“Sa nga Nyanmiɛn Wawɛ’n maan sran yo’n” ɔ manman Ɲanmiɛn
“Sɛ an yo kɛ waka sama b’ɔ su kpanngban sa’n, [...] i sɔ’n nun yɛ n Si’n nyán kɔmin-ɔn.”—ZAN 15:8.
1, 2. (a) ?E wiengu’m be fanngan wlalɛ’n i wun atin benin yɛ e le i ɔ? (b) ?Ngue yɛ Zoova fa cɛli e mɔ maan e kwla su i kpa ɔ?
MAAN e bu sa nɲɔn be akunndan e nian. I klikli’n, Klistfuɛ bla kpɛnngbɛn kun w’a sie i nzɔliɛ kɛ like kun sanngan aniaan bla kun i akunndan. Ɔ maan ɔ fa ajalɛ naan ɔ nin aniaan bla sɔ’n b’a bo jasin fɛ’n likawlɛ. Kɛ bé bó jasin fɛ’n bé kɔ́’n, aniaan bla’n kannin like ng’ɔ sɛnngɛn i akunndan’n i ndɛ kleli aniaan bla kpɛnngbɛn’n. I sin’n, cɛn sɔ nun’n, aniaan bla’n lali Zoova i ase, afin i ndɛ loli aniaan bla kpɛnngbɛn mɔ Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n i ɲin w’a ti kpa’n. Yɛle kɛ like nga i sa miɛnnin i wun’n yɛ aniaan bla kpɛnngbɛn’n yoli ɔ. Sa’n i nɲɔn su nun’n, aniaan kun nin i yi mɔ be ɔli jasin fɛ’n i bolɛ nvle uflɛ nun’n b’a sa be sin b’a ba. Kɛ bé kán lika nga be ɔli lɔ’n i ndɛ aɲia kun bo’n, aniaan gbanflɛn kun ti lɛ bliin. Ɔ su tie ndɛ nga be su kan’n. Kɛ ɔ dili afuɛ ko ju wie’n, m’ɔ́ síesíe i wun naan w’a ɔ jasin fɛ’n i bolɛ nvle uflɛ nun’n, ɔ buli aniaan sɔ’n nin i yi ɔ nin ndɛ nga be kannin’n be akunndan. Afin be ndɛ sɔ’n yɛ maan ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ káci ngaliɛ difuɛ ɔ.
2 Atrɛkpa’n ndɛ sɔ’m be yo maan e wla kpɛn sran kun m’ɔ kleli e ajalɛ kpa’n, annzɛ sran kun mɔ e ti’n ɔ fali ajalɛ kpa’n i su. I yo, nán cɛn ngba yɛ ndɛ nga sran kun tie i kpɛ kunngba’n ɔ yo maan ɔ kaci i mɛn dilɛ’n niɔn. Sanngɛ cɛn kwlakwla’n e ɲan e wiengu’m be fanngan wlalɛ’n wun atin. ?Sɛ like kun kwla yo naan y’a si ninnge wie’m be yo kpa, annzɛ ɔ kwla yo naan e nzuɛn’n w’a yo kpa naan y’a kwla uka e niaan mun kpa’n, ɔ su yoman kpa dan? Nanwlɛ, Zoova fɛli i sɔ like’n mannin e. Yɛle Ɲanmiɛn wawɛ’n. (Lik 11:13) Kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n sie e’n ɔ yo maan e yi nzuɛn nglanmannglanman’m be nglo. I sɔ’n kusu yo maan Ɲanmiɛn junman kwlaa nga e di’n, ɔ ɲan ɲrun. Nanwlɛ, like dan yɛ Ɲanmiɛn fa cɛli e lɛ ɔ!—An kanngan Galasifuɛ Mun 5:22, 23 nun.
3. (a) ?Kɛ e yo “sa nga Nyanmiɛn Wawɛ’n maan sran yo’n,” wafa sɛ yɛ i sɔ’n manman Ɲanmiɛn ɔn? (b) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su ɔ?
3 Nzuɛn kpakpa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran kun yi be nglo’n, be ti Ɲanmiɛn wawɛ’n sɔ’n i Manfuɛ mɔ yɛle Ɲanmiɛn Zoova’n i bɔbɔ i nzuɛn. (Kol. 3:9, 10) Ndɛ yɛ mɔ Zezi kan kleli i akoto mun’n i nun’n, ɔ kleli like cinnjin nga ti yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be mian be ɲin be sɔnnzɔn Ɲanmiɛn’n. I waan: “Sɛ an yo kɛ waka sama b’ɔ su kpanngban sa’n, [...] i sɔ’n nun yɛ n Si’n nyán kɔmin-ɔn.”a (Zan 15:8) Sɛ e yo “sa nga Nyanmiɛn Wawɛ’n maan sran yo’n” bé wún i e ijɔlɛ’n nin e nantilɛ’n nun weiin. E aeliɛ sɔ’n kusu be manman e Ɲanmiɛn’n wie. (Mat. 5:16) ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n ɔ nin sa nga Satan i mɛn’n nunfuɛ’m be yo’n be afiɛn ɔn? ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n niɔn? ?Ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n kwla yo kekle man e ɔ? Kɛ é kókó sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n i nun ninnge nsan klikli’m be su yalɛ é kɔ́’n, é tɛ́ kosan sɔ’m be su. Ninnge nsan sɔ mun yɛle Ɲanmiɛn nin sran klolɛ’n ɔ nin aklunjuɛ’n, yɛ be wla m’ɔ gua ase’n.
Klolɛ kpafuɛ’n
4. ?Klolɛ’n i wafa benin yɛ Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yi i nglo ɔ?
4 Klolɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran kun yi i nglo’n ɔ nin mɛn nunfuɛ’m be sran klolɛ liɛ’n be nɲɔn’n be timan kun kaan sa. ?Wafa sɛ? Yɛle kɛ klolɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran kun yi i nglo’n yɛ ɔ ti klolɛ kpafuɛ’n niɔn. Zezi i ndɛ ng’ɔ kɛnnin i oka’n su lɔ’n i nun’n, ɔ yiyili ngbaciɛ ng’ɔ o klolɛ wafa nɲɔn sɔ’m be afiɛn’n i nun. (An kanngan Matie 5:43-48 nun.) Ɔ seli kɛ sa tɛ yofuɛ mun bɔbɔ’n, sa nga be wiengu’m be yo man be’n be nian su yo man be wie. I sɔ ‘klolɛ’ liɛ’n i nglo yilɛ’n yoman ya, afin ɔ ti be wiengu i ye yolɛ sa ngbɛn. Sɛ e waan é ‘yó e Si b’ɔ o nyanmiɛn su lɔ’n i mma mun’n,’ ɔ fataman kɛ e yo ninnge nga e wiengu’m be yo mannin e’n i kunngba’n ngunmin e man be. Sanngɛ maan e bu be kɛ nga Zoova fa bu be’n sa, yɛ e yo be kɛ nga Zoova fa yo be’n sa. ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla klo e kpɔfuɛ mun kɛ nga Zezi waan e klo be’n sa ɔ?
5. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yi klolɛ’n i nglo be nga be kle e yalɛ’n be lika ɔ?
5 Maan e fa e ɲin e sie i Biblu’n nun sa kun su. I nun mɔ Pɔlu nin Silasi bé bó jasin fɛ’n Filipu lɔ’n, be trali be yɛ be boli be bolɛ kpa. Kpɛkun be fa be wlali bisua’n i klun mmua lɔ. Yɛ be boli be kpaun. Kɛ bé yó be sɔ’n, atrɛkpa’n bisua sunianfuɛ’n yoli be tɛtɛ wie. Sanngɛ Ɲanmiɛn sa maan asiɛ’n wa kejeli. Ɔ maan be fin bisua fiteli. ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be klunngbɔ mɔ be kwla tu i bisua sunianfuɛ’n i su siɛn’n ti’n, be dili aklunjuɛ? Cɛcɛ, b’a yoman sɔ. Sanngɛ i ndɛ loli be. Yɛle kɛ be tuli be klun be kloli i. Ɔ maan be fali ajalɛ ndɛndɛ naan b’a yo i ye. Be yoli maan bisua sunianfuɛ’n nin i awlobofuɛ’m be ngba be lafili Ɲanmiɛn su. (Yol. 16:19-34) E blɛ liɛ nga su’n, e niaan Klistfuɛ kpanngban be fa ajalɛ kunngba sɔ’n wie. Yɛle kɛ ‘be nga be kle be yalɛ’n, be yra be nuan kɛ Nyanmiɛn yo be kpa.’—Rɔm. 12:14.
6. ?Wafa sɛ yɛ e kwla tu e klun e klo e niaan Klistfuɛ mun ɔn? (An nian kuku ng’ɔ o fluwa’n i bue 25 nun.)
6 Asa kusu’n, klolɛ nga e klo e niaan mun’n ɔ kaman be ye yolɛ’n su ngunmin. Ɔ fata kɛ “e kusu e niaan’m be ti maan e fa e wun man.” (Kanngan 1 Zan 3:16-18 nun.) Sanngɛ kusu kpɛ sunman’n, e kwla yi klolɛ’n i nglo ninnge kanngan wie’m be nun. I wie yɛle kɛ sɛ e kannin ndɛ wie annzɛ e yoli like wie mɔ loli e niaan kun i ngasi’n, e kwla yi sran klolɛ’n i nglo. Yɛle kɛ e kwla fa ajalɛ naan y’a siesie e afiɛn. (Mat. 5:23, 24) ?Yɛ sɛ sran kun lo e ngasi’n nin? ?É ‘yáci sran’n i wun sa cɛ́ i,’ annzɛ é fɛ́ i wun sa é síe e klun? (Jue. 86:5) Klolɛ dan mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n yo maan e klo sran mun’n, ɔ kwla uka e naan y’a yaci sa tɛ kanngan nga e wiengu’m be yo e’n y’a cɛ be, kɛ nga Zoova ‘yacili sa nga e yoli i’n cɛli e’n’ sa.—Kol. 3:13, 14; 1 Piɛ. 4:8.
7, 8. (a) ?Wafa sɛ yɛ klolɛ nga e klo Ɲanmiɛn’n ɔ nin sran’m be klolɛ’n be kɔ likawlɛ ɔ? (b) ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a klo Zoova kpa ɔ? (An nian foto ng’ɔ o ja ngua lɛ’n.)
7 ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a klo e niaan’m be klolɛ kpa ɔ? Like nga e kwla yo’n yɛle kɛ maan e klo Ɲanmiɛn kpa tra laa’n. (Efɛ. 5:1, 2; 1 Zan 4:9-11, 20, 21) Kɛ e bɔbɔ e fa blɛ e kanngan Biblu’n nun mɔ e bu su akunndan yɛ e srɛ Zoova’n, i sɔ’n wla e fanngan kpɛkun e klo e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n kpa ekun. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla yo ninnge sɔ mun naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn w’a mantan’n, ɔ fata kɛ e kunndɛ ninnge sɔ’m be yolɛ’n i wun blɛ.
8 Maan e fa sa kun e yiyi nun. Maan ɔ yo kɛ cɛn ba kun nun sa’n, dɔ kun su sɛsɛ yɛ e kwla kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun, e bu su akunndan yɛ e srɛ Zoova ɔ. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, blɛ kan sɔ mɔ i nun yɛ e fa e wun e mantan Zoova’n, e su sɛsɛmɛn i kpa? I yo, sran fi kwlá tanninman e Ɲanmiɛn srɛlɛ. Yɛ kusu e nun sunman e kwla kanngan Biblu’n nun lika kwlaa nga e klo’n. Sanngɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ naan ninnge kpanngban ng’ɔ fata kɛ e yo be cɛn ba kun nun’n, b’a saciman blɛ nga i nun yɛ e fa e wun mantan Ɲanmiɛn’n. ?E mian e ɲin e kunndɛ blɛ kpanngban cɛn kwlakwla naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova?
“Nyanmiɛn Wawɛ’n maan amun klun jɔli”
9. ?Blɛ benin nun yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka e kpa naan y’a di aklunjuɛ titi ɔ?
9 Aklunjuɛ mɔ ti sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n i nun like kun’n, ɔ wieman. Kannzɛ bɔbɔ kekle’n o e su’n sanngɛ ɔ o lɛ titi. Aklunjuɛ’n ti kɛ waka wie mɔ kannzɛ asiɛ’n ti tɛ sɛ’n ɔ yo kpa’n sa. Asiɛ wunmuan’n su’n, kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban be ‘fali Nyanmiɛn ndɛ’n su’n, be wunnin nyrɛnnɛn dan kpa. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Nyanmiɛn Wawɛ’n man be klun jɔli.’ (1 Tɛs. 1:6) Kekle o be nun sunman be su. Sanngɛ Zoova fɛ i wawɛ’n wla be fanngan naan ‘sa’n kwlaa nun be klun [w’a] jɔ naan b’a kwla tra be anwlɛn [b’a] blu sa’m be su.’ (Kol. 1:11) ?Aklunjuɛ sɔ’n fin wan?
10. ?Like bɔbɔ ba nga ti yɛ e di aklunjuɛ’n yɛle benin?
10 Ninnge kpakpa nga Zoova mannin e’n be timan kɛ Satan i mɛn’n nun “anyanbeun b’ɔ su ka-man lɛ’n” sa. Zoova i ninnge liɛ’m be saciman le. (1 Tim. 6:17; Mat. 6:19, 20) Zoova yo maan e lafi su kɛ é kwlá trán nguan nun tititi. Kɛ mɔ asiɛ wunmuan’n su e nin e niaan Klistfuɛ mun e su Ɲanmiɛn anuannzɛ’n nun’n ti’n, e klun jɔ. Sanngɛ like bɔbɔ ba nga ti yɛ e di aklunjuɛ’n yɛle e nin Ɲanmiɛn e afiɛn m’ɔ sɛ’n. E wun yo e kɛ Davidi i wun fa yoli i’n sa. Kannzɛ ɔ fata kɛ ɔ wanndi Saili’n sanngɛ ɔ manmannin Zoova jue kun nun kɛ: “Ɔ klun-ufue’n i kpa tra nguan’n. Ń fá min nuan’n ń yí wɔ ayɛ. Kɛ min nyin tɛ o su’n, wɔ asenna’n su wie-man n sa nun le.” (Jue. 63:4, 5) Kekle blɛ nun bɔbɔ’n, e klo kɛ é mánmán Ɲanmiɛn aklunjuɛ su.
11. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e su Zoova aklunjuɛ su ɔ?
11 Akoto Pɔlu seli Klistfuɛ mun kpongbongbo kɛ: “Sran wunmuan bɔ amun nin e Min’n ti’n ti’n, cɛn kwlaa maan amun klun jɔ, ń kɛ́n i ekun: maan amun klun jɔ.” (Fil. 4:4) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ Klistfuɛ’m be di Zoova i junman’n aklunjuɛ su ɔ? Zoova i sran sielɛ’n i su akplowa nga Satan kpɛli i ba’n ti ɔ. Satan seli kɛ sran’m b’a mian ti yɛ be su Ɲanmiɛn ɔn. (Zɔb 1:9-11) Sɛ e su Zoova sa ngbɛn naan e diman su aklunjuɛ’n, nn e manmanman Ɲanmiɛn e guɛguɛmɛn i bo. I sɔ’n ti’n, e mian e ɲin e fa jue tofuɛ’n i ndɛ’n su. I waan: “An su Anannganman aklunjuɛ su. Kɛ án kɔ́ Anannganman nyrun’n, amun bo sro be yi be aklunjuɛ’n i nglo be kle i.” (Jue. 100:2) Kɛ e klunklo e su Ɲanmiɛn aklunjuɛ’n su’n, ɔ manman Ɲanmiɛn.
12, 13. ?Sɛ akunndan tɛ ba e ti nun’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a jrɛn i ɲrun kekle ɔ?
12 Sanngɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n yɛle kɛ Zoova sufuɛ kpa mun bɔbɔ’n, ɔ ju blɛ wie’n, saan be sa sin búbú be. Ɔ maan ɔ fata kɛ be mian be ɲin kpa naan b’a lafi su ekun kɛ be ɲrun lɔ’n, lika’n yó kpa mán be. (Fil. 2:25-30) ?Sɛ e sa sin bubu e sɔ’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e ɔ? Efɛzfuɛ Mun 5:18, 19 se kɛ: ‘Maan Nyanmiɛn Wawɛ’n sie amun mlɔnmlɔn. An kan Nyanmiɛn Jue fluwa nun ndɛ, yɛ an to Nyanmiɛn manmanlɛ jue. An tu amun klun to jue manman e Min’n, yɛ an bo flɛ i.’ ?Wafa sɛ yɛ e kwla nanti afɔtuɛ sɔ’n su ɔ?
13 Kɛ akunndan tɛtɛ’m be ba e ti nun’n, e kwla srɛ Zoova. Kpɛkun e kwla mian e ɲin e bu ninnge nga be nin manmanlɛ fata’n be su akunndan. (An kanngan Filipfuɛ Mun 4:6-9 nun.) Aniaan wie’m be wunnin i kɛ sɛ be to e Ɲanmiɛn Sielɛ jue mun be konviabo’n, ɔ yo maan be wla gua ase. Kpɛkun ɔ uka be naan b’a lafi su kɛ be ɲrun lɔ’n, lika’n yó kpa. Aniaan kun mɔ kekle’n tɔli i su mɔ i ti i akunndan’n sanngannin kpɛ sunman yɛ i sa sin bubuli i’n seli kɛ: “N tuli n klun n srɛli Ɲanmiɛn titi. Sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. N suannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n jue’m be nun wie mun. N toli Zoova i manmanlɛ jue fɛfɛ sɔ mun min konviabo yɛ wie liɛ’n m man min nnɛn’n su toli be. I sɔ’n yoli maan min wla guali ase. Asa ekun’n, blɛ sɔ’n nun yɛ fluwa Approchez-vous de Jéhovah (Maan an fa amun wun mantan Zoova) ɔ fiteli ɔ. Afuɛ ng’ɔ́ bɛ́ i sin’n, n kanngannin nun kpɛ nɲɔn. Ɔ yoli kɛ min awlɛn su nzue yɛ b’a gua sa. N si kɛ Zoova rali min ɲin nga m miannin’n su.”
‘An bo yo kun anuansɛ bɔ an di’n ti’
14. ?Like cinnjin nga ti yɛ e di fɔundi nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran di’n yɛle benin?
14 E nvlenvle’m be aɲia’m be bo’n, aniaan mɔ be finwlɛ’n ti fanunfanun’n be nin be niaan Klistfuɛ’m be di aklunjuɛ likawlɛ. I sɔ liɛ’n yi like kun mɔ maan Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be di fɔundi andɛ’n i nglo. Like sɔ’n yɛle e bo m’ɔ ti kun asiɛ wunmuan’n su. Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be ‘bo bɔ Nyanmiɛn Wawɛ’n maan w’a yo kun anuansɛ bɔ be di’n ti’n, be nian su kpa maan ɔ yo sɔ tititi.’ (Efɛ. 4:3) Sran sɔ mɔ be kacili Ɲanmiɛn i sufuɛ’n, ɔ ti mɔ be kpɔ be wun ɔn. Sanngɛ kɛ gua sufuɛ’m be nian be’n, mɔ be wun kɛ be tran likawlɛ klanman’n, ɔ bo be nuan. Sa nga be tɔli sran sɔ’m be nun sunman be su’n, kɛ e bu be akunndan’n, nanwlɛ be bo kun yolɛ sɔ’n yo ɲɛnmɛn.
15, 16. (a) ?Lika nga Piɛli ɲinnin lɛ’n akunndan benin yɛ sran’m be bu ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n yoli maan ninnge wie’m be yolɛ’n yoli kekle mɛnnin i ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zoova ukali Piɛli naan w’a kaci i akunndan bulɛ wafa’n niɔn?
15 Sran mɔ be finwlɛ’n ti fanunfanun’n be bo kun yolɛ’n, ɔ timan pɔpɔ. Kɛ ɔ ko yo naan y’a si like ng’ɔ fata kɛ sran sɔ’m be yo naan be bo w’a yo kun’n, maan e fa e ɲin e sie i klistfuɛ klikli’m be blɛ su sran kun su. Sran sɔ’n yɛle akoto Piɛli. Wafa ng’ɔ bu be nga be timan Zuifu mɔ b’a wlaman be klɛn’n, i ɲin fite i ndɛ yɛ’n nun. I waan: “An si kɛ Zuif’m be nin be bɔ be ti-man Zuif’n be san-man nun yɛ be kɔ-man be wun, sanngɛ Nyanmiɛn kleli n kɛ nán maan n se sran fi kɛ ɔ ti-man sran annzɛ kɛ ɔ ti sran finfinfuɛ.” (Yol. 10:24-29; 11:1-3) Blɛ sɔ’n nun akunndan nga Zuifu’m be bu’n, yɛle kɛ Mmla’n se be kɛ be klo be wiengu Zuifu mun ngunmin. I sɔ akunndan’n yɛ Piɛli fa ɲinnin ɔn. Ɔ maan atrɛkpa’n ɔ buli i kɛ sɛ ɔ kpɔ be nga be timan Zuifu’n ɔ timan tɛ mlɔnmlɔn.b
16 Kɛ Piɛli wluli Kɔrnɛyi i awlo lɔ’n, e kwla wun i wlɛ kɛ i wun w’a yomɛn i fɛ kaan sa. Laa’n akunndan ng’ɔ bu i be nga be timan Zuifu’n be su’n, ɔ timan kpa mlɔnmlɔn. ?Ɔ maan i sɔ sran liɛ’n, ɔ nin be kwla kaci kɛ ‘wunnɛn wunmuan’ sa, kpɛkun ɔ nin be kwla di ‘anuansɛ’? (Efɛ. 4:3, 16) Ɛɛn, ɔ nin be yo sɔ ɔ yo ye. Afin ka naan Piɛli w’a ɔ Kɔrnɛyi i awlo lɔ’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n tikeli i ɲin. Ɔ maan ɔ kacili i aeliɛ’n blɛblɛblɛ yɛ w’a kpaman sran’m be nun kun. Aolia nun like kun nun’n, Zoova yili i nglo weiin kleli i kɛ nán sran’m be wunnɛn kplo’n annzɛ be nvle’n yɛ Ɲanmiɛn nian naan w’a bu be sran kpa ɔ. (Yol. 10:10-15) I sɔ’n ti’n Piɛli kwla seli Kɔrnɛyi kɛ: “Nanwlɛ, m’an wun i wlɛ kɛ Nyanmiɛn liɛ’n, ɔ kpa-man sran nun, Sanngɛ nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i b’ɔ yo i klun sa’n, i klun jɔ i wun.” (Yol. 10:34, 35) Piɛli kacili, kpɛkun ɔ nin i “niaan Kristfuɛ mun” be bo yoli kun kpa.—1 Piɛ. 2:17.
17. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be bo m’ɔ ti kun’n ɔ yo ɲɛnmɛn ɔn?
17 Piɛli i ndɛ sɔ’n ɔ uka e naan y’a wun wafa nga andɛ’n Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be su kaci be aeliɛ’n i klanman kpa’n i wlɛ. (An kanngan Ezai 2:3, 4 nun.) Sran akpinngbin kpanngban mɔ be ‘fin mɛnmɛn’n kwlaa nin nvle-nvle’n kwlaa nun, nin sran wafa-wafa’n kwlaa, [mɔ] be ijɔ aniɛn wafa-wafa’n kwlaa’n’ be kacili be akunndan bulɛ wafa’n. Kpɛkun ‘Ɲanmiɛn i klun sa’n yɛ sa ng’ɔ ti kpa, b’ɔ jɔ i klun’n,’ i su yɛ be nian be yo sa mun ɔn. (Ngl. 7:9; Rɔm. 12:2) Laa’n, be nun sunman be niannin Satan i mɛn’n nunfuɛ’m be sran kpɔlɛ’n ɔ nin be wun nun bubulɛ’n su yɛ be yoli ninnge mun ɔn. Sanngɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i suanlɛ’n nin Ɲanmiɛn wawɛ’n mɔ be ukali be’n ti’n, be ‘yo sa ng’ɔ jɔ be wiengu klun’n.’ Yɛle kɛ maan be yo ninnge nga be kwla yo naan be nin be wiengu’m b’a tran fɔundi nun’n. (Rɔm. 14:19) Kɛ be yo sɔ mɔ be bo yo kun’n, ɔ manman Ɲanmiɛn.
18, 19. (a) ?Ngue yɛ e tinuntinun e kwla yo naan fɔundi nin bo kun yolɛ’n b’a tran asɔnun’n nun ɔn? (b) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?
18 ?Wafa sɛ yɛ e tinuntinun e kwla yo naan bo kun yolɛ’n w’a tran Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be afiɛn titi ɔ? Asɔnun’n sunman i nunfuɛ wie’m be fin nvle uflɛ nun. Atrɛkpa’n be ninnge yolɛ’n wafa’n ɔ nin e liɛ’n timan kun. Annzɛ kusu be kanman e aniɛn’n i kpa. ?E mian e ɲin naan y’a si aniaan sɔ mun? I sɔ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n wla e fanngan kɛ e yo ɔ. Pɔlu klɛli fluwa kun ko mannin Ɲanmiɛn sufuɛ nga be o Rɔmu lɔ’n. Asɔnun sɔ’n i nunfuɛ’m be ngba be timan Zuifu. Ɔ seli kɛ: “An fa amun wiengu bu amun niaan kɛ Krist kusu fa amun buli i niaan’n sa, i sɔ’n ba Nyanmiɛn nyrunnyan.” (Rɔm. 15:7) ?E asɔnun’n nun’n, sran wie o lɛ mɔ e kwla kunndɛ kɛ é sí i kpa ɔ?
19 ?Like uflɛ benin yɛ e kwla yo naan Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a ɲan ta e mɛn dilɛ’n su ɔ? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n wá yíyí kosan sɔ’n nun. Afin é wá kókó sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n i nun ninnge onga’m be su yalɛ.
[Ja ngua lɛ ndɛ mun]
a Mma nga Zezi waan e su’n, i wie yɛle “sa nga Nyanmiɛn Wawɛ’n maan sran yo’n” ɔ nin ‘manmanlɛ nga e manman Nyanmiɛn titi’ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n.—Ebr. 13:15.
b Saun Yolɛ 19:18 se kɛ: “Nán amun se kɛ sran nga sa w’a yo amun sa ti amún yó i wie. Nán amun fa amun wiengu [amun nvle’n nunfuɛ] wun ndɛ be sie amun klun. Ɔ fata kɛ sran kun klo i wiengu kɛ ɔ fa klo i bɔbɔ i wun’n sa.” Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be waan ‘be nvle’n nunfuɛ’ nin be ‘wiengu’ nga be kan be ndɛ wa’n, yɛle Zuifu’m be ngunmin. Moizi mmla’n seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ nán be fa be wun mantan nvle kun nga mun. Sanngɛ akunndan nga Klistfuɛ klikli’m be blɛ su Zuifu’m be buli’n ɔ takaman mmla sɔ’n su. Afin be buli i kɛ be nga be timan Zuifu’n be kpɔ be naan ɔ fata kɛ be kusu be kpɔ be wie.
?Amún tɛ́ su sɛ?
• ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a klo e niaan’m be klolɛ kpa ɔ?
• ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e di Ɲanmiɛn junman’n aklunjuɛ su ɔ?
• ?Ngue yɛ e kwla yo naan fɔundi nin bo kun yolɛ’n b’a tran asɔnun’n nun ɔn?
[Kuku, bue 25]
“Klistfuɛ kpa mun yɛ”
Fluwa kunc mɔ kan ɲrɛnnɛn nga be kleli Zoova i Lalofuɛ mun Itilɛli blɛ su’n i ndɛ’n i nun’n, be klɛli Zuifu gbanflɛn kun mɔ be wlɛli i bisua’n i ndɛ ng’ɔ kannin’n. Kɛ ɔ juli bisua nga be flɛ i Nɔyengame m’ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m be yiali nun klikli’n i ndɛ ng’ɔ kannin’n yɛ be klɛli ɔ. I waan:
“Kɛ e nga e ti zuifu mɔ e fin Dachau e juli bisua nun lɔ cɛ’n, e wiengu Zuifu’m be fali be ninnge’m be kwlaa be fiali, kɛ ɔ ko yo naan b’a manman e wie’n ti. [...] Kɛ e o gua su lɔ’n [mɔ be nin a wlanman e bisua’n] e ukali e wiengu. Sanngɛ bisua’n nun lɔ mɔ e o wie nuan’n, sran kun kplili i bɔbɔ i ti. I ndɛ nunman sran uflɛ ndɛ nun. ?Sanngɛ amun si like nga Biblu’n nun like suanfuɛ [Zoova i Lalofuɛ] mun be yoli’n? Blɛ sɔ’n nun’n ɔ fata kɛ be di junman kekle kpa naan b’a siesie fefe nga nzue sin nun’n be ye. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn arɛ’n wo nun kpa, yɛ nglɛmun lele nnɔsua be jin nzue m’ɔ jɔ kɛ laglasi sa’n nun. Wafa nga be kwla jrannin sa sɔ’n i ɲrun kekle’n, sran fi w’a wumɛn i wlɛ. Be bɔbɔ be waan Zoova mannin be fanngan. Be miannin aliɛ wun kɛ e sa wie. Afin awe kunnin be. ?Sanngɛ ngue yɛ be yoli ɔ? Be tiannin kpaun nga be le i’n kwlaa nuan yɛ be buli nun bue nɲɔn. Be bɔbɔ be fali bue kun kpɛkun be fali bue kun mannin be niaan Klistfuɛ nga be fin Dachau be bali uflɛuflɛ’n. Yɛ be tɔli be nun be yoli be mo nin balɛ. Ka naan b’a di like’n be srɛli Ɲanmiɛn. Kɛ ɔ yoli sɔ’n be kwlaa be ku yili kpɛkun be klun jɔli. Be seli kɛ awe kunman be kun. A wun i, i lɛ’n nun yɛ n seli min wun kɛ: Klistfuɛ kpa mun yɛ.”
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
c Between Resistance and Martyrdom—Jehovah’s Witnesses in the Third Reich.
[Foto mun, bue 23]
?Cɛn kwlaa’n e fa ninnge nga e yo be’n be blɛ’n wie naan y’a fa e wun y’a mantan Zoova?