Ukulingana na Baibolo
Bushe Ukutemwishe Cuma Cinshi?
ABANTU bafyalwa na maka ya kuba aba bumupashi no kukabila kwa kupepa Lesa. Nangu cibe fyo, umuntu abumbilwe ku fintu tumona kabili aba no kukabila kwa fimoneka kabili kuti aipakisha no kuipakisha. Abena Kristu bamo balikwata icuma sana. Bushe ukukwata icuma ninshi balitemwisha icuma kabili bushe ninshi te ba bumupashi mwa? Nga abapiina bena, bushe te kuti batemwishe icuma kabili bushe bena kuti baba aba bumupashi ukucila abakwate cuma?
Natwishiba ukuti ukutemwishe cuma cisanshamo ifyafulilako ukucila fye pa kukwata icuma sana nelyo ifikwatwa ifingi. Moneni pa filangililo fyalalandwapo ifya mu Baibolo ifilelanda pa kutemwishe cuma ne fyo mwingasengauka ubusanso bwingesa pali bumupashi bwenu.
Balikwete Cuma no Bucindami
Pa babomfi ba busumino aba kwa Lesa abalembwa mu Baibolo paali na bakwete cuma no bucindami. Ku ca kumwenako, Abrahamu “ali uwacindamisha ku fitekwa, kuli silfere, na kuli golde.” (Ukutendeka 13:2) Yobo aishibikwe ngo “mukulu ukucila pali bonse abana ba ku Kabanga.” (Yobo 1:3) Pa shamfumu sha Israele abakwete cuma icingi, pali na Davidi na Solomone.—1 Imilandu 29:1-5; 2 Imilandu 1:11, 12; Lukala Milandu 2:4-9.
Abena Kristu ba cuma e mo baali mu cilonganino ca kubalilapo. (1 Timote 6:17) Ludia bamulumbula ukuti aali ni “kashitisha wa shakashikila, uwa mu musumba wa Tuatira kabili kapepa wa kwa Lesa.” (Imilimo 16:14) Insalu shakashikila ne fya kufwala fyakashikila fyali ifyaluma umutengo nga nshi kabili fyaleshitishiwa fye ku ba pa muulu nelyo aba cuma. E ico, Ludia afwile alikweteko icuma.
Bakapepa ba kwa Yehova bamo nangu cibe fyo, bali abapiina icine cine. Utuyofi tulengwa ne fyabumbwa pe sonde, amasanso, ne mfwa fyalelenga indupwa shimo ukusanguka ishipiina. (Lukala Milandu 9:11, 12) Cifwile cali ica-afya sana ku bapiina ukutamba uko aba cuma baleipakisha indalama shabo nelyo ifikwatwa fyabo! Na lyo line, nga calilubene ukupingula aba cuma ukuti balitemwisha icuma nelyo ukusondwelelo ukuti abashakwata cuma e babombela Lesa no mweo onse. Mulandu nshi? Moneni icilenga ukutemwishe cuma.
Ukutemwa Indalama
Dikishonari imo ilondolola ukutemwishe cuma ati “kulatontonkanya fye lyonse nelyo ukucindamika sana fikwatwa ukucila pa kulamuka na pa fya ku mupashi.” E ico ukutemwishe cuma kufuma mu fyo tufwaisha, mu fyo twatangisha, ne fyo twacindamika sana mu bumi. Ici cishinka e cakomailwapo mu fya kumwenako fibili ifya mu Baibolo.
Yehova akalipile Baruki, uwali kalemba wa kwa kasesema Yeremia. Kwati Baruki aali mupiina pa mulandu wa fyalecitika mu Yerusalemu na pa mulandu wa kubishanya na cibusa wakwe uwa pa mutima Yeremia uo bashatemenwe. Nangu cibe fyo, Yehova atile: “Na iwe bushe uleifwaile fikalamba? Wifwaye fi.” Cilemoneka kwati Baruki atampile ukutemwishe cuma, atendeke ukulatontonkanya fye lyonse pa cuma nelyo ukukumbwa icuma ca bambi. Yehova acinkwileko Baruki ukuti aali no kumupususha ku bonaushi bwali no kuponena Yerusalemu lelo taali no kupususha ifikwatwa fyakwe.—Yeremia 45:4, 5.
Yesu aumine umulumbe uwa muntu uwaletontonkanya lyonse pa fyuma. Uyu muntu acindamike ifyuma fyakwe ukucila pa kubomfya ifikwatwa fyakwe mu kulundulula umulimo wakwe kuli Lesa. Uyu uwa cuma atile: “Nkakuululula amatala yandi no kukuula ayakuluko, . . . e lyo nkeba umweo wandi, nkatila: ‘We mweo, nukwata ifisuma ifingi ifya myaka iingi; ale tuusha, ulye, unwe, uipakishe.’” Lyene Yesu atile: “Lelo Lesa atile kuli wene, ‘We ciwelewele we, leelo ubushiku balekupoka umweo obe. Nga kanshi ifyo watutila fikaba fya kwa ani?’ E fyo caba ku muntu uwaitutilila ifyuma lelo uushaba uwacindama kuli Lesa.”—Luka 12:16-21.
Cishinka nshi tulefwaya muli aya malembo yabili? Yaletwafwilisha ukwishiba ukuti umuntu watemwisha icuma, ni ulya uutangishako ifya ku mubili, te muntu ukwete fye cuma icingi iyo. Umutumwa Paulo alandile ati: “Abafwaisha ukuba ne fyuma bawila mwi tunko kabili mu citeyo kabili mu lunkumbwa ulwingi ulwa kutumpa kabili ulwa kucena, ifyo fiibisha abantu mu bonaushi kabili mu kupomonwa. Pantu ukutemwe ndalama e shinte lya bubi bwa misango yonse, kabili pa kutinamina ukutemwa kwa musango yu bamo balilufiwa ku citetekelo no kuilasaulamo abene amacushi ayengi.” (1 Timote 6:9, 10) Ukufwaisha ukuba ne cuma no kutemwe fimoneka e cilenga ubwafya.
Ukuibebeta Kulakabilwa
Abena Kristu balaba abacenjela pa kuti beikatwa mu citeyo ca kutemwishe cuma nangu babe bapiina nelyo aba cuma. Amaka ya cuma ya longolo kabili kuti yatusha bumupashi. (Mateo 13:22) Ukusanguka umuntu watemwisha icuma kuti kwatampa fye ukwabula no kwibukila, kabili kuti mwafuma ifyabipa.—Amapinda 28:20; Lukala Milandu 5:10.
E ico, ca mano ukuti Abena Kristu baibebete pa kuti beshibe ifyo batangisha ne fyo bacindamika sana mu bumi. Nampo ngo muntu mupiina nelyo wa cuma, abantu ba bumupashi balafwaisha ukukonka ukukonkomesha kwa kwa Paulo ukwa kukanasubila “ifyuma ifishingacetekelwa, kano Lesa, uutupeela ifintu fyonse ifya kuti tuleipakisha.”—1 Timote 6:17-19.