Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

Bushe Farao mu cine cine alyupile Sara, muka Abrahamu, nga fintu cimoneka ukufuma ku kupilibula kwa Ukutendeka 12:19 mu mabupilibulo yamo aya Baibolo?

Iyo, Farao alicilikilwe ukufuma ku kubuula Sara (Sarai) ngo mukashi wakwe. E co, umucinshi no bukata ifya kwa Sara tafyasuuswilwe.

Tulafwiwa ukumona ici pa kubebeta imibele ya ciko iyashingulukako. Icipowe capatikishe Abrahamu (Abramu) ukufwaya icubo mu Egupti pa nshita inono. Atiinine ukuti ubumi bwakwe bwali no kuba mu busanso kulya pa mulandu wa mukashi wakwe uwayemba, Sara. Abrahamu aali acili talafyala umwana muli Sara, e co nga ca kuti akumenye imfwa mu Egupti, umutande wa Lubuto wali no kuputulwa, Ulubuto ukupitila muli ulo indupwa shonse isha pe sonde shali no kupalilwamo. (Ukutendeka 12:1-3) E co Abrahamu akambishe Sara ukuishibisha umwine nga nkashi yakwe, pantu na kuba aali nkashi yakwe citika.—Ukutendeka 12:10-13; 20:12.

Umwenso wakwe tawali uwabula ishinte. Uwasambilila August Knobel alondolwele ukuti: “Abramu aipwishe Sarai ukuipeela umwine nga nkashi yakwe mu Egupti pa kuti tepaiwe. Nga ca kuti amwenwe ngo mwanakashi waupwa, umwina Egupti ali no kubuula fye wene pa kwipaya umulume wakwe kabili umwine; nga ca kuti amwenwe nga nkashi yakwe, cali icingacitikako ukunonka wene ukufuma kuli ndume yakwe ukupitila mu nshila ya bucibusa.”

Bacilolo abena Egupti, nangu cibe ifyo, tabaingile mu kulanshanya na Abrahamu pa lwa kuupa Sara kwa kwa Farao. Baletele fye Sara wayemba mu ŋanda ya kwa Farao, kabili kateka wa Egupti apeele ndume yakwe uwatunganishiwa, Abrahamu, ifya bupe. Lelo ukukonka pali ici, Yehova apumine aba mu ŋanda ya kwa Farao ku finkunka. Lintu imibele ya cine yasokolwelwe kuli Farao mu nshila imo iishalondololwa, atile kuli Abrahamu: “Nga cinshi wasoseele, auti, Ni nkashi yandi, no kunenga mubuule ku kubo mukashi wandi? Nomba, mona, e po ali umukashi obe, buula, kabiye.”—Ukutendeka 12:14-19.

The New English Bible na mabupilibulo yambi aya Baibolo yapilibula iciputulwa ca cikomo cili pa mulu mu tulembo tunono ukuti “ica kuti nacimubuula ngo mukashi wandi” nelyo imilembele ya mashiwi yapalako. Ilintu kwena takuli kupilibula kwalubana, imilembele ya mashiwi iya musango uyo kuti yapeela icikope ca kuti Farao mu cine cine alyupile Sara, ukuti icupo cali ca kucitika capwishishiwa. Kuti pambi camonwa ukuti pa Ukutendeka 12:19 verbu ya ciHebere iyapilibulwa ‘ukubuula’ yaba mu mibele ishapwililika, iilangililila incitilo iishilapwishishiwa. New World Translation ipilibula iyi verbu ya ciHebere mu kumfwana na mashiwi yashingulukako kabili mu nshila imo iyo ibelebesha mu kulengama imibele ya verbu—“ica kuti naciba apepi no kubuula wene ngo mukashi wandi.”a Nangu cingati Farao ‘ali apepi no kubuula’ Sara ngo mukashi wakwe, aali acili talapita mu ncitilo nelyo ukusefya ukuli konse ukwabimbilwemo.

Abrahamu alilengululwa ilingi line ku nshila yakwe iya kubombelamo no mulandu, lelo abombeele amabuseko ya Lubuto lwalaiwe na muli ifyo aya mutundu wa muntu onse.—Ukutendeka 3:15; 22:17, 18; Abena Galatia 3:16.

Pa kashita kalinganishiwako akali mu kucitikako aka busanso, Isaki akwete umukashi wakwe, Rebeka, ukusengauka ukusokolola imibele yakwe iya kuupwa. Pali iyo inshita umwana wabo umwaume Yakobo, ukupitila muli uyo umutande wa Lubuto wali no kwishila, aali kale kale nafyalwa kabili mu kumonekesha aali mulumendo. (Ukutendeka 25:20-27; 26:1-11) Nangu ni fyo, inkuntu ku numa ya uyu mucenjelo walungama yali nakalimo imo ine ne ya kwa Abrahamu. Mu kati ka cipowe Isaki no lupwa lwakwe baleikala mu mpanga ya mfumu ya baPelishiti iye shina lya Abimeleke. Nga ca kuti ailwike ukuti Rebeka aupilwe kuli Isaki, Abimeleke pambi nga alisupile inshila ya bukomi ukulwisha ulupwa lonse ulwashala ulwa kwa Isaki, icali no kupilibula imfwa kuli Yakobo. Muli uyu mulandu na o wine, Yehova alicilime ku kucingilila ababomfi bakwe no mutande wa Lubuto.

[Futunoti]