Mulandu Nshi Ifyabipa Ficitikila Abacita Ifisuma?

Apo Yehova Lesaa e wabumba ifintu fyonse kabili e wa maka yonse, nalimo abantu abengi kuti bamupeela umulandu pali fyonse ificitika mu calo ukubikako fye ne fyabipa. Nalyo line, moneni ifyo Baibolo isambilisha pali Lesa wa cine:

• “Yehova alilungama mu mibele yakwe yonse.”—Amalumbo 145:17.

• “Pantu inshila shakwe [Lesa] shonse mulinganya. Lesa uwa cishinka, uushaba na lufyengo; alilungama kabili alitambalala.”—Amalango 32:4.

• “Yehova wa nkumbu nga nshi kabili wa luse.”—Yakobo 5:11.

Lesa te ulenga ifyabipa ukucitika. Lelo bushe alatunka abantu ukucita ifyabipa? Awe nakalya. Amalembo yatila, “Ilyo umuntu atunkwa, etila: ‘Ni Lesa e ulentunka.’” Mulandu nshi? Pantu “takuli uwingatunka Lesa ukucita ifyabipa, kabili umwine tatunka umuntu iyo.” (Yakobo 1:13) Lesa te ulenga ukuti ifyabipa filecitika kabili tatunka abantu ukucita ifyabipa. Lelo nani uo twingapeela umulandu ifyabipa nga fyacitika?

Baibolo ilanda pa mulandu umo uulenga ukuti abantu balecula, itila: “Inshita ya macushi ne nshita ya fintu fyabula ukwenekela ifikila fye umuntu uuli onse.” (Lukala Milandu 9:11) Ubusanso bulakuma umuntu nga ca kuti asangwa pa cifulo apo bwacitikila pa nshita ilya ine bwacitika. Nalimo napapita imyaka 2,000 ilyo Yesu Kristu alandile pa busanso ubwaponene abantu 18 abafwile ilyo ulupungu lwabawilile. (Luka 13:1-5) Ulupungu talwabawilile pa mulandu wa fibi ifyo balecita; lelo ni co bali mwi samba lya lupungu pa nshita lwalewa. Mu January mu 2010, kwaliponene icikunkuma ku Haiti; kabili ubuteko bwa Haiti bwatile abantu ukucila pali 300,000 balifwile. Aba bonse balifwile, nangu balecita ifibi nelyo balecita ifisuma. Na kabili umuntu uli onse kuti alwala inshita ili yonse.

Bamo kuti baipusha abati: ‘Bushe Lesa te kuti aleshe amasanso ukucitika? Bushe te kuti acingilile abantu abacita ifisuma?’ Lesa te kuti aleshe aya masanso pantu ukucita ifi kuti calola mu kuti alishibila libela ifyabipa ifikacitika. Nangu ca kuti Lesa alikwata amaka ya kwishiba ifikacitika ku ntanshi, bushe alabomfya aya maka ku kwishiba fyonse ifikacitika ilyo fishilacitika?—Esaya 42:9.

Baibolo itila: “Lesa wesu ali mu muulu; conse ico alefwaya ukucita alicita.” (Amalumbo 115:3) Yehova acita ifyo amona ukuti nafilinga, lelo te fyonse acita. Ifi fine e fyo acita na ku fintu ifyo alefwaya ukwishiba ilyo fishilacitika. Ku ca kumwenako, ilyo ububifi bwafulile mu musumba wa Sodomu na Gomora, Lesa aebele Abrahamu ukuti: “Nalayako pa kuti nkamone nga ca kuti ifyo balecita e filya fine naumfwile, kabili nga te fyo ndeyaishiba.” (Ukutendeka 18:20, 21) Pali iyi nshita Yehova talefwaya ukwishiba ifyo ububi bwafulile muli iyi misumba. Na lelo line, te fyonse ifikacitika ifyo Yehova afwaya ukwishiba. (Ukutendeka 22:12) Lelo ici tacilolele mu kuti Lesa te kuti e shibe ifikacitika nelyo ukuti tabika amano ku fintu. Apo “imilimo yakwe yalifikapo,” Lesa alabomfya bwino amaka ya kwishiba ifikacitika ukulingana no bufwayo bwakwe; tapatikisha abantu ukucita ifyo alefwaya.b (Amalango 32:4) Bushe Lesa abomfya shani aya maka? Kuti twatila, tabomfya aya maka ya kwishiba ifikacitika icibomfyebomfye.

Kwena abantu nabo balasangwilako ku fyabipa ificitika. Moneni ifyo Baibolo ilondolola ifingalenga kuti ifyabipa filecitika. Pali Yakobo 1:14, 15, patila, “Umuntu onse atunkwa ilyo ulunkumbwa lwakwe umwine lwamusembeleka no kumubeleleka. E lyo ulunkumbwa, ilyo lwaimita, lufyala ulubembu; no lubembu, ilyo lwakula, luleta imfwa.” Ilingi line abantu nga bacita ifibi ifyo imitima yabo ilefwaya, balacula. (Abena Roma 7:21-23) Ukutula na kale, abantu balacita ifintu ifingi ifyabipa kabili fyalilenga ukuti balecula sana. Na kabili abantu abacita ifyabipa kuti batunka bambi ukucita ifyabipa ne ci cilenga ububifi ukutwalilila.—Amapinda 1:10-16.

Bushe Lesa alingile ukulesha abantu ukucita ifyabipa? Moneni ifyo umuntu apangwa. Baibolo itila, Lesa abumbile umuntu mu cipasho cakwe, e kutila uwaba nga ena. Kanshi abantu balikwatako imibele iyo Lesa akwata. (Ukutendeka 1:26) Lesa alipeela abantu amaka ya kuisalila kabili kuti basalapo ukumutemwa no kuba aba cishinka kuli ena. (Amalango 30:19, 20) Nga ca kuti Lesa alapatikisha abantu ukulacita fye ifyo alefwaya, nga tabapeele amaka ya kuisalila. Cinshi twalandila ifi? Pantu abantu nga baba fye nga fimashini ificita ifintu ukulingana fye ne fyo bafipanga! Ifi e fyo cingaba nga ca kuti ificitikila abantu fyalilembelwa libela. Ala twalitemwa nga shi ukwishiba ukuti Lesa alitucindika pa kutupeela amaka ya kuisalila! Lelo ici tacilolele mu kuti tukatwalilila fye ukucula pa mulandu wa filubo fya bantu bambi ne fyo basalapo ukucita.

AbaHindu na baBuddha abengi basumina mu cisambilisho ca kuti umuntu nga afwa, alafyalwa na kabili mu cintu cimbi kabili balisumina na muli Karma. Bushe Karma ni cinshi? Karma cisambilisho umo basumina ukuti ifyo umuntu alecita ilyo ashilafwa e fikalenga ukuti akalecula ilyo akafyalilwa mu cintu cimbi. Kanshi nga ca kuti mwalipwishe umuHindu nelyo umuBuddha icipusho icili pa nkupo ya magazini, nalimo kuti amwasuka ukuti: “Icilenga abantu abacita ifisuma balecula, lifunde lya Karma. Balacula pa mulandu wa fintu ifyo balecita ilyo bashilafwa.”c

Ukulosha ku cisambilisho ca Karma, kuti cawama twalanda na pa fyo Baibolo isambilisha pa mfwa. Ilyo Yehova abumbile umuntu wa kubalilapo Adamu no kumubika mwi bala lya Edeni, amwebele ukuti: “Ku muti onse uwa mwi bala ukulya ulelyako no kwikuta. Lelo ku muti wa kulenga ukwishiba ubusuma no bubi kwena wilalyako, pantu mu bushiku ukalyako ukufwa ukafwa.” (Ukutendeka 2:16, 17) Adamu omfwila Lesa, nga talufyenye, kabili nga aikele umuyayaya. Imfwa yaishilebako pa mulandu wa kukanaumfwila ifunde lya kwa Lesa. E ico ilyo Adamu aishilekwata abana, “imfwa yasalanganine ku bantu bonse.” (Abena Roma 5:12) Kanshi, “icilambu ca lubembu ni mfwa.” (Abena Roma 6:23) Na kabili Baibolo ilondolola ukuti: “umuntu nga afwa, ninshi umulandu wakwe uwa lubembu wapwa.” (Abena Roma 6:7) Aya mashiwi yalola mu kuti, umuntu nga afwa tatwalilila ukulakandilwa pa membu isho acitile kale.

Abantu abengi muno nshiku batila ico abantu baculila, ni pa mulandu wa Karma. Abasumina muli Karma, tabailishanya sana nga balecula nelyo bambi balecula. Nalyo line, icishinka ca kuti, ici cisambilisho cilenga abantu ukukanakwata isubilo ilya kuti ifyabipa fikapwa. Abasumina muli Karma batontonkanya ukuti umuntu kuti alubulwako kuli uku kucula nga ca kuti abombesha ukuba ne mibele iisuma mu bwikashi kabili aishiba sana ifya buHindu. Ifi fisumino fyonse, fyalipusana sana ne fyo Baibolo isambilisha.d

Nangu ca kuti abantu balisangwilako ku bubifi lelo kwaliba uwalenga sana ukuti ububifi bubeko. Satana Kaseebanya uwali malaika wa kwa Lesa uwa cishinka pa kubalilapo, “tatwalilile mu cine,” kabili aletele ulubembu mu calo. (Yohane 8:44) E walengele ukuti abantu bapondoke mwi bala lya Edeni. (Ukutendeka 3:1-5) Yesu Kristu amwitile ati “mubifi” kabili “kateka wa ici calo” (Mateo 6:13; Yohane 14:30) Abantu abengi balomfwila ifyo Satana abatunka ukukanakonka ifyo Yehova afwaya. (1 Yohane 2:15, 16) Pali 1 Yohane 5:19 patila, “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” Kwaliba ifibumbwa fya ku mupashi na fimbi ifyapondokela Lesa ifibombela pamo na Satana. Baibolo ilanga ukuti Satana ne fibanda fyakwe ‘balalufya aba pano isonde bonse,’ kabili balenga ‘cabipila aba pano isonde.’ (Ukusokolola 12:9, 12) Kanshi uwalenga sana ukuti ububifi bubeko, ni Satana Kaseebanya.

Ukwabula no kutwishika, Lesa te walenga ukuti ifyabipa filecitikila abantu, kabili te ulenga ukuti balecula. Lelo, alilaya ukufumyapo ububifi bonse, kabili ifi e fyo icipande cikonkelepo cilelandapo.