Ababelenga Ino Magazini Balepusha Ukuti

Cinshi Inte sha kwa Yehova Bashibomfesha Umusalaba mu Kupepa?

Inte sha kwa Yehova balisumina fye bwino bwino ukuti imfwa ya kwa Yesu Kristu e cilubula calenga ukuti bonse abamutetekela bakabe no mweo wa muyayaya. (Mateo 20:28; Yohane 3:16) Lelo tabasumino kuti Yesu afwilile pa musalaba nge fyo abengi bamulenga mu fikope. Basumina ukuti Yesu afwilile pa cimuti fye icaololoka, apabula icibiye ico bapindikepo.

Imyaka 2000 libe na Kristu talaisa pano calo, umusalaba baleubomfya mu mipepele ya ku Mesopotamia, lwa ku Iraq. Imyaka napamo 3000 ninshi na Yesu talafyalwa, abaali mu fyalo fyabela ku kapinda ka ku kuso aka Bulaya abatemenwe ifya kulengalenga pa fimabwe, balelengapo ne misalaba. Mu citabo ca kuti Symbols Around Us, Sven Tito Achen, kalemba wa lyashi lya kale umwina Denmark, kabili uwaishibisha ifishibilo, atile abashali Bena Kristu balebomfya umusalaba “ku kuicingilila no kubaletele shuko.” E mulandu wine icitabo ca baKatolika ica kuti New Catholic Encyclopedia cisuminino kuti: “Umusalaba e ko wali ilyo na Kristu talaisa pano calo, kabili nangu fye ni balya abashali Bena Kristu baleubomfya, kabili baleupalanya ku fya mu muulu pamo nga intanda.” Nomba cinshi kanshi amacalici yacindamikila sana umusalaba?

Umwina Britain uwasambilila kabili uwacindikwa, W. E. Vine, alembele mu citabo cakwe ica kuti Vine’s Expository Dictionary of the Old and New Testament Words ukuti: “Ilyo umwaka wa 250 C.E. wafikile . . . abashali Bena Kristu balibapokelele mu macalici . . . no kubasuminisha ukulabomfya ifishibilo fyabo ifya cisenshi. E calengele umusalaba ukulabomfiwa na mu macalici ya Bena Kristu.”

Vine aalondolola no kutila, ishiwi lya kuti “umusalaba,” ne lya kuti “ukutanika,” yonse yabili yafuma kwi shiwi lya ciGriki ilyalola mu kutila, “icimuti icaololoka icabulo kupindikwapo . . . kabili ifi fyalipusana sana ne fyo amacalici yasuminamo.” Companion Bible iya ku Oxford University itila: “Icishinka ca kuti . . . Shikulu aipailwe pa cimuti caololoka, te pa fimuti fibili ifyapilingana.” Kanshi amacalici yaakonka fye icishilano icishalembwa mu Baibolo.

Achen kalemba wa lyashi uo tulandilepo, alandile no kuti: “Tapaba fishinka ifilanga ukuti Abena Kristu balebomfya umusalaba lintu papitile imyaka 200 ukutula apo Yesu afwile.” Achen na kabili atile: “Abena Kristu ba kale bafwile baishibe ukuti umusalaba wali cishibilo ca mfwa nelyo ifyabipa fimbi, nga filya aba mu nkulo shakonkelepo balemona cimashini cakwete umwele ico baleputwilako imitwe ya bantu, e lyo ne cipuna ca malaiti ico bepailapo abantu.”

Nomba, nangu twishibe nelyo tatwishibe ico babomfeshe pa kwipaya Yesu, icacindamisha ca kuti Abena Kristu tabafwile ukubomfya icipasho nelyo icishibilo icili conse mu kupepa, kabili tabafwile no kucicindika. Baibolo itufundo kuti, “Fulumukeniko ku kupepo tulubi.” (1 Abena Korinti 10:14) Yesu umwine alilandile ica kwishibilako abamukonka bwino bwino. Atile: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.”—Yohane 13:35.

Mu mipepele yabo yonse, Inte sha kwa Yehova bapashanya Abena Kristu ba kubalilapo, kabili bafwaisha ukukonka fintu Baibolo isambilisha ukucila ukukonka ifishilano. (Abena Roma 3:4; Abena Kolose 2:8) E mulandu wine Inte sha kwa Yehova bashibomfesha umusalaba mu kupepa.

[Icikope pe bula 22]

Icipasho ca mfumu ya bena Assyria abasenshi Iyaliko muli ba 800 B.C.E., naifwala no musalaba

[Abatusuminishe]

Icikope ca ba British Museum