An yo yakpafuɛ, Zoova jin amun sin!

“Jran kekle, yo yakpafuɛ, [...] Anannganman ɔ Nyanmiɛn’n [...] jin ɔ sin.”​—ZOZ. 1:9.

?AMÚN TƐ́ SU SƐ?

?Ngue yɛ ɔ fatali kɛ Zozie yo naan w’a lafi Ɲanmiɛn su naan kusu w’a yo yakpafuɛ titi ɔ?

?Wan mun yɛ be yakpa yolɛ’n ɔ yo amun ɲɛnmɛn kpa ɔ?

?Sran benin mun yɛ be lafili Ɲanmiɛn su kpa yɛ be yoli yakpafuɛ mɔ be ajalɛ’n kwla uka amun jasin fɛ’n i bolɛ’n nun ɔn?

1, 2. (a) ?Aeliɛ benin yɛ be kwla uka e naan y’a jran ɲrɛnnɛn nga be tɔ e su’n be ɲrun kekle ɔ? (b) ?Ngue yɛ be flɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niɔn? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.

ZOOVA i junman dilɛ’n man e aklunjuɛ. Sanngɛ sa kekleekle nga be tɔ sran’m be su’n be tɔ e su wie. Yɛ sa kpa mɔ e yo’n ti’n, e kwla wun ɲrɛnnɛn. (1 Piɛ. 3:14; 5:8, 9; 1 Kor. 10:13) Ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su kpa yɛ e yo yakpafuɛ naan y’a kwla jran i sɔ sa’m be ɲrun kekle.

² ?Ngue yɛ be flɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niɔn? Akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “Nyanmiɛn su bɔ e lafi’n ti, e si weiin kpa kɛ y’a nyan like nga e wla o su’n, ɔ maan e si kpa kɛ like nga e wun-mɛn i’n wo lɛ.” (Ebr. 11:1) Biblu’n uflɛ kun kacili ndɛ sɔ’n kɛ: “Sulafilɛ’n ti nzɔliɛ kun m’ɔ kle kɛ y’a ɲan like nga e wla o su kɛ é ɲɛ́n i’n niɔn. Sulafilɛ’n yɛle kɛ e si weiin kɛ like nga be kwlá wunmɛn i’n, ɔ o lɛ.” (The Simple English Bible) Sɛ be mannin e fluwa kun mɔ i yɛ ɔ ti nzɔliɛ ng’ɔ kle kɛ b’a fa like kun b’a man e’n, e lafi su kɛ like sɔ’n w’a yo e liɛ. Kɛ mɔ e lafi su kɛ Ɲanmiɛn yo ndɛ ng’ɔ kan’n i nuan sa titi’n ti’n, ɔ ti kɛ y’a ɲan nzɔliɛ like cinnjin kpa kun sa. E si kpa kɛ kasiɛ nga Ɲanmiɛn boli be’n bé kpɛ́n su, yɛ ndɛ kwlaa ng’ɔ kannin be Biblu’n nun’n, maan ɔ yo ninnge nga e wunman be’n be su ndɛ ng’ɔ kannin’n nin o, be ti nanwlɛ.

3, 4. (a) ?Yakpa yolɛ’n, i bo’n yɛle benin? (b) ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa naan kusu y’a yo yakpafuɛ kpa ɔ?

³ Sɛ e ti yakpafuɛ’n, kɛ lika’n jran kpa’n e yoman srongble yɛ e fa ajalɛ yasua su. Sran ng’ɔ ti yakpafuɛ’n ɔ le awlɛn, ɔ sroman sa. Wie lɛ bɔbɔ’n like ng’ɔ lafi su’n ti’n ɔ kplin su kɛ be kle i ɲrɛnnɛn.​—Mar. 6:49, 50; 2 Tim. 1:7.

⁴ E kwlaa e kunndɛ kɛ é láfi Ɲanmiɛn su kpa naan kusu é yó yakpafuɛ. Sanngɛ wie liɛ’n, ɔ kwla yo e kɛ e lafiman Ɲanmiɛn su kpa naan e timan yakpafuɛ sa. Biblu’n kan sran akpi kpanngban mɔ be lafili Ɲanmiɛn su kpa yɛ be yoli yakpafuɛ kpa’n be ndɛ. Ɔ maan sɛ e waan é láfi Ɲanmiɛn su kpa naan kusu é yó yakpafuɛ kpa’n, like kun mɔ e kwla yo’n, yɛle ajalɛ nga sran sɔ’m be yaci mannin e’n be su akunndan bulɛ.

ZOOVA JRANNIN ZOZIE SIN

 5. ?Kɛ ɔ ko yo naan Zozie w’a kwla di i junman’n i kpa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ ɲɛn i ɔ? ?Yɛ nzuɛn benin yɛ ɔ fata kɛ ɔ yi i nglo ɔ?

⁵ Maan e kan sa wie m’ɔ juli i afuɛ ko ju 3.500 yɛ’n i ndɛ e nian. Kɛ sa sɔ’n jú’n, nn Zoova deli Izraɛlifuɛ akpinngbin kpanngban kanga nun Ezipti lɔ w’a di afuɛ 40. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Moizi mɔ w’a ɲan afuɛ 120, yɛ ɔ dun nvle’n i ɲrun mmua ɔ. Ɔ fuli Nɛbo Oka’n su yɛ ɔ wunnin nvle nga Ɲanmiɛn tali nda kɛ ɔ́ fá mán Izraɛlifuɛ mun’n. Kpɛkun ɔ kali lɔ wuli. Zozie m’ɔ wa sinnin i osu dunnin Izraɛli nvle’n i ɲrun mmua’n, “ngwlɛlɛ wawɛ’n” ɔ trɛnnin i su. (Mml. 34:1-9) Blɛ sɔ’n nun kusu’n nn Izraɛlifuɛ’m b’a buabua be wun naan bé fá Kanaan mɛn’n. Kɛ ɔ ko yo naan Zozie w’a kwla di i junman’n i kpa’n, ɔ fata kɛ ɔ ɲan ngwlɛlɛ m’ɔ fin Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ lafi Zoova su. Kpɛkun ɔ fata kɛ ɔ jran kekle naan ɔ yo yakpafuɛ.​—Mml. 31:22, 23.

 6. (a) ?Kɛ Zozie 23:6 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ naan y’a kwlɛ i yo ɔ? (b) ?Afɔtuɛ benin yɛ Sa Nga Be Yoli’n 4:18-20 nin 5:29 be man e ɔ?

⁶ Afuɛ kpanngban nga Izraɛlifuɛ’m be nin Kanaanfuɛ’m be kunnin naan b’a kwla fa be mɛn’n, Zozie yoli ninnge mun ngwlɛlɛ su, ɔ yoli yakpafuɛ, yɛ ɔ lafili Ɲanmiɛn su. Kɛ e niɛn i sa’n i sɔ’n wlali Izraɛlifuɛ’m be fanngan dan. Ɔ nin i fatali kɛ be yo yakpafuɛ naan b’a kwla kun alɛ’n. Sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. Ɔ fatali kɛ be yo sɔ wie naan b’a kwla fa ndɛ nga Zozie kan kle be’n be su. Kɛ Zozie i wie cɛn’n mantannin koko’n m’ɔ́ kále be’n, ɔ seli be kɛ: “Amun kplin amun nyin kpa [amun yo yakpafuɛ kpa], amun nanti mmla nga be klɛli i Moiz fluwa nun’n su. Nán amun nian bɛ su, nán amun nian fama su.” (Zoz. 23:6) E kusu, ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ naan blɛ kwlaa nun’n, e ɲin w’a kwla yi Zoova. Blɛ mɔ sran’m be se e kɛ e yo like wie m’ɔ nin Ɲanmiɛn i mmla’m be sansan be wun’n, i nun li yɛ ɔ fata kɛ e yo yakpafuɛ’n nin ɔn. (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 4:18-20 nin Yo 5:29 nun.) Sɛ e srɛ Zoova kɛ ɔ kle e atin naan e fa e wla e guɛ i su’n, ɔ́ úka e maan é yó yakpafuɛ kɛ ɔ fata’n sa.

LIKE NGA E KWLA YO NAAN E LIƐ W’A YO YE’N

 7. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Zozie yo naan w’a fa ajalɛ yakpa su naan kusu like ng’ɔ́ yó’n w’a yo ye ɔ?

⁷ Kɛ ɔ ko yo naan y’a ɲan awlɛn y’a yo Ɲanmiɛn i klun sa’n, ɔ fata kɛ e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like naan e fa su. Kɛ Zozie sinnin Moizi i osu’n i sɔ yɛ Zoova seli i kɛ ɔ yo ɔ. Ɔ seli i kɛ: “Jran kekle, ?A tili? Yo yakpafuɛ. Nian mmla nga min sufuɛ Moiz fa mannin wɔ’n i kwlaa su. [...] Mmla ng’ɔ ti klɛwa fluwa nga nun’n, kan flan nun. Bu i akunndan wia su nin kɔnguɛ, kɛ ɔ́ yó naan w’a fa su sɛsɛsɛ’n ti. Sɛ a yo sɔ’n yɛ like nga a yo’n ɔ́ yó ye-ɔ.” (Zoz. 1:7, 8) Zozie fali afɔtuɛ sɔ’n su, ɔ maan ‘like ng’ɔ yoli’n yoli ye.’ Sɛ e yo kɛ i sa’n, é yó yakpafuɛ kpa ekun yɛ Ɲanmiɛn junman dilɛ’n nun’n like nga e yo’n ɔ́ yó ye.

 8. ?Biblu’n i bue benin su yɛ be fali afuɛ 2013 nun Biblu’n nun ndɛ mma’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n ɔ́ wá úka amun ɔn?

⁸ Kɛ Zozie tili ndɛ yɛ mɔ Zoova kannin’n, e kwla se kɛ i sɔ’n wlɛli i yakpa dan. Zoova seli i kɛ: “Jran kekle, yo yakpafuɛ, nán srɛ kun wɔ, nán ɔ klun titi wɔ, afin min Anannganman ɔ Nyanmiɛn’n lika kwlaa nga á kɔ́’n n jin ɔ sin.” (Zoz. 1:9) Zoova jin e sin wie. I sɔ’n ti’n, kannzɛ sa nga be tɔ e su’n be ti sɛ’n, ‘nán srɛ kun e, [yɛ] nán e klun titi e.’ Ndɛ sɔ mɔ Zoova kan kleli Zozie’n i bue nga ɔ ti e cinnjin kpafuɛ’n yɛle: ‘Jran kekle, yo yakpafuɛ, min Zoova ɔ Ɲanmiɛn’n n jin ɔ sin.’ Ndɛ sɔ m’ɔ o Zozie 1:9 nun’n, yɛ ɔ ti afuɛ 2013 nun Biblu’n nun ndɛ mma’n niɔn. Anglo nga bé bá lɛ’n be nun’n, ndɛ sɔ’n ɔ nin be nga be lafili Ɲanmiɛn su kpa mɔ be yoli yakpafuɛ’n be ajalɛ’n, bé wá wlá e fanngan kpa.

YAKPA SU BE FALI AJALƐ KƐ BÉ YÓ ƝANMIƐN I KLUN SA

 9. ?Sa benin nun yɛ Raabu lafili Ɲanmiɛn su yɛ ɔ yoli yakpafuɛ ɔ?

⁹ I nun nga Zozie sunmannin sran nɲɔn kɛ be ko kpla Kanaan nvle’n be nian’n, Raabu m’ɔ ti tekle bla’n ɔ fali be fiali be kpɔfuɛ’m be wun. Kpɛkun ɔ yoli maan be kpɔfuɛ’m be toli be ti lika uflɛ. Ɲanmiɛn i su mɔ Raabu lafili’n ɔ nin yakpa m’ɔ yoli’n ti’n, kɛ Izraɛlifuɛ’m be utuli Zeriko klɔ’n ɔ nin i osufuɛ’m be fiteli nun. (Ebr. 11:30, 31; Zak 2:25) I yo, Raabu wlali ɲannzuɛn sa ng’ɔ yo’n i ase naan Zoova i klun w’a jɔ i wun. Sran wie mɔ be wa kacili Klistfuɛ’n, kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn i klun w’a jɔ be wun’n, be lafili Ɲanmiɛn su, be yoli yakpafuɛ yɛ be kacili be nzuɛn’n.

10. ?Blɛ benin nun yɛ Riti fɛli i wun wlali Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n nun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova yrɛli i su ɔ?

¹⁰ Kɛ Zozie wuli’n, Riti m’ɔ ti Moabu bla’n ɔ fɛli i wun wlali Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n nun yakpa su. Ɔ ti Izraɛlifuɛ kun i angbeti. I ti’n atrɛkpa’n ɔ si Zoova i su ndɛ. I sewi Naomi trannin Moabu lɔ, sanngɛ ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ sɛ́ i sin Izraɛli klɔ nga be flɛ i Bɛtleɛmu’n i su lɔ. Kɛ ɔ nin Riti bé kɔ́’n, ɔ jrannin Riti su cinnjin kɛ ɔ sɛ i sin i nvlefuɛ’m be sin Moabu lɔ. Sanngɛ Riti tɛli i su kɛ: “Nán mian min kɛ e nin wɔ e kpaci, nán fuan min. [...] Ɔ nvle’n ti min nvle. Ɔ Nyanmiɛn’n ti min Nyanmiɛn.” (Rit 1:16) Riti yoli i ndɛ sɔ’n i nuan sa. Kɛ ɔ cɛli kan’n, ɔ wa jali Naomi i osufuɛ Bɔazi. Ɔ nin i be wuli ba yasua kun. Ba sɔ’n ɔ yoli Davidi nin Zezi be nannan. Nanwlɛ, be nga be lafi Ɲanmiɛn su mɔ be yo yakpafuɛ’n, Zoova yra be su.​—Rit 2:12; 4:17-22; Mat. 1:1-6.

SRAN KPANNGBAN BE FALI BE NGUAN’N SIELI I WIE NUAN!

11. ?Wafa sɛ yɛ Zɛozada nin Zoseba be yoli yakpa ɔ? ?Yɛ be aeliɛ sɔ’n i bo’n guali sɛ?

¹¹ Be nga Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n ɔ nin be wiengu Klistfuɛ’m be sasalɛ’n ti’n be fa be nguan’n sie i wie nuan’n, Zoova jran be sin. Kɛ e wun i sɔ’n e yakpa yolɛ’n nin e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n be bo wla ase kpa ekun. Maan e nian Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn Zɛozada nin i yi Zoseba be su ndɛ’n. Kɛ Famiɛn Akazia wuli’n, Atali m’ɔ ti i nin’n, ɔ kunnin famiɛn’n i mma’m be ngba yɛ ɔ trannin famiɛn bia’n su. Sanngɛ Zɛozada nin Zoseba be fali Akazia i wa Zɔasi fiali lele afuɛ nsiɛn. I sɔ mɔ be yoli’n be nguan’n yɛ be fa sieli i wie nuan ɔn. I afuɛ nso su’n Zɛozada yoli maan be sieli Zɔasi famiɛn yɛ ɔ yoli maan be kunnin Atali. (2 Fam. 11:1-16) Kɛ i sin lali nun kan’n, Zɛozada ukali Famiɛn Zɔasi naan w’a siesie Ɲanmiɛn i sua’n i ye. Yɛ kɛ Zɛozada ɲannin afuɛ 130 m’ɔ wuli’n, be sieli i kan be sie famiɛn mun lɛ’n, afin “ɔ yoli sa kpa Izraɛl mɛn’n nun, yɛ ɔ yoli maan Nyanmiɛn nin i sua’n be nyannin nyrun.” (2 Nyo. 24:15, 16) Asa kusu’n, ajalɛ mɔ Zɛozada nin i yi be fɛli i yakpa su’n ti’n, osu nga i nun yɛ Mɛsi’n fín bá’n w’a nunnunman.

12. ?Wafa sɛ yɛ Ebɛd-Melɛki fali ajalɛ yakpa su ɔ?

¹² Zeremi ti’n, Ebɛd-Melɛki m’ɔ ti Famiɛn Sedesiasi i awlo lɔ junman difuɛ’n, ɔ fɛli i nguan’n sieli i wie nuan. Zida Famiɛn’n i awlo lɔ sran dandan’m be tɔnnin Zeremi i suɛn. Be seli famiɛn’n kɛ Zeremi wlawla sran mun kɛ nán be fa ndɛ ng’ɔ kan’n su. I sɔ’n ti’n, famiɛn’n yili Zeremi mannin be yɛ be fɛ i yili i nzue gbo kun mɔ nnɔtiɛ o nun’n i nun naan ɔ ka lɔ wu. (Zer. 38:4-6) Ebɛd-Melɛki ko srɛli Famiɛn Sedesiasi naan ɔ uka Zeremi. I sɔ m’ɔ yoli’n ti’n sa kwla ɲɛn i, afin sran kpanngban be kpɔ Zeremi kpa. Sedesiasi kplinnin su kɛ ɔ́ úka Zeremi. Yɛ ɔ seli Ebɛd-Melɛki kɛ ɔ fa sran 30 naan be ko yi Zeremi gbo’n nun fite. Ɲanmiɛn sinnin Zeremi lika guali Ebɛd-Melɛki i awlɛn su nzue kɛ blɛ mɔ Babilɔnifuɛ’m bé wá útu Zerizalɛmu klɔ’n, ɔ su wuman. (Zer. 39:15-18) Be nga Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ nun be yo yakpa’n, Ɲanmiɛn yra be su.

13. ?Wafa sɛ yɛ Ebre nsan’m be kleli kɛ be ti yakpafuɛ ɔ? ?Yɛ ngue yɛ be ajalɛ’n kle e ɔ?

¹³ Afuɛ ya nsiɛn tra su ka naan b’a wu Klist’n, Zoova i sufuɛ nsan mɔ be ti Ebre’n, be wunnin weiin kɛ be nga be lafi Ɲanmiɛn su yɛ be yo yakpa’n, Zoova yo be ye. Famiɛn Nɛbikadnɛzali yiali Babilɔni lɔ sran dandan mun, kpɛkun ɔ seli be kɛ be su sika ɔkwlɛ sran kpandangblauun m’ɔ takali’n. Naan sran kwlaa nga w’a yoman sɔ’n, bé fɛ́ i yí fur mɔ sin o nun’n i nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aɲinyiɛ su Ebre nsan’m be seli Nɛbikadnɛzali kɛ: “E Nyanmiɛn nga e su i’n, ɔ kwla de e. Nannan, sakpa, ɔ́ wá dé e sin’n nun, yɛ ɔ́ wá dé e ɔ sa nun. Nannan, kannzɛ ɔ yo sɛ, ɔ fata kɛ a si kɛ e su sɔ-man wɔ amuɛn mun, yɛ e su su-man ɔ sika ɔkwlɛ sran bɔ a takali’n.” (Dan. 3:16-18) Wafa nga Zoova deli Ebre nsan sɔ mun klanman kpa’n, be kɛnnin i ndɛ Daniɛl 3:19-30 nun. I yo, atrɛkpa’n be su seman kɛ bé fá e yí fur kun mɔ sin o nun’n i nun naan e wu. Sanngɛ wie liɛ’n sa kekle kpa wie’m be ti’n Ɲanmiɛn i mmla’m be su falɛ’n kwla yo kekle man e. Maan e lafi su kɛ sɛ e lafi Ɲanmiɛn su naan kusu e yo yakpafuɛ’n, Ɲanmiɛn yrá e su.

14. ?Daniɛl ndɛ tre 6 nun’n, wafa sɛ yɛ Daniɛli kleli kɛ ɔ ti yakpafuɛ ɔ? ?Yɛ i bo’n guali sɛ?

¹⁴ Daniɛli i abɔlɛ yolɛ ti’n i kpɔfuɛ’m be wlawlali Famiɛn Dariisi naan ɔ kpɛ mmla kun. Be seli famiɛn’n i kɛ: “Sran kwlakwla nga b’ɔ yaci wɔ bɔ a ti famiɛn’n wɔ lɛ, naan ɔ ko ijɔ i bɔbɔ i amuɛn wie su annzɛ ɔ ko manman sran uflɛ’n, maan be fɛ i sɔfuɛ’n be to yi i asɔmɔli’m be sin kunman’n nun lɔ.” Blɛ sɔ’n nun’n, Daniɛli lafili Ɲanmiɛn su yɛ ɔ yoli yakpafuɛ. Kɛ ɔ tili i kɛ famiɛn w’a mɛn i sɔ mmla’n, “ɔ ɔli i awlo lɔ. Ɔ fuli nglo sua’n nun, ɔ tikeli i fenɛtri nga be kpɛli be Zerizalɛm bue liɛ’n su lɔ’n. Aliɛ ba kun nun’n, ɔ koto srɛ Nyanmiɛn kpɛ nsan, yɛ ɔ mɛnmɛn i. Ɔ yoli i kɛ ɔ fa yo i titi’n sa.” (Dan. 6:7-11) Kɛ ɔ yoli sɔ’n be toli Daniɛli be yili i asɔmɔli’m be kunman’n nun. Sanngɛ Zoova deli i.​—Dan. 6:17-24.

15. (a) ?Wafa sɛ yɛ Akilasi nin Prisiyi be kleli kɛ be lafi Ɲanmiɛn su naan kusu be ti yakpafuɛ ɔ? (b) ?Ndɛ nga Zezi kɛnnin i Zan 13:34 nun’n, i bo’n yɛle benin? ?Wafa sɛ yɛ Klistfuɛ kpanngban be yili i sɔ klolɛ liɛ’n i nglo ɔ?

¹⁵ Biblu’n waan Pɔlu ti’n, Akilasi ɔ nin Prisiyi “be fa be wun mannin wie’n.” (Yol. 18:2; Rɔm. 16:3, 4) Yakpa su be fali Zezi i ndɛ yɛ’n su. Ɔ seli kɛ: “Ḿ mán amun mmla kun ekun [“mmla uflɛuflɛ kun,” NW]: an klo amun wiengu. Klolɛ nga n fa kloli amun’n, amun kusu an fa klo amun wiengu sɔ.” (Zan 13:34) Moizi Mmla’n seli kɛ maan sran’m be klo be wiengu kɛ be fa klo be bɔbɔ be wun’n sa. (Sau. 19:18) ?Yɛ ngue ti yɛ Zezi seli kɛ i mmla liɛ ng’ɔ́ mán’n ɔ ti “uflɛuflɛ” ɔ? Yɛle kɛ Zezi i mmla liɛ’n ɔ kle kɛ ɔ fata kɛ e wiengu’m be klolɛ’n ti’n, e fa e wun e man kɛ nga i bɔbɔ fa yoli’n sa. Klistfuɛ kpanngban be yili be wiengu’m be klolɛ’n i nglo. Yɛle kɛ kɛ ɔ́ yó naan be kpɔfuɛ’m b’a kunman be niaan Klistfuɛ mun’n annzɛ b’a kleman be ɲrɛnnɛn’n ti’n, yakpa su “be fa be wun mannin wie’n.”​—An kanngan 1 Zan 3:16 nun.

16, 17. ?Sa benin yɛ ɔ tɔli Klistfuɛ klikli wie’m be su m’ɔ sali be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niannin ɔn? ?Yɛ i wunsu sa benin yɛ ɔ tɔli Klistfuɛ wie’m be su e blɛ liɛ nga su ɔ?

¹⁶ Kɛ Zezi sa’n, Klistfuɛ klikli’m be yoli yakpa, be suli Zoova kunngba cɛ. (Mat. 4:8-10) B’a kplinman su kɛ bé yrá ansans bé mán Rɔmu famiɛn’n. (An nian desɛn ng’ɔ o bue 10 su’n.) Daniel Mannix i fluwa mɔ be flɛ i Be nga be su wa wu’n (Angle nun) i nun’n ɔ seli kɛ titi’n be sie ansans yrawlɛ kun nzra’n nun lɛ. Yɛ like ng’ɔ fata kɛ bisuafuɛ kun yo’n yɛle kɛ ɔ fa ansans kan kpɛntɛn i sin’n su. Sɛ ɔ yo sɔ’n bé mɛ́n i fluwa kun kpɛkun bé yáci i nun. Asa kusu’n, be yiyi nun kle bisuafuɛ’n i weiin kɛ nán famiɛn’n i sulɛ yɛle i sɔ’n. Naan i sɔ m’ɔ yo’n ɔ kle kɛ ɔ bu Rɔmu famiɛn’n i kɛ ɔ ti i liɛ Ɲanmiɛn kun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Klistfuɛ nga be yoli sɔ naan bé ɲán be ti’n b’a sɔnman.

¹⁷ Klistfuɛ nga be wlali be bisua Itilɛli blɛ su’n, sran’m be fali ninnge wie mɔ sɛ be yo ɔ bé ɲán be ti’n, be sieli be ɲrun kpɛ sunman. Like nga be seli be kɛ be yo’n yɛle kɛ be fa be sa ti nzɔliɛ sie i fluwa kun su be fa kle kɛ be suman Zoova kun. Sanngɛ be nga be yoli sɔ’n b’a sɔnman mlɔnmlɔn. I nun nga alɛ tɔli Rwanda lɔ’n, Zoova i Lalofuɛ nga be ti Tutsi nin Utu’n be sasali be wiengu. I sɔ mɔ be yoli’n be nguan’n yɛ be fa sieli i wie nuan ɔn. Nanwlɛ, sa kɛ ngalɛ sa nun’n, ɔ nin i fata kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yo yakpafuɛ naan be lafi Ɲanmiɛn su.

MAAN AMUN WLA KPƐN SU, ZOOVA JIN E SIN!

18, 19. ?Biblu’n nun’n, sran benin wie mun yɛ be lafili Ɲanmiɛn su kpa yɛ be yoli yakpafuɛ mɔ be ajalɛ’n kwla uka e jasin fɛ’n i bolɛ’n nun ɔn?

¹⁸ Dɔ nga su’n, e le cenjele like dan kpa kun. Yɛle kɛ e bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin’n yɛ e uka sran mun naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Junman dan kpafuɛ nga Ɲanmiɛn mannin klɔ sran nga be su i’n, yɛ ɔ o lɛ ɔ. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Zezi i ajalɛ m’ɔ leman wunsu m’ɔ yaci mannin e’n ti’n, é lɛ́ i ase! Ɔ “ɔli klɔ dandan nin kanngan’n kwlaa be su, ɔ kannin Nyanmiɛn ndɛ, ɔ boli Nyanmiɛn sielɛ jasin fɛ’n.” (Lik 8:1) Kɛ i sa’n, ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su yɛ e yo yakpafuɛ naan y’a kwla bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n. Ɲanmiɛn i fanngan nun’n e kwla yo yakpafuɛ kɛ Nowe sa. I blɛ su “sran tɛtɛ nga be o mɛn nun’n” mɔ nzue dan’n su wa tɔ kun be’n, ɔ ‘boli sa nga be yo-ɔ ɔ ti su’n i ndolo’ yakpa su kleli be.​—2 Piɛ. 2:4, 5.

¹⁹ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n uka e naan y’a kwla bo jasin fɛ’n. I nun mɔ bé klé Klist i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be ɲrɛnnɛn’n, be srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo naan ‘be kan i ndɛ’n yakpa su.’ Ɲanmiɛn kusu tɛli be srɛlɛ’n su. (An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 4:29-31 nun.) Sɛ awloawlo’m be nun jasin bolɛ’n kun amun srɛ’n, amun srɛ Zoova kɛ ɔ yo naan amun lafi i su kpa naan kusu amun yo yakpafuɛ. Yɛ ɔ́ tɛ́ amun su.​—An kanngan Jue Mun 66:19, 20 nun.a

20. ?E mɔ e ti Zoova i sufuɛ’n, ukalɛ benin yɛ e le i ɔ?

²⁰ Mɛn tɛ nga nun’n, kɛ ɔ ko yo naan y’a yo Ɲanmiɛn i klun sa titi’n ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ nán e ngunmin yɛ e o ɔ. Ɲanmiɛn jin e sin. I Wa’n m’ɔ ti asɔnun’n i su kpɛn’n ɔ jin e sin wie. Asa ekun’n, e wiengu Zoova Lalofuɛ 7.000.000 tra su mɔ be o asiɛ wunmuan’n su’n, be o lɛ. Maan e nin be kwlaa sɔ’n e lafi Ɲanmiɛn su titi yɛ e bo jasin fɛ’n. Kɛ é yó sɔ’n maan afuɛ 2013 nun Biblu’n nun ndɛ mma’n ɔ tran e klun titi. Ndɛ mma sɔ’n waan: ‘Jran kekle, yo yakpafuɛ, min Zoova ɔ Ɲanmiɛn’n n jin ɔ sin.’​—Zoz. 1:9.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Foto, bue 7]

[Ndɛ kwle, bue 8]

Afuɛ 2013 nun Biblu’n nun ndɛ mma’n: ‘Jran kekle, yo yakpafuɛ, min Zoova ɔ Ɲanmiɛn’n n jin ɔ sin.’​—Zoz. 1:9.

[Foto, bue 10]

W’a yoman Klistfuɛ klikli’m be kɛ be kwla fɔn Ɲanmiɛn i mmla’n.