?E bu e wiengu mun kɛ nga Zoova bu be’n sa?

‘Be wunnɛn mɔ ti wunmuan kun’n w’a kpacimɛn i wun bue, sanngɛ i lika’n kwlaa be uka be wun.’—1 KOR. 12:25.

 1. ?Kɛ e bali Zoova i nvle nunfuɛ’m be nun m’ɔ ti kɛ e o mɛn klanman kun nun sa’n, e wun yoli e sɛ?

KƐ Ɔ fin cɛn mɔ e bali Zoova i nvle nunfuɛ’m be nun’n, ɔ yoli e fɛ dan. Afin, e wunnin kɛ nvle sɔ’n i nunfuɛ’m be timan kɛ Satan i mɛn’n nun lɔfuɛ’m be sa. Yɛle kɛ be klo be wun, be yoman be wiengu kpokokpoko, be kpɔman be wiengu, kpɛkun be kloman ndɛnngan! Kɛ e o be afiɛn’n, ɔ ti kɛ mɛn klanman kun nun yɛ e o sa.—Eza. 48:17, 18; 60:18; 65:25.

 2. (a) ?Ngue ti yɛ akunndan kpa nga e bu i e niaan’m be wun’n, ɔ kwla kaci ɔ? (b) ?Sɛ ɔ ti sɔ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

² Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, fɔ m’ɔ o e nun’n ti e wunman e niaan mun kɛ e fa wunnin be i klikli nun’n sa kun. Siɛn’n, be nzuɛn tɛ’n ngunmin yɛ e wun i ɔ. E ɲin kpa Zoova i nzuɛn mɔ be yi i nglo’n su. É kpɛ́ i kpo é sé kɛ wafa nga Zoova bu be’n, e buman be sɔ wie. Sɛ ɔ ti sɔ’n, ɔ fata kɛ e kaci e akunndan naan wafa nga Zoova bu e niaan mun klanman’n, e bu be sɔ wie.—Tul. 33:13.

?Wafa sɛ yɛ Zoova bu e niaan mun ɔn?

 3. ?Ngue yɛ Biblu’n fa Klistfuɛ’m be asɔnun’n sunnzun i ɔ?

³ Kɛ nga e fa wun i 1 Korɛntfuɛ Mun 12:2-26 nun sa’n, akoto Pɔlu fali Klistfuɛ nga bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n be asɔnun’n sunnzunnin sran wunnɛn mɔ ‘i wun ninnge’m be sɔnnin’n.’ Kɛ nga sran’n i wun ninnge’m be ti fanunfanun’n sa’n, asɔnun nun’n, ɔ le sran kun nin i nzuɛn. Kpɛkun, ɔ le i ninnge m’ɔ si be yo ɔ. Sanngɛ, Zoova sɔ be nun asɔnun’n nun, kpɛkun ɔ klo be, be tinuntinun. Yɛ be ndɛ lo i. I sɔ’n ti’n, Pɔlu seli kɛ ɔ fata kɛ asɔnun nunfuɛ’m be “kwlaa be uka be wun.” Sanngɛ, i sɔ’n i yolɛ kwla yo kekle man e. Afin, e wiengu’m be nzuɛn’n nin e liɛ’n timan kun.

 4. ?Ngue ti yɛ wie liɛ’n, ɔ fata kɛ e kaci akunndan nga e bu i e niaan’m be wun’n niɔn?

⁴ Atrɛkpa’n, fɔnlɛ mɔ e niaan’m be fɔn’n i ngunmin yɛ e wun i ɔ. E nian be fɔnlɛ sɔ mun lele e blɔ be. Sɛ e yo sɔ’n, nn e ɲinma kunngba yɛ e fa nian be ɔ. Sanngɛ, Zoova yoman sɔ. I liɛ’n, sran’n i wafa ng’ɔ fa ti’n, ɔ wun i wunmuan’n. Yɛle kɛ, ɔ fɛ i ɲin sie sran’n i nzuɛn kpa’n kwlaa su wie. Sɛ e mian e ɲin e sɔnnzɔn Zoova kpa’n, i sɔ’n yó maan é kló e wun asɔnun’n nun, kpɛkun e bo yó kun trá laa’n.—Efɛ. 4:1-3; 5:1, 2.

 5. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fataman kɛ e bu e wiengu’m be fɔ ɔ?

⁵ Zezi si weiin kɛ klɔ sran mɔ fɔ o i nun’n, i wiengu’m be fɔ bulɛ’n ti i nzuɛn. Ɔ maan, ɔ seli kɛ: ‘Nán an bu sran fɔ maan Ɲanmiɛn bu amun fɔ.’ (Mat. 7:1) Maan e sie i nzɔliɛ kɛ Glɛki aniɛn nun’n, ndɛ nga Zezi kannin mɔ be kacili wa kɛ ‘nán an bu sran fɔ’n,’ i kacilɛ kpa’n yɛle kɛ “an yaci sran fɔ bulɛ.” Zezi si kɛ be nga be tie i nuan ndɛ’n, be nun sunman be bu be wiengu’m be fɔ titi. ?I sɔ wie yɛ e yo ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, ɔ fata kɛ e kplin e ɲin e wlɛ i ase naan b’a buman e fɔ wie. ?E kpa’n, e fin e liɛ nin mɔ é kán e niaan mɔ Zoova mɛn i junman wie’n, i wun ndɛ annzɛ é yó i finfin ɔn? ?Annzɛ kusu’n, é kó se kɛ ɔ nin asɔnun’n nun tranlɛ fataman ɔn? E niaan kun kwla fɔn. ?Sanngɛ, sɛ Zoova te sɔ i nun asɔnun nun’n, e yɛ é kpálo i ɔ? (Zan 6:44) ?E lafiman su kɛ Zoova yɛ ɔ sie i anuannzɛ’n sakpa ti ɔ? Sɛ ɔ fata kɛ ɔ kaci ninnge wie mun’n, sɛ i blɛ ju’n, ɔ́ yó.—An kanngan Rɔmfuɛ Mun 14:1-4 nun.

 6. ?Wafa sɛ yɛ Zoova bu i sufuɛ mun ɔn?

⁶ Like kun m’ɔ yo ɲɛnmɛn Zoova lika’n, yɛle kɛ ɔ kwla wun sran wafa nga Klistfuɛ’m be tinuntinun be kwla kaci mɛn uflɛ nun’n. Asa ekun’n, wafa nga b’a mian be ɲin b’a nanti ninnge nga be suan be Biblu’n nun’n be su b’a ju’n, ɔ si i. I sɔ’n ti’n, ɔ kwlá fɛmɛn i ɲin sieman fɔnlɛ nga sran kun fɔn’n i kunngba su. Jue Mun 103:12 se kɛ: ‘Ɔ yo maan e nin e sa tɛ mun e afiɛn’n ti nun kɛ wia afiliɛ’n nin wia atɔliɛ’n be afiɛn’n ti nun ju’n sa.’ Nanwlɛ, i sɔ liɛ’n ti’n, é lɛ́ i ase!—Jue. 130:3.

 7. ?Ngue yɛ e suɛn i wafa nga Zoova buli Davidi’n, i su ɔ?

⁷ Biblu’n nun’n, e wun weiin kɛ Zoova kwla fɛ i ɲin sie sran kun i aeliɛ kpa’n i ngunmin su. Kɛ Zoova kán Davidi ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Davidi ti min sufuɛ’n. Ɔ fali min ndɛ’m be su, ɔ fɛli i wun mantannin min, ɔ fɛli i wla’n kwlaa guali min su. Like ng’ɔ jɔ min klun’n yɛ ɔ yoli ɔ.’ (1 Fam. 14:8) Nanwlɛ, e si kɛ Davidi yoli sa tɛ wie. Sanngɛ, i aeliɛ kpa’n i su yɛ Zoova fɛli i ɲin sieli ɔ. Afin, ɔ si kɛ Davidi i awlɛn ti kpa.—1 Nyo. 29:17.

Maan e bu e niaan mun kɛ nga Zoova bu be’n sa

8, 9. (a) ?Ngue nun yɛ e kwla sɔnnzɔn Zoova ɔ? (b) ?Sa benin yɛ e kwla fa yiyi i sɔ liɛ’n nun ɔn? ?Yɛ i sɔ’n kle e sɛ?

⁸ Like ng’ɔ o sran kun i awlɛn nun’n, e kwlá simɛn. Sanngɛ Zoova liɛ’n, ɔ si i. I sɔ ti’n, ɔ fataman kɛ e bu e wiengu’m be fɔ. Sanngɛ, ɔ fata kɛ e sɔnnzɔn Zoova. Nán e fa e ɲin sie sran’m be nzuɛn tɛ m’ɔ su kaman be wun’n su. ?Sɛ e mian e ɲin e yo kɛ Zoova sa’n, i sɔ’n timan kpa? Sɛ e yo sɔ’n, e nin e niaan mun é kwlá dí alaje—Efɛ. 4:23, 24.

⁹ Amun e fa sunnzun ase kun e nian. Sua kun o lɛ’n, kɛ a wun i sa’n i nun tranlɛ fataman. Afin, ninnge nga be siesieli be tɛɛn mɔ be fa sɔ nzue’n, b’a wie tɔ. Fenɛtri’m b’a saci, kpɛkun sua’n gua. Ɔ maan, sran’m be sunman lika be kwla se kɛ be bubu i. Sanngɛ sran kun liɛ’n, nɛ́n i sɔ wie yɛ ɔ wun i ɔ. Afin, ɔ wun kɛ sua’n te jran cinnjin. I sɔ’n ti’n, ɔ to sua’n, kpɛkun ɔ siesie i ye. Ɔ maan siɛn’n, kɛ sran’m be sín’n, be wun kɛ sua’n ti kpa. ?Kɛ sran m’ɔ miɛnnin i ɲin siesieli sua’n i ye’n sa’n, nɛ́n i sɔ yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? ?E niaan’m be aeliɛ kpa’n nin wafa nga be kɔ be ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, nɛ́n i ngunmin yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin sie su ɔ? Sɛ e yo sɔ’n, é wún be kɛ Zoova liɛ’n sa’n, kpɛkun é kló be.—An kanngan Ebre Mun 6:10 nun.

10. ?Wafa sɛ yɛ afɔtuɛ ndɛ ng’ɔ o Filipfuɛ Mun 2:3, 4 nun’n, ɔ kwla uka e ɔ?

¹⁰ Akoto Pɔlu mannin e afɔtuɛ naan e nin e niaan’m be kwlaa y’a tran klanman. Ɔ seli kɛ: “Nán an bu amun bɔbɔ amun wun akunndan yo like fi, nán an kunndɛ amun dunman, nán an tu amun wun, sanngɛ an bu sran wie’m be sran tra amun bɔbɔ. Nán amun nun sran fi bu i bɔbɔ i ninnge’m be ngunmin be akunndan, sanngɛ maan amun wiengu’m be liɛ’n lo amun wie.” (Fil. 2:3, 4) Sɛ y’a tuman e wun’n, é bú e wiengu’m be wun akunndan kpa. Sɛ e wiengu’m be ndɛ lo e naan be aeliɛ kpa’n yɛ e fa e ɲin sie su’n, i sɔ’n úka e ekun naan wafa nga Zoova bu be’n y’a bu be sɔ wie.

11. ?Wafa sɛ yɛ e asɔnun’m b’a kaci ɔ?

¹¹ Sa nga be juli asiɛ’n su koko nga nun’n ti’n, sran kpanngban be ɔli nvle uflɛ nun tranlɛ. Ɔ maan siɛn’n, sran nga be tran klɔ kpanngban be su’n, be fin nvle fanunfanun. I sɔfuɛ’m be nun wie’m be wa trannin e jasin fɛ’n bowlɛ nun. Wie’m be kloli ndɛ nanwlɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n. Kpɛkun, be wa suli Zoova wie. Sran sɔ’m be ‘fin mɛnmɛn’n kwlaa nin nvlenvle’n kwlaa nun, nin sran wafawafa’n kwlaa o be nun, be ijɔ aniɛn wafawafa’n kwlaa.’ (Ngl. 7:9) I sɔ’n ti’n, e asɔnun’m be nun kpanngban be nunfuɛ’m be fin nvle fanunfanun.

12. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu e wiengu titi ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ wie liɛ’n, i sɔ’n kwla yo kekle ɔ?

¹² E asɔnun nun’n, atrɛkpa’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e bu e wiengu mun kɛ nga Zoova bu be’n sa. I sɔ’n ti’n, e wla kpɛn akoto Piɛli i afɔtuɛ kun su. Ɔ seli kɛ nán e klo ‘e niaan Klistfuɛ mun e nuan bui su.’ Ɔ seli ekun kɛ ‘e klo e wun kpa, e tu e klun yo sa ng’ɔ kle kɛ e klo e wun’n.’ (1 Piɛ. 1:22) Sɛ e asɔnun nunfuɛ’m be fin nvle fanunfanun’n, kɛ ɔ yo naan y’a kloman e wun e nuan bui su’n, ɔ kwla yo kekle. Afin wie liɛ’n, e nin e niaan sɔ mun e ninnge yolɛ timan kun. Kpɛkun, wie’m be sa nun yo fɛ tra wie mun. Asa kusu’n, e aniɛn’n ti ngunminngunmin. ?E niaan m’ɔ fin nvle uflɛ nun’n, i ninnge’m be yolɛ’n i wlɛ wunlɛ ti kekle man e? Sɛ ɔ ti kekle man e’n, maan e si kɛ ɔ kwla yo sɔ mɛn i wie. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Ɲanmiɛn seli e kɛ ‘e klo e niaan Klistfuɛ’m be kwlaa.’—1 Piɛ. 2:17.

13. ?E wiengu’m be wun akunndan benin yɛ e bu m’ɔ fata kɛ e kaci i ɔ?

¹³ Wie liɛ’n, ɔ nin i fata kɛ e kaci e akunndan’n naan e niaan’m be kwlaa be ndɛ lo e kpa. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 6:12, 13 nun.) Sran wie’m be se kɛ be kanman nvle uflɛ nunfuɛ’m be wun ndɛ tɛ. Kpɛkun be o lɛ be su kan be ndɛ tɛ. ?Y’a yo sɔ le? I sɔ liɛ’n kwla kle kɛ e te bu sran wie’m be fɔ naan ɔ fata kɛ e wlɛ i ase. E kwla usa e wun kɛ: ‘?Sran mɔ e nin be e kanman aniɛn kunngba’n, n mian min ɲin n si be kpa?’ Sɛ e usa e wun sɔ’n, é kwlá sɔ́ e niaan nga be fin nvle uflɛ nun’n be nun klanman, kpɛkun é kló be.

14, 15. (a) An kan sran wie mɔ be kacili be akunndan’n, be ndɛ. (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn be ɔ?

¹⁴ Biblu’n kan sran wie mɔ be kacili be akunndan’n be ndɛ. Be nun kun yɛle akoto Piɛli. Kɛ mɔ Piɛli ti Zuifu’n ti’n, ɔ su kpɛnmɛn i klun kɛ ɔ́ kɔ́ sran kun m’ɔ timan Zuifu’n i awlo. Sanngɛ, Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ wɔ Kɔrnɛyi m’ɔ timan Zuifu mɔ b’a wlɛmɛn i klɛn’n, i awlo. ?Kɛ Ɲanmiɛn seli i sɔ’n, ɔ yoli i sɛ? Piɛli kacili i akunndan’n, afin ɔ wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn klo kɛ nvle’n kwlaa be nunfuɛ’m be kaci Klistfuɛ. (Yol. 10:9-35) Sɔlu mɔ i sin be wa flɛli i akoto Pɔlu’n, i kusu kacili i akunndan’n naan w’a wla sran’m be fɔ bulɛ’n i ase. I bɔbɔ dili i nanwlɛ kɛ kpɔlɛ m’ɔ kpɔ Klistfuɛ mun ti’n, ‘ɔ kleli Ɲanmiɛn i asɔnun’n yalɛ lele trali yalɛ klelɛ su, i waan ɔ́ núnnún i.’ Sanngɛ kɛ e Min Zezi tuli i fɔ’n, ɔ kacili i akunndan mlɔnmlɔn. I sɔ’n ti’n, ɔ fali be ng’ɔ kleli be yalɛ laa’n be afɔtuɛ’m be su.—Gal. 1:13-20.

¹⁵ Zoova i wawɛ’n kwla uka e naan y’a kaci e akunndan’n. Sɛ e wun kɛ e awlɛn’n nun lɔ e te bu sran fɔ’n, ‘e bo mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n maan w’a yo kun anuansɛ mɔ e di’n ti’n,’ maan e kplin e ɲin e yaci i sɔ yolɛ. (Efɛ. 4:3-6) Biblu’n waan ‘sa ng’ɔ ti cinnjin trɛ i ngba m’ɔ maan i kwlaa sɔ’n kwla yo ye’n yɛle kɛ e klo e wiengu.’—Kol. 3:14.

Maan e sɔnnzɔn Zoova e jasin fɛ’n bolɛ nun

16. ?Ngue like yɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ nvlenvle’m be nunfuɛ’m be yo ɔ?

¹⁶ Akoto Pɔlu seli kɛ ‘Ɲanmiɛn liɛ’n, ɔ kpaman sran nun.’ (Rɔm. 2:11) Zoova kunndɛ kɛ nvlenvle’n kwlaa be nunfuɛ’m be su i. (An kanngan 1 Timote 2:3, 4 nun.) I sɔ’n ti’n, i waan be kan ‘jasin fɛ kun m’ɔ ti anannganman’n,’ be kle sran nga be ‘fin mɛnmɛn nin nvlenvle’n kwlaa nun’n, ɔ nin be kwlaa nga be aniɛn’n ti fanunfanun’n, ɔ nin sran wafawafa’n kwlaa.’ (Ngl. 14:6) Zezi seli kɛ ‘fie’n yɛle mɛn’n.’ (Mat. 13:38) ?E nin e awlofuɛ mun e bu ndɛ sɔ’n i sɛ?

17. ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka sran wafawafa kwlaa ɔ?

¹⁷ Nán e ngba yɛ e kwla kɔ lika mmuammua’m be nun Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ ɔ. Sanngɛ, e kwla bo jasin fɛ’n e kle nvle uflɛ’m be nunfuɛ kwlaa nga be tran e jasin fɛ’n bowlɛ nun’n. ?E mian e ɲin e bo jasin fɛ’n kle sran wafawafa’n kwlaa, annzɛ kusu’n, be nga e bo jasin fɛ’n e kle be titi’n, be su yɛ e te ka ɔ? ?Sɛ e kplin e ɲin e bo jasin fɛ’n e kle sran kwlaa nga be nin a timan jasin fɛ’n, i sɔ’n timan kpa?—Rɔm. 15:20, 21.

18. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ sran’m be ndɛ lo i ɔ?

¹⁸ Zezi kunndɛli kɛ ɔ́ úka sran kwlaa. Ɔ maan, nán lika kunngba cɛ yɛ ɔ boli jasin fɛ’n niɔn. Biblu’n se kɛ Zezi ‘wlanwlannin klɔ dandan nin klɔ kanngan’m be kwlaa be su.’ Kpɛkun, kɛ ɔ ‘wunnin sran mun’n, be yoli i annvɔ.’ Ɔ maan, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ úka be.—Mat. 9:35-37.

19, 20. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ sran wafawafa’n kwlaa be ndɛ lo e kɛ Zoova nin Zezi sa ɔ?

¹⁹ ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo kɛ Zezi sa wie ɔ? Sran wie’m be miannin be ɲin be boli jasin fɛ’n, be jasin fɛ’n bowlɛ’n i lika nga be boman jasin fɛ’n lɔ titi’n, be nun. Ɔ kwla yo aata diwlɛ annzɛ be ɲin su yiyilɛ lika mun, annzɛ kusu gali mun, annzɛ sua akpasua wie mɔ be sisili be wun mɔ lɔ kɔlɛ timan pɔpɔ’n. Wie mun kusu be miannin be ɲin be suannin aniɛn uflɛ naan b’a bo jasin fɛ’n b’a kle aniɛn sɔ’n i nunfuɛ mɔ be tran be jasin fɛ’n bowlɛ nun’n. Annzɛ kusu’n, ɔ kwla yo sran akpasua mɔ laa’n be boman jasin fɛ’n kleman be titi’n. Sɛ e suan be like yolɛ be aniɛn nun’n, é klé kɛ be ndɛ lo e. ?Sɛ e kwlá suanman aniɛn uflɛ’n, e wla be nga be yo sɔ’n be fanngan? Nanwlɛ, e niaan mɔ be mian be ɲin be bo jasin fɛ’n kle sran nga be fin nvle uflɛ nun’n, e su kunndɛman kɛ é búbú be sa sin. Annzɛ kusu’n, e su seman kɛ nán ngbɛn ti yɛ be yo sɔ ɔ. Sran’m be kwlaa be ti Ɲanmiɛn i cinnjin. I sɔ’n ti’n, maan be yo e cinnjin wie.—Kol. 3:10, 11.

²⁰ Sɛ e bu sran mun kɛ Ɲanmiɛn bu be’n sa’n, é bó jasin fɛ’n klé sran wafawafa’n kwlaa. Sran sɔ’m be nun wie’m be leman sua naan b’a tran nun. Wie mun ekun be yoman be wun yɛinyɛin. Wie mun kusu be yo sa sukusuku mun. Sɛ sran kun yo e like wie m’ɔ timan kpa’n, nán e jran su e bu i nvle nunfuɛ mun annzɛ sran nga be kɛn i aniɛn’n be kwlaa be fɔ. Sran wie’m be yoli Pɔlu i like tɛ. Sanngɛ Pɔlu w’a seman kɛ i sɔ’n ti’n, ɔ boman jasin fɛ’n kleman sran sɔ’m be nvle nunfuɛ mun kun. (Yol. 14:5-7, 19-22) Afin, ɔ lafi su kɛ be nun wie’m bé sɔ́ jasin fɛ’n nun klanman.

21. ?Sɛ e bu e wiengu mun kɛ Zoova bu be’n sa’n, i bo’n gúa sɛ?

²¹ Siɛn’n, y’a wun wafa nga Zoova bu e niaan nga be o e asɔnun nun’n, ɔ nin be nga be o mɛn uflɛ nun’n, ɔ nin sran nga be o e jasin fɛ’n bowlɛ nun’n. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e bu be sɔ wie. I liɛ’n, e nin be kwlá trán klanman. Sɛ e mian e ɲin kpa e bu e wiengu mun kɛ Zoova bu be’n sa’n, i sɔ’n yó maan e nin be é dí alaje, kpɛkun e bo yó kun dan. Asa ekun’n, é kwlá úka e wiengu mun naan b’a klo Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ ‘buman sikafuɛ’m be sran traman yalɛfuɛ mun’n.’ Be kwlaa be ndɛ lo i, ‘afin i yɛ ɔ yili be kwlakwla ɔ.’—Zɔb 34:19.

?Amun kwla tɛ su?

• ?Wafa sɛ yɛ ɔ fataman kɛ e bu e niaan mun ɔn?

• ?Wafa sɛ yɛ é yó naan y’a bu e niaan mun kɛ Zoova bu be’n sa ɔ?

• ?Ngue yɛ amun suɛnnin i wafa nga e bu e niaan nga be o asiɛ wunmuan’n su’n, i su ɔ?

• ?Kɛ é bó jasin fɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla bu sran mun kɛ nga Zoova bu be’n sa ɔ?