Icipandwa 17

Bambi Bambi Balonganikwa ku Ng’anda ye Pepo iya kwa Lesa

Esaya 56:1-12

1, 2. Fyebo nshi ifya kucincimusha fyabilishiwe mu 1935, kabili fyali lubali lwa cinshi?

PALI Cisano, pa May 31, 1935, Joseph F. Rutherford alandile kwi bumba lyali pe bungano mu Washington, D.C. Alondolwele “ibumba likalamba,” ilyo umutumwa Yohane amwene mu cimonwa. Ilyo ilyashi lya kwa Munyinefwe Rutherford lyafikile pa kalume, aipwishe ati: “Bushe bonse ababa ne subilo lya kwikala pe sonde kuli pe na pe kuti baimako?” Umo uwasangilweko atile, “abantu ukucila pali hafu wa basangilweko baliimine.” Lyene kalanda atile: “Moneni! Ibumba likalamba!” Na umbi uwasangilweko ebukisha ukuti: “Pa kubala palitalele tondolo, lyene kwali ukwaula no kwanga, no kupunda kwalikulile kabili kwalikokwele.”—Ukusokolola 7:9.

² Iyo yali ni nshita yaibela nga nshi iya kusesema ukwalefishiwapo ukwalembelwe imyaka nalimo 2,700 mu kubangilila, kabili ukwaba na mu maBaibolo yesu muli Esaya icipandwa 56. Nga filya caba na ku kusesema ukwingi ukwa muli Esaya, muli uku kusesema mwaba amalayo ya cisansamushi no kusoka ukwaluma. Intanshi, kulanda ku bantu Lesa apingene na bo icipingo aba pa nshita Esaya aliko, lelo ukufishiwapo kwa kuko kwacitika pa myanda ya myaka iingi ukufika fye na mu nshiku shesu.

Icifwaikwa pa Kupusuka

 3. Nga ca kutila abaYuda balefwaya ipusukilo kuli Lesa, cinshi bafwile ukucita?

³ Esaya icipandwa 56 atendeka na mashiwi ya kucincisha abaYuda. Pali lelo, bakapepa bonse aba cine balingile ukumfwila ifyo uyu kasesema alemba. Tubelenga ukuti: “E fyo asosa Yehova, ati: Bakeni ubupingushi, citeni no bulungami, pantu ukupususha kwandi kwapalamo kwisa, no, bulungami bwandi ku kusokololwa. [Wa nsansa, NW] umuntu uucite fi, no mwana wa muntu uwikatishako, uulame sabata apabulo kulipelula, uukaanya no kuboko kwakwe ku kucite cibi conse.” (Esaya 56:1, 2) Abekashi ba mu Yuda abalefwaya ipusukilo kuli Lesa bafwile ukumfwila Amalango ya kwa Mose, ukukonko bupingushi no kuba abalungami mu mikalile. Mulandu nshi? Pantu Yehova umwine alilungama. Abakonkelela ubulungami balaipakisha insansa ishifuma mu kusenaminwa na Yehova.—Amalumbo 144:15b.

 4. Mulandu nshi ukubake Sabata kwacindamine mu Israele?

⁴ Uku kusesema kukomaila pa kubake Sabata pantu Isabata lubali lwacindama ulwa mu Malango ya kwa Mose. Na cine, cimo icalenga ukuti abekashi ba mu Yuda basuke basendwe bunkole kulekelesha Isabata. (Ubwina Lebi 26:34, 35; 2 Imilandu 36:20, 21) Isabata cishibilo ca bucibusa bwaibela Yehova akwata ku baYuda, kabili ababake Sabata balanga ukuti balikatamika bulya bucibusa. (Ukufuma 31:13) Kabili, ukubake Sabata kwali no kucinkulako abaliko mu nshiku sha kwa Esaya ukuti Yehova ni Kabumba. Ukubake Sabata ukwa musango yo kwalebebukishako na pa nkumbu abacitiile. (Ukufuma 20:8-11; Amalango 5:12-15) Ica kulekelesha, ukubake Sabata kwali no kubapeela imitantikile yateyanishiwa bwino iya kupepelamo Yehova lyonse. Ukutuusha ku milimo yabo umuku umo mu mulungu kwalepeelako abekashi ba mu Yuda inshita ya kupepa, ukusambilila, no kwetetula.

 5. Mu cinkumbawile, bushe Abena Kristu kuti babomfya shani ukufunda kwa kubake Sabata?

⁵ Lelo, ni shani pa lwa Bena Kristu? Bushe ukucincishiwa kwa kubake Sabata kulabomba na kuli bene? Takubomba mu kulungatika, apo Abena Kristu tabali bena Malango e ico kanshi tabakabila ukubake Sabata. (Abena Kolose 2:16, 17) Nalyo line, umutumwa Paulo alondolwele ukuti kuli “isabata lya kutuusha” ku Bena Kristu ba busumino. Ili “sabata lya kutuusha” lisanshamo ukucetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu ku kupusuka no kuleka ukushintilila pa milimo yeka fye. (AbaHebere 4:6-10) Kanshi, ifyebo fya kusesema kwa kwa Esaya pa lwe Sabata ficinkulako ababomfi ba kwa Yehova aba lelo umulandu cacindamina ukucetekela imitantikile ya kwa Lesa iya kupusukilamo. Kabili kucinkulwako kusuma pa lwa mulandu tulingile ukulundulwila bucibusa bwine bwine na Yehova no kukonkelela imitantikile ya lyonse iya kupepa kushili kwa kushintaukila.

Icisansamushi Kuli Umbi Umbi na Kuli Mutungwi

 6. Mabumba nshi yabili ayo nomba yalandwapo?

⁶ Yehova nomba alanda ku mabumba yabili ayafwaya ukumubombela lelo ayashasuminishiwa ukwisa mu lukuta lwa baYuda ukulingana na Malango ya kwa Mose. Tubelenga ukuti: “Umbi umbi uwailunda kuli Yehova elatila, Yehova akampaatulula ku bantu bakwe; kabili mutungwi elatila, Moneni, ndi fye umuti uwauma.” (Esaya 56:3) Icalesakamika umbi umbi ca kuti ali no kupaatululwa muli Israele. Icalesakamika mutungwi ca kuti takatale akwata abana aba kubakilila ishina lyakwe. Aba bonse balekabila ukushipa. Ilyo tushilamona umulandu cilingile ukubele fyo, natubebete ifyo bamonwa ku luko lwa Israele ukulingana na Malango.

 7. Fibindo nshi Amalango yabikile pali bambi bambi mu Israele?

⁷ Bambi bambi abashasembululwa tabasuminishiwa ukupepela pamo na Israele. Ku ca kumwenako tabasuminishiwa ukulyako Ica kucilila. (Ukufuma 12:43) Bambi bambi abashitoba amafunde ya calo ku mufulo balacitilwa ubupingushi ne cileela, lelo tabakwete kubishanya kwabelelela no lu luko. Kwena, bamo balipokelela Amalango fye yonse, kabili pa kulanga ukuti baliyapokelela, abaume balasembululwa. Lyene kwaba insangu, abakwata ishuko lya kupepela mu lubansa lwa ng’anda ya kwa Yehova kabili abamonwa ukuti baba ulubali lwa lukuta lwa bena Israele. (Ubwina Lebi 17:10-14; 20:2; 24:22) Lelo, nangu fye ni nsangu tabakuminweko sana ku cipingo Yehova apingene na Israele, kabili tabakwete icikwatwa ca mpanga mu Calo Calailwe. Bambi bambi bamo kuti baya kwi tempele ku kupepa, kabili cilemoneka kwati kuti bapeela amalambo ukupitila muli bashimapepo cikulu fye yali umwabela Amalango. (Ubwina Lebi 22:25; 1 Ishamfumu 8:41-43) Lelo abena Israele tabalingile ukubishanya na bo sana.

Bamutungwi Bapeelwa Ishina lya Muyayaya

 8. (a) Bushe bamutungwi, balemonwa shani ukulingana na Malango? (b) Bushe bamutungwi balebomfiwa shani mu nko ishisenshi, kabili ni kwi ishiwi “mutungwi” limo limo lingalosha?

⁸ Nangu fye ni bamutungwi abafyalwa ku bafyashi abaYuda, tabapokelelwa nga abekashi ba mu luko lwa Israele.a (Amalango 23:1) Mu nko shimo isha cisenshi isha mu nshita sha Baibolo, bamutungwi balipeelwe ififulo fyaibela kabili cali mwata ukutungula abana abalesendwa bunkole mu nkondo. Bamutungwi balesontwa ukuba bacilolo kwi sano lya mfumu. Mutungwi pambi aleba ni “kabaka wa banakashi,” “kabaka wa bakanakashi,” nelyo kapyunga kuli namfumu. (Estere 2:3, 12-15; 4:4-6, 9) Takwaba ubushininkisho ubulangilila ukuti abena Israele na bo balekonkelela imyata ya musango yo nelyo ukuti bamutungwi e bo maka maka balefwaya ukulabombela imfumu sha bena Israele.b

 9. Mashiwi nshi aya cisansamushi Yehova alanda kuli bamutungwi?

⁹ Ukulunda pa kukanapepako Lesa wa cine mu kukumanina, bamutungwi abatungulwa baleseebana nga nshi pa mulandu wa kuti tabakwete maka ya kufyala abana abengabakilila ishina lya lupwa lwabo pa kuti talilobele. Mwandi kanshi, amashiwi ya mu kusesema ayakonkapo ya kusansamusha nga nshi! Tubelengo kuti: “E fyo Yehova asosela bamutungwi, ati: Abalama amasabata yandi, abasala ne fintu mbekelwa, abaikatisha na mu cipingo candi, kuli bene nkapeele ciishibilo ne shina mu ng’anda yandi na mu fibumba fyandi, icawamo kucila abana baume na bana banakashi, nkabapeele shina lya muyayaya ilishakaputulweko.”—Esaya 56:4, 5.

10. Ni lilali ifintu fyayalwike kuli bamutungwi, kabili lishuko nshi bakwata ukutule lyo?

¹⁰ Cine cine, yali no kwisa inshita ilyo nangu fye ni bumutungwi bwa cine cine bushakacilikile abantu ku kuba ababomfi ba kwa Yehova abapokelelwa bwino sana. Nga baba ne cumfwila, bamutungwi bakakwata “iciishibilo,” nelyo icifulo, mu ng’anda ya kwa Yehova ne shina, ilyawama ukucila abana baume na bana banakashi. Ni lilali ici cali no kucitika? Ni pa numa fye ya mfwa ya kwa Yesu Kristu. Pali ilya nshita icapyene pa cipingo ce Funde ica kale cipingo cipya, na “Israele wa kwa Lesa” apyene pali Israele wa cifyalilwa. (Abena Galatia 6:16) Ukutula lilya, bonse ababa ne citetekelo balapepa Lesa mu nshila yapokelelwa. Ukucindamikwa pa mulandu wa cifyalilwa ne fyo umubili waba nomba tafyali ifyacindama pali iyi nshita. Te mulandu ne fyo imibili yabo ili, abashipikisha muli bucishinka bakakwate “shina lya muyayaya ilishakaputulweko.” Yehova takabalabe. Amashina yabo yakalembwa mwi “buuku lya kwibukisha,” kabili pa nshita ya kwa Lesa iyalinga, bakapokelela umweo wa muyayaya.—Malaki 3:16; Amapinda 22:1; 1 Yohane 2:17.

Bambi Bambi Bapepela Pamo na Bantu ba kwa Lesa

11. Cinshi bambi bambi bakoseleshiwa ukucita pa kuti bapokelele amapaalo?

¹¹ Lelo, ni shani pa lwa bambi bambi? Uku kusesema nomba kwalanda pali aba, kabili Yehova nabakwatila ifyebo fya cisansamushi nga nshi. Esaya alemba ati: “Bambi bambi abailunda kuli Yehova, ku kumupyungila no kutemwe shina lyakwe, ku kuba kuli wene ababomfi abaikatisha mu cipingo cakwe, onse uulame sabata apabulo kulipelula, na bo nkaleta ku lupili lwandi lwa mushilo, no kubalengo kusamwa mu ng’anda yandi ye pepo; ifya kuninika fyabo na malambo yabo fikabe fya kuntemuna pa ciipailo candi; pantu ing’anda yandi iketwe ng’anda ye pepo iya bantu na bantu bonse.”—Esaya 56:6, 7.

12. Bushe pa nshita imo cinshi Abasambi ba Baibolo basumine pa lwa kusesema kwa kwa Yesu pa lwa “mpaanga shimbi”?

¹² Mu nshiku shesu “bambi bambi” balimonekela panono panono. Ilyo inkondo ya calo iya kubalilapo ishilatendeka, Abasambi ba Baibolo basumine ukuti impendwa iikalamba iya bantu bali no kupokelela ipusukilo ukucila impendwa ya bantu abali ne subilo lya kuyateka pamo na Yesu—abo nomba twaishiba lelo ukuti Israele wa kwa Lesa. Abasambi ba Baibolo balilwike ulwa mashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Yohane 10:16 ayatila: “Impaanga shimbi ndi na sho, ishishili sha mwi cinka ili; na sho ndi no kushileta, kabili shikomfwe shiwi lyandi; e lyo kukabo mukuni umo, umucemi umo.” Ishi “impaanga shimbi” shaishibikwe ukuti libumba lya pe sonde. Lelo Abasambi ba Baibolo abengi basumine ukuti impaanga shimbi shali no kumonekela mu nshita ya Kuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwa kwa Yesu Kristu.

13. Mulandu nshi baletontonkanishisha ukuti impaanga shalumbulwa pali Mateo icipandwa 25 shifwile shikamonekela ku mpela ya nshiku sha buno bwikashi?

¹³ Kwasukile kwaba ukumfwikisha ilembo ilyapalana ne li ililanda pa mpaanga. Muli Mateo icipandwa 25, mwashimikwa umulumbe wa kwa Yesu uwa mpaanga ne mbushi. Ukulingana na ulya mulumbe, impaanga shipokelela umweo wa muyayaya pa mulandu wa kwafwa bamunyina ba kwa Yesu. E ico, baba libumba lyapaatulwa kabili ilyaibela ukufuma kuli bamunyina ba kwa Kristu. Mu 1923, ilyo kwali ibungano mu Los Angeles, California, ku United States of America, calondolwelwe ukuti isho mpaanga shifwile ukumonekela ku mpela ya buno bwikashi bubifi, te mu Myaka Ikana Limo. Mulandu nshi? Pantu uyu mulumbe Yesu ashimike wali lubali lwa casuko ku cipusho ca kuti: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi iciishibilo ca kwisa kwenu ne ca kupwa kwa pano isonde?”—Mateo 24:3.

14, 15. Kulunduluka nshi kwaliko mu kumfwikisha icifulo ca mpaanga shimbi isha mu nshita ya ku mpela?

¹⁴ Muli ba1920, bamo abalebishanya na Basambi ba Baibolo baishilemona kwati umupashi wa kwa Yehova tawalebashimikilo bunte bwa kuti bali no bwite bwa ku muulu. Lelo, bali babomfi bapimpa aba kwa Lesa Uwapulamo. Mu 1931 ilyo icitabo ca kuti Vindication casabankanishiwe balyumfwikishe bwino icifulo ca aba bene. Apo icitabo ca Vindication cali citabo icalondolwele ibuuku lya mu Baibolo ilya kwa Esekiele icikomo ne cikomo, calondolwele icimonwa ca “muntu” uwali no lusengo lwa inki ulwa kwa kalemba. (Esekiele 9:1-11) Uyu “muntu” amonwa alepita mu kati ka Yerusalemu kabili aleshila akashilwa pa mpumi sha baleteta no kulila pa fya muselu ifilecitwa mulya. “Umuntu” emininako bamunyina ba kwa Yesu, abashalapo ba mu Bena Kristu basubwa abali aba mweo pe sonde pa nshita ya kupingulwa kwa Kristendomu, Yerusalemu wa mampalanya. Abashilwa akashilwa ni mpaanga shimbi abali aba mweo pali iyo nshita. Muli ici cimonwa tabakandilwe ilyo bakapingula ba kwa Yehova baleta icilandushi pali ulya musumba wa busangu.

¹⁵ Mu 1932 ukumfwikisha kwashika ukwa lyashi lya mu kusesema pa lwa Mfumu ya Israele Yehu na Yehonadabu uwalemutungilila, uushali mwina Israele, kwalangilile ifyo ishi mpaanga shimbi shibomba ku kutungilila bamunyina ba kwa Kristu abasubwa—nga filya fine Yehonadabu aile pamo na Yehu no kumutungilila mu konaula ukupepa Baali. Mu 1935, impaanga shimbi isha mu nshita ya ku mpela iya buno bwikashi shasukile shaishibikwa ukuti libumba likalamba ilyo umutumwa Yohane amwene mu cimonwa. Pa kubala ici calondolwelwe pe bungano ililumbwilwe kale ilyali mu Washington, D.C., ilyo Joseph F. Rutherford alandile pali abo abali ne subilo lya pe sonde ukuti e “bumba likalamba.”

16. Mashuko nshi ne milimo “bambi bambi” bakwata?

¹⁶ E fyo panono panono camwenwe ukuti aba “bambi bambi” balikwata umulimo ukalamba mu bufwayo bwa kwa Yehova muli shino nshiku sha kulekelesha. Bailunda kuli Israele wa kwa Lesa pa kuti bapepe Yehova. (Sekaria 8:23) Capamo no lu luko lwa ku mupashi bapeela amalambo yapokelelwa kuli Lesa no kwingila mu kutuusha kwe sabata. (AbaHebere 13:15, 16) Kabili, bapepela mwi tempele lya kwa Lesa ilya ku mupashi, ilyaba ni “ng’anda ya kupepelamo ku nko shonse” nga filya itempele lya mu Yerusalemu lyali. (Marko 11:17) Batetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu, no ‘kusamba amalaya yabo no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga.’ Kabili babombela Yehova lyonse, “balemubombela . . . akasuba no bushiku.”—Ukusokolola 7:14, 15.

17. Bushe bambi bambi aba muno nshiku bekata shani ku cipingo cipya?

¹⁷ Aba bambi bambi aba muno nshiku balekatisha ku cipingo cipya pantu mu kubishanya na Israele wa kwa Lesa, balaipakisha ifisuma na mapaalo ifiishila muli ici cipingo cipya. Nangu bashaba muli ici cipingo, balanakila ku mafunde ya ciko no mweo onse. Kanshi amafunde ya kwa Yehova yaba mu kati ka mitima yabo, kabili beshiba Yehova ukuti ni Shibo wa ku muulu kabili ni Mulopwe wapulamo.—Yeremia 31:33, 34; Mateo 6:9; Yohane 17:3.

18. Mulimo nshi uwa kulonganya uulebombwa mu nshita ya ku mpela?

¹⁸ Ukusesema kwa kwa Esaya kwatwalilila akuti: “Icisemo ca kwa Shikulu Yehova, uulonganya abatamfiwa ba kwa Israele: nkalalonganisha kabili na bambi pali wene, ku balonganiwa bakwe.” (Esaya 56:8) Mu nshita ya ku mpela, Yehova alilonganya “abatamfiwa ba kwa Israele,” aba mu bashalapo basubwa. Na kabili, alelonganya na bambi, aba mwi bumba likalamba. Aba bapepela capamo mu mutende ne cumfwano, no kutungululwa na Yehova ne Mfumu yakwe Kristu Yesu, iyabikwa pa cipuna ca bufumu. Pa mulandu wa bucishinka bwabo ku buteko bwa kwa Yehova ubukatekwa na Kristu, uyu Mucemi Musuma alibalenga ukubo mukuni wa nsansa uwaikatana.

Bakacefya Impofu, Imbwa Shicibulu

19. Bwite nshi ifiswango fya mu mpanga ne fya mu mutengo fyalaalikwako?

¹⁹ Pa mashiwi ya kucincimusha kabili aya kukuulilila ayafumako, pakonka amashiwi yambi ayaibela, ni cikanga yabe aya kutulumusha. Yehova naipekanya ukucitila bambi bambi na bamutungwi inkumbu. Lelo abengi abaitunga ukuba mu lukuta lwa kwa Lesa nabakaanwa kabili bali no kupingulwa. Cimbi ukucila pali ici ca kuti, tabawaminwe nangu fye kushiikwa bwino bawaminwe fye ukuliiwa ne fiswango ifitaakanya. E co, tubelengo kuti: “Mwe fiswango fyonse fya mu mpanga, iseni ku kulya, mwe fiswango fyonse fya mu mutengo.” (Esaya 56:9) Fintu nshi ifi fiswango fili no kuilemena ukulya? Uku kusesema kwalalondolola. Ilyo kulelondolola, kuti kwatwibukishako akayofi kalaalilile abantu abalwisha Lesa akakabako pa nkondo ya Armagedone iileisa, abo ifitumbi fyabo fikaliiwa ku fyuni fya mulwelele.—Ukusokolola 19:17, 18.

20, 21. Filubo nshi bashimapepo bacita ifyalenga ukuti babe intungulushi sha ku mupashi isha fye?

²⁰ Uku kusesema kwatwalilila akuti: “Bakacefya bakwe ni mpofu, bonse bene bantu abashaishiba kucefya; bonse bene ni mbwa shicibulu, ishafilwo kukuwa, ishisabaila, ishiyolola, ishatemwo kushinshila. Awe ni mbwa ishakose nsuuna, ishishaishiba kwikuta. Abacemi pamo tabaishiba kucetekanya, bonse bene bayalukila ku nshila yabo, umuntu no muntu ku kuimwena [ubunonshi bwa bupondamishi ku mupaka wakwe, NW]; batila, Iseni, tulebuulo mwangashi, tunwenshe icikola; no bwa mailo bukaba ngo bwa lelo, ubushiku ubwakulisha apakalamba.”—Esaya 56:10-12.

²¹ Bashimapepo ba mu Yuda baitunga ukupepa Yehova. Baitunga ukuti ni “bakacefya bakwe.” Lelo lwa ku mupashi ni mpofu, ni bacibulu, kabili balashinshila. Nga tabali abalola kabili tabalesoka ulwa kayofi, ninshi ni pi bawamine? Aba bashimapepo bakacefya tabacetekanya, tabalinga ku kutungulula abantu bapale mpaanga mu fya ku mupashi. Cimbi na co, ba mafisakanwa. Balikwata ulunkumbwa lwa bukaitemwe ulushaishiba kwikuta. Tabalekonka ubutungulushi bwa kwa Yehova, lelo bayalukila ku nshila yabo ine, basupila ubunonshi bwa bupondamishi, no kunwensha umwangashi uukola, kabili bacincisha na bambi ukucita ifi fiine. Baba mu bwaila icine cine pa lwa bupingushi bwa kwa Lesa ubusungamine ica kuti beba abantu ukuti ifintu fikaba fye bwino.

22. Bushe bashimapepo ba mu nshiku sha kwa Yesu bapalile shani balya aba muli Yuda wa pa kale?

²² Na ku kubangilila mu kusesema kwakwe, Esaya abomfeshe icilangililo capalana ne ci pa kulondolola bashimapepo ba mu Yuda ababulwo busumino, abakolwa lwa ku mupashi, abashinshila, kabili abashaishiba kucetekanya. Balengele abantu ukufinininwa ku fishilano fya bantu, balesose fya bufi mu mipepele, kabili batetekele muli Ashuri ukuti e wingabafwa ukucila ukwalukila kuli Lesa. (2 Ishamfumu 16:5-9; Esaya 29:1, 9-14) Tabasambilileko nangu fye cimo. Ku ca bulanda, intungulushi sha musango yo e shali na mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Bafililwe ukupokelela icine ico Umwana wa kwa Lesa umwine abilile kuli bene, bakeene Yesu no kupangane fya kumwipaya. Yesu mu kulungatika abetile ukuti “ni ntungulushi mpofu,” alundilepo no kuti nge “mpofu itungulule mpofu, shonse shibili shikawila mu cilindi.”—Mateo 15:14.

Bakacefya ba Muno Nshiku

23. Kusesema nshi ukwa kwa Petro ukulanda pali bashimapepo ukwafishiwapo?

²³ Umutumwa Petro asokele ukuti bakasambilisha wa bufi na bo bakema ku kulufya Abena Kristu. Alembele ukuti: “Kwaimine na bakasesema wa bufi mu bantu [ba kwa Israele], ifyo na muli imwe mukaba bakasambilisha wa bufi, abantu abakaletamo ku mbali [ifyakaniko, NW] fya konaula, abakaana Cibinda wabo uwabashitile, abailetelela ku boni ubuleisa bwangu.” (2 Petro 2:1) Cinshi catumbuka mu fisambilisho fya bufi na mu fyakaniko fya aba bakasambilisha wa bufi? Mwatumbuka Kristendomu, uo intungulushi shakwe shipepela ukuti Lesa amupaalileko ifibusa fyakwe ifya bupolitiki e lyo no kubalaya ukuti ifintu fili no kuwama ku ntanshi. Bashimapepo ba mu Kristendomu baliilanga ukuti ku fintu fya ku mupashi ni mpofu, ni bacibulu, kabili abashinshila.

24. Kwikatana nshi kwaba pa kati ka kwa Israele wa ku mupashi na bambi bambi?

²⁴ Lelo, Yehova aleleta amamilioni ya bambi bambi ukwisa ku kupepela capamo na ba kulekeleshako aba muli Israele wa kwa Lesa mu ng’anda yakwe iikalamba iya ku mupashi iye pepo. Nangu aba bambi bambi bafuma mu nko ishingi, imishobo, ne ndimi, balikatana pa kati kabo kabili balikatana na Israele wa kwa Lesa. Balicetekela ukuti ni kuli Yehova Lesa fye e kwingafuma ipusukilo muli Yesu Kristu. Ukutemwa batemwa Yehova, kubalenga ukuilunda kuli bamunyina ba kwa Kristu abasubwa mu kulanda pa citetekelo cabo. Kabili balasansamushiwa apakalamba ku mashiwi ya mutumwa uwapuutilwemo uwalembele ukuti: ‘Ukapusuka nga walumbula ku kanwa kobe, auti, Yesu e Shikulu, kabili watetekela mu mutima obe, auti, Lesa amubuushishe ku bafwa.’—Abena Roma 10:9.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 250]

Isabata lyali no kupeela abantu inshita ya kupepa, ukusambilila, no kwetetula

[Ifikope pe bula 256]

Icifulo ca mpaanga shimbi calondolwelwe bwino pe bungano lyaliko mu Washington, D.C., mu 1935 (icikope ca pa lubatisho pe samba, programu ku kulyo)

[Icikope pe bula 259]

Ifiswango fya mu mpanga fyalaalikwa ku mutebeto

[Ifikope pe bula 261]

Bambi bambi na Israele wa kwa Lesa balikatana