Ubumi bwa kwa Yesu no Butumikishi

Icishibilo ca Nshiku sha Kulekelesha

UKUFIKA pali ino nshita cili ni pali Cibili icungulo. Nga fintu Yesu naikala pa Lupili lwa Miolife, ukulolesha pe tempele mwi samba, Petro, Andrea, Yakobo, na Yohane baisa kuli wene pa mbali. Bali abaangwako pa lwe tempele, apantu Yesu e lintu fye asobela ukuti “tapakashalepo ilibwe pa mulu wa libiye.”

Lelo mu kumonekesha nabakwata fye ne fyafulilako mu mintontonkanya yabo lintu batununuka Yesu. Imilungu iinono mu kubangilila, alandile ulwa “kubapo,” (NW) kwakwe inshita “lintu Umwana wa muntu akasokololwa.” (NW) Na kabili pa kashita ka mu kubangilila, abebele pa lwa “kusondwelela kwa micitile ya fintu.” (NW) E co abasambi bali abafwaisho kwishiba.

“Twebeni,” e fyo basosa “ni lilali ifi fintu fikabako [ukufumamo ubonaushi bwa Yerusalemu ne tempele lya uko]? Kabili cinshi iciishibilo ca [kubapo kwenu, ne ca kusondwelela kwa micitile ya fintu, NW]?” Mu nshila imo ine, icabo cili cipusho ca mbali shitatu. Ica kubalilapo, balefwaya ukwishiba ulwa mpela ya Yerusalemu ne tempele lya uko, lyene ukukuma ku kubapo kwa kwa Yesu mu maka ya Bufumu, kabili mu kupelako pa lwa mpela yonse iya micitile ya fintu.

Mu kwankulako kwakwe ukwatantalila, Yesu ayasuka shonse imbali shitatu isha cipusho. Apayanya icishibilo ico icaishibisha lintu imicitile ya buYuda iya fintu ili no kupwa; lelo apayanya ifyafulilako. Na kabili apeela icishibilo ico icingacinkulako abasambi bakwe aba nshita ya ku ntanshi ukuti baleikala mu kati ka nshita ya kubapo kwakwe kabili mupepi ne mpela yonse iya micitile ya fintu.

Lintu imyaka ilepita, abatumwa batendeko kumona ukufikilishiwa kwa busesemo bwa kwa Yesu. Ee, ifintu fine asobele fyatendeko kulacitika mu nshiku shabo. Muli fyo, Abena Kristu abali aba mweo imyaka 37 pa numa, mu 70 C.E., tabeketwe mu kupumikisha ku bonaushi bwa micitile ya fintu iya ciYuda ne tempele lya uko.

Nangu cibe fyo, ukubapo kwa kwa Kristu no kusondwelela kwa micitile ya fintu takucitike mu 70 C.E. Ukubapo kwakwe mu maka ya Bufumu kwacitika pa ntanshi nga nshi. Lelo lilali? Ukulanguluka ubusesemo bwa kwa Yesu kwasokolole ci.

Yesu asobela ukuti kukabako “bulwi ne mpupilisho sha bulwi.” “Uluko lukemino luko,” kabili kukabako ukucepelwa kwa fya kulya, ifinkukuma, ne fikuko. Abasambi bakwe bali no kupatwa no kwipaiwa. Bakasesema ba bufi bali no kwima no kulufya abengi. Ubupulumushi bukengilishiwako, no kutemwa kwa bengi kukashibantukila. Pa nshita imo ine, imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa ikashimikilwa mu calo conse icaikalwamo ngo bunte ku nko shonse.

Nangula ubusesemo bwa kwa Yesu bwalikwete ukufikilisha kwapelela pa ntanshi ku bonaushi bwa Yerusalemu mu 70 C.E., ukufikilishiwa kukalamba ukwa kwene kubapo mu kati ka kubapo kwakwe no kusondwelela kwa micitile ya fintu. Ukupitulukamo kwasakamanishisha ukwa ficitika fya calo ukutula 1914 kusokolola ukuti ubusesemo bwacindama ubwa kwa Yesu bulepita mu kufikilishiwa kwa buko ukukalamba ukutula ulya mwaka.

Ulubali na lumbi ulwa cishibilo ulo Yesu apeela kumoneka kwa “ica muselu icipomona.” Mu 66 C.E. ici ica muselu calimoneke mu musango wa ‘kushingwa kwa milalo’ iya ciRoma iyo iyashingulwike Yerusalemu no kwandatile linga lye tempele. “Ica muselu” caliminine apo cishalingile.

Mu kufikilishiwa kukalamba ukwa cishibilo, ica muselu icipomona cili ni League of Nations ne mpyani yakwe, United Nations. Uku kuteyanya kwa mutende wa calo kumonwa na Kristendomu nge ca kwimininako Ubufumu bwa kwa Lesa. We ca muselu we! Mu nshita, kanshi, amaka ya bupolitiki ayaampana na UN yakalukila pali Kristendomu (wacitwe cikope na Yerusalemu) kabili bakamupomona.

Yesu muli fyo asobele ukuti: “Kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano isonde ukufika kuli nomba, nangu takwakabeko.” Lintu ubunaushi bwa Yerusalemu mu 70 C.E. bwali mu cituntulu bucushi bukalamba, mu kuba no kucila pali milioni umo ukucitwa lipoti ukwipaiwa, tabwali bucushi bukalamba ukucila pa Lyeshi lya cibulungwa ilya mu kasuba ka kwa Noa. E co ukufikilishiwa kukalamba ukwa ici ciputulwa ica busesemo bwa kwa Yesu cicili no kufikilishiwa. Mateo 24:2-22; 13:40, 49; Marko 13:3-20; Luka 21:7-24; 19:43, 44; 17:20-30; 2 Timote 3:1-5.

◆ Cinshi cacincisha icipusho ca batumwa, lelo mu kumonekesha cinshi cimbi bakwete mu mintontonkanya yabo?

◆ Lubali nshi ulwa busesemo bwa kwa Yesu ubwafikilishiwe mu 70 C.E., lelo cinshi icishacitike lilya?

◆ Ni lilali lintu ubusesemo bwa kwa Yesu bwakwete ukufikilishiwa kwa kubalilapo, lelo ni lilali lintu bukwata ukufikilishiwa kukalamba?

◆ Ica muselu cinshi mu kufikilishiwa kwa kutendekelako ukwa ciko no kwa kupelako?

◆ Mulandu nshi ubucushi bukalamba bushakwatile ukufikilishiwa kwa buko ukwa kupelako mu kuba no konaulwa kwa Yerusalemu?