Maan e di nanwlɛ e kle e wiengu
“An yaci ato bualɛ’n, an di nanwlɛ kle amun wiengu.”—EFƐZFUƐ MUN 4:25.
1, 2. ?Wafa sɛ yɛ sran kpanngban be bu nanwlɛ dilɛ’n niɔn?
SRAN’M be sɔli nanwlɛ dilɛ’n i su akplowa silɛ nán andɛ sa ɔ. Afuɛ 500 ka naan b’a wu Zezi’n, Glɛki’m be fluwa sifuɛ kun mɔ be flɛ i Alkaisi’n, ɔ seli kɛ: “Nanwlɛ’n wo nzan’n nun.” I ndɛ sɔ’n kle kɛ saan kɛ sɛ nzan ti sran kun’n, yɛ ɔ kwla di nanwlɛ annzɛ ɔ kwla tu i klun kan ndɛ ɔ. Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, Rɔmu famiɛn nga be flɛ i Pɔnsu Pilati’n i ndɛ ng’ɔ kan kleli Zezi’n, ɔ kleli kɛ ɔ siman like nga be flɛ i nanwlɛ dilɛ’n. Afin ɔ usali Zezi kɛ: “?Nanwlɛ’n yɛlɛ nguɛ?”—Zan 18:38.
2 Andɛ’n akunndan nga sran’m be bu i nanwlɛ dilɛ’n su’n, ɔ sɛnsɛn i wun kpa. Nán blɛ ngba nun yɛ sran sunman be di nanwlɛ ɔ. Wie’m be liɛ’n, á wún kɛ bé dí nanwlɛ’n nn ndɛ’n timan cinnjin annzɛ i sɔ yolɛ’n yo be wun sa ye. Fluwa kun se kɛ: “Nanwlɛ dilɛ’n ti like klanman kpa. Sanngɛ sran’m be mɛn dilɛ’n nin fɔundi nun tranlɛ’n nun’n, ɔ kwlá ukaman be. Sran’m be lemɛn i yowlɛ, saan bé búa ato naan b’a kwla tran nguan nun.”—L’importance du mensonge.
3. ?Ngue ti yɛ nanwlɛ dilɛ’n nun’n, Zezi leman wunsu ɔ?
3 Klist i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n, be bumɛn i sɔ mlɔnmlɔn! Zezi w’a buman nanwlɛ dilɛ’n kɛ akunndan nun ndɛ sa ngbɛn. Ɔ dili nanwlɛ titi. I kpɔfuɛ mun bɔbɔ be seli kɛ: “Nja, e si kɛ a di nanwlɛ yɛ a kle sran mun Nyanmiɛn atin’n nanwlɛ nun.” (Matie 22:16) Andɛ’n, Klistfuɛ kpa’m be kusu be nian Zezi i ajalɛ’n su wie. Nanwlɛ dilɛ’n nun’n, be sisiman be bo. Ndɛ nga akoto Pɔlu kannin’n, i su yɛ be tu be klun be di ɔ. Ɔ seli i wiengu Klistfuɛ’m be kɛ: “An yaci ato bualɛ’n, an di nanwlɛ kle amun wiengu.” (Efɛzfuɛ Mun 4:25) Maan e fa e ɲin e sie i Pɔlu i ndɛ sɔ’n i nun like nsan su. ?I klikli’n, wan yɛ ɔ ti e wiengu’n niɔn? ?I nɲɔn su’n, kɛ be se kɛ be di nanwlɛ’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ i nsan su’n, wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ cɛn kwlakwla ɔ?
?Wan yɛ ɔ ti e wiengu’n niɔn?
4. Wafa nga Zoova bu e wiengu mun’n i su yɛ Zezi niannin ɔn, w’a yoman kɛ laa Zuifu’m be su kpɛn’m be liɛ’n sa. ?Wafa sɛ yɛ ɔ yoli sɔ ɔ?
4 Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, Zuifu’m be su kpɛn wie’m be bu i kɛ saan Zuifu nin be janvuɛ mun yɛ be ti be “wiengu” ɔ. Sanngɛ Zezi liɛ’n, ɔ fɛli i si i ajalɛ’n su yɛ wafa nga i si fa bu ninnge mun’n, yɛ ɔ fa buli be wie ɔ. (Zan 14:9) Ɔ kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ Ɲanmiɛn buman sran wafa wie annzɛ nvle wie nunfuɛ’m be sran traman wie. (Zan 4:5-26) Asa ekun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n yili i nglo kleli akoto Piɛli kɛ “Nyanmiɛn liɛ’n, ɔ kpa-man sran nun, sanngɛ nvle kwlaa nun’n, sran ng’ɔ sro i b’ɔ yo i klun sa’n, i klun jɔ i wun.” (Sa Nga Be Yoli’n 10:28, 34, 35) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e fa sran’m be kwlaa e yo e wiengu naan e klo be. Be nga be ti e kpɔfuɛ bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e klo be wie.—Matie 5:43-45.
5. ?Kɛ be se kɛ maan e di nanwlɛ kle e wiengu’n, i bo’n yɛle benin?
5 ?Sanngɛ kɛ Pɔlu seli kɛ maan e di nanwlɛ kle e wiengu’n, i bo’n yɛle benin? Kɛ be se kɛ be di nanwlɛ’n, yɛle kɛ kɛ sa kun ju’n, be kɛn i weiin be fiaman bue wie fi su. Klistfuɛ kpa’m be liɛ’n, be kpɛman ndɛ’n i wun naan b’a laka be wiengu. Be ‘kpɔ sa tɛ’n, be nianman, sanngɛ like nga be ti kpa’n, be lo be.’ (Rɔmfuɛ Mun 12:9) Kɛ mɔ be nian ‘Nyanmiɛn [b’ɔ] bua-man ato’n’ i liɛ’n su’n ti’n, be mian be ɲin kpa naan like nga be yo annzɛ ndɛ nga be kan’n nun’n, b’a buaman ato. (Jue Mun 15:1, 2; 31:6) Sɛ e nian e nuan nun ndɛ’n su kpa’n, kannzɛ lika’n ti sɛ e su’n, e su buaman ato.—An kanngan Kolɔsfuɛ Mun 3:9, 10 nun.
6, 7. (a) ?Kɛ mɔ be seli kɛ e di nanwlɛ kle e wiengu’n ti yɛ é yíyí ndɛ kwlaa nun é klé sran ngba ɔ? An yiyi nun. (b) ?Wan mun yɛ e kwla lafi be su e di be nanwlɛ ɔ?
6 ?Kɛ mɔ be seli kɛ e di nanwlɛ kle e wiengu’n ti yɛ é yíyí ndɛ kwlaa nun é klé sran ngba ɔ? Nán kɛ ɔ ti sɔ ɔ. I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ kleli kɛ sran wie’m be o lɛ’n, ɔ fataman kɛ be tɛ be kosan’m be su trele annzɛ ɔ fataman kɛ be yiyi ndɛ’n i wunmuan’n nun kle be. Kɛ Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n i su kpɛnngbɛn mun mɔ be klo dunman’n, be usali Zezi kɛ wan fanngan nun yɛ ɔ yo abonuan sa mun’n, ɔ seli kɛ: “N kusu ḿ wá úsa amun sa kun, sɛ an tɛ n su’n, ń klé amun sran ng’ɔ mannin min atin bɔ n yo sa sɔ’n.” Kɛ mmla klefuɛ nin kpɛnngbɛn’m be ɲinfu be waan be tɛman Zezi i kosan liɛ’n su’n, ɔ seli be kɛ: “N kusu, n su kle-man amun sran ng’ɔ mannin min atin bɔ n yo sa sɔ’n.” (Mark 11:27-33) Kɛ mɔ be klun akunndan timan kpa mɔ be lafiman Ɲanmiɛn su’n ti’n, Zezi w’a bumɛn i cinnjin kɛ ɔ tɛ be kosan’n su. (Matie 12:10-13; 23:27, 28) Andɛ kusu’n, ɔ fata kɛ Zoova i nvle’n nunfuɛ’m be nian be wun kpa be nga be nin Ɲanmiɛn b’a bu’n, ɔ nin sran tɛtɛ’m be lika. Afin, be klun akunndan tɛ’n ti’n, be kwla fa gblɛ laka be.—Matie 10:16; Efɛzfuɛ Mun 4:14.
7 Pɔlu kusu kleli kɛ sran wie’m be o lɛ’n, ɔ nin i fataman kɛ e yiyi ndɛ kwlaa nun e kle be. Ɔ seli kɛ sran wie’m be “ijɔ fiaii, ndɛ ng’ɔ ti-man be ndɛ’n nin ndɛ ng’ɔ fata-man’n yɛ be kan-an.” (1 Timote 5:13) Be nga ndɛ ng’ɔ timan be ndɛ’n yɛ be kan’n, ɔ nin be nga be kwlá lafiman be su kɛ be kwla si ndɛ sie’n, be waan sran’m be yiyiman ndɛ’m be nun weinwein kleman be. Nanwlɛ, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e nanti afɔtuɛ yɛ’n mɔ Ɲanmiɛn maan Pɔlu mannin’n i su kpa. Ɔ seli kɛ: “An mian amun nyin yo wɛtɛɛ, an nian amun bɔbɔ amun ninnge’m be nun yo.” (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:11) Sanngɛ ɔ ju wie’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla usa e kosan wie mun e bɔbɔ e ninnge wie’m be su. Be yo sɔ naan b’a kwla di be junman’n kpa. I sɔ’n nun’n, ɔ fata kɛ e di be nanwlɛ. I sɔ’n úka be yɛ ɔ́ jɔ́ be klun.—1 Piɛr 5:2.
Maan e di nanwlɛ awlobo’n nun
8. ?Wafa sɛ yɛ nanwlɛ dilɛ’n, ɔ uka awlobo’n nunfuɛ mun naan be afiɛn’n w’a mantan kpa ɔ?
8 Titi’n e nin e awlobo nunfuɛ mun yɛ e afiɛn’n mantan kpa ɔ. Sɛ e kunndɛ kɛ e nin be e afiɛn’n mantan kpa ekun’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e di nanwlɛ kle e wiengu. Sɛ e kan ndɛ weinwein naan e ijɔ amanniɛn su’n, ndɛnngan su sɔnman e awlobo’n nun. I wie yɛle kɛ e kwla fɔn. ?Sanngɛ kɛ ɔ ko yo sɔ’n, e sisi e bo naan y’a di i nanwlɛ y’a kle e wun annzɛ e yi annzɛ e mma mun, annzɛ kusu e awlobo’n nun sran uflɛ mun? Sɛ e yo e awlobo’n nunfuɛ kun i sa wie naan e tu e klun e kpɛtɛ i’n, i sɔ’n yó maan fɔundi nin anuannzɛ bé trán awlo’n nun.—An kanngan 1 Piɛr 3:8-10 nun.
9. ?Ngue ti yɛ kannzɛ bɔbɔ ndɛ nga e kan’n ti nanwlɛ’n, ɔ fata kɛ e kɛn i amanniɛn su ɔ?
9 Sɛ sran kun kanman ndɛ amanniɛn su’n, kannzɛ bɔbɔ i ndɛ ng’ɔ kan’n ti nanwlɛ’n, sanngɛ i ɲin’n fiteman klanman. Pɔlu seli kɛ: “An wla klunwi’n, nin anwlɛn fufu’n, nin ya falɛ’n, nin ndɛnngan’n, nin sran wun sacilɛ’n, ɔ nin sran kpɔlɛ’n be kwlaa be ase. An yo amun wun ye, an si amun wun aunnvuɛ, sa nga amun wiengu yo amun’n, an yaci cɛ i kɛ Nyanmiɛn kusu yaci sa nga an yoli i’n cɛli amun Krist ti’n sa.” (Efɛzfuɛ Mun 4:31, 32) Kɛ é kán ndɛ mɔ e kɛn i amanniɛn su m’ɔ kle kɛ e bu sran sran’n, i sɔ’n yo maan e ndɛ’n ɲan ɲrun. Kpɛkun i sɔ’n man e ndɛ tiefuɛ’m be kɔmin su.—Matie 23:12.
Maan e di nanwlɛ asɔnun’n nun
10. ?Ajalɛ nga nanwlɛ dilɛ’n nun Zezi kleli’n, wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla nian su ɔ?
10 Wafa nga Zezi kannin ndɛ kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n, w’a yoman kekle. Kpɛkun ɔ kɛnnin i trele. I afɔtuɛ’m be taka klolɛ’n su. Sanngɛ w’a katakataman ndɛ wie su naan i ndɛ tiefuɛ’m be klun jɔ i wun. (Zan 15:9-12) I wie yɛle kɛ kpɛ sunman i akoto’m be kunndɛli kɛ bé sí sran ng’ɔ ti be nun dan’n. Blɛblɛblɛ Zezi ukali be naan be wun kɛ ɔ fata kɛ be yo wun ase kanfuɛ. Sanngɛ kɛ ɔ́ kán ndɛ’n w’a kpɛkpɛmɛn i wun. (Mark 9:33-37; Lik 9:46-48; 22:24-27; Zan 13:14) I sɔ kunngba’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be jran like ng’ɔ ti nanwlɛ’n su kpa. Sanngɛ kɛ bé yó sɔ’n, be mianmianman Ɲanmiɛn i bua fa’n. (Mark 10:42-44) Be nian Klist i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ be ninnge yolɛ’n nun’n, be ‘yo be wun ye, be si be wun aunnvuɛ.’
11. ?Wafa sɛ yɛ klolɛ mɔ e klo e niaan mun’n, ɔ kwla uka e e ijɔlɛ’n nun ɔn?
11 Sɛ e kan ndɛ weinwein naan é kán tratraman su ngboko’n, é kwlá kán e klun ndɛ e kle e niaan mun. Yɛ be ɲin su guaman ase. E kunndɛman kɛ ‘e nuan yo kɛ laliɛ lɛman sa,’ naan é fá kánkán ndɛ tɛtɛ mun naan ɔ yo e wiengu’m be ya. (Jue Mun 52:4; Nyanndra Mun 12:18) Klolɛ mɔ e klo e niaan mun’n ti’n, ‘nán maan e ijɔ tɛtɛ kun. Maan e yaci ato bualɛ’n.’ (Jue Mun 34:14) Sɛ e yo sɔ’n, é mánmán Ɲanmiɛn yɛ anuannzɛ’n trán asɔnun’n nun.
12. ?Blɛ benin nun yɛ kɛ sran kun bua ato’n, ɔ nin i fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yiɛ i wun be tu i fɔ ɔ? An yiyi nun.
12 Asɔnun kpɛnngbɛn’m be mian be ɲin kpa naan b’a sasa asɔnun’n nunfuɛ mun, be nga be saci be niaan’m be wun’n, be lika. (An kanngan Zak 3:14-16 nun.) Be nga be saci be niaan’m be wun’n, be kunndɛ kɛ bé yó be tɛ. Yɛle kɛ be kunndɛ kɛ be niaan’m be fɛ annzɛ be akunndan’n sanngan. Nán ato bualɛ annzɛ sran lakalɛ annzɛ kusu sa blɔlɛ sa ngbɛn ɔn. Ɔ ti su kɛ ato kwlaa ti tɛ. Sanngɛ nán nanwlɛ mɔ sran kun w’a diman’n, i kwlaa ti yɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yia sran kun i wun be tu i fɔ ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ be yo sɛsɛfuɛ nin ngwlɛlɛfuɛ yɛ be bu sa’n i sin kpa. I liɛ’n, sɛ sran ng’ɔ buali ato’n, ɔ buɛli i kɛ ɔ́ fá sáci i niaan wie wun, naan ɔ fata kɛ be yiɛ i wun be tu i fɔ’n, bé wún i wlɛ. Annzɛ kusu sɛ ɔ nin i fata kɛ klolɛ su be jran Biblu’n su be mɛn i afɔtuɛ ngbɛn’n, bé wún i wlɛ wie.
Maan e di nanwlɛ e junman’n nun
13, 14. (a) ?Wafa sɛ yɛ sran wie’m be bua ato be kle be junman su min’n niɔn? (b) ?Sɛ e di nanwlɛ e junman’n nun’n, mmlusuɛ benin yɛ e kwla ɲɛn i ɔ?
13 E blɛ nga nun’n, gblɛ kpɛlɛ’n w’a tru kpokpaa. I sɔ’n ti’n, ɔ kwla yo kekle man e kɛ e di nanwlɛ kle e junman su min’n. Kɛ sran kpanngban bé kúnndɛ junman’n, be bua ato kpa liɛ su. Wie liɛ’n be blɔ like nga be si i’n naan be ɲan junman nga i akatua’n cɛnnin’n. Asa kusu’n, junman difuɛ kpanngban be bua ato kɛ be su di junman sanngɛ nn be bɔbɔ be ninnge liɛ mun yɛ be su yo ɔ. Kusu’n be junman su lɔ mmla’n tannin i sɔ’n. Wie liɛ’n fluwa ng’ɔ nin be junman’n kɔman likawlɛ’n yɛ be kanngan nun ɔn. Annzɛ kusu be bɔbɔ be ninnge’m be ti’n, be flɛ telefɔnu’m be su annzɛ ɛntɛnɛti su yɛ be kɔ ɔ.
14 Klistfuɛ kpa’m be bumɛn i kɛ ɔ ju blɛ wie be kwla di nanwlɛ naan ɔ ju wie’n, nanwlɛ’n timan cinnjin. (An kanngan Nyanndra Mun 6:16-19 nun.) Pɔlu seli kɛ: “Sa’n kwlaa nun e klo kɛ é yó sa ng’ɔ ti kpa’n.” (Ebre Mun 13:18) Ɔ maan akatua nga be man Klistfuɛ mun’n ti’n, be nian nun be di junman kpa. (Efɛzfuɛ Mun 6:5-8) Sɛ e di junman kpa’n, sran’m be kwla manman e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n. (1 Piɛr 2:12) I wie yɛle Robɛto liɛ’n. I junman su min’n m’ɔ o nvle nga be flɛ i Ɛspaɲi lɔ’n, ɔ yoli i mo i nanwlɛ dilɛ’n nin i junman m’ɔ di i kpa’n ti. Robɛto i aeliɛ kpa’n ti’n, be fali Zoova i Lalofuɛ wie mun ekun junman sɔ’n nun. Be kusu be kleli kɛ be ti junman difuɛ kpa wie. Kɛ ɔ yoli lele’n, Robɛto ɲannin junman mannin aniaan 23 nin Biblu’n nun like suanfuɛ mɔcuɛ!
15. ?Wafa sɛ yɛ Klistfuɛ nga i bɔbɔ di i tiaun junman’n, ɔ kwla kle kɛ ɔ di nanwlɛ ɔ?
15 ?Sɛ e bɔbɔ e di e tiaun junman’n, e di nanwlɛ e junman sɔ’n i wafawafa’n kwlaa nun? ?Annzɛ kusu ɔ ju wie’n e diman nanwlɛ e kleman e wiengu? Ɔ fataman kɛ Klistfuɛ nga i bɔbɔ di i tiaun junman’n, ɔ blɔ like ng’ɔ yo’n naan b’a to i ndɛndɛ. Like nga e kunndɛ kɛ sran yo man e’n yɛ e kunndɛ kɛ é yó mɛ́n i wie ɔ.—Nyanndra Mun 11:1; Lik 6:31.
Maan e di nanwlɛ awa ɲrun
16. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be fa man (a) awa ɔ? (b) Zoova ɔ?
16 Zezi seli kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, an fa ng’ɔ ti Sezar liɛ’n mɛn i, yɛ ng’ɔ ti Nyanmiɛn liɛ’n, an fa mɛn i.” (Matie 22:21) ?Ngue yɛ ɔ ti Sezar mɔ yɛle awa’n i liɛ m’ɔ fata kɛ e fa mɛn i ɔ? Kɛ Zezi kán ndɛ ngalɛ’n nn be su kan lapo sulɛ ndɛ. Ɔ maan kɛ ɔ ko yo naan Ɲanmiɛn nin sran’m be ɲrun’n, Klistfuɛ’m be klun a titiman be’n, ɔ fata kɛ be nanti be nvle’n nun mmla’m be su. I wie yɛle lapo sulɛ’n. (Rɔmfuɛ Mun 13:5, 6) Sanngɛ maan e si kɛ Zoova yɛ ɔ yili like kwlaa ɔ. I kunngba cɛ yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn Kpli’n niɔn. Maan e si kɛ ɔ fata kɛ e fa e wla’n kwlaa guɛ i su naan e akunndan’n kwlaa trɛn i su, yɛ e fa e wunmiɛn’n kwlaa e yo like ng’ɔ kle kɛ e klo i’n. (Mark 12:30; Sa Nglo Yilɛ 4:11) I sɔ’n ti’n, e ɲin yi Ɲanmiɛn Zoova sa’n kwlaa nun.—An kanngan Jue Mun 86:11, 12 nun.
17. ?Sɛ e su yo naan awa uka e’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su ɔ?
17 Nvle sunman nun’n, awa siesie ninnge mun fa uka be nga be leman wie’n, naan b’a ɲan ninnge nga be mian be sa’n. Sɛ Klistfuɛ kun ɲɛn i sɔ ukalɛ’n, ɔ timan tɛ. Sanngɛ ɔ fata kɛ ɔ yo sran m’ɔ le ukalɛ i awuliɛ sakpa ɔ. Kɛ be se kɛ e di nanwlɛ kle e wiengu’n, i wie yɛle kɛ nán e bua ato annzɛ e kpɛ ndɛ’m be wun e kle awa naan ɔ man e like.
Sɛ e ti nanwlɛfuɛ’n é ɲán ye
18-20. ?Kɛ e di nanwlɛ kle e wiengu’n mmlusuɛ benin yɛ e ɲɛn i ɔ?
18 Ye nga nanwlɛ dilɛ’n ti é ɲɛ́n i’n be sɔnnin. E klun su titiman e. I ti’n, e wun jɔ́ e fɔuun yɛ e wla gúa ase. (Nyanndra Mun 14:30; Filipfuɛ Mun 4:6, 7) Kusu sɛ e klun akunndan ti kpa’n, i sɔ’n ti like kpa Ɲanmiɛn ɲrun. Asa kusu’n, sɛ e di nanwlɛ cɛn kwlaa’n, srɛ su kunman e kɛ cɛn wie lele’n, sran’m be wun e bo.—1 Timote 5:24.
19 Maan e fa e ɲin sie i mmlusuɛ uflɛ su. Pɔlu seli kɛ: “Sa kwlaa nun e fa e wun kle kɛ e ti Nyanmiɛn junman difuɛ. [...] E kan ndɛ b’ɔ ti nanwlɛ.” (2 Korɛntfuɛ Mun 6:4, 7) I sɔ yɛ Klistfuɛ kun m’ɔ o Angle’n, ɔ yoli ɔ. Kɛ i waan ɔ́ yó loto kun atɛ’n, ɔ kannin loto sɔ’n i bue ng’ɔ ti kpa nin i bue ng’ɔ timan kpa’n be ndɛ kleli loto tofuɛ’n. I kpa bɔbɔ’n, i bue nga wie liɛ ɔ kwla saci mɔ sran siman sɔ’n, ɔ boli su kleli i wie. Kɛ loto i tofuɛ’n fali loto’n ko niannin nun wieli’n, ɔ usali aniaan naan sɛ ɔ ti Zoova i Lalofuɛ o. ?Ngue ti yɛ maan bian’n kwla usɛli i sɔ ɔ? Ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ aniaan’n ti nanwlɛfuɛ, kpɛkun i wun wlawlalɛ’n ti sanwun. I sin’n, yalɛ nga be wa kokoli ti’n, aniaan’n kwla boli jasin fɛ’n kleli i klanman kpa.
20 ?E kusu kɛ e di nanwlɛ titi’n, i sɔ’n manman e Yifuɛ’n i kɔmin su? Pɔlu seli kɛ: “E wla like nga be yo nyannzuɛn ti be fiafia su’m be ase, e yo-man like gblɛgblɛ nun.” (2 Korɛntfuɛ Mun 4:2) I sɔ’n ti’n, maan e mian e ɲin kpa naan e di nanwlɛ kle e wiengu. Sɛ e yo sɔ’n, e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ nin i nvle nunfuɛ’m bé ɲán ɲrun.
?Amún tɛ́ su sɛ?
• ?Wan yɛ ɔ ti e wiengu’n niɔn?
• ?Kɛ be se kɛ be di nanwlɛ kle be wiengu’n, i bo’n yɛle benin?
• ?Wafa sɛ yɛ kɛ e di nanwlɛ’n Ɲanmiɛn ɲan ɲrun ɔn?
• ?Kɛ e di nanwlɛ’n mmlusuɛ benin yɛ e ɲɛn i ɔ?
[Foto, bue 23]
?Kɛ e fɔn’n, kannzɛ bɔbɔ ɔ ti kaan’n e di i nanwlɛ ndɛndɛ?
[Foto, bue 24]
?Kɛ é kúnndɛ junman’n e di nanwlɛ?