngbɔ tulɛ’n Zoova sa nun. (Rɔm. 12:17-21) (4) Lafi su kɛ Zoova mán ɔ wunmiɛn naan w’a kwla jran kekle lele naan sɛ i blɛ’n ju’n i bɔbɔ w’a yi sa ng’ɔ kle ɔ yalɛ’n.—Fip. 4:12, 13.

 8, 9. ?Kɛ Zezi mannin Ananiasi i junman’n, atrɛkpa’n wafa sɛ yɛ i wun yoli i-ɔ?

⁸ Kɛ Sɔlu usali kɛ: ‘Nannan, wan yɛle wɔ’n,’ Zezi tɛli i su kɛ: “Jaso naan kɔ klɔ’n nun lɔ, yɛ bé klé wɔ like ng’ɔ fata kɛ a yo’n.” (Yol. 9:6) Kɛ mɔ Sɔlu wunman ase’n ti’n, be fɛ i be ɔli Damasi lɔ. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ cili nglɛmun yɛ ɔ srɛli Ɲanmiɛn cɛn nsan. Blɛ sɔ’n nun kusu’n, Zezi kannin Sɔlu i ndɛ kleli i sɔnnzɔnfuɛ kun m’ɔ o klɔ sɔ’n su lɛ’n. Be flɛ i kɛ Ananiasi. “Zifu kwlaa” nga be o Damasi lɔ’n “be bo i dunman kpa.”—Yol. 22:12.

⁹ Maan e bu wafa nga Ananiasi i wun yoli i’n i akunndan kan e nian. Asɔnun’n i su kpɛn’n, yɛle kɛ Zezi Klisi mɔ w’a cɛn’n, ɔ nin i be su koko yalɛ, kpɛkun w’a fɛ i kɛ ɔ ko di junman kun mɛn i. Nanwlɛ, Zezi buli Ananiasi i sran dan, sanngɛ junman ng’ɔ fa mɛnnin i’n i dilɛ su yoman pɔpɔ! Afin kɛ Zezi seli Ananiasi kɛ ɔ ko kan ndɛ kle Sɔlu’n, Ananiasi tɛli su kɛ: “E Min, n tili bian sɔ’n i su ndɛ nga be kan’n. N tili i sran kpanngban be nuan nun kɛ ɔ kleli Ɲanmiɛn i sran nga be o Zerizalɛmun lɔ’n, be yalɛ kpa. Kpɛkun Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m be mɛnnin i atin kɛ be kwlaa nga be bo ɔ dunman wa’n, ɔ tra be.”—Yol. 9:13, 14.

10. ?Ngue yɛ wafa nga Zezi kannin ndɛ kleli Ananiasi’n, ɔ kle e Zezi bɔbɔ su-ɔ?

¹⁰ Kɛ srɛ kunnin Ananiasi m’ɔ́ kókó’n, Zezi w’a ijɔmɛn i. I kpa bɔbɔ’n, ɔ kleli i like trele ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n. Asa ekun’n, ɔ buli i sran, yɛ ɔ kleli i like nga ti yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ di junman ngunmin kun sɔ’n. Ɔ kannin Sɔlu i ndɛ seli kɛ: “Afin n kpali bian sɔ’n kɛ ɔ bo min dunman kle be nga be timan Zifu’n nin famiɛn mun, ɔ nin Izraɛlifuɛ mun. Afin ń má klé i weiin kɛ min dunman’n ti’n, ɔ́ wún ɲrɛnnɛn sunman.” (Yol. 9:15, 16) Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ananiasi w’a sisimɛn i bo, ɔ yoli like nga Zezi seli i kɛ ɔ yo’n. Ɔ kunndɛli Sɔlu m’ɔ kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ’n. Kɛ ɔ wunnin i’n, ɔ seli i kɛ: “Sɔlu, min niaan, e Min Zezi m’ɔ yili i wun nglo kleli wɔ atin’n nun lɔ’n, ɔ sunmannin min ɔ sin naan n yo naan a wun ase, naan Ɲanmiɛn wawɛ’n jra ɔ su.”—Yol. 9:17.

11, 12. ?Ngue yɛ Zezi nin Ananiasi nin Sɔlu be su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹¹ Zezi nin Ananiasi nin Sɔlu be su ndɛ’n kle e ninnge kpanngban. I wie yɛle kɛ Zezi yɛ ɔ nian jasin fɛ bolɛ junman’n su-ɔ, kɛ nga i bɔbɔ fa kannin’n sa. (Mat. 28:20) Kannzɛ bɔbɔ Zezi kanman ndɛ kleman e tinuntinun andɛ’n, sanngɛ ɔ sin junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ fɛ i seli i sran’m be su’n i lika nian jasin fɛ bolɛ junman’n su. (Mat. 24:45-47) Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ’m be sunman jasin bofuɛ mun nin atin bofuɛ mun naan be ko kunndɛ be nga be klo kɛ bé sí Klisi i su ndɛ’n nun kpa ekun’n. Yɛ kɛ nga e fa wunnin i ndɛ tre ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n sa’n, sran sɔ’m be nun sunman be srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ kle be atin. Kɛ be yoli sɔ kusu’n, Zoova i Lalofuɛ’m be boli jasin fɛ’n kleli be.—Yol. 9:11.

¹² Ananiasi i ɲin yili Zezi, ɔ sɔli junman ng’ɔ fa wlɛli i sa nun’n nun. Ɔ maan ɔ ɲannin su yralɛ. ?Yɛ wɔ li? ?Kannzɛ bɔbɔ jasin fɛ bolɛ junman mɔ be fa wlali e sa nun’n i dilɛ timan pɔpɔ’n, sanngɛ a mian ɔ ɲin di junman sɔ’n? Aniaan wie’m be liɛ’n, kɛ ɔ yo naan be wɔ awloawlo’m be nun naan be nin be nga be siman be’n be koko yalɛ’n, be klun titi be. Wie mun ekun be liɛ’n, kɛ ɔ yo naan be bo jasin kle be junman su lɔfuɛ mun, annzɛ akpɔ’m be nuan’n, annzɛ telefɔnun nun’n, annzɛ lɛtri nun’n, ɔ ti kekle. Ananiasi liɛ’n, kannzɛ srɛ kunnin i’n, sanngɛ ɔ trɛli i awlɛn. Ɔ maan ɔ ukali Sɔlu naan w’a ɲan Ɲanmiɛn wawɛ’n.b Like nga ti yɛ Ananiasi kwla yoli sɔ’n yɛle kɛ ɔ lafili Zezi su, yɛ ɔ buli Sɔlu kɛ i niaan sa. Kɛ Ananiasi sa’n, e kusu sɛ e lafi su kɛ Zezi yɛ ɔ nian jasin fɛ bolɛ junman’n su’n, sɛ sran’m be ndɛ lo e, yɛ sɛ e bu be nga be yo sro bɔbɔ’n be kɛ e niaan sa’n, srɛ su kunman e kun. Sanngɛ é trá e awlɛn é bó jasin fɛ’n é klé be.—Mat. 9:36.

13, 14. ?Sɛ a suan Biblu’n nun like naan be nin-a yoman ɔ batɛmun’n, wafa sɛ yɛ Sɔlu i su ndɛ’n kwla uka wɔ-ɔ?

¹³ Sɔlu nantili like ng’ɔ suannin’n su ndɛndɛ kpa. Kɛ ɔ yoli juejue’n, be yoli i batɛmun, kpɛkun ɔ nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o Damasi lɛ’n be yoli ninnge mun likawlɛ. Sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “W’a sisimɛn i bo, ɔ ɔli Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun ko kannin Zezi i ndɛ. Ɔ seli kɛ Zezi ti Ɲanmiɛn i Wa.”—Yol. 9:20.

¹⁴ Sɛ a suan Biblu’n nun like naan be nin-a yoman ɔ batɛmun’n, a kwla yo kɛ Sɔlu sa, yɛ a kwla nanti like nga a suan’n su. Ɔ ti su kɛ abonuan sa mɔ Zezi yoli’n, i ti yɛ Sɔlu fali ajalɛ kɛ be yo i batɛmun-ɔn. Sanngɛ sran wie’m be liɛ’n, kannzɛ bɔbɔ Zezi yoli abonuan sa be ɲrun’n, sanngɛ b’a kaciman. I wie yɛle kɛ, kɛ Zezi yó sran kun mɔ i sa ti wuwa’n i juejue’n, Farizifuɛ wie’m be wunnin nun. Yɛ kɛ Zezi cɛnnin Lazaa’n, Zifu kpanngban be tili nun. Sanngɛ i sɔ’n w’a yoman be like fi. I kpa bɔbɔ’n, be kpɔli Zezi. (Mar. 3:1-6; Zan 12:9, 10) Sanngɛ Sɔlu liɛ’n, ɔ kacili. ?Ngue ti yɛ Sɔlu kacili mɔ be onga’m b’a kaciman wie-ɔ? Like nga ti yɛ ɔ ti sɔ’n yɛle kɛ Sɔlu sro Ɲanmiɛn tra klɔ sran. Yɛ kɛ Klisi sili i aunnvɔɛ’n, i sɔ’n yoli i fɛ dan. (Fip. 3:8) Ɔ kusu sɛ a yo sɔ wie’n, a su manman like fi atin naan ɔ tanndan ɔ ɲrun naan w’a boman jasin fɛ’n, yɛ a su manman like fi atin naan ɔ tanndan ɔ ɲrun naan b’a yoman ɔ batɛmun.

15, 16. ?Ngue yɛ Sɔlu yoli i Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun-ɔn? ?Yɛ ngue yɛ Zifu nga be o Damasi lɔ’n be yoli-ɔ?

¹⁵ Kɛ Sɔlu ɔli Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun m’ɔ kannin Zezi i ndɛ’n, wafa nga sran’m be wun fa yoli be’n, maan e bu i akunndan kan e nian. Wie’m be nuan boli be wun, wie’m be kusu be fali ya kpa. Be seli kɛ: “?Nán bian nga yɛ ɔ kleli be nga be o Zerizalɛmun lɔ mɔ be bo dunman sɔ’n, be ɲrɛnnɛn’n niɔn?” (Yol. 9:21) Sɔlu yiyili like nga ti yɛ ɔ kacili akunndan ng’ɔ buli i Zezi su’n nun, yɛ ɔ kleli “weiin kɛ Zezi yɛ ɔ ti Klisi’n” niɔn. (Yol. 9:22) Kannzɛ bɔbɔ ɔ yiyili ndɛ sɔ’n nun weinwein’n, sanngɛ be nun sunman b’a faman su. Be nannan’m be nzuɛn’n i su nantilɛ m’ɔ ti be cinnjin’n, ɔ nin be wun sran kpa mɔ be bu’n ti’n, b’a kaciman. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ Sɔlu i sa sin w’a bubumɛn i, ɔ boli jasin fɛ’n titi.

¹⁶ Kɛ afuɛ nsan sín’n, nn Zifu nga be o Damasi lɔ’n be te tanndan Sɔlu i ɲrun. I agualiɛ su’n, be sunnzunnin kɛ bé kún i. (Yol. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18) Kɛ Sɔlu tili ndɛ’n nun’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ jáso klɔ’n su blɛlɛlɛ. I sɔ’n ti’n, be fɛ i sieli gbogbo kun nun kpɛkun be fɛ i sinnin klɔ’n i wun talɛ’n i toklo kun nun naan b’a jrɛ i lɔ. Liki kannin be nga be ukali Sɔlu naan w’a wanndi kɔnguɛ sɔ’n nun’n be ndɛ seli kɛ be ti Sɔlu ‘i sɔnnzɔnfuɛ.’ (Yol. 9:25) Ndɛ sɔ’n kle kɛ kɔlɛ’n, be nga be tili ndɛ nga Sɔlu kɛnnin i Damasi lɔ’n, be nun wie’m be sɔli nun klanman. Ɔ maan be kacili Klisi i sɔnnzɔnfuɛ.

17. (1) ?Wafa sɛ yɛ sran’m be sɔ Biblu’n nun ndɛ’n nun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin titi e yo-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹⁷ I klikli’n nun mɔ a kannin ninnge kpakpa nga a suannin be’n be ndɛ kleli ɔ awlofuɛ mun nin ɔ janvuɛ mun, ɔ nin sran uflɛ’n, atrɛkpa’n a buli i kɛ be kwlakwla bé wá sɔ́ nun klanman, afin ɔ ti weiin. Be nun wie’m be yoli sɔ, sanngɛ be nun kpanngban b’a yoman sɔ. Atrɛkpa’n, ɔ awlo’n nunfuɛ’m be kacili ɔ kpɔfuɛ. (Mat. 10:32-38) Sanngɛ sɛ a mian ɔ ɲin titi naan a si Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun yiyi kpa tra laa’n, yɛ sɛ a fa Klisifuɛ’m be nzuɛn’n, be nga be tanndan ɔ ɲrun bɔbɔ’n, be kwla kaci be akunndan’n.—Yol. 17:2; 1 Piɛ. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (1) ?Kɛ Baanabasi ukali Sɔlu’n, i bo’n guali sɛ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn Baanabasi nin Sɔlu-ɔ?

¹⁸ Kɛ Sɔlu ɔli Zerizalɛmun lɔ’n, aniaan nga be o lɔ’n b’a lafiman su kɛ w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Sanngɛ kɛ Baanabasi kleli weiin kɛ w’a kaci Klisifuɛ sakpa’n, akoto’m be sɔli i nun, kpɛkun Sɔlu dili le nɲɔn kun be wun lɛ. (Yol. 9:26-28) Sɔlu niɛnnin i wun su, sanngɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n w’a kunmɛn i ɲannzuɛn. (Rɔm. 1:16) Ɔ boli jasin fɛ’n yakpa su Zerizalɛmun lɔ, kusu nn laa’n lɔ yɛ ɔ kleli Zezi Klisi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ-ɔ. Yɛ kɛ Zifu nga be o Zerizalɛmun lɔ’n be wunnin kɛ be sran mɔ be lafi i su’n, ɔ nin be nunman nun kun’n, be kunndɛli kɛ bé kún i. Ɔ maan “kɛ aniaan’m be tili ndɛ’n nun’n, be fɛ i ɔli Sezare, naan b’a fɛ i b’a ɔ Tasi.” (Yol. 9:30) Sɔlu loli i wun mannin Zezi, yɛle kɛ ɔ fali ndɛ nga aniaan’m be kan kleli i’n su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ ɲannin su ye, kpɛkun asɔnun’n i nunfuɛ’m be kusu be ɲannin su ye wie.

¹⁹ Maan e sie i nzɔliɛ kɛ Baanabasi bɔbɔ yɛ ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ úka Sɔlu-ɔ. Atrɛkpa’n i sɔ’n ti yɛ Zoova i sufuɛ nɲɔn sɔ’m be trali janvuɛ-ɔ. Kɛ Baanabasi sa’n, ɔ kusu uka be nga blɛ li yɛ b’a ba asɔnun’n nun’n. Yɛle kɛ maan a nin be bo jasin fɛ’n, yɛ uka be naan be wɔ be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun. Sɛ a yo sɔ’n, á ɲán suyralɛ dan. Yɛ sɛ blɛ li yɛ w’a bo jasin fɛ’n i bolɛ bo’n, kplin su kɛ be uka wɔ kɛ nga be fa ukali Sɔlu’n sa. Sɛ a nin aniaan nga be sa w’a tɔ jasin bolɛ nun’n amun bo jasin likawlɛ’n, á kɔ́ ɔ ɲrun jasin bolɛ nun. I sɔ’n yó maan á dí aklunjɔɛ dan, yɛ aniaan nga a nin be trá janvuɛ’n, amun afiɛn mántan kpa tititi.

20, 21. ?Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be fa blɛ mɔ be kleman be yalɛ’n be yo-ɔ?

²⁰ Kɛ Sɔlu kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ m’ɔ jasoli Zerizalɛmun lɛ ɔli’n, “asɔnun’n i nunfuɛ nga be o Zide, nin Galile, ɔ nin Samari lɔ’n, be dili fɔundi dan.” (Yol. 9:31) ?Ngue yɛ be fali blɛ sɔ’n be yoli-ɔ? (2 Tim. 4:2) Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Be lafili Ɲanmiɛn su kpa trali laa’n.” Akoto mun nin aniaan uflɛ wie mɔ be mannin be junman’n, be ukali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun naan be lafi Ɲanmiɛn su kpa. Be ukali asɔnun’n i nunfuɛ mun naan ‘be sro Zoova, naan Ɲanmiɛn wawɛ’n fɔnvɔ be kpa.’ I wie yɛle kɛ Piɛli fali blɛ sɔ’n fa wlali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o Lida m’ɔ o Sarɔn lika kpɛtɛkplɛɛ’n nun lɔ’n be fanngan. I sɔ m’ɔ yoli’n ti’n, be nga be mantan lika sɔ’n be nun kpanngban be fali be wun mannin “e Min’n.” (Yol. 9:32-35) Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m b’a faman be ɲin b’a siemɛn i like uflɛ su. Sanngɛ be suannin be wiengu bo, yɛ be boli jasin fɛ’n. I sɔ mɔ be yoli’n ti’n, “sran kpanngban” be wa kacili Ɲanmiɛn i sufuɛ.

²¹ Afuɛ kɔe 1990 nun’n, nvle kpanngban nun’n, Zoova i Lalofuɛ’m be wa “dili fɔundi dan” wie. Yɛle kɛ awa wie mɔ be kleli Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yalɛ cɛli kpa’n, be wa tɔli. I sɔ’n ti’n, jasin fɛ bolɛ’n w’a yoman kekle nvle sɔ’m be nun kun. Yɛ lika wie’m be nun bɔbɔ’n, b’a tanndanman Zoova i Lalofuɛ’m be ɲrun kun mlɔnmlɔn. Ɔ maan be nun kpanngban be fali blɛ sɔ’n be boli jasin nzra nun. Kɛ be yoli sɔ’n, sran kpanngban be sɔli jasin fɛ’n nun.

22. ?Kɛ lika’n ti fɔun mɔ be kleman ɔ yalɛ Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, ngue yɛ a kwla fa blɛ sɔ’n yo-ɔ?

²² ?Kɛ lika’n ti fɔun mɔ be kleman ɔ yalɛ Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, a fa blɛ sɔ’n fa yo like kpa? Sɛ a tran nvle kun mɔ i nun’n, sran kun kwla su Ɲanmiɛn kɛ ng’ɔ klo’n sa’n, Satan kwla laka wɔ naan a kunndɛ aɲanbeun ninnge mun naan w’a suman Zoova. (Mat. 13:22) I sɔ’n ti’n, nán sie ɔ ɲin nɲɔnnɲɔn. Fa blɛ sɔ mɔ be kleman ɔ yalɛ’n fa yo like kpa. Ɔ fata kɛ a wun i wlɛ kɛ ɔ ti blɛ kun mɔ a kwla fa bo jasin fɛ’n i kpa, yɛ a kwla fa wla asɔnun’n i nunfuɛ’m be fanngan kpa-ɔ. Nán ɔ wla fi su kɛ lika’n kwla ka lɛ kaci kpɛ kunngba.

23, 24. (1)?Ngue yɛ Tabita i su ndɛ’n kle e-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo-ɔ?

²³ Maan e kan sa kun m’ɔ tɔli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kun mɔ be flɛ i Tabita annzɛ Dɔɔkasi’n i su’n i ndɛ kan. Ɔ tran Zope lɔ. Klɔ sɔ’n nunman Lida i wun mmua. Aniaan bla sɔ m’ɔ su Ɲanmiɛn nanwlɛ su’n, ɔ fɛ i blɛ’n nin i sa nun ninnge mun fa yo like kpa. Yɛle kɛ ɔ “yo sran’m be ye kpa. Kpɛkun ɔ cɛ yalɛfuɛ’m be ninnge kpanngban kpa.” Sanngɛ ɔ tɔli tukpacɛ kpɛkun ɔ wuli.c Nanwlɛ, i wie ndɛ sɔ’n yoli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o Zope lɔ’n be ya kpa. I li angbeti bla ng’ɔ yoli be ye’n, be yɛ i wie sɔ’n yoli be ya kpa’n niɔn. Kɛ Piɛli juli sua nga i nun yɛ be su siesie i fuɛn’n naan b’a ko sie i’n i nun lɔ’n, ɔ yoli abonuan sa kun. Nanwlɛ, abonuan sa sɔ’n, Zezi Klisi i akoto wie fi nin-a yoman wie le. Piɛli srɛli Ɲanmiɛn, kpɛkun ɔ cɛnnin Tabita! Kɛ ɔ flɛli angbeti bla mun nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ onga mun sua’n nun lɔ mɔ be wunnin kɛ Tabita w’a cɛn nguan’n, wafa nga be wun yoli be’n, maan e bu i akunndan kan e nian. Nanwlɛ, sa sɔ’n wlali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be fanngan naan b’a kwla jran sa nga bé wá tɔ́ be su’n be ɲrun kekle. Abonuan sa sɔ mɔ Piɛli yoli’n i su ndɛ’n “truli Zope klɔ wunmuan’n nun. Ɔ maan sran kpanngban kpa be wa lafili e Min’n su.”—Yol. 9:36-42.

²⁴ Tabita i su ndɛ’n kle e like cinnjin nɲɔn. (1) E nguan’n kwla ka lɛ fi e sa. I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ blɛ mɔ e te le i wun atin’n, e kunndɛ dunman kpa Ɲanmiɛn i ɲrun. (Aku. 7:1) (2) Ɲanmiɛn wá cɛ́n sran mun sakpasakpa. Sa kpakpa nga Tabita yoli be’n, Zoova sieli be nzɔliɛ. Ɔ maan ɔ yoli i mo. I sɔ’n kle kɛ sɛ e kusu e wu ka naan Aamagedɔn w’a ju’n, sa kpakpa nga e yoli be’n, Zoova wla kpɛ́n be su. Ɔ maan ɔ́ cɛ́n e. (Ebr. 6:10) I sɔ’n ti’n, sɛ dɔ nga su’n ‘lika’n timan kpa’ e su’n, annzɛ sɛ e su ‘di fɔundi’n,’ maan e mian e ɲin naan e kan Klisi i su ndɛ’n i kpa.—2 Tim. 4:2.