Mulandu Nshi Lesa Asuminishisha Ukucula?
LIMO umuntu uuli nkumbabulili nga aipusha ati “Cinshi Lesa asuminishisha ici ukucitika,” ico afwaya sana, cisansamushi no kwishiba icalenga ukucula. Bushe Baibolo ilasansamusha abepusha ico cipusho? Moneni ifintu fitatu ifya cine ifyo Baibolo ilanda pali uyu mulandu.
Intanshi, te cilubo ukwipusha Lesa ico asuminishisha ukucula. Abantu bamo balasakamana abati nga baipusha ici cipusho, calamoneka kwati tabacetekela Lesa nelyo kwati tabamucindika. Lelo te fyo caba, pantu abantu abengi abafwaya ukwishiba uyu mulandu balepusha ici cine cipusho. Habakuki, kasesema wa cishinka aipwishe Lesa ati: “Cinshi ico ulekeele ndemwena utooloto no bubi? Uboni no mucuusha ine nimfipaapa kalama. Mpanga yonse lubuli ne fikansa fye fyeka fyeka.” (Habakuki 1:3, Baibolo wa Cibemba uwa mu 1983) Yehova takalipile Habakuki. Lelo ifipusho ulya muntu wa cishinka aipwishe, Yehova Lesa alifilembele mu Baibolo pa kuti bonse tulefibelenga.—Abena Roma 15:4.
Ica bubili, mufwile ukwishiba ukutila Lesa alomfwa uluse nga mulecula. Taitalusha ku bantu kabili te Lesa uushaishibikwa bwino; ‘alitemwa ubupingushi,’ kabili alipata ububifi pamo no kucula ukwisa pa mulandu wa bubifi. (Amalumbo 37:28; Amapinda 6:16-19) Kale mu nshiku sha kwa Noa, Lesa ‘aliketwo kulanguluka’ pa mulandu wa lukaakala lwali pano calo. (Ukutendeka 6:5, 6) Lesa tayaluka; filya fine aleumfwa kale pa fibi ifyalecitika e fyo omfwa na nomba.— Malaki 3:6.
Icalenga butatu, Lesa te waleta ububifi pano calo. Baibolo ilalondolola bwino uyu mulandu. Abatila Lesa e ulenga abantu ukwipaya abanabo, e lyo no tupondo ukusansa abantu, ala bamusaalula fye. Umfweni amashiwi yaba pali Yobo 34:10. Apa patila: “Cibe ukutali kuli Lesa ukucito bubifi, ca butolo ku Wa maka yonse ukucito bupondamishi.” Pali Yakobo 1:13 na po patila: “Ilyo umuntu aeshiwa, etila: ‘Ni Lesa e ulenjesha.’ Pantu Lesa te kuti eshiwe ku bubi, kabili umwine tesha muntu iyo.” Kanshi nga ca kutila muli na macushi, mufwile ukwishiba ukuti te Lesa alengele yabeko.
Nani Ateka Icalo?
Ifi twalandapo na fyo kuti fyaleta icipusho ca kutila, Lesa nga alitemwa abantu, kabili wa mulinganya e lyo na maka alikwata, cinshi pabela ububifi pano calo? Kwaba icintu cimo ico abantu bashaishiba ico bafwile ukwishiba bwino intanshi. Abantu abengi bamona kwati Lesa Wa maka yonse e kateka wa cino calo, uutungulula ifintu fyonse. Umukalamba we sukulu lya fya mapepo atile: “Fyonse pano calo na mu muulu, no tuntu fye utunono fitungululwa na Lesa.” Bushe ifi e fyo Baibolo isambilisha?
Awe te fyo. Abengi balapapa nga baishiba uo Baibolo yalanda ukuti e uteka cino calo. Moneni ifyalanda 1 Yohane 5:19. Ili lembo litila: “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” Ni ani uyu wine umubifi? Yesu Kristu atile ni Satana Kaseebanya, uo aitile ukuti “kateeka wa pano calo.” (Yohane 14:30) Bushe mwamona ico pano calo pafulila ububifi? Satana munkalwe, ni ncenjeshi, kabili wa lupato. Iyi yine mibele e ileta amacushi ayengi ayaponena abantu. Lelo, mulandu nshi Lesa asuminishisha Satana ukuteka icalo?
Umulandu Uwaimine mu Edene
Bushe umufyashi uwaba no kutemwa kabili uusunga bwino abana kuti aumfwa shani nga bamubepesha ati alabepa abana bakwe, tabasunga bwino, kabili tafwaya ifintu fyabawamina? Bushe kuti alanga abantu ukuti balemubepesha fye nga ca kutila apuma abalemubepesha? Iyo! Na kuba nga acite fyo e lyo cingamoneka kwati ifyo balandile pali ena fya cine.
Ici cilangililo cilafwa ukulondolola ifyo Yehova Lesa acitile ilyo bamubepeshe pa numa fye ya kubumba abantu mwi bala lya Edene. Mulya mu Edene, Lesa aebele abana bakwe, Adamu na Efa ifyo alefwaya bena ukucita. Abebele ukwisushe sonde no kulinasha, no kulenga isonde lyaba paradaise. (Ukutendeka 1:28) Kabili kwali bamalaika iminshipendwa abalefwaisha ukumona ifyali no kucitika.—Yobo 38:4, 7; Daniele 7:10.
Apo Yehova Lesa ni kapekape, apeele Adamu na Efa ibala ilisuma sana umwali ifisabo ifishaiwamina. Kwali fye umuti umo uo Lesa abaleseshe ukulyako, no yu, “muti wa kulengo kwishibo busuma no bubi.” Abakanalyako kuli ulya muti, Adamu na Efa nga balilangile ukuti balicetekele Shibo umupwilapo, pantu balishibe ukutila e walingile ukubeba icisuma ne cibi e lyo ne fyali ifibi ku bana babo.—Ukutendeka 2:16, 17.
Lelo ku ca bulanda, umo pa bana ba kwa Lesa bamalaika, uwalefwaya ukuti na o abantu balemupepa, aebele Efa ukuti nga alya icisabo babaleseshe, takafwe. (Ukutendeka 2:17; 3:1-5) E ico, uyu malaika wabipa, Satana, aebele Efa ukwabula ukupita na mu mbali ukuti acite ifyo Lesa akenye, ne ci calengele Lesa ukumoneka kwati wa bufi! Satana alandile no kutila Lesa talefwaya Adamu na Efa ukwishiba ifintu fimo ifyacindeme sana kuli bena. Satana atile, abantunse bafwile ukuipingwila icisuma ne cibi. Kuti twatila, Satana abepeshe Lesa ukutila talinga ukuteka abantu no kuba Shibo. Ena alemona kwati e walinga ukubateka no kuba shibo.
Ubufi abepeshe Lesa e bwalengele ulya malaika abe Satana Kaseebanya. Aya mashina yalola mu kuti “Uukaanya” e lyo na “Uwa lwambo.” Cinshi Adamu na Efa bacitile? Basuulile Lesa no kucita ifyo Satana abebele.—Ukutendeka 3:6.
Yehova nga alibonawile balya bacintomfwa lilya line fye babembwike. Lelo nga fintu tulandilepo mu cilangililo, ukubonaula nga takwapwishishe imilandu Satana aimishe. Cimbi na co ca kutila, ilyo Satana atile Lesa talinga ukuteka abantu, kwali bamalaika iminshipendwa abalekutika. Na kuba kwaba bamalaika abengi nangu ca kutila impendwa tayaishibikwa, abetwa ati ifibanda pantu balipondokele Lesa no kukonka Satana.—Marko 1:34; 2 Petro 2:4; Yuda 6.
Mulandu nshi Lesa Alekela Ukucula Kwatwalilila?
Ilyo abeleleke Adamu na Efa ukutila bakaane ukulatekwa na Kabumba wabo, Satana atendeke ukukwata abantu pa calo abo aleteka, tabaleiteka iyo. Aba bantu nampo nga balishibe nelyo tabaishibe ukuti balesongwa na “shibo” Satana, batendeke ukucita ifyo abene balemona ukuti fisuma. (Yohane 8:44) Lelo bushe imikalile ya musango yo yalibaletele ubuntungwa ne nsansa ubumi bwabo bonse? Yehova alishibe bwino ukuti ico tacali na kucitika? Na lyo line, alisuminishe balya bantu abamupondokele ukulacita ifyo abene balefwaya, pantu ukubasuminisha ukucite fi kwali no kupwisha bwino bwino imilandu Satana aimishe mu Edene.
Papite myaka 6,000 nomba ukutula apo abantu batendekele ukuicitila ifyo balefwaya, kabili balyesha imitekele yalekanalekana no kwesha ukukonka amafunde baipangila abene. Bushe mwalitemwa ifyafumamo? Bushe abantu pano calo balikwata insansa sha cine no mutende, nelyo bushe balikatana? Awe! Mu nshita ya kuba aba mutende ne nsansa, abantu balacula ku mulandu wa nkondo, ifipowe, amasanso yalengwa ne fyaba pano isonde, ukulwala, ne mfwa. Ifi fintu filenga abantu ukuba mu ‘busha,’ ‘ukuteta’ no ‘kucululuka,’ nga fintu Baibolo isosa.—Abena Roma 8:19-22; Lukala Milandu 8:9.
Lelo, bamo kuti baipusha abati, cinshi Lesa ashicilikila amacushi pa kuti yecitika? Ico kuti calubana, e lyo ne cishinka pa mulandu Satana aimishe te kuti cishibikwe bwino pantu kuti camoneka kwati tapaba icibi icifuma mu kupondokela Lesa. Kanshi Yehova tacilikila imisoka nelyo utuyofi utufuma ku bantu abashimumfwila nelyo utwisa pa mulandu wa kuti abantu bakaana ukumfwila Lesa.a Yehova te kuti acite ifingalenga camoneka kwati na o alesuminisha ubufi bwa kwa Satana ubwa kuti Satana e wingateka bwino abantu, no kuti e wingalenga baba ne nsansa! Na lyo line tatuletila Yehova tabikako amano ku ficitika. Na kuba alabombesha ukuwamya ifintu nge fyo twalamona nomba.
“Tata Acili Alebomba na Nomba”
Aya mashiwi ayo Yesu alandile yalangilila ukutila Lesa taikala fye aletamba ifilecitika pano calo. (Yohane 5:17) Lelo, ukutula pali kulya kupondoka kwacitike mu Edene, alabombesha. Ku ca kumwenako, apuutilemo abalelemba Baibolo pa kutila balembe ubulayo bwakwe ubwa kutila, ku ntanshi, kukaba “ulubuto” ulukonaula Satana na bonse abamukonka. (Ukutendeka 3:15) E lyo kabili, Lesa akabomfya ulu lwine Lubuto pa kuti akalete ubuteko atemwa Ubufumu bwa mu muulu, ubukacitila abomfwila Lesa ifintu ifisuma no kufumyapo fyonse ifilenga abantu ukucula, kumo ne mfwa.—Ukutendeka 22:18; Amalumbo 46:9; 72:16; Esaya 25:8; 33:24; Daniele 7:13, 14.
Pa kuti ifisuma ifyo alaile fifikilishiwe, Yehova atumine uwa kuba Kateka muli ubu Bufumu ukuti ese pano calo. Uyu ali ni Yesu Kristu, Umwana wa kwa Lesa. (Abena Galatia 3:16) Yesu Kristu alesambilisha sana pa Bufumu bwa kwa Lesa nga filya fine Lesa alefwaya alecita. (Luka 4:43) Na kuba ifyo Kristu alecita fyalengele twaishiba bwino sana ifyo akacita nga atendeka ukuteka mu Bufumu bwa kwa Lesa. Alishishe abantu abengi abali ne nsala, aundepe abalwele, abuushishe abafwa, kabili amaka akwata pa fyabumbwa pano calo yalimoneke ilyo atalalike icimwela cikalamba. (Mateo 14:14-21; Marko 4:37-39; Yohane 11:43, 44) Baibolo ilanda pali Yesu aiti: “Amalayo ya kwa Lesa nelyo yafula shani, yaisaba Ee muli wene.”—2 Abena Korinti 1:20.
Abomfwa ifyo Yesu alanda no kufuma “mu ba pano calo,” atemwa mu bantu abashikonka ifyo Lesa afwaya lelo abatekwa na Satana, balapokelelwa mu lupwa lwa kwa Yehova. (Yohane 15:19) Ulu lupwa lwa pano calo conse umwaba abantu abetwa ati Abena Kristu ba cine lucita fyonse no kutemwa, kabili lwa mutende, e lyo lulesha na maka ukukanaba no lupato na kapaatulula.—Malaki 3:17, 18; Yohane 13:34, 35.
Mu nshita ya kukonkelela ifya muno calo, Abena Kristu ba cine babilisha Ubufumu bwa kwa Lesa nga filya Yesu abebele ukucita mwi lembo lya kwa Mateo 24:14. Tontonkanyeni pali ici: Ni bani bashimikila “imbila nsuma iyi ya bufumu” pano calo ponse? Ni bani bashiitumpa mu kulwe nkondo nelyo mu fikansa fya calo te mulandu na kuntu bekala pano calo? Kabili ni bani abacita ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda, abakonka cena ukwabula ukusakamana nampo nga abengi balekonka ifyo cisosa ne lyo tabalecite fyo? (1 Yohane 5:3) Abantu abengi balimona ukutila Inte sha kwa Yehova e baba ifi. Mukwai moneni mwe bene ifilanga ukuti ici ca cine.
Saleni Ukuteka kwa kwa Lesa!
Abantunse abaitalusha kuli Lesa kabili abalufiwa kuli Satana, balileta imitekele iyilenga abantu ukuba aba bulanda ne nkumbabulili. Ne calo cine, cileonaulwa! Lelo Yehova alileta ubuteko bwa ku muulu ubwalenga imikalile ya bantu abengi ukuwama kabili iyalenga umuntu umo na umo ukukwate subilo line line. (1 Timote 4:10) Kuteka nshi mwalasala?
Ino e nshita ya kusala uwa kumuteka, pantu Lesa takaleke Satana ne calo cakwe icibifi ukutwalilila ukubapo. Ubufwayo bwa kwa Lesa ubwa pa kubala, ubwa kuti isonde likabe paradaise, tabwayaluka. E mulandu wine Ubufumu bwa kwa Lesa na bafwaya ukuba muli bwena baya balekosa ilyo mu calo ca kwa Satana “ukucululuka” kuya kulefula mpaka fye Lesa akonaule ici calo. (Mateo 24:3, 7, 8) E ico nga mwaipusha mu bufumacumi amuti Mwe Lesa “Cinshi mwalekela ici ukucitika?,” kutikeni ku fyo Lesa alemweba. Umfwileni ifyo Baibolo yalanda pali uyu mulandu ifingamusansamusha no kumupeela isubilo. Na pali ino ine nshita ubulanda bwenu kuti bwapwa mwakwata ne nsansa.—Mateo 5:4; Ukusokolola 21:3, 4.
[Amafutunoti]
a Nangu ca kutila limo limo Lesa alacilikila fimo ukuti ficitikila abantu, ifyo acita tafilanga ukutila alatungilila imitekele ya ino nshita. Lelo alacitapo fimo nga ca kutila nafikuma ukufwaya kwakwe uko afwaya kwafikilishiwa.—Luka 17:26-30; Abena Roma 9:17-24.
[Ifikope pe bula 7]
Bushe mwalitemwa ifyafuma mu kuteka kwa bantunse?
[Abatusuminishe]
Umwana: © J. B. Russell/Panos Pictures; umwanakashi uulelila: © Paul Lowe/Panos Pictures
[Icikope pe bula 8, 9]
Yesu akabwesha Paradaise, no kubuusha abafwa