Ifya Kupwisha Amafya Tukwata Ilyo Tuleshimikila ku Ng’anda ne Ng’anda
“Twashipile muli Lesa ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa no kushomboka nga nshi.”—1 TES. 2:2.
1. Mafya nshi Yeremia apitilemo, kabili cinshi calengele ukuti ashipikishe?
YEREMIA ali fye muntu nga ifwe bene. Ilyo Yehova amwebele ukuba “kasesema ku nko,” atile: “Awe, mwe Shikulu Yehova! moneni nshaishiba kusosa; pantu ndi mwaice.” Lelo pa mulandu wa kucetekela Yehova, Yeremia alisumine ukuba kasesema. (Yer. 1:4-10) Alishipikishe pa myaka ukucila pali 40. Abantu alebilako ubukombe tabalebikako amano, balimupatile, balemupumya, e lyo balemuuma no kumuuma. (Yer. 20:1, 2) Limo limo alefwaya fye no kuleka ukubomba umulimo Lesa amupeele. Lelo, alitwalilile ukubila ubukombe ubo abantu abengi bashatemenwe. Lesa alimwafwile, kabili Yeremia alibombele bwino umulimo uo ashali na kubomba ku maka yakwe.—Belengeni Yeremia 20:7-9.
2, 3. Bushe ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku bapwisha shani amafya nga yalya Yeremia akweteko?
2 Ababomfi ba kwa Lesa abengi muno nshiku bomfwa nga filya fine Yeremia aumfwile. Lintu twalefwaya ukutendeka ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda, bamo twalemona kwati te kuti tukwanishe. Lelo, ilyo twailwike ukuti ni Yehova afwaya tulebila imbila nsuma, umwenso walipwile kabili twalitampile ukushimikila. Lintu twatampile ukushimikila, fwe bengi pa nshita imo twalikwetepo amafya ayalengele ukuti ciletukosela ukutwalilila ukushimikila imbila nsuma. Ca cine, tacayanguka ukutampa ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda no kutwalilila ukulashimikila mpaka na ku mpela.—Mat. 24:13.
3 Tutile mulasambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili napapita inshita ukutula apo mwatendekela ukulongana, lelo mulashimunuka ukutendeka ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda, cinshi mwingacita pa kuti mutendeke ukushimikila? Nelyo tutile muli Nte iyabatishiwa lelo cilamwafya ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda nangu ca kutila mwalikwata amaka ya kucite fyo, kuti mwacita shani? Muleibukisha ukuti abantu balekanalekana balapwisha amafya bakwata ilyo baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Na imwe bene Yehova kuti amwafwa ukupwisha amafya mwakwata.
Shipeni
4. Cinshi calengele umutumwa Paulo ukuba uwashipa pa kushimikila imbila nsuma?
4 Ukwabula no kutwishika, mwalishiba ukuti umulimo wa kushimikila uo abantu ba kwa Lesa balebomba mu calo conse, tababomba ku maka nelyo ku mano yabo, lelo mupashi wa kwa Lesa e ubafwa. (Seka. 4:6) Umupashi wa kwa Lesa e wafwa no Mwina Kristu umo umo ukubomba umulimo Lesa amupeela. (2 Kor. 4:7) Ica kumwenako fye, natulande icacitikile umutumwa Paulo. Ilyo aibukishe ifyo bamucushishe na bamishonari banankwe, alembele ukuti: “Ilyo twabalile twacula . . . mu Filipi, twashipile muli Lesa wesu ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa no kushomboka nga nshi.” (1 Tes. 2:2; Imil. 16:22-24) Nalimo kuti cayafya ukusumina ukuti umuntu uwali uwacincila mu mulimo wa kushimikila nga filya Paulo ali na o aleshomboka pa kushimikila. Lelo, pa kuti abe uwashipa pa kubila imbila nsuma, Paulo ashintilile pali Yehova, filya fine na ifwe bonse tufwile ukucita. (Belengeni Abena Efese 6:18-20.) Kuti twapashanya shani Paulo?
5. Bushe cinshi cimo icitwafwa ukuba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma?
5 Cimo icitwafwa ukuba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma, lipepo. Painiya umo atile: “Ndapepa kuli Lesa pa kuti ndeicetekela ilyo ndelanda na bantu, ndebafika pa mutima, na pa kuti ndeba ne nsansa pa kubomba umulimo wa kushimikila imbila nsuma. Pantu na kuba, uyu mulimo te wesu iyo, wa kwa Yehova, kanshi nga ca kuti Yehova tatwafwile tapali ico twingacita.” (1 Tes. 5:17) Ifwe bonse tulingile ukulapepa lyonse ukuti Lesa aletupeela umupashi wa mushilo pa kuti tuleba abashipa pa kushimikila.—Luka 11:9-13.
6, 7. (a) Cimonwa nshi Esekiele amwene, kabili calolele mwi? (b) Finshi ababomfi ba kwa Lesa aba muno nshiku bengasambililako ku cimonwa Esekiele amwene?
6 Cimbi icingalenga twaba abashipa ilyo tuleshimikila imbila nsuma tucisanga mwi buuku lya kwa Esekiele. Mu cimonwa, Yehova apeele Esekiele icimfungwa ico balembelepo “inyimbo sha bulanda no kuteta no kuloosha” pa ntanshi na ku numa. Lyena amwebele ukulya icimfungwa, atile: “We mwana wa muntu, uliishe ifumo lyobe, no kwisushamo mu nda yobe umufungilo uyu uo napeela kuli iwe.” Bushe ici cimonwa calolele mwi? Esekiele alekabila ukwishiba bwino ubukombe ali no kuyabila ku bantu ica kuti bwali no kukuma fyonse ifyo alecita. Kasesema atwalilila ukusosa ukuti: “Ilyo naliile, na o wali mu kanwa kandi ngo buci ku kulowa.” Esekiele aleumfwa bwino sana ukubila ubukombe bwa kwa Lesa ku bantu, kwati ni filya fine ukulya ubuci kumfwika bwino. Alemona ukuti Yehova alimucindike lintu amupeele uyu mulimo wa kuyabila ubukombe ku bantu, nangu ca kuti uyu mulimo walesanshamo ukubila ubukombe bwa bupingushi ku bantu abashali na kumfwa.—Belengeni Esekiele 2:8–3:4, 7-9.
7 Ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku kuti basambililako isambililo lyacindama sana kuli ici cimonwa. Na ifwe bene twalikwata ubukombe bwa bupingushi ubo tubila ku bantu abashitasha. Pa kuti tutwalilile ukulamona ukuti Lesa alitucindamika pa kutupeela uyu mulimo, tufwile ukutwalilila ukulabelenga Icebo cakwe. Nga tatulebelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse, tatwakeshibe bwino bwino ifyo Baibolo isambilisha. Bushe kuti mwawamyako imibelengele yenu iya Baibolo nelyo ukutendeka ukulabelenga Baibolo cila bushiku? Bushe te kuti mutendeke ukulatontonkanya sana pa fyo mulebelenga?—Amalu. 1:2, 3.
Ifya Kutendeka Ukulanshanya na Bantu Pali Baibolo
8. Ni nshila nshi iilenga bakasabankanya bamo ukutendeka ukulanshanya na bantu ilyo baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda?
8 Icikosela sana bakasabankanya abengi abashimikila ku ng’anda ne ng’anda kutendeka ukulanshanya no mwine wa ng’anda. Ca cine, mu ncende shimo calyafya ukutendeka ukulanshanya no muntu pali Baibolo. Kuli bakasabankanya bamo, icibangukila pa kutendeka ukulanshanya na bantu pa mayanda yabo, kulanshanya na mwine ng’anda amashiwi ayanono ayo bapekenye bwino e lyo no kumupeela trakiti, nge fyo umukululo uli pali lino ibula ulelanga. Umutwe wa trakiti nelyo ifikope ifisuma ifili pali trakiti kuti fyalenga mwine ng’anda ukufwaya ukwishiba ico ilelandapo, kabili ici kuti calenga twamweba umulandu twilile ku mwakwe mu mashiwi fye ayanono e lyo no kumwipusha icipusho. Inshila imbi iyo twingabomfya kulanga mwine ng’anda amatrakiti yatatu nelyo yane no kumweba ukuti asalepo iyo atemwa. Kwena, ubuyo bwesu te bwa kushalika fye amatrakiti nelyo ukulayabomfya pa kutendeka ukulanshanya no muntu twasanga pa ng’anda iili yonse, lelo ico tuyila ku kushimikila ni co tufwaya ukutendeka ukulanshanya na bantu pa kuti tutampe ukulasambilila nabo Baibolo.
9. Mulandu nshi ukupekanya bwino kwacindamina?
9 Te mulandu ne fyo mwingasosa pa kutendeka ukulanshanya na bantu, ukupekanya bwino kukalenga mukaleicetekela no kuba abacincimuka ilyo muleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Painiya umo atile: “Ndaipakisha ukushimikila nga ninjipekanya bwino. Ukuipekanya bwino kulalenga ukuti ndefwaisha ukweba abantu ifyo mpekenye.” Painiya umbi atile: “Nga naishiba ifili mu mpapulo ndeya mu kushalika, ndafwaya sana ukushishalika.” Ca cine ukuti ukupituluka mu fyo mwakulalanshanya na bantu mu mutalalila kuti kwalenga mwaipakisha ukushimikila, lelo bakasabankanya abengi basanga ukuti cilacilapo ukuwama nga balepongomoka pa kupekanya ifyo balaya mu kulanshanya na bantu. Ukucite fyo kulalenga ukuti balebombela Yehova no mweo wabo onse.—Kol. 3:23; 2 Tim. 2:15.
10. Finshi ifyo abatungulula ukukumana pa kuya mu mulimo bafwile ukucita pa kuti abasangilweko balenonkelamo nga nshi?
10 Nga twakumana pa kuya mu mulimo, ukulanshanya pa fyo twalaya mu kucita nga twaya mu kushimikila kulalenga ukuti tuleipakisha ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ilembo lya bushiku nga lilelanda pa mulimo wa kushimikila, kuti mwalibelenga no kulandapo fye panono. Lelo, munyinefwe uuletungulula ukukumana afwile ukulanda sana pa fyo twalaya mu kucita nga twaya mu kushimikila nelyo ukucita icilangililo icipi icilelanda pa fyo abantu bengatemwa ukukutikako mu ncende tushimikilamo nelyo ukulanda pa fyebo fimbi ifyo twingabomfya ilyo tuleshimikila pali ubo bushiku. Ici cikalenga bonse abasangilwe ku kukumana ukuyashimikila bwino. Nga ca kuti baeluda na bambi abatungululako ukukumana balepekanishisha kabela, bakalacita fyonse ifi no kupwisha mu nshita fye ilya ine.—Rom. 12:8.
Umulandu Ukukutika Kwacindamina
11, 12. Bushe ukuba ne cililishi ilyo tulekutika ku fyo umuntu alelanda kuti kwatwafwa shani ukushimikila ku bantu? Langilileni.
11 Cimbi ico tufwile ukucita nga twaipekanya bwino, kubika amano ku bantu abo tuleshimikilako. Ukubika amano ku bantu tuleshimikilako kukalenga tukaletendeka ukulanshanya nabo no kulalanda ifyebo ifingabafika pa mutima. Cimo icilanga ukuti natubika amano ku muntu tulelanda nankwe kulakutika ilyo alelanda. Kangalila wenda umo atile: “Ukuba uwatekanya no kulakutika sana ilyo umuntu alelanda kulalenga ukuti na o afwaye ukukutika ku mbila nsuma kabili kulanga no kuti namutemwa umuntu mulelanshanya nankwe.” Ukuba ne cililishi ilyo tulekutika ku fyo umuntu alelanda kulalenga ukuti atwebe ifili mu mitima wakwe. Ifi fine e fyo lipoti yakonkapo ilelanga.
12 Umwanakashi umo alembele kalata iyo basabankenye mu nyunshipepala ya Le Progrès, mu musumba wa Saint-Étienne, ku France. Uyu mwanakashi alandile pa bantu babili abaile pa ng’anda yakwe lintu papitile fye inshiku ishinono ukutula apo umwana wakwe uwa myeshi itatu afwilile. Alembele ukuti: “Ilyo nabamwene fye, nalishibe ukuti ni Nte sha kwa Yehova. Nalefwaya ukubatamfya fye mu mucinshi, lelo naishilemona broshuwa bakwete iyalelanda pa co Lesa asuminishisha ukucula. E ico, nalibengishe mu ng’anda pa kuti mbepushe amepusho ayo bashingasuka. . . . Balikele mu ng’anda ukucila pe awala limo. Bali ne cililishi ilyo balekutika ku fyo nalelanda. Kabili ilyo nalanshenye nabo nalyumfwile bwino sana ica kuti nalisumine ukuti bakabwele na kabili.” (Rom. 12:15) Mu kuya kwa nshita, uyu mwanakashi alisumine ukusambilila Baibolo. Ico tulesambililako ca kuti uyu mwanakashi ebukisha sana ifyo balya bankashi bali ne cililishi ilyo balekutika ku fyo alelanda, te misambilishe yabo iyo.
13. Kuti twacita shani pa kuti tulande ilyashi ilyo umuntu engatemwa ukukutikako ilyo tuleshimikila imbila nsuma?
13 Nga tuli ne cililishi pa kukutika, tulalenga abantu ukulanda umulandu bafwaila Ubufumu bwa kwa Lesa ukutendeka ukuteka. Ici cilenga ukuti twishibe bwino ifyo twalalandapo ilyo tulebashimikila imbila nsuma. Mufwile mwalimona ukuti bakasabankanya abafika abantu pa mitima ilyo baleshimikila ilingi line balakutika sana ilyo umuntu alelanda. (Amapi. 20:5) Balabika amano ku bantu basanga ilyo baleshimikila. Tabeshiba fye amashina yabo no ko bekala, lelo baleshiba ne fyo batemwa e lyo ne fyo bakabila. Umuntu nga abeba icimusakamike, balaya mu kufwaya ifyebo fya kumusansamusha kabili bwangu bwangu balabwelelako ku kumulondolwela ifyo basangile. Nge fyo umutumwa Paulo alecita, ilyo baleshimikila imbila nsuma ya Bufumu nabo balanda pe lyashi ilyo umuntu basanga engatemwa ukukutikako. (Belengeni 1 Abena Korinti 9:19-23.) Ukubika amano ku bantu muli uyu musango kulalenga ukuti bakutika ku mbila nsuma kabili kulalanga ne “nkumbu sha kwa Lesa wesu.”—Luka 1:78.
Mwifuupuka Abantu nga Tabalekutika
14. Kuti twalenga shani abantu ukwishiba imibele ya kwa Yehova ilyo tuleshimikila imbila nsuma?
14 Yehova alitucindika pa kutupeela amaka ya kuisalila. Nangu ca kutila ni Lesa Wa maka yonse, tatupatikisha ukumubombela lelo tulamubombela pa mulandu wa kuti alitutemwa, kabili alapaala bonse abatasha pa fisuma abacitila. (Rom. 2:4) E ico, lyonse ilyo tuleshimikila, fwe babomfi ba kwa Lesa tufwile ukuba abaiteyanya ukubila ku bantu imbila nsuma iilanga ukuti Lesa wesu wa luse nga nshi. (2 Kor. 5:20, 21; 6:3-6) Pa kuti tucite fi, tatufwile ukulamona kwati abantu bonse ababa mu cifulo tushimikilamo te kuti bakutike ku mbila nsuma. Kuti twacita shani pa kuti tutwalilile ukulashimikila ukwabula ukubwelele numa?
15. (a) Cinshi Yesu aebele abatumwa bakwe ukucita nga ca kuti abantu bakaana ukukutika ku mbila nsuma? (b) Cinshi cingatwafwa ukubika amano ku kufwaya abayana?
15 Yesu aebele abasambi bakwe ukuti tabalekabila ukusakamikwa sana nga ca kutila bamo balekaana ukukutika ku mbila nsuma, lelo balingile ukubika amano ku kufwaya abayana. (Belengeni Mateo 10:11-15.) Ukubika ubuyo ubo twingakwanisha ukufikilisha mu nshita fye iinono kuti kwatwafwa ukubika sana amano ku kufwaya abayana. Munyina umo aipashanya ku muntu uufwaya amabwe yaumo mutengo. Atila, “Cila bushiku mfwaya ukusanga umuntu uwaba nga golde” Munyinefwe umbi atile: “Cila mulungu mfwile ukusangako umuntu umo uwingatemwa ukusambilila Baibolo kabili mu nshiku fye ishinono mfwile ukubwelelako pa kuti twingatwalilila ukulanshanya.” Bakasabankanya bamo babika ubuyo bwa kubelengela mwine ng’anda ilembo nangu fye limo. Nga imwe buyo nshi mwingabika?
16. Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukubila imbila nsuma?
16 Ifyo abantu bankulako ilyo tuleshimikila te filenga ukuti tutwalilile ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda. Kwena, ca cine ukuti uyu mulimo ukalenga abantu abafumacumi bakapusuke, lelo kwaliba na fimbi ifyacindama ifilenga tutwalilile ukushimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ukushimikila kulatupeela ishuko lya kulanga ukuti twalitemwa Yehova. (1 Yoh. 5:3) Kulalenga twiba no mulandu wa mulopa. (Imil. 20:26, 27) Ilyo tuleshimikila, tulasoka abantu abashipepa ukuti ‘naisa inshita ya bupingushi bwa kwa Lesa.’ (Ukus. 14:6, 7) Ne cacindamisha ca kuti ukubila imbila nsuma kulalenga ishina lya kwa Yehova ukulumbanishiwa mwi sonde lyonse. (Amalu. 113:3) E ico, tufwile ukutwalilila ukubila imbila nsuma ya Bufumu nangu abantu bakutike nelyo iyo. Na kuba, Yehova alasekelela nga nshi nga tulebila imbila nsuma ukulingana na papelele amaka yesu.—Rom. 10:13-15.
17. Cinshi ico abantu bali no kwishiba nomba line?
17 Nangu ca kutila abantu abengi muno nshiku balisuula umulimo wesu uwa kushimikila, nomba line bali no kumona ukuti walicindama. (Mat. 24:37-39) Yehova aebele Esekiele ukuti ubupingushi alebila nga bwafikilishiwa, abena Israele bacipondoka bali no ‘kwishiba ukuti kasesema ali mu kati kabo.’ (Esek. 2:5) E fyo cikaba ilyo Lesa akapingula buno bwikashi bubifi, abantu bakeshiba ukuti imbila nsuma iyo Inte sha kwa Yehova balebila ku cintubwingi na ku ng’anda ne ng’anda yafumine kuli Lesa wa cine Yehova, no kuti Yehova e wabatumine. Ala mwandini lishuko nga nshi ukwitilwa kwi shina lyakwe no kubilisha ubukombe bwakwe muli shino nshiku sha kulekelesha! Apo Yehova akulatwafwa, shi natutwalilile ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda te mulandu na mafya tukwata ilyo tulebomba uyu mulimo.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Finshi fingatwafwa ukuba abashipa ilyo tuleshimikila?
• Finshi fingatwafwa ukutendeka ukulanshanya pali Baibolo ilyo tuleshimikila ku ng’anda ne ng’anda?
• Kuti twalanga shani ukuti natubika amano ku bantu tuleshimikilako?
• Cinshi cingatwafwa ukukanamona kwati abantu bonse ababa mu cifulo tushimikilamo te kuti bakutike ku mbila nsuma?
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 9]
Ifya Kutendeka Ukulanshanya
Ifyo Mwingatendeka:
◼ Nga mwaposha mwine ng’anda, kuti mwamupeela trakiti no kumweba ukuti, “Ico naishila, ndefwaya ukulanshanya na imwe amashiwi ayasuma pali ili lyashi lyacindama.”
◼ Nelyo kuti mwamupeela trakiti no kumweba ukuti, “Namutandalila pa mamineti fye ayanono pantu ndefwaya ukwishiba ifyo mutontonkanya pali ili lyashi.”
Nga apoka trakiti:
◼ Ukwabula ukupoosa inshita, mwipusheni ifyo aletontonkanya pa mutwe uli pali trakiti.
◼ Bikeniko amano pa kukutika pa kuti mwishibe ifyo mwine ng’anda atontonkanya. Mutasheni kabili ilyo mulelanshanya muleibukisha ne fyo acasuka.
Pa kutwalilila ukulanshanya:
◼ Belengeni ilembo limo nelyo ayafulilako, kabili lanshanyeni pa fyo mwine ng’anda engatemwa ukukutikako.
◼ Nga kuti atemwa ukusambilila, mushiileni ulupapulo kabili nga cingacitika mulangeni ifyo tusambilila Baibolo. Panganeni ilyo mukabwelelako.