Kuti Mwayafwa Shani Umwana “Uwaluba”?

‘Sekelela ico alilubile, kabili alondoka.’—LUKA 15:32.

1, 2. (a) Cinshi abacaice bamo bacita ku cine ca Bwina Kristu? (b) Bushe abafyashi na bana abasangwa mu mibele ya musango yo kuti bayumfwa shani?

“NDELEKA ukulongana!” Ala abafyashi abatiina Lesa abaesha na maka yonse ukukusha abana babo mu mikalile ya bukapepa balapeshiwa amano ukumfwa amashiwi yapala aya ku mwana! Abacaice bambi bena ‘basensenunwa’ fye ukwabula ukulanda ifili amapange yabo. (AbaHebere 2:1) Abana abengi aba musango yo bapala umwana walubile uwa mu mulumbe wa kwa Yesu, uwafumine pa ng’anda ya bawishi no kuyaonaula ica bupyani cakwe ku calo ca kutali.—Luka 15:11-16.

² Nangu ca kuti Inte sha kwa Yehova abengi tabakwata ubu bwafya, lelo ku baba no bu bwafya, takwaba amashiwi ya cisansamushi ayengafumyapo ubulanda bwabo bonse. Kabili ico tushifwile ukulabako bulanda ubo umwana uwaluba umwine apitamo. Kuti napamo kampingu wakwe alamucusha mu kati ka mutima wakwe. Mu mulumbe wa kwa Yesu, umwana uwalubile asukile ‘akutuluka,’ ne co calengele wishi ukusekelela. Bushe abafyashi na bantu bambi mu cilonganino, kuti bayafwa shani abana abaluba ‘ukukutuluka’?—Luka 15:17.

Umulandu Bamo Balekela Ukulongana

 3. Milandu nshi imo iilenga abacaice ukufuma mu cilonganino ca Bwina Kristu?

³ Kwaba abacaice abengi nga nshi ababombela Yehova ne nsansa mu cilonganino ca Bwina Kristu. Lelo, mulandu nshi abacaice bamo balekela ukulongana? Napamo bamona kwati balepusulwako fimo ifili mu calo. (2 Timote 4:10) Nelyo kuti bamona kwati ukucingilila Yehova acingilila umukuni wakwe kwalicilamo fye. Ukuyumfwa uwa mulandu, ukutemwisha umukashana umo nelyo umulumendo, nelyo ukufwaya ukuti abanankwe balemupenda, na fyo kuti fyalenga uwacaice ukusensenunwako ku mukuni wa kwa Yehova. Uwacaice napamo kuti aleka ukubombela Lesa pa mulandu wa co alemona ukuba ngo bumbimunda mu bafyashi bakwe nelyo mu Bena Kristu bambi.

 4. Bushe ni pi patendekela ubwafya ubulenga ukuti uwacaice ashe inshila ya cine?

⁴ Imibele ya bucipondoka mu mwana ilingi line fiba e fishibilo fya bunake bwa ku mupashi, ifilangilila ifili mu mutima wakwe. (Amapinda 15:13; Mateo 12:34) Te mulandu ne cilenga uwacaice ukushe nshila ya cine, apatendekela ubwafya ilingi line ni pa ‘kukanaishiba icine bwino bwino.’ (2 Timote 3:7, NW) Ukucila ukulapepa Yehova pa kuti fye bambi bamone, calicindama ukuti abacaice balundulula bucibusa bwa pa mutima na Yehova. Cinshi cingabafwa ukucite co?

Palameni Kuli Lesa

 5. Cinshi cikabilwa pa kuti uwacaice alundulule bucibusa bwa pa mutima na Lesa?

⁵ Umusambi Yakobo alembele ati: “Palameni kuli Lesa, na o alapalama kuli imwe.” (Yakobo 4:8) Pa kuti acite fyo, uwacaice afwile ukwafwiwa ukutemwa Icebo ca kwa Lesa. (Amalumbo 34:8) Pa kubala akakabila “ishiba,” e kutila ifisambilisho fya kutendekelako ifya mu Baibolo. Lelo ilyo aya aletemwa Icebo ca kwa Lesa kabili alafwaya ne “filyo fyakosa,” e kutila ifyebo fyashika ifya ku mupashi, takakokole ukufika pa kukosoka kwa ku mupashi. (AbaHebere 5:11-14; Amalumbo 1:2) Uwacaice umo uwasumine ukuti alisendelwe nga nshi ku micitile ya ku calo atendeke ukuteesa ifishinte fya mibele isuma iya ku mupashi. Cinshi camwafwile ukupilibuka? Ilyo bamo bamwebeleko ukuti afwile ukubelenga Baibolo yonse, talepusa ukutantika kwakwe ukwa kubelenga Baibolo. Ca cine, ukulabelenga Icebo ca kwa Lesa kwalicindama pa kulundulula bucibusa bwa pa mutima na Yehova.

6, 7. Bushe abafyashi kuti bayafwa shani abana babo ukutemwa Icebo ca kwa Lesa?

⁶ Calicindama sana ukuti abafyashi bafwe abana babo ukutemwa Icebo ca kwa Lesa! Nangu ca kuti balekwata isambililo lya lupwa ilya lyonse, umukashana umo uwali mu myaka ya bupungwe aleyangala na bana bacintomfwa. Ukulosha kwi sambililo lya lupwa, ebukisha ati: “Nga ca kuti batata baipusha ifipusho, nalebelenga fye ifyasuko, ukwabula no kubalolesha.” Ukucila ukupitamo fye mu fyebo pe sambililo lya lupwa, abafyashi bacenjela balabomfya ukulamuka kwa kusambilisha. (2 Timote 4:2, NW) Pa kuti uwacaice aleipakishe sambililo, afwile ukumona ukuti ifilesambililwa na o nafimukuma. Mulandu nshi mushingalaipushisha ifipusho fya kuti na o alandepo ifyo amona ifintu no kuleka ailumbulwila umwine? Koselesheni uwacaice ukulanda ifyo engabomfya ifyebo mulesambililapo.a

⁷ Kabili, lengeni ukulanshanya Amalembo kulewama. Ilyo calinga, lekeni abana baleesha ukucita ifyacitike kale ifyalembwa mu Baibolo. Bafweni ukwelenganya incende apo ifintu fya musango yo fyacitikile ne fyo impanga yalemoneka. Ukubomfya bamapu na bacharti kuti kwayafwa. Ca cine, nga ca kuti mulebikamo ukwelenganya kumo, isambililo lya lupwa kuti lyawama kabili teti libe ilya kutendusha. Na kabili abafyashi bafwile ukubebeta bucibusa bwabo na Yehova. Ilyo abene balepalamina kuli Yehova, kuti bayafwa na bana babo ukucita cimo cine.—Amalango 6:5-7.

 8. Bushe ipepo lyafwa shani ukupalama kuli Lesa?

⁸ Ipepo nalyo lilafwa umuntu ukupalamina kuli Lesa. Umukashana umo uwali ne myaka nalimo pa kati ka 13 na 15 alisakamikwe pa kufilwa ukusalapo cimo pa mikalile ya Bwina Kristu ne fibusa fyakwe abashasumine mu fyo asuminemo. (Yakobo 4:4) Cinshi acitile? Atile: “E muku nabalilepo ukupepa kuli Yehova pa fyo naleyumfwa.” Asondwelele ukuti ipepo lyakwe lyalyaswikwe ilyo kuli pele pele asangile umunankwe mu cilonganino ca Bwina Kristu uo acetekele. Pa kumona ukuti Yehova alemutungulula, atendeke ukulundulula bucibusa bwa pa mutima na Lesa. Abafyashi kuti bayafwa abana babo pa kuwamyako amapepo yabo. Ilyo balepepa no lupwa lonse, abafyashi bafwile ukulanda fyonse ifili mu mutima pa kuti abana bamone bucibusa ubo bafyashi babo bakwata na Yehova.

Beni Abatekanya lelo Abashangila

9, 10. Ca kumwenako nshi Yehova aimike pa kuba uushipikisha na bena Israele bacipondoka?

⁹ Ilyo uwacaice atendeka ukusensenunwa, kuti atendeka ukuipaatula no kulakana ilyo abafyashi baleesha ukuti balanshanye na o ifya bumupashi. Cinshi abafyashi bengacita nga cabe fyo? Moneni ico Yehova acitile ku bena Israele ba ku kale. Ashipikishe na balya “bantu batalame mikoshi,” abena Israele, pa myaka ukucila 900 ilyo ashilabasha mu nshila yabo iya bucipondoka. (Ukufuma 34:9; 2 Imilandu 36:17-21; Abena Roma 10:21) Te mulandu no kuti ‘baleyesha’ Yehova libili libili, ali “uwa cikuku” kuli bene. ‘Ilingi alebwesho bukali bwakwe, no kukanabuushe cipyu cakwe conse.’ (Amalumbo 78:38-42) Lesa tabalufyenyepo nangu limo. Abafyashi abakwata ukutemwa balapashanya Yehova kabili balatekanya ilyo umwana taleyankulako apo pene ku fyo baleesha ukumwafwa.

¹⁰ Ukushipikisha, nelyo ukutekanya, kukanalufya isubilo ilyo bucibusa bwamoneka kwati bwalaonaika. Yehova aba ca kumwenako ca fyo tufwile ukushipikisha. Aliitendekeleko ukutuma inkombe shakwe ku bena Israele ‘libili libili.’ Yehova “aikatilwe abantu bakwe inkumbu,” nangu ca kuti “balepumye nkombe sha kwa Lesa, kabili balesuule fyebo fyakwe.” (2 Imilandu 36:15, 16) Apapatiile abena Israele, ukusosa ati: “Shi bweleni umuntu onse mu mibele yakwe ibi.” (Yeremia 25:4, 5) Lelo, Yehova tanashisheko ifishinte fyakwe ifyalungama. Abena Israele baebelwe ‘ukubwelela’ kuli Lesa no kulakonka amafunde yakwe.

11. Bushe abafyashi kuti baba shani abashipikisha lelo abashangila ku mwana wabo uwapondoka?

¹¹ Abafyashi kuti bapashanya Yehova pa kuba abashipikisha no kukanatila awe calala capwa umwana uulefwaya ukufuma mu nshila ya cine takabwele. Pa kukanalufya isubilo, bafwile ukuitendekelako ukufumyapo ificilikila ukulanshanya nelyo ukubwesha na kabili ukulanshanya. Ilyo baletwalilila ukucita umwabela ifishinte fyalungama, bafwile ‘libili libili’ ukupaapaata umwana ukubwelela mu nshila ya cine.

Ilyo Umwana Atamfiwa

12. Mulimo nshi abafyashi bakwata ku mwana uo bekala na o uwatamfiwa mu cilonganino?

¹² Kuti caba shani nga ca kuti umwana uwikala na bafyashi bakwe acita ulubembu lwabipisha kabili pa mulandu wa kuti talapile atamfiwa mu cilonganino? Apo umwana ekala na bafyashi bakwe, bacili balishingamwa ukumusambilisha no kumusalapula ukulingana ne Cebo ca kwa Lesa. Bushe kuti bacita shani ici?—Amapinda 6:20-22; 29:17.

13. Bushe abafyashi kuti baesha shani ukufika pa mutima wa mwana wabo uwalufyenye?

¹³ Napamo kuti cacitika—na cine, kuti cawama—ukupeela ukufunda kwa musango yo no kusalapula ilyo balesambilila Baibolo pa mbali no yo mwana. Umufyashi tafwile ukumona fye ukuti nacipwa uyo mwana ni nkosa mutwe, afwile ukwesha ukumona ifili mu mutima wa mwana. Bushe bwakula shani ubu bulwele bwakwe ubwa ku mupashi? (Amapinda 20:5) Bushe kuti mwafika pa lubali lumo ulwa mutima wakwe ulushakosa? Malembo nshi mwingabomfya bwino? Umutumwa Paulo atweba ati: “Pantu Icebo ca kwa Lesa ca mweo, kabili caliluma no kutwo kucilo lupanga lonse ulwatwila kubili kubili, kabili cilatula na ku kulekanyo mutima no mupashi, ne mfyufyu no bufyompo, cilingulula amatontonkanyo na mapange ya mutima.” (AbaHebere 4:12) Ca cine, abafyashi tabafwile fye ukupelela pa kweba abana babo ukukanabwekeshapo ukuyobeka mu fyabipa. Bafwile ukwesha ukutendeka umulimo wa kuposha no kukansha.

14. Cinshi ico uwacaice uulufyenye afwile ukubalilapo ukucita pa kubwesha bucibusa bwakwe na Yehova, kabili abafyashi kuti bamwafwa shani ukucita ico cintu?

¹⁴ Uwacaice uwalufyenye alakabila ukubwesha bucibusa bwakwe na Yehova. Ico afwile ukubalilapo ukucita ‘kulapila no kupilibuka.’ (Imilimo 3:19; Esaya 55:6, 7) Pa kwafwa umwana wa mu ng’anda yabo ukuti alapile, abafyashi bafwile ‘ukuilama nga nshi, ukufunda mu kunakilila’ umwana uwaluba. (2 Timote 2:24-26, NW) Bafwile ‘ukumwebaula’ ukwebaula kwalandwapo mu Baibolo. Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ‘ebaula’ kuti na kabili lyapilibulwa ati ‘shinina.’ (Ukusokolola 3:19; Yohane 16:8) Kanshi, ukwebaula, kusanshamo ukupeela ubushininkisho bwafikapo ku kushinina umwana ukuti imicitile yakwe ya lubembu. Kwena, tacayanguka ukucite fyo. Nga kuti cacitika, abafyashi kuti banasha umutima wakwe, ukubomfya inshila shonse isha mu Malembo ishalinga ku kumushinina. Bafwile ukumwafwa ukumfwikisha umulandu cawamina ‘ukupata ububi, no kutemwa ubusuma.’ (Amose 5:15) Napamo kuti ‘ailuka no kufuma mu citeyo ca kwa Kaseebanya.’

15. Lubali nshi ipepo libomba mu kubwesha bucibusa na Yehova ubwa ulufyenye?

¹⁵ Pa kubwesha bucibusa na Yehova, ipepo lilakabilwa. Ca cine, takuli nangu umo uufwile ‘ukulombela’ ulubembu lwa ku mufulo ulucitwa ku muntu uushilapila uwali kale mu cilonganino ca Bwina Kristu. (1 Yohane 5:16, 17; Yeremia 7:16-20; AbaHebere 10:26, 27) Lelo, abafyashi kuti balomba Yehova ukubapeela amano ya kubombela pali ubo bwafya. (Yakobo 1:5) Nga ca kuti uwacaice uwatamfiwa alanga ubushininkisho bwa kulapila lelo ‘tapamine ukupalama kuli Lesa,’ abafyashi kuti bamupepelako ukuti nga Lesa engasanga apa kwelela umwana, ninshi kuti acita ukulingana no kufwaya Kwakwe. (1 Yohane 3:21) Ukumfwa aya mapepo kufwile ukwafwa uwacaice ukumona ukuti Yehova ni Lesa wa luse.b—Ukufuma 34:6, 7; Yakobo 5:16.

16. Kuti twayafwa shani aba mu lupwa umwaba umwana uwatamfiwa?

¹⁶ Nga ca kuti uwacaice uwabatishiwa atamfiwa, aba mu cilonganino benekelwa “ukukanayampana” na wene. (1 Abena Korinti 5:11, NW; 2 Yohane 10, 11) Ici kuti camwafwa kuli pele pele ‘ukukutuluka’ no kubwelela mwi cinka lyacingililwa na Lesa. (Luka 15:17) Nampo nga abwela nelyo tabwelele, aba mu cilonganino kuti nalyo line balekoselesha ulupwa lwa wacaice watamfiwa. Bonse tufwile ukusanga apa kulangila ‘ukulangulukilana’ no kuba “aba mitima ya nkumbu” ku ba mu lupwa lwa musango yu.—1 Petro 3:8, 9.

Ifyo Bambi Bengafwa

17. Cinshi aba mu cilonganino bafwile ukulaibukisha pa kwesha ukwafwa umwana uulemoneka ukusha inshila?

¹⁷ Nga ku wacaice uushitamfiwe mu cilonganino ca Bwina Kristu lelo uo icitetekelo cakwe canaka? Umutumwa Paulo alembele ati: “Icilundwa cimo nga cacula, ifilundwa fyonse fyaculila pamo [na o].” (1 Abena Korinti 12:26) Bambi kuti batemwa ukwafwa uwacaice wa musango yo. Lelo, apa palakabila ukutekanya, pantu uwacaice uulwele lwa ku mupashi kuti ayambukishako abacaice bambi ubulwele bwakwe. (Abena Galatia 5:7-9) Mu cilonganino cimo, abakalamba bamo abalefwaya fye ukwafwa abacaice bamo abanakile lwa ku mupashi balaalike balya abacaice ku kwangalila pamo ku kulisha inyimbo shaseeka. Nangu ca kuti abacaice aba balishile no kuipakisha kulya kubishanya, imibele yabo kuli pele pele yabalengele ukuleka ukubishanya ne cilonganino. (1 Abena Korinti 15:33; Yuda 22, 23) Icingaafwa umwana uulwele lwa ku mupashi, te kwangalila kwa pamo na ko ukwabula no butungulushi bwa ku mupashi, lelo kubishanya ukwingamwafwa ukutemwa ifintu fya ku mupashi.c

18. Kuti twapashanya shani imibele ya kwa wishi wa mwana wapondweke uwa mu mulumbe wa kwa Yesu?

¹⁸ Ilyo uwacaice uwafuma mu cilonganino aisa ku Ng’anda ya Bufumu nelyo asangwa ku kulongana kukalamba, tontonkanyeni ifyo napamo aleyumfwa. Bushe te kuti tulange imibele ya kusengela iya kwa wishi wa mwana wapondweke uwa mu mulumbe wa kwa Yesu? (Luka 15:18-20, 25-32) Umupungwe umo uwafumine mu cilonganino ca Bwina Kristu kabili pa numa ya nshita ayasangwa kwi bungano lya citungu atile: “Naleti tapali nangu umo uwingapoosa amano ku muntu uwaba nga ine, lelo bamunyinane ne nkashi balinsengele. Ici cintu calimfikile sana pa mutima.” Atendeke ukusambilila Baibolo na kabili pa numa alibatishiwe.

Mwinenuka

19, 20. Mulandu nshi tufwile ukwenekela ifisuma ukulosha ku mwana uwaluba?

¹⁹ Ukwafwa umwana “waluba” ‘ukukutuluka’ cikabila ukutekanya kabili ico kuti caba bwafya bwine bwine ku bafyashi na kuli bambi. Lelo mwinenuka. “Shikulu talafyalafya ku kufishe co alaile, filya bamo batungo kulafyalafya; lelo atekanya kuli imwe pa kukanafwayo muntu ukonaika, lelo onse ukulola ku kulapila.” (2 Petro 3:9) Twalikwata ubulayo bwa mu Malembo ubwa kuti Yehova afwaya abantu ukulapila no kuba no mweo. Na kuba, aliitendekelako pa kubikako imitantikile ya kuwikisha abantunse kuli wene. (2 Abena Korinti 5:18, 19) Ukutekanya kwakwe kwalenga abantu abengi nga nshi ukukutuluka.—Esaya 2:2, 3.

²⁰ Bushe kanshi, abafyashi, tabafwile ukubomfya inshila yonse iingabomba iya mu Malembo ukwafwa umwana wabo uwaluba ukukutuluka? Pa kupashanya Yehova, shipikisheni ilyo muleyaafwa umwana ukubwelela kuli Yehova. Mulekonka fye ifishinte fya mu Baibolo, kabili muleesha no kulanga imibele ya kwa Yehova iya kutemwa, ubulungi, na mano ilyo mulelomba ukwafwa ukupitila mwi pepo. Nga filya fine bacipondoka bene bene abengi bayankula ku bwite bwa kwa Yehova ubwa kubwela, umwana wenu umwaume napamo umwanakashi uwaluba napamo kuti abwelela mu mukuni wacingililwa na Lesa.—Luke 15:6, 7.

[Amafutunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Cinshi cingaba e shinte lya bwafya ilyo uwacaice afuma mu cilonganino?

• Bushe abacaice kuti bayafwiwa shani ukulundulula bucibusa bwa pa mutima na Yehova?

• Mulandu nshi abafyashi bakabila ukushipikisha lelo abashangila pa kwafwa umwana uwaluba?

• Bushe aba mu cilonganino kuti bayafwa shani uwacaice uwaluba ukubwela?

[Icikope pe bula 15]

Ukubelenga Icebo ca kwa Lesa kwalicindama pa kulundulula bucibusa bwa pa mutima na Yehova

[Icikope pe bula 15]

Ipepo lyafuma pa nshi ya mutima wa bafyashi kuti lyaafwa abana ukumona bucibusa bwaba pa bafyashi babo na Yehova

[Icikope pe bula 17]

Sengeleni umwana uwaluba ilyo ‘akutuluka’

[Icikope pe bula 18]

Citenipo fimo ifingaafwa umwana wenu ukubwelela kuli Yehova