Maan blɛ kekle nun’n e lafi Zoova su e guɛ i ti nin i bo

‘Ɲanmiɛn ti e fiawlɛ nin e bo suanfuɛ. Blɛ kekle nun’n ɔ uka e tititi.’—JUE MUN 46:2.

1, 2. (a) ?Sunnzun ase mennin yɛ ɔ kle kɛ, nán be nuan nun ndɛ kanlɛ sa ngbɛn kɛ n lafi Ɲanmiɛn su’n, yɛ ɔ ti ndɛ’n niɔn? (b) ?Sɛ e se kɛ e lafi Zoova su’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e yi i nglo e nzuɛn’n nun ɔn?

NDƐ KANLƐ kɛ n lafi Ɲanmiɛn su’n, i kanlɛ’n timan kekle. Sanngɛ i nglo yilɛ e ayeliɛ nun’n, yɛ ɔ ti ndɛ’n niɔn. Amun e fa sunnzun ase kun e nian. Amlɛnkɛn’m be klɛli be sika nɲa nin sika mma’m be su kɛ: “Ɲanmiɛn su yɛ e lafi ɔ.” Nán andɛ sa yɛ be klɛli i sɔ ndɛ liɛ’n niɔn.a Afuɛ 1956 nun’n, be awa’n kpɛli mmla kun seli kɛ ndɛ sɔ’n ti Amlɛnkɛnfuɛ’m be kwlaa be nzɔliɛ like, naan be fa su be nanti. Sanngɛ, sa nga ɔ kun srilɛ’n yɛle kɛ, maan ɔ yo Amlɛnkɛn’m be mɛn nun lɔ o, annzɛ mɛn wunmuan’n i lika uflɛ nun o, sran kpanngban be fa be wla gua sika nin aɲanbeun ninnge’m be su tra Ɲanmiɛn.—Lik 12:16-21.

² E mɔ e ti Klistfuɛ kpa’n, ɔ fataman kɛ Zoova su mɔ e lafi’n ɔ yo e nuan nun ndɛ kanlɛ sa ngbɛn. Kɛ mɔ ‘sɛ sran kun se kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su mɔ be wunmɛn i sɔ i nzuɛn’n nun’n, nn i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti ngbɛn’ ti’n, e nun wie fi kwlá seman kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpɔkun i nzuɛn’n kle like uflɛ (Zak 2:26). E wunnin like suanlɛ nga ɔ sinnin lɛ’n nun kɛ, kɛ e srɛ Zoova’n, mɔ e fa Biblu’n e kunndɛ i atin’n, kpɔkun mɔ e lo e wun naan i anuannzɛ’n bo e ɲrun atin’n, e kle kɛ e lafi Zoova su. Siɛn’n, amun e nian wafa nga blɛ kekle nun’n, e kwla fa ajalɛ nsan sɔ’m be su’n.

Kɛ be ko yi e junman’n nun’n, annzɛ junman nga e di’n i nun akatua’n ti kaan’n

 3. ?‘Blɛ kekle’ nga nun’n, sika ndɛ’n kwla yo sɛ Zoova i sufuɛ’m be su? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e si kɛ Ɲanmiɛn ɔ́ úka e ɔ?

³ ‘Lika kekle’ nga nun’n, sika ndɛ m’ɔ ti kekle sran kwlaa be su’n, ɔ ti kekle e mɔ e ti Klistfuɛ’n e su wie (2 Timote 3:1). Yɛle kɛ wie nun ɔn, be kwla yi e junman’n nun. Annzɛ kusu kɛ mɔ e lemɛn i yowlɛ’n ti’n, e kwla di junman kun m’ɔ ti afɛ dan kpɔkun i nun akatua nga e ɲɛn i’n, ɔ juman lika fi’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, e ‘bɔbɔ e awlo’n i lika nianlɛ’n,’ ɔ kwla yo kekle man e (1 Timote 5:8). ?Blɛ kekle sɔ nun’n, Ɲanmiɛn kpli m’ɔ lafiman’n, ɔ ti i klun su kɛ ɔ uka e? Wauun sa! Sanngɛ kusu, nán kɛ sa tɛ kwlaa nga be ju e su mɛn tɛ nga nun’n, Zoova ɔ́ sásá e be nun ti ɔ. Sanngɛ, sɛ e lafi i su’n, Jue Mun 46:2 i nun ndɛ’n kpɛ́n su e lika. I waan: ‘Ɲanmiɛn ti e fiawlɛ nin e bo suanfuɛ. Blɛ kekle nun’n, ɔ uka e tititi.’ ?Sanngɛ sika wun yalɛ dilɛ nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi Zoova su e guɛ i ti nin i bo ɔ?

 4. ?Sɛ e di sika wun yalɛ’n, ngue yɛ e kwla srɛ Zoova ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova tɛ i sɔ srɛlɛ’n su ɔ?

⁴ Wafa kun nga e kwla kle kɛ e lafi Zoova su’n yɛle i srɛlɛ’n. ?Sanngɛ ngue yɛ e kwla srɛ i ɔ? Kɛ e di sika wun yalɛ’n, e sa mian ngwlɛlɛ afɛ wun tra like ngba. Nanwlɛ, like nga ɔ fata kɛ e srɛ’n, yɛ ɔ o lɛ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, Zoova gua e awlɛn su nzue se kɛ: ‘Sɛ ngwlɛlɛ’n w’a timan amun nun wie kpa’n, maan ɔ kan kle Ɲanmiɛn mɔ i sa timan tankaan’n, m’ɔ fa like man sran’m be kwlaa ɔ ijɔmɛn i sin’n. Ɔ maan sran sɔ’n ɔ́ wún sa wlɛ.’ (Zak 1:5). Ɛɛn, maan e usa Zoova i ngwlɛlɛ afɛ, ɔ nin sa silɛ’n, naan e fa ajalɛ kpafuɛ’n. E si kpa m’ɔ o nglo lɔ’n, ɔ gua e awlɛn su nzue kɛ, ɔ́ tíe e srɛlɛ’n i wafa sɔ mun. Afin, ɔ ti i klun su kɛ ɔ́ bó be nga be lafi i su’n, be ɲrun atin’n.—Jue Mun 65:3; Nyanndra Mun 3:5, 6.

5, 6. (a) ?Sɛ e di sika wun yalɛ’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian Biblu’n nun ɔn? (b) ?Sɛ be yi e junman nun’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a kpɛ e ngokoɛ’n i sin ɔn?

⁵ Ɲanmiɛn Ndɛ i nun atin kunndɛlɛ’n ti Zoova i su lafilɛ’n i nglo yilɛ’n kun ekun. Afin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun afɔtuɛ’m “be ti nanwlɛ.” (Jue Mun 93:5). Ɲanmiɛn Ndɛ sɔ mɔ kɛ be wieli i klɛ i afuɛ 1900 tra su yɛ’n, i nun mmla’m be ti weiin, be man afɔtuɛ nga e kwla lafi su naan y’a jran kekle sika wun yalɛ dilɛ nun’n. Amun e fa Biblu’n nun ngwlɛlɛ ndɛ sɔ wie mun naan e nian.

⁶ Famiɛn ngwlɛlɛfuɛ Salomɔn wunnin kɛ: ‘Junman difuɛ nga ɔ klo junman dilɛ’n, sɛ ɔ ɲannin aliɛ kan dili o, sɛ ɔ ɲannin aliɛ dan dili o, ɔ lafi klanman. Sanngɛ aɲanbeunfuɛ’n i liɛ’n, i aɲanbeun ninnge kpanngban’m be ti ɔ kwlá lafiman.’ (Akunndanfuɛ’n 5:11). Aɲanbeun ninnge’m be sasalɛ’n, be wun nunnunlɛ’n, be saun yolɛ nin be ye siesielɛ’n, ɔ fa e blɛ’n, kpɔkun ɔ di e bo sika’n. Ɔ maan sɛ be yi e junman nun’n, ɔ fata kɛ e fɛ i sɔ blɛ liɛ’n e nian e mɛn dilɛ’n i wafa’n, naan e wun ngbaciɛ nga ɔ o ninnge nga be ti e cinnjin’n, ɔ nin nga be ti akonvisuɛ like ngbɛn’n be afiɛn’n. Sɛ e kunndɛ kɛ é kpɛ́ e ngokoɛ’n i sin’n, ɔ fata kɛ e yaci ninnge wie mun. ?Sɛ e yo i sɔ ɔ yo ye’n, ngue ti yɛ e ko faman sua nga i gua’n ti pɔpɔ’n, annzɛ e kpɔciman e bo ninnge nga be timan e cinnjin’n niɔn?—Matie 6:22.

7, 8. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ, ɔ si kɛ klɔ sran mɔ fɔ’n o i nun’n, ɔ klo ninnge’m be ti kokolɛ ɔ? (An nian i ja ngua lɔ nzraama’n i su ndɛ’n.) (b) ?Kɛ ɔ ko yo naan y’a yaci kokolɛ’n, afɔtuɛ kpa mennin yɛ Zezi mannin ɔn?

⁷ Ɲanmiɛn ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ nun’n, ɔ seli kɛ: “Nán an koko ninnge mɔ an lɛmɛn’n ti se kɛ: ‘?Ngue yɛ é dí ɔ? ?Ngue yɛ é nɔ́n ɔn? Annzɛ, ?E ɲán tannin nin yɛ é klá ɔ?’”b (Matie 6:25). Zezi si kɛ ninnge sɔ mun yɛ klɔ sran mɔ fɔ o i nun’n, ɔ kunndɛ ɔ. ?Sanngɛ, é yó sɛ naan y’a ‘kokoman ninnge’ sɔ’m be ti? Zezi waan: ‘An dun mmua fa amun wun man Ɲanmiɛn maan ɔ sie amun, yɛ an yo i klun sa’n.’ Kannzɛ bɔbɔ sa’n tɔ e su sɛ’n, maan e dun mmua yo Zoova i klun sa’n titi. Sɛ e yo sɔ’n, e Si m’ɔ o nglo lɔ’n, ɔ́ fá ninnge sɔ mɔ e sa mian be wun’n ɔ́ ‘úka su’ mán e. I kwlaa yoli o, ɔ́ úka e maan é fíte nun titi.—Matie 6:33.

⁸ Zezi seli ekun kɛ: “Nán an koko ainman liɛ’n, afin ainman bɔbɔ yɛ ɔ́ kúnndɛ i wun like ɔ.” (Matie 6:34). Like nga ɔ kwlá juman ainman annzɛ ɔ kwla ju’n, i ti kokolɛ’n ɔ timan ngwlɛlɛ ayeliɛ. Biblu’n nun sa sifuɛ kun waan: “E ɲrun lɔ sa nga e sro i mɔ i ti yɛ e siesie e wun’n, wie liɛ’n nɛ́n i yɛ ɔ ju ɔ.” Ɔ maan, sɛ e kan e wun ase naan e fa Biblu’n nun afɔtuɛ’n su’n, naan e ɲin w’a fiman ninnge nga be ti cinnjin su’n, naan cɛn kun like nga e ɲɛn i’n ju e’n, é yáci kokolɛ.—1 Piɛr 5:6, 7.

 9. ?Sɛ e di sika wun yalɛ’n, ukalɛ mennin yɛ e kwla ɲɛn i Biblu’n i akua nga ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ ɔ yi be’n, be nun ɔn?

⁹ Kɛ e di sika wun yalɛ’n, wafa nga e kwla kle ekun kɛ e lafi Zoova su’n yɛle kɛ, e nian Biblu’n i akua nga ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ yili be’n, be nun naan y’a fa ajalɛ (Matie 24:45). Wafa nga kɛ e di sika wun yalɛ’n e kwla yo naan y’a fite nun’n, i wun afɔtuɛ kpakpa nga be man’n, cɛn kunngun be fite periodiki Réveillez-vous! be nun. Réveillez-vous! 8 août 1991 i nun ndɛ tre’n kun yɛle “Au chômage—que faire?” Ndɛ tre sɔ’n i nun afɔtuɛ’m be ukali sran kpanngban nga be yili be junman nun’n, ɔ maan b’a kwlá tɔman sika wun ngokoɛ’n nun.c Afɔtuɛ wafa sɔ’m be kwla uka sran maan ɔ wun wafa sɛsɛ nga ɔ fata kɛ ɔ bu sika ndɛ’n. Fluwa kunngba nun’n, be kokoli i sɔ ndɛ liɛ’n i su yalɛ like flɛlɛ “Plus important que l’argent” i nun.—Akunndanfuɛ’n 7:12.

Kɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n

10. ?Wafa sɛ yɛ like nga kɛ Famiɛn Davidi tɔli tukpaciɛ ɔ yoli’n, ɔ kle kɛ sɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n ɔ fata kɛ e lafi Zoova su ɔ?

¹⁰ ?Sɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ tɛ kpa’n, ɔ nin i fata kɛ e lafi Zoova su? Weiin sa! Zoova bu i sufuɛ nga be wunnɛn yo be ya’n be angunndan. Ɔ maan, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka be. Amun e fa Famiɛn Davidi i su sunnzun ase e nian. Kɛ ɔ́ kán wafa nga Ɲanmiɛn nian sran nga ɔ nanti sɛsɛ m’ɔ tɔ tukpaciɛ’n i lika nianlɛ’n i ndɛ’n, nn atrɛkpa i bɔbɔ’n w’a tɔ tukpaciɛ wie. Ɔ seli kɛ: “Sɛ tukpaciɛ kle i yalɛ’n, naan ɔ kwlaman jaso’n, Anannganman suɛn i bo, ɔ niɛn i lika.” (Jue Mun 41:3, 4, 8, 9). Davidi lafili Ɲanmiɛn su tankaan kpa, ɔ maan i agualiɛ su’n, ɔ yoli juejue. ?Wafa sɛ yɛ sɛ kɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n e kwla kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su wie ɔ?

11. ?Sɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n, ngue yɛ e kwla srɛ e Si m’ɔ o nglo lɔ’n kɛ ɔ yo ɔ?

¹¹ Sɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n, like nga e kwla yo ekun naan y’a kle kɛ e lafi Zoova su’n, yɛle kɛ e srɛ i kpa kɛ ɔ uka e naan e jran kekle. Maan e srɛ i kɛ ɔ man e “ngwlɛlɛ” naan e yo e wun ayre lele e ju kan e sa’n kwla ju lɛ’n (Nyanndra Mun 3:21). E srɛ i ekun kɛ ɔ uka e naan e tra e awlɛn tukpaciɛ sɔ’n nun. I kwlaa yoli o, like nga ɔ ti cinnjin’n yɛle kɛ, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ suan e bo, ɔ wla e fanngan naan e lafi i su titi, nán maan e kpɔnzɔ (Filipfuɛ Mun 4:13). E nantilɛ seiin’n, ɔ ti cinnjin tra e nguan’n i sasalɛ’n. Sɛ y’a kpɔciman Ɲanmiɛn m’ɔ ti sran like Manfuɛ Dan’n, ɔ́ mán e aunkpinndiɛ kpa nin anannganman nguan’n.—Ebre Mun 11:6.

12. ?Kɛ é kúnndɛ e wun ayre yolɛ’n, Biblu’n nun mmla mennin yɛ ɔ kwla uka e naan y’a fa ajalɛ kpa ɔ?

¹² Zoova su mɔ e lafi’n ɔ su e bo maan e kunndɛ ajalɛ kpa Biblu’n nun. Kɛ é kúnndɛ e wun ayre yolɛ’n, Biblu’n nun mmla’m be kwla uka e maan e fa ajalɛ kpa. Yɛle kɛ, kɛ mɔ e si kɛ Biblu’n tannin e ‘bae dilɛ’n’ ti’n, e su kplinman su kɛ be fa ayre yolɛ nga bae ninnge annzɛ amuɛn sɔlɛ o nun’n, be yo e (Galasifuɛ Mun 5:19-21; Mmla’n 18:10-12). Biblu’n nun ngwlɛlɛ ndɛ mɔ e kwla lafi su kpa’n, ɔ se ekun kɛ: ‘Sran nga i bɔbɔ ɔ kwlá ukɛmɛn i wun’n, ɔ lafi ndɛ kwlaa nga be kan kle i’n su. Sran nga ɔ si sa’n kusu, ɔ niɛn i ja nga ɔ tu’n su kpa.’ (Nyanndra Mun 14:15). I sɔ ti’n, kɛ é kúnndɛ e wun ayre yolɛ’n, nán maan e ‘lafi ndɛ klwaa nga be kan kle e’n su.’ Sanngɛ, maan e usa ayre yolɛ’n i bo kpa naan y’a yo. ‘Sa nga ɔ ti i nuan su’n i yolɛ’n,’ ɔ kwla uka e maan e nian e wun su, kpɔkun e fa ajalɛ nga ɔ nin i fata’n.—Tit 2:12.

13, 14. (a) ?Tukpaciɛ mennin be su ndɛ yɛ periodiki La Tour de Garde nin Réveillez-vous! be kan ɔn? (An nian kuku’n nun.) (b) ?Sɛ tukpaciɛ’n klɛ e yalɛ ɔ wieman’n, afɔtuɛ mennin yɛ Réveillez-vous! 22 janvier 2001 man ɔn?

¹³ Sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n i Biblu’n i akua’m be nun ndɛ kunndɛlɛ’n ti e Zoova sulafilɛ’n i nglo yilɛ wie. Cɛn kunngun’n, periodiki La Tour de Garde nin Réveillez-vous! be kan wunnɛn ya nin tukpaciɛ wie’m be su ndɛ mun.d Wie liɛ’n, fluwa sɔ’m be kan wafa nga sran wie mun mɔ tukpaciɛ sacili be’n, annzɛ ɔ kle be yalɛ kpa m’ɔ wieman’n, mɔ sanngɛ be kwla jrannin kekle’n, be ndɛ. Asa ekun’n, Biblu’n nun afɔtuɛ nin ajalɛ kpa wie mun mɔ fluwa sɔ’m be nun ndɛ tre wie’m be man’n, be kle wafa nga kɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n e kwla yo’n.

¹⁴ I nzɔliɛ kun o Réveillez-vous! 22 janvier 2001 m’ɔ yiyili ndɛ “Maladie, infirmité: du réconfort” i nun’n. Ndɛ sɔ nun’n, sran wie mun mɔ tukpaciɛ kle be yalɛ w’a cɛ kpa ɔ maan be si i nun ndɛ’n, be kannin wafa nga be yo’n i ndɛ. Kpɔkun, ɔ kle Biblu’n nun mmla wie mun mɔ be kwla uka e ɔ. Ndɛ “Comment vivre au mieux avec votre déficience physique” ɔ man afɔtuɛ nga be o yɛ’n: Like nga amun tukpaciɛ’n nun an kwla yo’n, amun yo (Nyanndra Mun 24:5). Amun fa like kɛ, amun wiengu ukalɛ sa’n wla ninnge yolɛ sɔ’m be nun. Sanngɛ ninnge sɔ’m be yolɛ nun’n, nán amun fa amun wun sunnzun sran uflɛ. Afin like nga sran uflɛ yo’n, wie liɛ’n e kwla yomɛn i sɔ’n wie (Sa Nga Be Yoli’n 20:35; Galasifuɛ Mun 6:4). Nán amun cuɛn be wun be tran ngunmin (Nyanndra Mun 18:1). Kɛ sran’m be ba amun wun wunlɛ’n, amun yo maan amun wun yo be fɛ (Nyanndra Mun 17:22). I kwlaa yoli o, like nga ɔ ti cinnjin’n yɛle kɛ maan e fa e wun e mantan Zoova ɔ nin e niaan mun kpa (Naɔm 1:7; Rɔmfuɛ Mun 1:11, 12). ?Kɛ Zoova i anuannzɛ’n fa i mmla mɔ be ti weiin bo e ɲrun e atin’n, ɔ yoman e fɛ?

Kɛ e klɔ sran nzuɛn’n kle e yalɛ titi’n

15. ?Wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu kwla fiteli nun i klɔ sran nzuɛn m’ɔ kleli i yalɛ’n i sa nun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n gua e awlɛn su nzue ɔ?

¹⁵ Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Klɔ sran mɔ n ti ti’n, min nzuɛn fi timan kpa.’ (Rɔmfuɛ Mun 7:18). Nanwlɛ, Pɔlu wunnin kɛ fɔ m’ɔ o e nun ti’n, sa kpa yolɛ’n timan pɔpɔ. Sanngɛ, ɔ lafili su kɛ ɔ kwla fite nun (1 Korɛntfuɛ Mun 9:26, 27). ?Wafa sɛ? Ɔ si kɛ Zoova i su lafilɛ’n kunngba cɛ yɛ ɔ kwla ukɛ i ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ kwla seli kɛ: ‘Eee, n ti ɲrɛnnɛnfuɛ dan! ?Wan yɛ ɔ́ tú min nzuɛn nga mɔ maan ń wú’n, i su ɔ? Ɲanmiɛn kwla o! Afin i yɛ maan e Min Zezi Klist deli ye ɔ.’ (Rɔmfuɛ Mun 7:24, 25). ?Yɛ e li? Fɔ m’ɔ o e nun wie’n ti’n, e fɛfɛ. Kɛ e klɔ sran nzuɛn’n kle e yalɛ titi’n, e sa sin bubu e ndɛndɛ kpa, ɔ maan e kwla bu i kɛ e lemɛn i yowlɛ kun. Sanngɛ, sɛ e lafi Zoova su kɛ Pɔlu fa lafili i su sa’n, naan y’a lafiman e bɔbɔ e wun su’n, Zoova úka e maan é fíte nun.

16. ?Sɛ e klɔ sran nzuɛn’n kle e yalɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Zoova ɔ? ?Yɛ sɛ y’a kwlaman e wun su nian naan e tɔ sa tɛ yolɛ nun’n niɔn, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

¹⁶ Kɛ e klɔ sran nzuɛn’n kle e yalɛ’n, wafa nga e kwla kle kɛ e lafi Zoova su’n yɛle i srɛlɛ’n. Ɔ fata kɛ e srɛ Zoova yɛ e jran su kpa naan ɔ fɛ i wawɛ’n uka e (Lik 11:9-13). E kwla srɛ Ɲanmiɛn tantrantan naan ɔ man e awlɛn kekle tralɛ. Afin be awlɛn tralɛ’n ti sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n be nun kun (Galasifuɛ Mun 5:22, 23). ?Yɛ sɛ y’a kwlá nianman e wun su kun naan e tɔ sa tɛ yolɛ nun’n nin? I kwlaa yoli o, nán maan e sa sin bubu e. Maan e kan e wun ase e srɛ Ɲanmiɛn m’ɔ si sran aunnvuɛ’n titi’n, kɛ ɔ yaci e wun sa cɛ e naan ɔ uka e. ‘Be wun ase kanlɛ mɔ maan be di sa nga be yoli’n i nanwlɛ’n,’ Zoova klo i sɔ yolɛ’n (Jue Mun 51:19). Sɛ e kan e wun ase, yɛ sɛ e tu e klun weiin e srɛ Zoova naan e jran su kpa’n, ɔ́ úka e maan é jrán kekle sa tɛ yolɛ’n i ɲrun kpa.—Filipfuɛ Mun 4:6, 7.

17. (a) ?Ngue ti yɛ sɛ e bu wafa nga Zoova wun nzuɛn tɛ nga e su jrɛn i ɲrun kekle’n i su angunndan’n, i sɔ’n kwla uka e ɔ? (b) ?Sɛ e su kunndɛ kɛ é jrán kekle awlɛn fufu’n i ɲrun’n, ɔ nin be nuan m’ɔ tranman diin i ɲrun’n, ɔ nin sa finfin yolɛ’n i ɲrun’n, Biblu’n nun ndɛ mma mennin yɛ e kwla suan naan ɔ ka e ti nun ɔn?

¹⁷ Kɛ e kunndɛ ukalɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, e kle wie ekun kɛ e lafi Zoova su kpa. Sɛ e fa concordance de la Bible, annzɛ Indɛx, e kwla kunndɛ kosan yɛ i su tɛlɛ: ‘?Min nzuɛn’n i tɛ lika nga n su mian min ɲin n jrɛn i ɲrun kekle’n, wafa sɛ yɛ Zoova wun i sɔ liɛ’n niɔn?’ Wafa nga Zoova wun sa sɔ’n i su angunndan bulɛ’n, ɔ kwla man e wunmiɛn maan e yo sa nga ɔ jɔ i klun’n. Afin sɛ e yo sɔ’n, e klun angunndan’n ɔ nin Ɲanmiɛn liɛ’n ɔ́ yó kun, kpɔkun é kpɔ́ sa nga ɔ kpɔ i’n wie (Jue Mun 97:10). Kɛ ɔ ko yo naan b’a ɲan wunmiɛn b’a jran kekle be nzuɛn tɛ’n i ɲrun’n, sran wie’m be suan Biblu’n nun ndɛ mma wie mun mɔ be man sa sɔ’m be su afɔtuɛ’n naan ɔ ka be ti nun. I wie mun yɛ: ?E ti sran mɔ i awlɛn ti fufu ɔ? Sɛ e ti i sɔfuɛ’n, e kwla suan Nyanndra Mun 14:17 nin Efɛzfuɛ Mun 4:31, be nun ndɛ’n. ?E ti sran m’ɔ kwlá siemɛn i nuan diin ɔn? Sɛ e ti i sɔfuɛ’n, e kwla suan Nyanndra Mun 12:18 nin Efɛzfuɛ Mun 4:29, be nun ndɛ’n. ?Sa tɛ yolɛ’n i su yɛ e angunndan’n wo ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e wla kpɛn Efɛzfuɛ Mun 5:3 nin Kolɔsfuɛ Mun 3:5, be nun ndɛ’n su.

18. ?Ngue ti yɛ e ukalɛ nun’n, ɔ fataman kɛ ɲannzuɛn kun e asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun wunlɛ’n nun ɔn?

¹⁸ Kɛ e ko to asɔnun kpɛnngbɛn mun kɛ be uka e’n, i sɔ’n kle wie ekun kɛ e lafi Zoova su (Sa Nga Be Yoli’n 20:28). Afin, Zoova yɛ maan Klist “mannin sran” sɔ mun kɛ be nian i bua’m be lika ɔ (Efɛzfuɛ Mun 4:7, 8, 11-14). Sanngɛ kɛ e nzuɛn tɛ’n kle e yalɛ’n, be wun wunlɛ’n kwla yo kekle man e. Ɲannzuɛn’n kwla kun e, annzɛ srɛ kwla kun e. Afin e kwla bu i kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be su buman e sran kun. Sanngɛ, sran sɔ mun mɔ b’a tin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be bu e sran. Afin e tuli ajalɛ e ɔli be sin kɛ be uka e. Asa ekun’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be tu be klun be nian Zoova i bua’m be lika’n, kɛ Zoova bɔbɔ fa nian be lika’n sa. Atrɛkpa’n, be like klelɛ’n nin afɔtuɛ nga ɔ fin Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n yɛ ɔ kwla uka e naan y’a kwla ɲan wunmiɛn y’a jran e nzuɛn tɛ’n i ɲrun ɔn. Ɔ maan e ɲan wunmiɛn e tu e tra sa tɛ nga e nzuɛn’n waan ɔ́ fá e yí nun’n.—Zak 5:14-16.

19. (a) ?Ngue yɛ Satan kunndɛ kɛ ɔ́ fá mɛn’n nun sa ngbɛnngbɛn mun yó e ɔ? (b) ?Zoova i su lafilɛ’n i bo’n yɛle mennin? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ e ta nda kɛ é yó ɔ?

¹⁹ Nán e wla fi su kɛ, Satan si kɛ i cɛn’n w’a sɔnman kun (Sa Nglo Yilɛ 12:12). Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fá mɛn’n nun sa ngbɛnngbɛn mun fá búbú e sa sin naan e yaci sa nga ɔ ti kpa’n i yolɛ. Sanngɛ, maan e lafi ndɛ nga ɔ o Rɔmfuɛ Mun 8:35-39 nun’n su. I waan: ‘?Klolɛ nga Klist fa klo ye’n, ngue like yɛ maan i ɲin kwla tu e su ɔ? ?Ɲrɛnnɛn’n niɔn? Mianlɛ’n niɔn? ?Yalɛ klelɛ’n niɔn? ?Awe’n niɔn? ?E wun kplɛn’n niɔn? ?Wie nuan jranlɛ’n niɔn? ?Kunlɛ’n niɔn? [...] Kannzɛ sa sɔ’n kwlaa tɔ e su’n, Zezi m’ɔ kloli ye’n ti’n, e tra safuɲrɛn. Afin n si kpa kɛ klolɛ nga Ɲanmiɛn fa klo e mɔ maan Zezi Klist yi i nglo kle ye’n, like fi maan i ɲin kwlá tuman e su. Sɛ wie o, sɛ nguan o, sɛ anzi mun o, sɛ mmusu mun o, sɛ bae o, sɛ blɛ nga nun ninnge mun o, sɛ cɛn wie ninnge mun o, sɛ nglo lɔ nin asiɛ’n su wa ninnge mun o, like fi nunman lɛ m’ɔ maan i ɲin kwla tu e su ɔ.’ Ndɛ sɔ’n wla e Zoova i su lafilɛ’n i fanngan dan kpa! Zoova i su lafilɛ sɔ’n timan be awlɛn nun like sa ngbɛn. Sanngɛ i su lafilɛ’n yɛle kɛ, ajalɛ nga e fa be cɛn kwlakwla’n, e fa be wlɛ i sa nun. Maan e kwlaa e ta nda kɛ blɛ kekle nun’n, é láfi Zoova su é gúɛ i ti nin i bo.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Kɛ e di sika yalɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi Zoova su ɔ?

• ?Kɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi Zoova su ɔ?

• ?Kɛ e klɔ sran nzuɛn tɛ’n kle e yalɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e mian e ɲin e lafi Zoova su sakpa ɔ?

[Kuku, bue 31]

?Periodiki’m be nun ndɛ nga mun be te o amun klun?

Kɛ tukpaciɛ’n kle e yalɛ’n, ndɛ nga be nga be timan juejue’n, annzɛ kusu tukpaciɛ’n w’a saci be’n, be kannin mɔ be kle wafa nga be yo naan be sa sin w’a bubuman be’n, be kannganlɛ’n wla fanngan kpa. Ndɛ sɔ mun mɔ be fite periodiki La Tour de Garde nin Réveillez-vous! be nun’n, be nun wie yɛ:

“J’ai surmonté mes faiblesses.” Wafa nga awlaboɛ nun’n, sran’n w’a kwlá buman angunndan tɛ’n, ɔ kɛn i ndɛ.—La Tour de Garde du 1^er mai 1990.

“Même un poumon d’acier n’a pu l’empêcher de prêcher.”—Réveillez-vous! du 22 janvier 1993.

“Une balle a bouleversé ma vie.” Ɔ kannin wafa nga sran’n yoli fɔlɛfuɛ mɔ i sa sin w’a bubumɛn i’n, i ndɛ.—Réveillez-vous! du 22 octobre 1995.

“Vous ne savez pas ce que votre vie sera demain.”—La Tour de Garde du 1^er décembre 2000.

“Loida, ou la victoire su le silence.”—Réveillez-vous! du 8 mai 2000.

“Mon combat contre l’endométriose.”—Réveillez-­vous! du 22 juillet 2000.

“Mon combat contre la sclérodermie.”—Réveillez-­vous! du 8 août 2001.

“Ma victoire contre la dépression postnatale.”—Réveillez-vous! du 22 juillet 2002.