Mu Kwangufyanya, Takwakabeko Abapiina!

“MWITIINA; pantu moneni, ndebila kuli imwe imbila nsuma ya kusekelela kukalamba ukukaba ku Bantu bonse.” (Luka 2:10) Bakacema basunguka baumfwile aya mashiwi ya kusansamusha mupepi na Betlehemu pa cungulo bushiku Yesu afyelwe. Mu kumfwana na kulya kubilisha, Yesu akomaile nga nshi pa “mbila nsuma” mu kati ka butumikishi bwakwe ubwa pe sonde. Ilelo, lintu tushintilile nga nshi pa ndalama ku kusakamana ukukabila kwesu, ni shani fintu imbila nsuma pa lwa kwa Yesu ingatunonsha?

Yesu Kristu abilile “mbila nsuma ku babusu.” (Luka 4:18) Ukulingana na Mateo 9:35, “Yesu aendawike mu mishi yonse iikalamba ne inono, alesambilisha mu masunagoge yabo, alebila ne mbila nsuma ya bufumu.” Ubukombe bwakwe bwali ubwa kukoselesha ukucilisha ku bapumwa no bupiina. “Pa kumona amabumba, abekatilwe inkumbu; pa kuti bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36) Ca cine, Yesu atile, “Ababusu muli na bo pe,” lelo tatulingile ukusondwelela ukufuma kuli aya mashiwi ukuti takwabako isubilo ku baba mu kukabila. (Yohane 12:8) Ilyo ino micitile ibifi iciliko, abapiina bakabako, te mulandu ne cingalenga bene ukuba abapiina. Icebo ca kwa Lesa tacisosa ukuti takwabako abapiina, lelo tacilanda sana pa mbali baculishamo. Ukucila, caafwa abapiina ukukuma ku fya kucimfya amasakamika ya bumi.

Ukwaafwa ku Bapiina

Calisoswa ukuti: “Takwabako icisendo ico umuntu engasenda icacilapo kufina ukucila pa kwishiba ukuti takuli nangu umo uusakamana nelyo uulangulukilako.” Lelo, te mulandu no kubulwe cililishi ukwa bantu abengi, kucili kwalibako imbila nsuma ku bapiina—abaliko pali ino nshita na bakabako ku nshita ya ku ntanshi.

Ku ca bulanda, abengi tabangwako sana ku kwaafwa abapiina. Ukulingana na The World Book Encyclopedia, bamo basumina ukuti “ala ifyo abantu baikala ni wafwa wafwa, washala washala kabili . . . abapulapo balakwata amaka ne cuma.” Abasumina muli iyi mfundo, iitwa social Darwinism, kuti bamona abapiina nga banaŋani fye nelyo abaposaika indalama. Nalyo line, ababomfi ba mu mishi, bakabomba bakuuka, na bambi, te mulandu no kulipilwa ishinono, ilingi line balabombesha nga nshi ku kuliisha indupwa shabo.

Mu fyalo ifingi ubupiina bwaliseeka nga nshi. E ico, abapiina, na kuba e bafulisha no kufulisha, tabamonwa nga bashingacitapo kantu. Nangu ni fyo, mu fyalo fya musango yo mwalibamo abantu abekala mu busambashi nga nshi pa kati na nkati ka bapiina. Amayanda ya busambashi, aya kucibondola yalikuulwa pamo pene fye na makomboni yaisulamo abantu, ayashalinga ukwikalamo. Abafola ishingi bensha bamotoka babo abauma umutengo mu misebo yaisulamo ababusu na bashibomba. Mu fyalo fya musango yo abapiina balaba abaibukila pa lwa kucula kwabo mu nshila yabamo kukalipwa nga nshi. Mu cituntulu, “abapiina balacula te ku miliile fye yabipa, amayanda yabipa, no butuntulu bwa bumi ubushafikapo, lelo na kabili ukufuma ku masakamika ya mutatakuya pa lwa mibele intu babamo,” e fyasosa The World Book Encyclopedia. “Pa kukanakwata incito shisuma, balaisuula icabipisha.” Ni shani, lyene, fintu abapiina bamo babomba no bupiina bwabo? Ni shani fintu imbila nsuma pa lwa kwa Yesu yaampana no kubomba no bupiina?

Ica ntanshi, ibukisha ukuti ubupiina kuti bwabipilako ku fibelesho fyabulamo amano. Languluka ifya kumwenako fimo. Valdecir asumino kuti ilintu umukashi wakwe na bana banono bakwete fye ifya kulya finono, alepoosaika indalama pa kutwalilila imikalile ya bucisenene. Asoso kuti: “Nangu cingati nalebomba, nshalekwata ndalama sha kupeela ulupwa lelo lyonse fye nalekwata amatikiti yalekanalekana aya fyangalo fya cela mushuke mu matumba yandi.” Milton, pa mulandu wa kunwensha no kupeepa, aliwile mu bukwebo bwakwe ubwakwete ababomfi 23. Asoso kuti: “Nalesendama mu misebo, ukufilwa ukuya ku ŋanda, kabili ulupwa lwandi lwaliculilemo nga nshi pa mulandu fye wandi.”

João na o alepoosaika amalipilo yakwe mu myangalile yabipa. “Nalesendama kumbi. Amalipilo yandi yonse yaleya fye ku myangalile yabipa no bupulumushi. Ifintu fyaishilebipa, ica kuti umukashi wandi alefwaya ukuti tupaatukane.” Mu kulunda pa mpika shakwe isha fya ndalama ne sha mu cupo, kwaliko na shimbi. Asoso kuti: “Nshaleumfwana na bantu bandi na bena mupalamano, kabili ukucilisha pa ncito. Nge ca kufumamo, ilingi line nshalebomba.” Júlio alikunkwime ku miti ikola. Nangu cibe fyo, alondolola ukuti: “Apantu amalipilo yandi tayalekumanisha ukushita imiti ikola, natendeke ukushitisha imiti ikola pa kuti nilashita yene.”

Pa kukushiwa mu lupwa lwa bana cinekonsekonse, José alefwaya ukuikwatila ifintu fyakwe umwine. Pa kumona ukuti ifintu fyonse fyali fye bwino, wene capamo ne misepela imbi batendeke ukwibila abantu. Pa kupelelwa ica kucita, umusepela na umbi wabele icilundwa ca ili bungwe lyainikwe Bamukukulu. Alondololo kuti: “Apantu icinabwingi cesu twali abapiina nga nshi, twaleumfwa bwino ukutoba ifintu no kusansa abantu.”

Nalyo line, ilelo aba baume ne ndupwa shabo tabacula na kabili ku kupusulwa kwabipisha nelyo ukuyumfwa aba bukali kabili aba cipyu. Tababa na kabili abapelelwa nelyo ababulwe subilo. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti basambilile imbila nsuma intu Yesu abilile. Bakonkele ukufunda kwa mu Baibolo no kubishanya na bantu babomfeshe Baibolo mu kupalako mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova. Kabili basambilile ifintu fyacindama nga nshi ifingi pa lwa cuma no bupiina.

Ukwaafwa pa fya Kubomba no Bupiina

Ica ntanshi, basambilile ukuti nga ca kuti ifishinte fya Baibolo fyakonkwa, ifya kufumamo fyabipa ifya bupiina kuti fyacefiwako. Baibolo yalisenuka bucisenene, bucakolwa, ifyangalo fya cela mushuke, no kubomfya bubi bubi imiti ikola. (1 Abena Korinti 6:9, 10) Ifintu fya musango yo fifwaya indalama ishingi. Kuti fyalenga umukankaala ukuba umupiina, no mupiina ukupiininako. Ukuleka ifi fintu fyabipa na fimbi ifyapalako kulaafwa sana ku kuwamyako imibele ya fya bunonshi iya lupwa.

Ica bubili, basangile ukuti kwalibako ifintu fyacilapo ukucindama mu bumi ukucila pa cuma. Imimwene yashikatala yalilumbululwa muli aya mashiwi yapuutwamo: “Mu cintelelwe ca mano mwaba nga mu cintelelwe ca ndalama; lelo ukwishiba kulaafwa ni mu kuti amano yalenga cibinda wa yako ukuba no mweo.” (Lukala Milandu 7:12) Ee, indalama shilakabilwa. Lelo amano yashimpwa pali Baibolo no kwishiba imifwaile ya kwa Lesa fyalicilapo kucindama. Mu cine cine, ku muntu uushakwata amano, ukukwata indalama ishingi nga nshi kuti kwaba fye cimo cine no kukanakwata. Kalemba wa Baibolo mano mano apepele ukuti: “Mwimpeela bupina nangu bucindami; mundiishe icilyo icinjene, epali naikuta, namukaana, no kutila, N’ ani Yehova? nalimo nabo mupina, no kwiba, kabili napelule shina lya kwa Lesa wandi.”—Amapinda 30:8, 9.

Ica citatu, basango kuti nga ca kuti umuntu akonka imbila nsuma intu Yesu abilile, talekeleshiwa. Imbila nsuma ibimbamo Ubufumu bwa kwa Lesa. Ubukombe bwitwa ‘imbila nsuma ya bufumu,’ kabili mu kasuba kesu ileshimikilwa mwi sonde lyonse ilyaikalwamo. (Mateo 24:14) Yesu atwebele ukuti tuli no kwafwilishiwa nga twasubila muli bulya Bufumu. Atile: “Lelo mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe, ne fi fyonse fikalundwako kuli imwe.” (Mateo 6:33) Lesa talayo kutupa bamotoka bawamisha nelyo amayanda ya busambashi. Yesu alelanda pa lwa fikabilwa fya bumi, ifintu ukupala ifya kulya ne fya kufwala. (Mateo 6:31) Na kuba amamilioni ilelo kuti baikalilo bunte ukuti ubulayo bwa kwa Yesu kuti bwashintililwapo. Umuntu, nangu mupiina nga nshi, talekeleshiwa umupwilapo nga ca kuti abika Ubufumu pa ntanshi.

Icalenga bune, basangile ukuti umuntu uubika Ubufumu bwa kwa Lesa pa ntanshi takalifiwa na mafya ya fya bunonshi. Ee, umupiina ali no kucucutika. Lelo nga ca kuti alabombela Lesa, alakwata ukwampana kwasenaminwa na Kabumba wakwe, uo Baibolo isoso kuti: “Tasuulile, nangu kulinge ca makankamike, ukucula kwa mulanda; kabili tafishile icinso cakwe kuli wene; lelo ilyo akuutile kuli wene, alyumfwile.” (Ilumbo 22:24) Mu kulundapo, umupiina alafwiwa ilyo alebomba ne mpika sha bumi. Alaipakisha ukwampana kwa cikabilila na Bena Kristu banankwe kabili aleshiba no kucetekela ukufwaya kwa kwa Yehova ukwasokololwa. Ifintu fya musango yu “fyatemwikwo kucila golde, ukucila golde uwalopolwa uwingi.”—Ilumbo 19:10.

Mu Kupelako, Takwakabeko Ubupiina!

Mu kupelako, abantu abomfwila imbila nsuma baleshiba ukuti Yehova Lesa afwaya ukupikulula impika ya bupiina umupwilapo ukupitila mu Bufumu bwakwe. Baibolo ilayo kuti: “Umubusu takalabwe pe, ukulolela kwa balanda takwakalobe umuyayaya.” (Ilumbo 9:18) Ubufumu ni kamfulumende wa cine cine, uwaimikwa mu myulu mu kuba na Yesu Kristu nga Kateka. Mu kwangufyanya, bulya Bufumu bukapyana amakamfulumende ya buntunse mu kuteka abantunse. (Daniele 2:44) Lyene, pamo nge Mfumu yatekwa pa cipuna, Yesu ‘akalililo bulanda umulanda no mubusu, ne myeo ya babusu akapususha: akalubule myeo yabo mu kunyanyantilwa na mu kufyengwa; no mulopa wabo ukaba uwafinisha mu menso yakwe.’—Ilumbo 72:13, 14.

Mu kwenekela ilya nshita, Mika 4:3, 4 atila: “Bakekalo muntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya; pantu akanwa ka kwa Yehova nakasosa.” Ni bani balelandwapo pano? Bonse fye abanakila Ubufumu bwa kwa Lesa. Bulya Bufumu bukapikulula impika shonse ishicululusha umutundu wa muntu—nelyo fye ni mpika ya malwele ne mfwa. “Akamine mfwa ukumina kwa pe. Shikulu Yehova akafuuta ne filamba pa finso fyonse.” (Esaya 25:8; 33:24) Mwandi cilya cikaba calo capusanako! Kabili ibukisha, kuti twacetekela aya malayo pa mulandu wa kuti yalipuutwamo na Lesa umwine. Asoso kuti: “Abantu bandi bakekala mu bwikalo bwa mutende, mu mekalo ya mutelelwe, mu fya kutushamo fya cibote.”—Esaya 32:18.

Ukucetekela mu Bufumu bwa kwa Lesa kulacimfya ukuisuula uko ilingi line kwisako no bupiina. Umwina Kristu umupiina alishiba ukuti alicindama mu menso ya kwa Lesa nge fyo no Mwina Kristu wa fyuma aba. Lesa atemwa fye bonse, kabili bonse bakwata isubilo limo line fye. Bonse balolesha ku nshita ya ku ntanshi lintu, pe samba lya Bufumu bwa kwa Lesa, ubupiina bukaba cintu capita. Mwandi ni nshita yabembela iyo ikaba! Mu kupelako, takwakabeko abapiina!

[Icikope pe bula 5]

Mulandu nshi uwa kupoosaikila ifyuma mu fyangalo fya cela mushuke, ukupeepa, ukunwesha, ukubomfya bubi bubi imiti ikola, nelyo imikalile ya bucisenene?

[Icikope pe bula 7]

Yehova Lesa akapikulula impika sha bupiina bwa buntunse ukupitila mu Bufumu bwakwe