Zoova kacimɛn i ndɛ ng’ɔ kan’n
Sa Nglo Yilɛ fluwa’n i nun ndɛ cinnjin mun—akpasua 1
BLƐ nga mɔ be wlali akoto Zan mɔ w’a yo kpɛnngbɛn’n i bisua lika nga nzue bo sin yiɛ i mɔ be flɛ i Patmɔsu nun lɔ’n, ɔ wunnin aolia nun ninnge 16. Ɔ wunnin ninnge nga Ɲanmiɛn Zoova nin Zezi Klist be yo be e Min i cɛn’n nun’n. Cɛn sɔ’n fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1914 nun mɔ be takali Ɲanmiɛn Sielɛ’n lele fa ju Klist i afuɛ akpi famiɛn dilɛ’n i awieliɛ. Sa Nglo Yilɛ fluwa’n mɔ Zan klɛli i afuɛ nga be flɛ i 96 nun’n, ɔ yiyi aolia nun ninnge sɔ’m be nun klanman kpa.
Siɛn’n, maan e fa e ɲin e sie i Sa Nglo Yilɛ 1:1–12:18 i nun ndɛ cinnjin m’ɔ kan ninnge klikli nso mɔ Zan wunnin be’n be ndɛ’n, be su. Ninnge sɔ’m be ti cinnjin be man e, afin be kan sa nga be ju mɛn’n nun andɛ’n be ndɛ. Kpɛkun be kle e ninnge nga Zoova wá yó be koko nga nun’n. Be nga be kanngan aolia nun ninnge sɔ’m be su ndɛ’n nun’n naan be lafi su’n, nanwlɛ ɔ fɔnvɔ be yɛ ɔ wla be fanngan.—Ebre Mun 4:12.
“BUA GBANFLƐN’N” KPƐKPƐ LIKE NSO MƆ BE FA CICILI FLUWA’N BE NUN NSIƐN NUN
I klikli’n, Zan wunnin Zezi Klist m’ɔ ɲannin ɲrun’n. Kpɛkun be kannin ndɛ wie mun kleli i, yɛ be seli i kɛ ‘ɔ klɛ be fluwa kun nun naan ɔ fa ko man asɔnun nso mun.’ (Sa Nglo Yilɛ 1:10, 11) I sin’n, ɔ wunnin famiɛn bia kun ɲanmiɛn su lɔ. Fluwa kun mɔ be ɲɔnɲɔnnin i’n o sran ng’ɔ ti bia su’n i sa fama’n nun. Be cicili i nin like nso. Saan “asɔmɔli b’ɔ fin Zida osu nun’n,” m’ɔ yɛle ‘Bua Gbanflɛn mɔ i wuɛ’n ti nso, yɛ i nyinma’n ti nso’n’ i cɛ yɛ ɔ kwla ‘nyannji fluwa sɔ nun’ ɔn.—Sa Nglo Yilɛ 4:2; 5:1, 2, 5, 6.
Kɛ “Bua Gbanflɛn’n” kpɛ́kpɛ́ like nga be fa cicili fluwa’n i nsiɛn klikli’n be nun kɔ́’n, sa ng’ɔ juli’n, aolia nun like nsan su nga Zan wunnin i’n yi i nglo. Kɛ ɔ kpɛli like nga be fa cicili fluwa’n i nsiɛn su’n nun’n, asiɛ’n kejeli dan kpa yɛ Ɲanmiɛn i ya cɛn dan’n juli. (Sa Nglo Yilɛ 6:1, 12, 17) Sanngɛ like kasiɛn nga Zan wunnin i’n nun’n, ‘anz nnan be jin aunngban b’ɔ fin asiɛ’n i bue nnan su’n nun, be tra nun’ lele saan bé wíe sran 144.000 be nzɔliɛ sie. Kpɛkun ɔ wunnin “sran kpanngban kpa” mɔ b’a sieman be nzɔliɛ wie’n, “be jinjin bia’n nin Bua Gbanflɛn’n be nyrun lɛ.”—Sa Nglo Yilɛ 7:1, 9.
Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su kosan’m be su tɛlɛ:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6—?“Wawɛ nso” nga be kɛn i ndɛ’n, ɔ kle ngue? Ɲanmiɛn ɲrun’n, like nso’n ti like nga i nuan ti yiawa’n i nzɔliɛ. Ɔ maan, ndɛ nga be kan kle ‘asɔnun nso mun’n,’ Ɲanmiɛn i sran nga be o mɛn wunmuan’n nun asɔnun 100.000 tra su’n be nun’n, be yɛ be kan man be ɔ. (Sa Nglo Yilɛ 1:11, 20) Zoova nian like ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó’n su yɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man ɔn. Ɔ maan “wawɛ nso” nga be kɛn i ndɛ lɛ’n kle kɛ, kɛ ɔ ko yo naan be nga be fa be ɲin be sie i Zan i ndɛ su’n, b’a wun ndɛ sɔ’n i wlɛ naan b’a ɲan su ye’n, Ɲanmiɛn fɛ i wawɛ’n man be lele guɛ i ti nin i bo. Ɔ yo kɛ ndɛ nga Sa Nglo Yilɛ fluwa’n kan’n, ɔ kan be nsonso sa. Like nso nga be kɛn i ndɛ wa’n, ɔ ti like nga i nuan ti yiawa’n i nzɔliɛ. Kusu’n, fluwa’n kan kɛ “sa nga Nyanmiɛn fiali i sran’m be nyrun’n,” “ɔ́ kpɛ́n su,” annzɛ i nuan yía sakpa.—Sa Nglo Yilɛ 10:7.
1:8, 17—?Wan yɛ be flɛ i “Alfa nin Omega” nin ‘like’n kwlaa i klikli nin i awieliɛ’n’ niɔn? Kɛ be kan “Alfa nin Omega” ndɛ’n, Zoova ndɛ yɛ be kan ɔn. I sɔ’n kle kɛ i yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i ɲrun yɛ like fi nunmɛn i sin’n niɔn. Yɛ ɔ ti “sa’n kwlaa i bo bofuɛ, nin i bo guafuɛ.” (Sa Nglo Yilɛ 21:6; 22:13) Sa Nglo Yilɛ 22:13 nun’n be kan kɛ Zoova ti “like’n kwlaa i klikli nin i awieliɛ” naan like fi nunmɛn i ɲrun yɛ like fi nunmɛn i sin. Kannzɛ bɔbɔ be kannin sɔ’n, sanngɛ Sa Nglo Yilɛ ndɛ tre kun wunmuan’n, ɔ kle kɛ sran nga be seli kɛ ɔ ti ‘like’n kwlaa i klikli nin i awieliɛ’n,’ yɛle Zezi Klist. I yɛ ɔ yoli klɔ sran klikli nga Zoova dun mmua cɛnnin i kɛ aolia nun sran sa m’ɔ́ trán nguan nun titi’n niɔn. Kpɛkun Zoova bɔbɔ su cɛnman sran uflɛ sɔ kun.—Kolɔsfuɛ Mun 1:18.
2:7—?Ngue yɛle “Nyanmiɛn fie’n”? Kɛ mɔ be kan ndɛ sɔ’n be man Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n ti’n, Ɲanmiɛn fie’n nga be kɛn i ndɛ wa’n yɛle ɲanmiɛn su lɔ, kan nga Ɲanmiɛn o lɔ’n. Ɔ ti kɛ mɛn klanman’n sa. Akatua nga sran kpa nga be kpali be sieli be ngunmin’n bé ɲɛ́n i’n, yɛle kɛ bé dí ‘waka b’ɔ man nguan’n’ i mma. Ɔ maan bé yó sran m’ɔ wunman.—1 Korɛntfuɛ Mun 15:53.
3:7—?Blɛ benin nun yɛ be fali “David i la kle’n” be mannin Zezi ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ fa dili junman ɔn? Afuɛ nga be flɛ i 29 nun’n, kɛ be yoli Zezi i batɛmu’n, ɔ yoli Davidi osu’n nun famiɛn mɔ Ɲanmiɛn sieli i’n. Sanngɛ saan afuɛ nga be flɛ i 33 nun m’ɔ ko trannin Ɲanmiɛn i sa fama su ɲanmiɛn su lɔ’n, yɛ be fali Davidi i lakle’n be mɛnnin i ɔ. Kɛ ɔ ɔli lɔ’n, sielɛ ng’ɔ ti Davidi i osu nunfuɛ’m be liɛ’n, ɔ kacili i liɛ mlɔnmlɔn. Kɛ ɔ fin i lɛ’n, lakle m’ɔ o Zezi sa nun’n ti’n, ɔ mannin sran’m be atin naan b’a kwla di junman b’a suan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i bo. Afuɛ nga be flɛ i 1919 nun’n, Zezi fali “David i awlo’n i lakle’n” mannin “sran kpa nanwlɛfuɛ b’ɔ si ngwlɛlɛ’n.” Yɛle kɛ ɔ ‘fɛli i ninnge’n kwlaa wlɛli i sa nun.’—Ezai 22:22; Matie 24:45, 47.
3:12—?Zezi i “dunman uflɛ’n” yɛle benin? Junman uflɛ nga Zezi wá dí’n i su dunman yɛ be fa mɛnnin i ɔ. (Filipfuɛ Mun 2:9-11) Sran fi kwla siman dunman sɔ’n i bo kɛ Zezi fa si i’n sa. Sanngɛ Zezi fa klɛli i niaan kpa mɔ be o ɲanmiɛn su lɔ’n be wun. Ɔ maan ɔ nin be be afiɛn mantan kpa. (Sa Nglo Yilɛ 19:12) Cenjele ninnge nga Zoova fa mɛnnin i’n, Zezi fali wie mannin be bɔbɔ.
Afɔtuɛ ng’ɔ man e’n:
1:3. “Like sɔ’n kwlaa be blɛ’n [mɔ i nun Ɲanmiɛn wá dí Satan nin i mɛn’n be jɔlɛ’n] w’a mantan.” Ɔ maan, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e wun ndɛ ng’ɔ o Sa Nglo Yilɛ fluwa’n nun’n i wlɛ kpa naan e nian su e nanti.
3:17, 18. Sɛ e kunndɛ kɛ é ɲán e wun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ fata kɛ e to “sika ɔkwlɛ bɔ b’a klo i’n” Zezi sa nun. Yɛle kɛ e mian e ɲin naan e yo sran ye, afin i sɔ’n yɛ ɔ ti aɲanbeun ng’ɔ ti kpa’n niɔn. (1 Timote 6:17-19) Ɔ nin i fata ekun kɛ e wla “tralɛ ufue,” m’ɔ kle kɛ e su Klist su’n. Kpɛkun e fa “ayre” e fa kpɛ e ɲin su naan e wun ase Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Ayre sɔ’n i wie yɛle afɔtuɛ nga be o Sasafuɛ Tranwlɛ’n nun’n.—Sa Nglo Yilɛ 19:8.
7:13, 14. Kpɛnngbɛn 24 be ti sran 144.000 mɔ kɛ be ko ju ɲanmiɛn su lɔ’n bé ɲán ɲrun’n, be nzɔliɛ. Bé dí famiɛn, asa ekun’n be kunngba’n bé yó Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ. Laa Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mɔ Davidi siesieli be akpasua 24 Izraɛli nvle’n nun’n, be ti kpɛnngbɛn 24 sɔ’m be nzɔliɛ like. Be nun kun yoli maan Zan wunnin sran kpanngban kpa’m be wlɛ. I sɔ ti’n, Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be cɛnlɛ’n dun mmua boli i bo cɛli kan naan afuɛ nga be flɛ i 1935 w’a ju. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ ɔ? Afin afuɛ sɔ’n nun yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ ng’ɔ kpali be sieli be ngunmin mɔ be te o asiɛ’n su wa’n, be wunnin sran kpanngban kpa’m be wlɛ ɔ.—Lik 22:28-30; Sa Nglo Yilɛ 4:4; 7:9.
LIKE NSO SU NGA BE FA CICILI FLUWA’N I NUN KPƐLƐ’N YOLI MAAN BOLI AWƐ NSO
(Sa Nglo Yilɛ 8:1–12:18)
Bua gbanflɛn’n kpɛli like nso su nga be fa cicili fluwa’n nun. Be mannin anzi nso be awɛ nso. Anzi sɔ’m be nun nsiɛn be boli be awɛ liɛ mun. Be fa kannin jɔlɛ nga Ɲanmiɛn wá dí klɔ sran nga be ‘bubuli be nun nsan’n be akpasua kun’ i ndɛ kleli be. Klɔ sran’m be akpasua kun sɔ’n, ɔ ti be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n be nzɔliɛ. (Sa Nglo Yilɛ 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Aolia nun like i nnun su nga Zan wunnin i’n yɛle ngalɛ’n. Zan bɔbɔ o aolia nun like ng’ɔ su wa wun i siɛn’n, i nun wie. Ɔ dili fluwa kaan kun kpɛkun ɔ sunnzunnin Ɲanmiɛn sua’n. Kɛ awɛ nso su’n tɛli’n, sran wie’m be kpannin kekle be seli kɛ: “E Min Nyanmiɛn’n nin i Krist’n be yɛ be sie mɛn’n siɛn nin-ɔn.”—Sa Nglo Yilɛ 10:10; 11:1, 15.
Like nso su nga Zan wunnin i’n, ɔ yiyi ndɛ nga be kɛnnin i Sa Nglo Yilɛ 11:15, 17 nun kpa ekun. Abonuan sa kun fiteli nglo ɲanmiɛn su lɔ. Bla m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ wuli ba yasua kun. Be kannin mmusu’m be si’n i bo ɲanmiɛn lɔ. Ya kunnin i bla’n i wun kpa, ɔ maan ‘bla’n i osufuɛ nga be kali lɛ’n ɔ nin be be ko kunnin.’—Sa Nglo Yilɛ 12:1, 5, 9, 17.
Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su kosan’m be su tɛlɛ:
8:1-5—?Ngue ti yɛ ɲanmiɛn su lɔ’n tɔli bliin ɔn? ?Yɛ kɛ ɔ yoli sɔ’n, ngue yɛ be to yili i asiɛ’n su wa ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan b’a ti “yalɛ nga Nyanmiɛn sran” nga be o asiɛ’n su wa’n be koko kle i’n, ɲanmiɛn su lɔ lika’n tɔli bliin. Kɛ alɛ dan klikli’n wieli’n yɛ i sɔ sa liɛ’n juli ɔ. Kɛ be nga be timan Zuifu’n be blɛ’n wieli’n, Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n b’a fuman ɲanmiɛn su lɔ kɛ nga sran kpanngban be buli i sɔ’n sa. Alɛ blɛ nun’n be wunnin ɲrɛnnɛn kpa. Ɔ maan be srɛli Ɲanmiɛn tankaan kpa kɛ ɔ kle be atin. Ɲanmiɛn nga be srɛli sɔ’n i su tɛlɛ nun’n, anzi’n toli nzɔliɛ like kɛ sin sa fa yili asiɛ’n su. Ɔ maan Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be wa wlali be wun ase kpa be dili be junman’n. Kannzɛ b’a sɔnman’n sanngɛ be boli jasin fɛ’n mɛn’n wunmuan’n nun. Ɔ maan Sielɛ jasin fɛ’n i ndɛ’n jrannin kpa. Ɔ yoli kɛ sin yɛ be su fa guɛ i be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’m be su sa. Ndɛ nanwlɛ ng’ɔ fin Biblu’n nun mɔ be fa wlali be su nun’n, ɔ ti kɛ ɲanmiɛn’n yɛ ɔ su kpla sa. Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n m’ɔ ti kɛ ɲanmiɛn’n yɛ ɔ su kpa sin sa’n, be fa kleli sran mun. Kpɛkun Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n be akpasua liɛ’n mɔ w’a taka kɛ sua yɛ b’a wlɛ i ase sa’n, ɔ kejeli i bo lɔ.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15—?Blɛ benin nun yɛ anzi nso’m be siesieli be wun naan b’a fita be awɛ’m be nun ɔn? ?Yɛ blɛ benin nun yɛ awɛ’m be tɛli ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be tɛli ɔ? Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1919 nun lele fa ju afuɛ nga be flɛ i 1922 nun’n, anzi’m be kleli Zan i akpasua nunfuɛ mɔ b’a ɲan fanngan kpa ekun’n, be atin. I sɔ’n wo anzi’m be wun siesielɛ naan b’a fita awɛ nso’m be nun’n, i nun wie. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn be nga be kpali be sieli be ngunmin sɔ’n be su siesie jasin fɛ bolɛ junman’n i uflɛ ekun, yɛ be su kplan sua nga be ko fa ko yi Biblu’n i akua mun’n. (Sa Nglo Yilɛ 12:13, 14) Awɛ’m be tɛlɛ’n ti jɔlɛ nga Zoova waan ɔ́ dí Satan i mɛn’n i nzɔliɛ. Anzi’m be uka Ɲanmiɛn i sran mun naan b’a bo i jɔ juejue su. I sɔ sa liɛ’n boli i bo Cedar Point lɔ aɲia dan nga be yoli i afuɛ nga be flɛ i 1922 nun’n i su. Amlɛnkɛn’m be lika nga be flɛ i Ohio lɔ. Yɛ bé bó i jɔ sɔ lele fá jú ɲrɛnnɛn dan’n i blɛ’n i nun.
8:13; 9:12; 11:14—?Wafa sɛ yɛ awɛ nsan kasiɛn nga be tɛ’n, ɔ ti “nyrɛnnɛn” man asiɛ’n sufuɛ mun ɔn? Awɛ nnan klikli nga be tɛli’n, be liɛ’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ mɔ Ɲanmiɛn ɲrun’n ɔ ti kɛ b’a wu sa’n, be yiyi be bo. Sanngɛ nsan kasiɛn’m be kan sa trele wie mɔ be ti ɲrɛnnɛn’n be ndɛ. Laa’n Ɲanmiɛn i sran’m be o “kunman dan bɔ be simɛn i bo’n” i nun. Yɛle kɛ be kwlá diman Ɲanmiɛn i junman’n. Sanngɛ awɛ nnun su’n i tɛlɛ’n kle kɛ, kɛ ɔ fin afuɛ nga be flɛ i 1919 nun’n, be ɲannin be ti. Ɔ maan b’a yaciman jasin fɛ’n i bolɛ. I sɔ’n kusu yoli ɲrɛnnɛn dan kpa mannin be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n. (Sa Nglo Yilɛ 9:1) Awɛ nsiɛn sufuɛ’n, ɔ kan sonja nga be fu nnɛn kpanngɔ’n kpanngban kpa’m be su’n be ndɛ. Kpɛkun ɔ kan mɛn wunmuan’n nun jasin fɛ’n bolɛ’n ng’ɔ boli i bo’n afuɛ nga be flɛ i 1922 nun’n i ndɛ wie. Awɛ kasiɛnfuɛ’n kan Mɛsi’n i Sielɛ’n i ndɛ.
Afɔtuɛ ng’ɔ man e’n:
9:10, 19. Ndɛ kpa nga “sran kpa nanwlɛfuɛ b’ɔ si ngwlɛlɛ’n” jran Biblu’n su klɛ be fluwa’m be nun’n, be nun ndɛ’m be yo ya kpa. (Matie 24:45) Lalo be lua m’ɔ ti kɛ ‘nyannglan’m be liɛ’n sa’n,’ ɔ nin sonja nga be fu nnɛn kpanngɔ mɔ ‘be lua’n ti kɛ wuo sa’n,’ be ti ndɛ sɔ’n i nzɔliɛ. ?Ngue ti ɔ? Afin fluwa sɔ’m be kan ‘cɛn nga [Zoova] tú i klunngbɔ’n’ i ndɛ. (Ezai 61:2) Maan e fa fluwa sɔ mun e man sran mun yakpa su.
9:20, 21. Sran kpanngban wie mɔ be kan be wun ase mɔ be nunman nvle nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n be nun wie’n, be sɔli ndɛ nga e kan’n nun klanman. Sanngɛ e lafiman su kɛ sran nga be nunman be nga be waan be ti Klistfuɛ’m be nun’n, bé tú kpuu bé sú Zoova. Be yɛ be ti ‘sran nga like sroesroe’m b’a kunman be’n’ mɔ be kan be ndɛ’n niɔn. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, e te mian e ɲin e te bo jasin fɛ’n.
12:15, 16. “Asiɛ’n,” ti be nga be o Satan i mɛn’n nun’n annzɛ be nga be sie sran mun nvle fanunfanun’m be nun’n be nzɔliɛ. Be man sran’m be atin kɛ be su Ɲanmiɛn kɛ nga be bɔbɔ be klo’n sa. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1940 nun’n, sɛ é kwlá sé’n, sran siefuɛ sɔ’m be ‘trɛli be nuan nun nɔnnin nzue’n [mɔ yɛle ɲrɛnnɛn] bɔ dragɔn’n maan ɔ fin i nuan nun sonji’n.’ Nanwlɛ sɛ Zoova klo kɛ ɔ́ yó naan nvle’m be siefuɛ’m be yo i klun sa’n, ɔ kwla yo. I sɔ ti’n, Nyanndra Mun 21:1 se kɛ: “Famiɛn’n i klun akunndan’n, ɔ ti kɛ nzue ba sa. Kan Anannganman tinndin i sa’n lɛ’n, lɛ yɛ ɔ kɔ ɔ.” Ɔ fata kɛ i sɔ’n yo maan e lafi Ɲanmiɛn su kpa.