“Ɲanmiɛn kpaman sran nun”

 1-3. ?Ngue yɛ Piɛli wunnin i aolia nun-ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e wun sa sɔ’n i bo-ɔ?

KƐ PIƐLI ɔli klɔ nga be flɛ i kɛ Zope’n su lɔ afuɛ 36 nun’n, ɔ dili le nɲɔn kun lɔ. Lɔ’n, ɔ sikeli bian kun mɔ be flɛ i kɛ Simɔn’n i awlo lɔ. Simɔn tran jenvie’n i wun lɛ, yɛ ɔ di nnɛn kplo wun junman. Zifu’m be buman be nga be di junman kɛ ngalɛ’n sa’n be wun akunndan kpa. Yɛ be nun sunman be su kplinman su kɛ bé trán sran sɔ’m be awlo lɔ.a Sanngɛ Piɛli w’a buman akunndan kɛ be sa. Zoova kunndɛli kɛ ɔ́ úka Piɛli naan ɔ wun i wlɛ kɛ ɔ kpaman sran nun. I sɔ’n ti’n, kɛ Piɛli ɔli sua’n i ti su nglo lɔ naan ɔ́ kó srɛ́’n, Zoova kleli i like cinnjin kpa kun.

² Kɛ Piɛli srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ɔ wunnin ninnge wie mun aolia nun. Ɔ wunnin kondro dan kun. Ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ su jra, yɛ nnɛn wie’m be o nun. Zifu’m be diman nnɛn sɔ mun. Ɔ maan kɛ Piɛli wunnin be’n, i sɔ’n yoli i kɛnsrɛn. Kpɛkun ɔ tili sran kun i nɛn ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ seli Piɛli kɛ ɔ kun nnɛn mun naan ɔ di, sanngɛ Piɛli tɛli su kɛ: “N nin-a diman like nga mmla’n manman atin kɛ be di’n i le. Kpɛkun n nin-a diman like nga mmla’n waan ɔ ti fiɛn’n i le.” Sanngɛ be kan kleli i kpɛ nsan kɛ: “Like nga Ɲanmiɛn yoli i sanwun’n, nán se kɛ ɔ ti fiɛn kun.” (Yol. 10:14-16) Piɛli wunman like kun ng’ɔ́ yó-ɔ. Sanngɛ ɔ su cɛman naan w’a wun sa sɔ’n i wlɛ.

³ Ɔ ti cinnjin kɛ e wun sa sɔ mɔ Piɛli wunnin i aolia nun’n, i bo kpa. Afin ɔ́ wá klé e wafa nga Zoova bu sran mun’n, i su like cinnjin kpa kun. Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ’n i kpa’n, ɔ fata kɛ e bu sran mun kɛ nga Zoova fa bu be’n sa. Siɛn’n maan e kan sa nga be juli ka naan sa nga e su kan be ndɛ yɛ’n b’a ju’n, ɔ nin sa nga be juli kasiɛn su’n be ndɛ. I sɔ’n úka e naan y’a wun like nga Piɛli wunnin i aolia nun’n i bo kpa.

 4, 5. ?Wan yɛle Kɔɔnɛyi? ?Yɛ kɛ ɔ́ srɛ́ Ɲanmiɛn’n sa benin yɛ ɔ juli-ɔ?

⁴ Piɛli siman kɛ cɛn ng’ɔ sinnin lɛ’n nun’n, bian kun mɔ be flɛ i Kɔɔnɛyi’n, ɔ wunnin sa kun aolia nun. Kɔɔnɛyi sɔ’n tran Sezare. Klɔ sɔ’n nin Zope be afiɛn’n ti nun kilo ablenun (50). Ɔ ti Rɔmunfuɛ’m be sonja ya su kpɛn, “ɔ ti Ɲanmiɛn sufuɛ kpa.”b Ɔ niɛn i awlo’n nunfuɛ’m be lika kpa, yɛ “ɔ nin i awlo’n nunfuɛ’m be kwlaa be sro Ɲanmiɛn.” Kɔɔnɛyi timan Zifu, yɛ ɔ suman Ɲanmiɛn kɛ Zifu mun sa. Sanngɛ ɔ cɛ Zifu nga be ti yalɛfuɛ’n be like kpanngban. Bian sɔ’n “srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa tititi.”—Yol. 10:2.

⁵ Nnɔsua wia nun dɔ nsan su’n, kɛ Kɔɔnɛyi srɛ́ Ɲanmiɛn’n, anzi kun kannin ndɛ kleli i aolia nun. Ɔ seli i kɛ: “Ɲanmiɛn tili srɛlɛ mɔ a srɛ i’n, kpɛkun ɔ wunnin kɛ a man yalɛfuɛ’m be like.” (Yol. 10:4) Anzi’n seli Kɔɔnɛyi kɛ ɔ sunmɛn i sran’m be nun wie mun naan be ko kunndɛ akoto Piɛli. Kɔɔnɛyi yɛ ɔ ti be nga be timan Zifu mɔ be kacili Klisifuɛ’n be nun klikli’n niɔn.

 6, 7. (1) An kan sa kun m’ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn tɛ be nga be kunndɛ kpa kɛ bé sí i’n be srɛlɛ’n su’n. (2) ?Ngue yɛ sa kɛ ngalɛ’n sa’n be kle e-ɔ?

⁶ ?Andɛ’n, Ɲanmiɛn tɛ be nga be kunndɛ kɛ bé sí i’n be srɛlɛ’n su? Maan e fa e ɲin e sie i sa nga su. Zoova i Lalofuɛ’m be fali fluwa Sasafuɛ Tranwlɛ’n be mannin bla kun m’ɔ tran Albanin’n. Ndɛ kun o fluwa sɔ’n nun, ɔ kan ba’m be talɛ’n i ndɛ.c Bla’n seli aniaan bla ng’ɔ fali fluwa’n mɛnnin i’n kɛ: “?A si kɛ n su srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ uka min naan m’an kwla ta min mma bla’m be kpa? Nanwlɛ, Ɲanmiɛn yɛ ɔ sunmannin wɔ-ɔ! Like nga a yoli’n, ɔ yo min fɛ dan. Like bɔbɔ ba nga n kunndɛ’n yɛ ɔ o yɛ!” Bla’n nin i mma bla’m be boli Biblu’n nun like suanlɛ bo, yɛ i wun’n kusu wa suannin like wie.

⁷ Sa kɛ nga sa’n, be ju kpɛ sunman, yɛ be ju lika fanunfanun nun. Ɔ maan e kwlá seman kɛ be ju ngbɛn sa. ?Ngue yɛ be kle e-ɔ? I klikli’n, yɛle kɛ Zoova tɛ be nga be kunndɛ kɛ ɔ uka be naan be si i’n be srɛlɛ’n su. (1 Fam. 8:41-43; Jue. 65:2) I nɲɔn su’n, yɛle kɛ anzi’m be suan e bo jasin fɛ bolɛ junman’n i dilɛ nun.—Ngl. 14:6, 7.

 8, 9. ?Ndɛ benin yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kan kleli Piɛli-ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ yoli-ɔ?

⁸ Piɛli i akunndan’n sanngannin. Kɛ ɔ o sua’n i ti su nglo lɔ m’ɔ́ “bú aolia nun like sɔ m’ɔ wunnin i’n i akunndan’n,” yɛ be nga Kɔɔnɛyi sunmannin be’n be juli Simɔn i awlo’n i wun lɛ-ɔ. (Yol. 10:17) ?Sɛ Piɛli w’a kunndɛman kɛ ɔ́ dí like nga Zifu’m be leman atin diman’n, ɔ́ sú sran sɔ’m be su naan ɔ́ kó wlú sran kun m’ɔ timan Zifu’n i awlo lɔ? I lɛ nun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n ukali Piɛli naan ɔ wun like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n i wlɛ. Ɔ seli Piɛli kɛ: “Nian! Yasua nsan be su kunndɛ wɔ. I sɔ’n ti’n, jaso, jra naan a nin be wɔ. Nán ɔ klun titi wɔ, afin min yɛ n sunmannin be-ɔ.” (Yol. 10:19, 20) Like nga Piɛli wunnin i aolia nun’n, ɔ ukɛli i maan ɔ fali ndɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kan kleli i’n su.

⁹ Kɛ Piɛli tili i kɛ Ɲanmiɛn seli Kɔɔnɛyi kɛ ɔ sunman sran i sin’n, ɔ seli be nga be timan Zifu mɔ be sunmannin be sɔ’n be kɛ be wlu awlo lɔ, “kpɛkun ɔ sikeli be lɛ.” (Yol. 10:23a) Piɛli w’a wun Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ. I sɔ’n ti’n w’a bo i akunndan’n i kacili bo.

10. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kle i sufuɛ’m be atin-ɔn? ?Yɛ kosan benin mun yɛ e kwla fa usa e wun-ɔn?

¹⁰ Zoova te uka i sufuɛ mun andɛ naan be wun i klun sa’n i wlɛ be wɔ be ɲrun blɛblɛblɛ. (Ɲan. 4:18) Ɔ fɛ i wawɛ’n kle ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ i atin. (Mat. 24:45) Ɔ ju wie’n, be kaci wafa nga e fa wun Ɲanmiɛn nuan ndɛ wie’m be wlɛ’n, kpɛkun anuannzɛ’n kaci wafa ng’ɔ yo ninnge wie mun’n. I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kosan yɛ mun: ‘?Kɛ ninnge’m be kaci’n, n kusu n nian su n kaci akunndan nga n bu’n wie? ?N nian atin nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kle’n su?’

11, 12. ?Kɛ Piɛli juli Sezare lɔ’n, ngue yɛ ɔ yoli-ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ wunnin i wlɛ-ɔ?

¹¹ Kɛ aliɛ cɛnnin’n, Piɛli nin sran ngwlan ekun, yɛle kɛ be nsan nga Kɔɔnɛyi sunmannin be’n, ɔ nin “aniaan nsiɛn” mɔ be ti Zifu’n, mɔ be o Zope lɔ’n, be ɔli Sezare. (Yol. 11:12) Kɛ mɔ Kɔɔnɛyi su minndɛ Piɛli’n ti’n, ɔ yiayiali “i osufuɛ mun nin i janvuɛ kpa mun.” Atrɛkpa’n, sran sɔ’m be timan Zifu. (Yol. 10:24) Kɛ Piɛli juli lɛ’n, ɔ yoli like kun mɔ w’a bumɛn i le kɛ ɔ kwla yo’n. Yɛle kɛ ɔ wluli sran kun m’ɔ timan Zifu mɔ b’a wlɛmɛn i klɛn’n i awlo lɔ! Piɛli bɔbɔ seli kɛ: “Amun bɔbɔ amun si kpa kɛ sɛ Zifu kun nin nvle uflɛ nunfuɛ be san nun’n, annzɛ ɔ fɛ i wun mɛntɛn i’n, nn w’a fɔn mmla’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn kleli min kɛ ɔ fataman kɛ n bu sran kun kɛ ɔ ti fiɛn.” (Yol. 10:28) Siɛn’n, Piɛli w’a wun i wlɛ kɛ nán aliɛ wafa wie i dilɛ ngbɛn sa ti yɛ Ɲanmiɛn yoli maan ɔ wunnin sa kun aolia nun-ɔn. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ kannzɛ sran kun timan Zifu bɔbɔ’n, ɔ fataman kɛ ‘ɔ bu i kɛ ɔ ti fiɛn.’

¹² Be kwlaa nga be o Kɔɔnɛyi i awlo lɔ’n, be kunndɛ kpa kɛ bé tí ndɛ nga Piɛli wá kán klé be’n. Kɔɔnɛyi seli kɛ: “E kwlaa e ti w’a yia Ɲanmiɛn i ɲrun wa naan é tíe ndɛ kwlaa nga Zoova seli wɔ kɛ a kan’n.” (Yol. 10:33) Sɛ sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sí Zoova i su ndɛ’n nun kpa’n ɔ kan ndɛ kɛ ngalɛ’n sa’n kle e’n, wafa nga e wun yó e’n maan e bu i akunndan kan e nian. Ɔ maan Piɛli kannin ndɛ cinnjin yɛ’n. Ɔ seli kɛ: “Siɛn’n, m’an wun i weiin kpa kɛ Ɲanmiɛn kpaman sran nun. Sanngɛ nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i m’ɔ yo sa ng’ɔ ti kpa’n, i sɔfuɛ’n yɛ i klun jɔ i wun-ɔn.” (Yol. 10:34, 35) Piɛli wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn nianman sran kun i wunnɛn kplo’n i wafa’n, annzɛ i finwlɛ’n naan w’a bu i sran kpa. I sin’n, ɔ kannin Ɲanmiɛn junman nga Zezi dili i asiɛ’n su wa’n, ɔ nin i wie’n nin i cɛnlɛ’n be ndɛ kleli be.

13, 14. (1) ?Kɛ be nga be timan Zifu’n be kacili Klisifuɛ afuɛ 36 nun’n, ngue yɛ i sɔ’n kle-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e di be nga e bo jasin’n e kle be’n be jɔlɛ-ɔ?

¹³ I sin’n, sa kun m’ɔ nin-a juman le mlɔnmlɔn’n ɔ juli. Yɛle kɛ “Piɛli i nuan nin-a tɔman,” kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n jrali “be nga be timan Zifu’n be su wie.” (Yol. 10:44, 45) Biblu’n nun ndɛ mma ngalɛ’n i ngunmin yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin sran wie mun ka naan b’a yo be batɛmun-ɔn. Kɛ Piɛli wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn w’a kplin su kɛ sran sɔ mɔ be timan Zifu’n be kaci i sufuɛ’n, “ɔ seli be kɛ be yo be batɛmun.” (Yol. 10:48) Afuɛ 36 nun’n, sran sɔ mɔ be timan Zifu’n be kacili Klisifuɛ. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Zifu’m b’a yoman Ɲanmiɛn liɛ klonglo kun. (Dan. 9:24-27) Blɛ sɔ’n nun’n, Piɛli fali “ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn Diwlɛ’n i lakle mun” be nsan su m’ɔ ti be kasiɛn’n dili junman. (Mat. 16:19) Lakle sɔ’n ti’n, sran wie mɔ be timan Zifu’n, mɔ b’a wlaman be klɛn’n be kacili Klisifuɛ mɔ Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin’n wie.

¹⁴ E mɔ e ti jasin fɛ’n bofuɛ andɛ’n, e wun i wlɛ kɛ “Ɲanmiɛn kpaman sran nun.” (Rɔm. 2:11) Ɔ kunndɛ kpa kɛ “sran wafawafa kwlaa be ɲan be ti.” (1 Tim. 2:4) I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ e jran wafa nga sran’m be ti’n su naan e di be jɔlɛ. Junman ng’ɔ fata kɛ e di’n, yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ kanlɛ. Yɛ junman sɔ’n i dilɛ nun’n, e nianman sran’m be wunnɛn kplo’n i wafa’n, annzɛ be finwlɛ’n, annzɛ wafa nga be ti’n, annzɛ be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n. E bo jasin’n e kle sran kwlaa.

15, 16. ?Ngue ti yɛ Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be ijɔli Piɛli-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Piɛli yiyili like ng’ɔ yoli’n nun-ɔn?

¹⁵ Piɛli kunndɛli kpa kɛ ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmun naan ɔ́ kó kán sa ng’ɔ juli’n i ndɛ klé aniaan nga be o lɔ’n. Sanngɛ aniaan nga be o Zerizalɛmun lɔ’n, b’a dun mmua b’a ti i kɛ be nga be timan Zifu’n be “sɔli Ɲanmiɛn ndɛ’n nun klanman.” Ɔ maan kɛ Piɛli juli lɔ cɛ’n, “be nga be waan maan be wla sran’m be klɛn’n, be ijɔli i.” Like nga ti yɛ be ijɔli i’n, yɛle kɛ ɔ ‘ɔli yasua nga b’a wlaman be klɛn’n be awlo lɔ, kpɛkun ɔ nin be dili like.’ (Yol. 11:1-3) Nán kɛ be nga be timan Zifu’n be kacili Klisifuɛ’n, i ti yɛ be fali ya-ɔ. Sanngɛ like nga ti yɛ be fali ya’n, yɛle kɛ be waan san fii be nga be timan Zifu’n, be di Moizi Mmla’n su. I wie yɛle kɛ be wla be klɛn naan b’a kwla kaci Zoova i sufuɛ. I sɔ’n kle kɛ, kɛ ɔ yo naan Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be ti Zifu’n be nun wie’m be yaci Moizi Mmla’n i su nantilɛ’n, ɔ ti kekle man be.

¹⁶ Piɛli yiyili like nga ti yɛ ɔ yoli be nga be timan Zifu’n be batɛmun’n i nun. Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 11:4-16 fa kan’n sa’n, ɔ kannin ninnge nnan mɔ be kle kɛ like ng’ɔ yoli’n ti Ɲanmiɛn i klun su’n be ndɛ. I klikli su’n yɛle like ng’ɔ wunnin i aolia nun Simɔn i awlo lɔ’n (Ndɛ mma 4-10). I nɲɔn su’n yɛle ndɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kan kleli i’n (Ndɛ mma 11, 12). I nsan su’n yɛle ndɛ nga anzi’n kan kleli Kɔɔnɛyi’n (Ndɛ mma 13, 14). Kpɛkun i nnan su’n yɛle Ɲanmiɛn wawɛ m’ɔ jrali be nga be timan Zifu’n be su’n. (Ndɛ mma 15, 16) Kɛ Piɛli wá gúɛ i ndɛ’n bo’n, ɔ kannin ndɛ cinnjin kun. Ɔ seli kɛ: “Like kunngba nga Ɲanmiɛn fa cɛli e mɔ e lafi e Min Zezi Klisi su’n, ɔ fa mannin be wie. ?Ɔ maan n ti min liɛ sɛ ti yɛ ń tánndan Ɲanmiɛn i ɲrun-ɔn?”—Yol. 11:17.

17, 18. (1) ?Kɛ Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be tili ndɛ nga Piɛli kannin’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ be fa-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ kɛ ɔ yo naan e bo yo kun asɔnun’n nun’n ɔ kwla yo kekle blɛ wie nun-ɔn? ?Yɛ kosan be mun yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun-ɔn?

¹⁷ Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be tili ndɛ nga Piɛli kannin’n. Siɛn’n, ɔ fata kɛ be fa ajalɛ kun. ?Bé yáci be nga be timan Zifu’n be wun akunndan tɛ bulɛ? ?Yɛ bé sɔ́ sran sɔ mɔ be timan Zifu mɔ be yoli be batɛmun’n be nun kɛ be niaan Klisifuɛ sa? Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Kɛ be [yɛle kɛ akoto mun nin Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be nun wie’m be] tili ndɛ sɔ’n, be yacili akplowa silɛ, naan b’a manman Ɲanmiɛn b’a se kɛ: ‘Ɲanmiɛn w’a man be nga be timan Zifu’n be atin naan be kaci be akunndan’n, naan be ɲan nguan wie.’” (Yol. 11:18) Kɛ mɔ be kacili be akunndan bulɛ wafa’n ti’n, asɔnun’n i nunfuɛ’m be bo yoli kun tititi.

¹⁸ Andɛ’n kɛ ɔ yo naan Zoova i sufuɛ’m be bo yo kun titi’n i sɔ’n kwla yo kekle. Afin be fin “nvlenvle kwlaa nun nin akpasua kwlaa su. Sran wafawafa kwlaa o be nun, yɛ be kan aniɛn wafawafa kwlaa.” (Ngl. 7:9) Asɔnun kpanngban nun’n, aniaan’m be finwlɛ’n ti fanunfanun, yɛ be ninnge yolɛ wafa’n ti fanunfanun. Sran ble o nun, blɔfuɛ o nun, yɛ wafa nga be tali be’n, ɔ timan kun. I sɔ’n ti’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?N kpli n di be nga be ninnge yolɛ wafa’n nin min liɛ’n timan kun’n be jɔlɛ? Sran wie’m be bu i kɛ be kpa tra be wiengu mun. ?Ɔ maan n mian min ɲin naan e nin min niaan mun e ninnge yolɛ nun’n m’an kleman kɛ min kpa tra be?’ Maan e wla kpɛn sa ng’ɔ juli Piɛli (Sefasi) su’n i su. Kɛ be nga be timan Zifu’n be kacili Klisifuɛ’n, w’a cɛman yɛ sa sɔ’n juli-ɔ. Kɛ mɔ sran wie’m be buman Klisifuɛ nga be timan Zifu’n be wie’n ti’n, ɔ niannin be ayeliɛ’n su yɛ ɔ “cuɛnnin i wun.” Sa sɔ’n ti’n, Pɔlu tuli i fɔ. (Gal. 2:11-14) Nanwlɛ, maan e nian e wun su naan y’a bumɛn i le kɛ e kpa tra be nga be ninnge yolɛ wafa’n nin e liɛ’n timan kun’n.

19. ?Antiɔsu lɔ’n, wan yɛ Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be dun mmua boli jasin fɛ’n kleli be-ɔ? ?Yɛ i bo’n guali sɛ?

¹⁹ ?Kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be wunnin Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ’n be boli jasin fɛ’n kleli be nga be timan Zifu’n? Maan e fa e ɲin e sie i sa ng’ɔ juli Antiɔsu ng’ɔ o Siri lɔ’n su.d Zifu kpanngban be tran klɔ sɔ’n su, yɛ be nin be nga be timan Zifu’n be tran klanman. Ɔ maan Antiɔsu ti klɔ kun mɔ lɔ’n, be kwla bo jasin’n be kle be nga be timan Zifu’n mun-ɔn. Lɔ yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be ti Zifu’n be dun mmua kannin jasin fɛ’n i ndɛ kleli “be nga be kan Glɛki’n” niɔn. (Yol. 11:20) Nán Zifu nga be kan Glɛki’n be ngunmin yɛ be tili jasin fɛ’n niɔn. Sanngɛ be nga be timan Zifu mɔ b’a wlaman be klɛn’n, be tili jasin fɛ’n i su ndɛ’n wie. Zoova yrali junman sɔ’n su. Ɔ maan “sran kpanngban kpa be lafili Zezi su.”—Yol. 11:21.

20, 21. ?Wafa sɛ yɛ Baanabasi kleli kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ-ɔ? ?Yɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla niɛn i ajalɛ’n su-ɔ?

²⁰ Asɔnun ng’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n sunmannin Baanabasi Antiɔsu lɔ naan ɔ ko bo jasin’n kle be nga be o lɔ mɔ be kunndɛ kɛ bé tíe jasin fɛ’n. Kɛ mɔ sran kpanngban be kunndɛli kɛ bé tí jasin fɛ’n ti’n, Baanabasi i ngunmin kwlá diman junman sɔ’n. I sɔ’n ti’n, ɔ wunnin i wlɛ kɛ sɛ ɔ fa Sɔlu naan Sɔlu ukɛ i’n ɔ ti kpa. Afin ɔ cɛ kan’n, ɔ́ wá bó jasin’n klé be nga be timan Zifu’n. (Yol. 9:15; Rɔm. 1:5) Baanabasi w’a seman kɛ Sɔlu si like kle trɛ i ti’n, ɔ su flɛmɛn i. Ɔ flɛli i. I lɛ’n nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ, yɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ mian ukalɛ wun. I sɔ’n ti’n, ɔ ɔli Tasi, ɔ kunndɛli Sɔlu. Kpɛkun ɔ nin i be sali be sin Antiɔsu naan ɔ ko ukɛ i. Be nɲɔn’n be dili afuɛ kun Antiɔsu lɔ. Be wlali Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o lɔ asɔnun’n nun’n be fanngan.—Yol. 11:22-26a.

²¹ ?Wafa sɛ yɛ jasin fɛ’n i bolɛ nun’n, e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ-ɔ? Yɛle kɛ maan e wun i wlɛ kɛ e kwlaman ninnge ngba yo. Ɔ le ninnge wie mɔ e tinuntinun e si be yo kpa-ɔ. I wie yɛle kɛ wie’m be si jasin nga b’a siesieman’n, annzɛ awloawlo’m be nun jasin fɛ’n i bo kpa. Sanngɛ kɛ ɔ yo naan be sa be sin be nian sran’m be osu annzɛ be bo be Biblu’n nun like klelɛ bo’n, ɔ ti kekle. Sɛ e wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ e wɔ e ɲrun ninnge sɔ’m be nun’n, maan e se aniaan’m be kɛ be uka e. Sɛ e yo sɔ’n, é sí sran’m be Biblu’n nun like klé kpa trá laa’n, yɛ é dí aklunjɔɛ dan jasin fɛ’n i bolɛ nun.—1 Kor. 9:26.

22, 23. ?Wafa sɛ yɛ Klisifuɛ nga be o Antiɔsu lɔ’n be kleli kɛ be klo be niaan mun-ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ andɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yo sɔ wie-ɔ?

²² Antiɔsu lɔ yɛ “Ɲanmiɛn maan be dun mmua flɛli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ Klisifuɛ-ɔ.” (Yol. 11:26b) Dunman sɔ mɔ Ɲanmiɛn fa mannin be nga be kunndɛ kɛ bé sú Klisi su’n, ɔ nin be fata kpa. ?Be nga be timan Zifu mɔ be kacili Klisifuɛ’n, be nin Zifu nga be kacili Klisifuɛ’n, be kloli be wun titi? Afuɛ 46 nun’n, kɛ awe dan kun kpɛnnin’n, like nga be yoli’n maan e fa e ɲin e sie su.e Lalafuɛ nun’n, kɛ awe kpɛn kɛ ngalɛ’n sa’n, yalɛfuɛ mɔ be sika’n nin be aliɛ’n juman be naan se kɛ bé fá wie síe’n, be wun be ɲrun kpa. Awe blɛ sɔ’n nun’n, Klisifuɛ nga be ti Zifu mɔ be o Zide lɔ’n, mɔ be nun kpanngban be ti yalɛfuɛ’n be sa miannin aliɛ nin ninnge cinnjin uflɛ wie’m be wun. Kɛ aniaan nga be o Antiɔsu lɔ mɔ be nun wie’m be timan Zifu’n be tili ndɛ sɔ’n, ‘be ko mannin be like naan be fa uka be sa su.’ (Yol. 11:29) Nanwlɛ, i sɔ mɔ be yoli’n ti’n, be kleli kɛ be klo be niaan mun dan!

²³ Andɛ’n, like kunngba’n yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yo-ɔ. Kɛ e ti i kɛ e niaan’m be sa w’a mian’n, sɛ nvle uflɛ nun-o, sɛ kusu e nvle’n nun-o, e klun klo su e uka be. Betɛli Komite’n kpa aniaan wie mun ndɛndɛ naan be uka aniaan sɔ mɔ sanvuɛsa wie ti’n be su wun ɲrɛnnɛn’n. Ɔ kwla yo aunmuan dan m’ɔ fita’n, annzɛ asiɛ m’ɔ keje’n, annzɛ nzue m’ɔ di lika’n mɔ i ti’n afɛ o aniaan’m be su’n. Kɛ e tu e klun e uka e niaan nga be sa w’a mian’n, i lɛ’n nun’n, e kle kpa kɛ e klo be.—Zan 13:34, 35; 1 Zan 3:17.

24. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ like nga Piɛli wunnin i aolia nun’n ti e cinnjin-ɔn?

²⁴ E mɔ e ti Klisifuɛ nanwlɛfuɛ’n, e si kɛ like nga Piɛli wunnin i Zope lɔ sua’n i ti su nglo lɔ’n ti cinnjin kpa man e. E Ɲanmiɛn nga e su i’n ɔ kpaman sran nun. Ɔ kunndɛ kɛ e kɛn i Sielɛ’n i ndɛ e kle sran kwlakwla. Yɛle kɛ e nianman sran’m be wunnɛn kplo’n i wafa’n, ɔ nin be finwlɛ’n, ɔ nin wafa nga sran’m be bu be’n. I sɔ’n ti’n, maan e fua kpa kɛ é bó jasin’n é klé sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ tíe’n. I liɛ’n, be kwla si Zoova yɛ be kwla su i.—Rɔm. 10:11-13.