Wamyeni Ukulamuka Kwenu Ukwa Kusambilisha

PAMO nga kasambilisha, buyo nshi mwaimininapo? Nga ca kuti ni nomba line musangwike bakasabankanya wa Bufumu, ukwabula ukutwishika mufwaya ukwishiba ifya kutungulula isambililo lya Baibolo ilya mu ng’anda, apo Yesu apeele ababomfi bakwe umulimo wa kupanga abasambi. (Mat. 28:19, 20) Nga ca kuti mwalibelesha kale uyu mulimo, napamo ubuyo bwenu bwa kusambilisha bwino pa kufika pa mitima ya bantu mufwaya ukwafwa. Nga muli bafyashi, cine cine mufwaya ukuba kasambilisha wingalenga abana benu ukuipeela kuli Lesa. (3 Yoh. 4) Nga ni mwe baeluda atemwa nga muletinamina bueluda, napamo mufwaya ukuba bakalanda abengalenga bakakutika ukwishiba sana Yehova no kutasha pa mibele yakwe. Kuti mwacita shani pa kufika pali ubu buyo mwaimininapo?

Sambilileni kuli Kasambilisha Waishibisha, Yesu Kristu. (Luka 6:40) Ilyo Yesu alelanda nampo nga ni kwi bumba lili mu mbali ya lupili nelyo ku bantu fye abanono ilyo baleenda pa musebo, ifyo alelanda tafyalelabwa. Yesu alelenga amatontonkanyo ne mitima ya bakomfwa wakwe ukulabomba, kabili mu kwanguka alebalanga ifyo bengabomfya ifyo fyebo. Bushe na imwe kuti mwacita ifyapale fyo?

Icalengele ukulamuka kwa kusambilisha ukwa kwa Yesu ukuwama ni bucibusa bwapalamisha na Wishi wa ku muulu e lyo ne paalo lya mupashi wa kwa Lesa. Bushe mulapepa no mutima onse kuli Yehova pa kuti mutungulule bwino isambililo lya Baibolo ilya mu ng’anda? Nga muli bafyashi, bushe lyonse mulapepa ukuti Lesa amutungulule pa kusambilisha abana benu? Bushe mulapepa ipepo lya kufuma ku mutima ilyo mulepekanya amalyashi nelyo ukuyatungulula ukulongana? Ukushintilila pali Yehova mwi pepo muli yo nshila kukamwafwa ukuba kasambilisha musuma.

Ukushintilila pali Yehova kumonekela na mu kushintilila pa Cebo cakwe, Baibolo. Mu cungulo bushiku ca kupelako pe sonde ngo muntunse wapwililika, Yesu aebele Wishi mwi pepo ati: “Ine nabapeele cebo cenu.” (Yoh. 17:14) Nangu ca kuti Yesu alishibe ifingi, tatalile alanda icafumine mu mwine. Lyonse alelanda ico Wishi amusambilishe, kabili ico e cipasho atushilile ukuti tukonke. (Yoh. 12:49, 50) Icebo ca kwa Lesa, icabakililwa muli Baibolo, calikwata amaka ya kwalula abantu—ukwalula incitilo shabo, amatontonkanyo ya lwa nkati, ne myumfwile yabo. (Heb. 4:12) Ilyo muleya muleishibilako Icebo ca kwa Lesa no kusambilila ukucibomfya bwino mu butumikishi bwenu, mukalamuka mu misambilishishe iipalamika abantu kuli Lesa.—2 Tim. 3:16, 17.

Ukuba kasambilisha uupashanya Kristu tacalola mu kulanda fye ilyashi lisuma. Ca cine ukuti abantu bapapile “ifyebo fya kusenamina” ifya kwa Yesu. (Luka 4:22) Lelo buyo nshi Yesu aimininepo pa kulanda bwino filya? Aiminine pa kucindika Yehova, te kufwaya abantu bapooseshe amano kuli wene. (Yoh. 7:16-18) Acincishe na bakonshi bakwe ati: “Ulubuuto lwenu lengeni lubalikile ku cinso ca bantu, ukuti bamone imilimo yenu iisuma, no kucindika Shinwe wa mu muulu.” (Mat. 5:16) Uko kufunda kulingile ukwambukila imisambilishishe yesu. Ubuyo bwesu kukanacita icili conse icingalafya abantu ku kucindika Shifwe. E co ilyo tulepanga ifya kusosa ne nshila tuli no kufisoselamo, kuti cawama ukuipusha atuti, ‘Bushe ici cikalenga abantu ukukatamika Yehova, nelyo bushe cili no kulenga bakapooseshe amano kuli ine?’

Ku ca kumwenako, ifilangililo ne ficitika mu bumi kuti fyabomfiwa bwino mu kusambilisha. Lelo nga ca kuti icilangililo calepesha nelyo nga mwashimika ifingi nga nshi pa kulanda ificitika mu bumi, abantu kuti balaba umulandu mulefilandila. E cimo no kushimika utumalyashi tusekesha, tupumbula fye abantu ukufuma ku bufwayo bwa butumikishi bwesu. Ninshi kasambilisha wa musango yo alefwaya abantu ukupoosesha amano kuli wene ukucila ukufika pa buyo bwine bwine ubwa kusambilisha ifya bulesa.

Pa kuti umuntu abe umusambi mwine mwine, afwile ukumfwikisha ifilesambilishiwa. Afwile ukumfwa icine no kumona ifyo capusana ne fisumino fimbi. Ukucilanya kulafwa sana mu kucite ci.

Yehova acincishe abantu bakwe libili libili “ukupaatulanya” pa kati ka cakowela ne casanguluka. (Lebi 10:9-11) Atile abali no kubomba mwi tempele lyakwe ilikalamba ilya ku mupashi bali no kulenga abantu beshibe “ukupaatulanya pa kati ka fya mushilo ne fyayanguka.” (Esek. 44:23) Mwi buuku lya Amapinda mwaba ifya kucilanya ifingi pa kati ka bulungami no bubifi, pa kati ka mano no buwelewele. Nangu fye fintu fishapusaninina kuti fyapaatulwa. Umutumwa Paulo acilenye umuntu umulungami ku muntu umusuma, nga fintu calembwa pa Abena Roma 5:7. Mwi buuku lya AbaHebere, alangile fyo umulimo wa kwa Kristu nga shimapepo mukalamba wapulamo pa wa kwa Aarone. Cine cine, nga fintu kasambilisha wa mu mwanda wa myaka uwalenga 17 John Amos Comenius alembele: “Ukusambilisha caba fye kulanga ifyo ifintu fyapusana ukulingana no bufwayo bwa fiko, imimonekele, ne ntuntuko. . . . Kanshi, uwaishiba ukupaatulanya bwino e usambilisha bwino.”

Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa lwa kusambilisha umo pa Bufumu bwa kwa Lesa. Nga taishiba cintu Ubufumu bwaba, kuti mwacilanya ico Baibolo isosa pa lwa Bufumu ne fyo abantu basosa ukuti Ubufumu bwaba fye mu mutima wa muntu. Nelyo kuti mwalondolola ifyo Ubufumu bwapusana ku mabuteko ya bantunse. Lelo ku baishiba ifi fishinka fyayanguka, kuti mwalondolola ifyashika. Kuti mwabalondolwela ifyo Ubufumu bwa buMesia bwapusana na bukateka bwa kwa Yehova ubwa mu kubumbwa konse, ubwalondololwa pa Amalumbo 103:19, nelyo ku ‘bufumu bwa Mwana wa kwa Lesa uwatemwikwa,’ ubwalumbulwa pa Abena Kolose 1:13, nelyo ifyo bwapusana ku “bwangalishi,” bwalandwapo pa Abena Efese 1:10 (NW). Ukucilanya kuti kwamwafwa ukulenga ici cisambilisho ca mu Baibolo icacindamisha ukumfwika bwino bwino kwi bumba lyenu.

Libili libili, Yesu alecilanya mu misambilishishe. Acilenye fintu abantu abengi basumine pa lwe Funde lya kwa Mose ku bufwayo bwine bwine ubwe Funde. (Mat. 5:21-48) Acilenye bukapepa bwa cine cine ku ncitilo sha bumbimunda isha baFarise. (Mat. 6:1-18) Acilenye abakwete mibele ya ‘kuumya bukateka’ pali bambi ku ba mibele ya kuipusula iyo abakonshi bakwe bali no kukwata. (Mat. 20:25-28) Pa nshita imbi, nga fintu calembwa pali Mateo 21:28-32, Yesu alekele bakomfwa wakwe ukuicilanishisha abene no kwishiba ifyo ukuimona uwalungama kwapusana no kulapila kwa cine cine. Ici catutwala ku lubali na lumbi ulwacindamisha mu kusambilisha kusuma.

Pali Mateo 21:28, tubelenga ukuti pa kutendeka ukucilanya ifishinka, Yesu aipwishe ati: “Muletila shani?” Kasambilisha wakampuka talanda fye ifishinka nelyo ukwasuka amepusho. Lelo akoselesha bakomfwa wakwe ukuba abalamuka mu kutontonkanya. (Amapi. 3:21; Rom. 12:1, NW) Inshila imo ici cingacitilwamo yaba kwipusha amepusho. Nga fintu tusanga pali Mateo 17:25, Yesu aipwishe ati: “Iwe uletila shani, Simone? Ishamfumu sha pano nse shipoka kuli bani umusangulo napamo umutuulo? Bushe ku bana baume ba shiko, napamo kuli bambi bambi?” Amepusho ya kwa Yesu aya kulenga ukutontonkanya yayafwile Petro ukuitontonkanishisha no kwishiba icine pa lwa kusangula umusangulo we tempele. Na pa kwasuka uwamwipwishe ati “Ngo munandi nani?,” Yesu acilenye ifyacitile shimapepo no mwina Lebi ku fyacitile umwina Samaria. Lyene aipwishe ati: “Uleti nani wa muli aba batatu abo mubiye wa wawile mu fipondo?” (Luka 10:29-36) Pano na po, ukucila ukutontonkanishishako komfwa wakwe, Yesu alekele uyu muntu ayasukile icipusho cakwe.—Luka 7:41-43.

Bakasambilisha abeluka umwalole Cebo ca kwa Lesa balishiba ukuti ukupepa kwa cine te kusungila fye ifishinka ku mutwe no kumfwila amafunde yamo. Kwashimpwa pali bucibusa busuma na Yehova no kutasha pa mibele yakwe. Ukupepa kwa musango yo kusanshamo umutima. (Amala. 10:12, 13; Luka 10:25-27) Ilingi mu Malembo nga batila “umutima,” ninshi balelanda pa fyo umuntu aba lwa nkati, ukusanshako ifyo afwaisha, ifyo atemwa, ifyo ayumfwa, ne fimulenga ukucita ifintu fimo.

Yesu alishibe ukuti umuntunse amona pa menso, lelo Lesa amona mu mutima. (1 Sam. 16:7) Umulimo tubombela Lesa ulingile ukucincishiwa ku kutemwa twamutemwa, te ku kufwaya ukusekesha abantu banensu. (Mat. 6:5-8) Lelo abaFarise, bacitile ifingi ku kuitakisha. Balekomaila sana pa kucita utunono tunono twe Funde no kumfwila amafunde ayo baleipangila abene. Lelo mu mikalile yabo balifililwe ukulanga imibele ingabalenga ukupala Lesa baletunga ukuti e untu bapepa. (Mat. 9:13; Luka 11:42) Yesu asambilishe ukuti calicindama ukumfwila ifyo Lesa afwaya, lelo ifyaba mu mutima e fipima umutengo wa cumfwila ca musango yo. (Mat. 15:7-9; Marko 7:20-23; Yoh. 3:36) Ukusambilisha kwesu kuti kwabomba ifisuma nga nshi nga tulepashanya Yesu. Calicindama ukwafwa abantu ukwishiba ifyo Lesa afwaya balecita. Lelo calicindama no kuti beshibe Yehova ngo muntu no kumutemwa pa kuti imyendele yabo ilelanga ukuti balikatamika bucibusa bwabo na Lesa wa cine.

Kwena, pa kunonkela muli uko kusambilisha, abantu mu bufumacumi balingile ukubebeta ifyaba mu mitima yabo. Yesu acincishe abantu ukulingulula ifibalenga ukucita fimo no kubebeta ifyo bayumfwa. Pa kulungika bakomfwa wakwe ukuti balemona bwino ifintu, aleipusha umulandu baletontonkanishisha ifintu fimo, nelyo kufisosa, atemwa ukuficita. Lelo, ukucila ukubasha fye baletunganya, Yesu mu cipusho cakwe aletobekamo ubulondoloshi, icilangililo, nelyo incitilo iyalebalungika mu kumone fintu. (Marko 2:8; 4:40; 8:17; Luka 6:41, 46) Na ifwe kuti twayafwa bakomfwa wesu ukupitila mu kutubulula ukuti baipushe amepusho pamo nga ya kuti: ‘Mulandu nshi natemenwa iyi micitile? Cinshi uyu mulandu unkumina muli yi nshila?’ Lyene bakoselesheni ukumone fintu nga fintu Yehova afimona.

Kasambilisha musuma alishiba ukuti “amano e cintu cacindamisha.” (Amapi. 4:7, NW) Amano yaba kubomfya bwino ifyo mwaishiba pa kuti mupwishe amafya, musengauke amasanso, mucite ico mufwaya, mwaafwe bambi. Waba mulimo wa kwa kasambilisha ukwafwa abasambi bakwe ukwishiba ukucite fyo lelo te kubapingwilako. Ilyo mulelanda pa fishinte fya mu Baibolo ifyalekanalekana, afweni umusambi ukupelulula. Kuti mwalanda pa ficitika mu bumi no kwipusha umusambi ifyo icishinte ca mu Baibolo ico mwasambilila cingamwafwa nga ca kuti ico cintu camucitikila.—Heb. 5:14.

Ilyashi lya mutumwa Petro pa Pentekoste wa 33 C.E., lilanga ifyo abantu bengebwa fintu bengabomfya ifyebo basambilila, kabili lilya lyashi lyafikile abantu pa mitima. (Imil. 2:14-36) Pa numa ya kulanda pa Malembo yatatu ayo ibumba lyaleitunga ukucetekela, Petro alandile umo yalolele ukwikatanya ne fyo bonse bamwene. Ici calengele ibumba ukwishiba ukuti balekabila ukucitapo cimo pa fyo baumfwile. Bushe imisambilishishe yenu na imwe e fyo icita ku bantu? Bushe mulanda fye ifishinka atemwa mulaafwa abantu ukumfwikisha umulandu cibelele fyo? Bushe mulabakoselesha ukutontonkanya ifyo fintu balesambilisha filingile ukwambukila imikalile yabo? Napamo tabakasose abati, “Tulecita shani?” nga filya ibumba lya pa Pentekoste lyasosele, lelo nga namulondolola bwino amalembo, cikabalenga bakafwaye ukucita ifyo balingile ukucita.—Imil. 2:37.

Mwe bafyashi, ilyo mulebelenga Baibolo na bana benu, mwalikwata ishuko lya kubakansha ukutontonkanya pa fyo bengabomfya ifishinte fya mu Baibolo. (Efes. 6:4) Ku ca kumwenako, kuti mwasoobolamo ifikomo fimo mu kubelenga kwa Baibolo ukwa uyo mulungu, mwalanshanya pa fyo filepilibula, lyene mwaipusha amepusho pamo nga ya: ‘Ni shani fintu ifi fyebo fingatutungulula? Kuti twabomfya shani ifi fikomo mu butumikishi? Cinshi filetweba pali Yehova ne fyo abomba ifintu, kabili kuti fyalundako shani ku fyo tumutasha?’ Koselesheni ulupwa lwenu ukulandapo pali fi fishinka mu kulanshanya kwa fishinka fikalamba ifya mu Baibolo pe Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa. Ifikomo bakalandapo e fyo napamo bakalaibukisha.

Musambilisha ku fyo musosa e lyo na ku fyo mucita. Imicitile yenu ibapeela ica kumwenako ca fintu bengabomfya ifyo musosa. E fyo abana basambilila. Nga balepashanya abafyashi, ciba bushininkisho bwa kuti balefwaya ukuba nga bafyashi babo. Bafwaya ukwishiba fintu cumfwika ukucita ifyo abafyashi babo bacita. E cimo cine na ku bantu musambilisha, nga baishiba ‘ukupashanya imwe ifyo na imwe mupashanya Kristu,’ balatendeka ukupokelela amapaalo yaba mu kwenda mu nshila sha kwa Yehova. (1 Kor. 11:1) Na bo bakalaimwena ifyo Lesa alebacitila.

Ici ca kutucinkulako cakakala sana pa lwa bucindami bwa kuba ica kumwenako cisuma. “Ukuba abenda mu mibele ya mushilo kabili iya bukapepa,” e cikalangilila sana abo tusambilisha ifyo bengabomfya ifishinte fya mu Baibolo mu mikalile yabo. (2 Pet. 3:11) Nga mulekoselesha umusambi ukubelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse, ne mwe bene mufwile ukulacibelenga pe fye. Nga mulefwaya abana benu ukwishiba ifya kwikala ukulingana ne fishinte fya mu Baibolo, lekeni bamwene kuli imwe ukuti ifyo mucita filomfwana no kufwaya kwa kwa Lesa. Nga mulefunda icilonganino ukupimpa mu butumikishi, shininkisheni ukuti na imwe mulebombesha mu butumikishi. Nga mulecita ifyo musambilisha, cikamwangukila ukucincisha bambi.—Rom. 2:21-23.

Pa kufwaya ukuwamyako imisambilishishe yenu, ipusheni amuti: ‘Bushe nga nasambilisha, ndasambilisha ica kuti abaleumfwa bayalula imibele yabo, imilandile, nelyo incitilo? Nga ndefwaya ifintu fyumfwike, bushe ndalangilila ifyo ifyebo fimo nelyo imicitile fipusene? Bushe ncita shani pa kwafwa abasambi bandi, abana bandi, nelyo ibumba ku kulongana ukwibukisha ifyo nasosa? Bushe ndalondolwela bakomfwa bwino bwino ifyo bengabomfya fintu balesambilila? Bushe kuti bamona ukuti ndacita ifyo ndesambilisha? Bushe balatesekesha ukuti ukwankulako kwabo ku filelandwa kuti kwayambukila bucibusa bwabo na Yehova?’ (Amapi. 9:10) Twalilileni ukupoosa amano kuli fi fintu ilyo mulefwaya ukuwamyako ukulamuka kwenu ukwa kusambilisha. “Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe; ikalilila muli ifi fintu; pantu pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.”—1 Tim. 4:16.