ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 10
Na Imwe Bene Kuti Mwafuula “Ubuntu bwa Kale”
“Fuuleni ubuntu bwa kale pamo ne micitile ya buko.”—KOL. 3:9.
ULWIMBO 29 Ukulacita Ifintu Ukulingana ne Shina Lyesu
IFYO TWALASAMBILILAa
1. Bushe imibele yenu yali shani ilyo tamulatendeka ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova?
BUSHE imibele yenu yali shani ilyo tamulatendeka ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova? Fwe bengi tatufwaya no kwibukisha imibele twakwete. Nalimo twaletungululwa ne fyo aba muli ici calo bamona ukuti fisuma, ne fyo bamona ukuti fibi. Kabili ifi fine e fyo ne mibele yesu yali kabili e fyo twalemona ifintu. Ifi nga e fyo twali, ninshi twali “ababula isubilo kabili ababulwa Lesa muli ici calo.” (Efes. 2:12) Nomba ilyo twatendeke ukusambilila Baibolo twalyalwike icine cine!
2. Finshi mwaishileishiba ilyo mwatendeke ukusambilila Baibolo?
2 Ilyo mwatendeke ukusambilila Baibolo, mwaishilesambilila ukuti mwalikwata Shinwe wa ku muulu uwamutemwa icine cine. Mwasambilile no kuti nga mulefwaya ukulacita ifintu ifingalenga Yehova asekelela no kuba mu lupwa lwakwe, mwalekabila ukwalula imibele yenu, ifyo mumona ifintu, e lyo ne fyo mutontonkanya. Mwalekabila ukwishiba ifyo Yehova atila e fyalungama e lyo no kukanacita ifyo atila fyalibipa.—Efes. 5:3-5.
3. Ukulingana na Abena Kolose 3:9, 10, finshi Yehova afwaya twacita, kabili finshi twalasambilila muli cino cipande?
3 Apo Yehova ni Kabumba kabili ni Shifwe wa ku muulu, alikwata insambu isha kweba aba mu lupwa lwakwe, e kutila abamupepa, ifyo balingile ukulacita. Kabili afwaya no kutila ilyo tushilabatishiwa twabombesha ‘ukufuula ubuntu bwa kale pamo ne micitile ya buko.’b (Belengeni Abena Kolose 3:9, 10.) Cino cipande cala-afwa abalefwaya ukubatishiwa ukwasuka ifipusho fitatu ifyakonkapo: (1) Bushe umuntu uwafwala “ubuntu bwa kale” aba shani? (2) Mulandu nshi Yehova atwebela ukufuula “ubuntu bwa kale”? (3) Kuti twafuula shani “ubuntu bwa kale”? Cino cipande cala-afwa na fwe babatishiwa kale, ukukaanaba ne mibele iyo twakwete ilyo tatulafwala ubuntu bupya.
BUSHE UMUNTU UWAFWALA “UBUNTU BWA KALE” ABA SHANI?
4. Bushe umuntu uwafwala “ubuntu bwa kale” aba shani?
4 Umuntu uushilafuula “ubuntu bwa kale” ilingi line alatontonkanya no kucita ifintu ifyo umuntu umubembu acita. Nalimo kuti aba kaitemwe, uwa cipyu, uushitasha, kabili uwa cilumba. Na kabili kuti alitemwa ukutamba ifye shiku nelyo amafilimu umuli ubulalelale nelyo ubunkalwe. Nomba kuti alikwatako imibele iisuma, kabili alomfwa no bubi pa fyabipa ifyo alanda nelyo ifyo acita. Lelo alifilwa ukwalula ifyo atontonkanya ne fyo acita.—Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.
Nga twafuula “ubuntu bwa kale” tulaleka ukuba ne mibele yabipa no kucita ifyabipa (Moneni paragrafu 5)g
5. Mulandu nshi twingalandila ukuti te kuti tulekelele fye ukutontonkanya no kucita ifyabipa? Londololeni. (Imilimo 3:19)
5 Bonse tatwapwililika, kanshi takuli uwingalekelela fye ukutontonkanya pa fyabipa nelyo ukulafwaya ukucita ifyabipa. Inshita shimo kuti twalanda nelyo ukucita fimo ifyo twingalanguluka pa numa. (Yer. 17:9; Yako. 3:2) Lelo nga twafuula ubuntu bwa kale, tulaleka ukuba ne mibele yabipa no kulacita ifyabipa. Tulaaluka icine cine!—Esa. 55:7; belengeni Imilimo 3:19.
6. Mulandu nshi Yehova atwebela ukukanaba ne mibele iyaba mu buntu bwa kale?
6 Yehova atweba ukuti tulingile ukuleka ukutontonkanya ifyabipa no kucita ifyabipa pantu alitutemwa icine cine kabili afwaya ukuti tuleba ne nsansa. (Esa. 48:17, 18) Alishiba ukuti abapingulapo ukucita ifyabipa balailetelela abene kabili balaletelela na bantu bambi. Alomfwa ububi nga amona twailapwila umulilo pa makasa kabili twaletelela na bambi.
7. Ukulingana na Abena Roma 12:1, 2, finshi tufwile ukupingulapo?
7 Ilyo tulealula imibele yesu balupwa lwesu bamo ne fibusa kuti balatupumya. (1 Pet. 4:3, 4) Kuti balatweba ukuti twalikwata insambu sha kucita ifyo tulefwaya kabili tatufwile ukuleka abantu bambi balatweba ifya kucita. Nomba na bakaana ukumfwila Yehova te kutila baicitila fye ifyo abene balefwaya. Lelo cino calo iciteekwa na Satana e cibatungulula. (Belengeni Abena Roma 12:1, 2.) Bonse fye tufwile ukupingulapo, nampo nga tulefwaya ukutwalilila ukuba no buntu bwa kale ubo tukwata pa mulandu wa lubembu ne calo ca kwa Satana, nelyo tulefwaya ukuleka Yehova ukutwalula pa kuti tube abantu abasuma.—Esa. 64:8.
KUTI MWAFUULA SHANI “UBUNTU BWA KALE”?
8. Bushe Yehova atwaafwa shani ukuleka ukutontonkanya ifyabipa e lyo no kuleka ukucita ifyabipa?
8 Yehova alishiba ukuti palapita inshita kabili tufwile ukubombesha pa kuti tuleke ukutontonkanya ifyabipa no kucita ifyabipa. (Amalu. 103:13, 14) Yehova alatupeela amano, amaka kabili alatutungilila pa kuti twaluke, ukubomfya Icebo cakwe, umupashi e lyo ne cilonganino cakwe. Ukwabula no kutwishika na imwe bene alimwafwa ukwaluka. Natulandeko pa fyo mwingacita pa kuti mufuule ubuntu bwa kale kabili pa kuti mufikepo ukubatishiwa.
9. Bushe Icebo ca kwa Lesa kuti camwafwa ukucita cinshi?
9 Mulebomfya Baibolo pa kuti mulemona umo mufwile ukwaluka. Icebo ca kwa Lesa caba kwati cilola; kuti camwafwa ukwishiba ifyo mutontonkanya, ifyo mulanda e lyo ne fyo mucita. (Yako. 1:22-25) Abamusambilisha Baibolo e lyo na Bena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa, kuti bamulanga ifyo mwingabomfya Icebo ca kwa Lesa pa kuti mwishibe ifyo mutontonkanya, ifyo mulanda e lyo ne fyo mucita ifintu. Ku ca kumwenako, kuti babomfya Amalembo pa kuti mwishibe umo mubomba bwino e lyo no mo mulingile ukwaluka. Kuti bamusambilisha ifyo mwingasanga ifyebo fya mu Baibolo, ifingalenga mwaishiba ifyo mwingacita pa kuti muleke ukucita ifyabipa. Kabili na Yehova alafwaisha ukumwafwa. Yehova ewingamwafwa bwino pantu alishiba ifyaba mu mutima wenu. (Amapi. 14:10; 15:11) E ico mulepepa kuli ena no kubelenga Icebo cakwe cila bushiku.
10. Finshi mwasambilila ku fyacitikile ba Elie?
10 Mulecetekela ukuti ifyo Yehova atweba ukucita fyalilungama. Fyonse ifyo Yehova atweba ukucita fyabelako ku busuma bwesu. Abantu abekala ukulingana ne fyo Yehova afwaya baleshiba ico twabela pano calo, balaba ne nsansa sha cine cine, kabili abantu balabacindika. (Amalu. 19:7-11) Lelo abakaana ifyo Yehova atweba ukucita kabili abacita imembu balailetela amafya. Umfweni ifyo ba Elie balandile pa cicitika umo nga akaana ukumfwila ifyo Lesa atweba. Abafyashi babo balitemenwe Yehova. Nomba ilyo ba Elie balekula, batendeke ukwangala ne fibusa ifyabipa. Baishilekwata imibele yabipa, ukubomfya imiti babinda, ubulalelale e lyo no kwiba. Ba Elie batile balitendeke ukulafulwa bwangu kabili bali no lubuli. Batile: “Nalecita fyonse ifyo nshilingile ukucita pamo ngo Mwina Kristu.” Na lyo line, ba Elie tabalabile ifyo basambilile ilyo bali abaice. Balitendeke ukusambilila Baibolo na kabili. Balibombeshe ukuleka imibele yabipa kabili mu 2000 balibatishiwe. Fisuma nshi fyacitikila ba Elie pa mulandu wa kuti balakonka ifyo Yehova alanda? Batile: “Pali ino nshita naliba ne nsansa na kampingu yandi taincusha.”c Nga fintu twamona ku fyacitikile ba Elie, abakaana ukukonka amafunde ya kwa Yehova balailetelela abene. Na lyo line, Yehova alafwaya ukubafwa pa kutila baaluke.
11. Fintu nshi ifyo Yehova apata?
11 Mulepata ifyo Yehova apata. (Amalu. 97:10) Baibolo itweba ukuti Yehova alipata “amenso ayaisansabika, ululimi lwa bufi, ne minwe iisumya umulopa wa kaele.” (Amapi. 6:16, 17) Na kabili alipata “umuntu uusumya umulopa kabili incenjeshi.” (Amalu. 5:6) Yehova alipata ifintu fyabipa na bantu abacita ifyabipa, ica kuti mu nshiku sha kwa Noa alyonawile bonse abalecita ifyabipa pantu balengele mwi sonde mwaisula ubunkalwe. (Ukute. 6:13) Natulande na pa ca kumwenako cimbi. Ukupitila muli kasesema Malaki, Yehova alandile ukuti alipata bonse abapondokela abena mwabo. Lesa tapokelela ukupepa kwabo kabili akabapingula pa fyo bacita.—Mal. 2:13-16; Heb. 13:4.
Tufwile ukupata ukucita ifintu ifyo Yehova apata kwati fye fintu twingapata ukulya ifya kulya ifyabola (Moneni amaparagrafu 11 na 12)
12. Bushe amashiwi ya kuti “patisheni icabipa” yalola mwi?
12 Yehova afwaya ukuti ‘twapatisha icabipa.’ (Rom. 12:9) Ishiwi lya kuti “patisheni” kuti lyapilibula no kulamona icintu cimo ukuti ca muselu. Elenganyeni ifyo mwingacita nga ca kuti bamwebele ukulya ifya kulya ifyabola. Ukutontonkanya pa kulya ifya kulya ifyabola kuti kwalenga mwaumfwa umuselu. Ifi fine e fyo tufwile ukulamona ifintu ifyo Yehova amona ukuti fyalibipa, tufwile ukulafimona kuti fya muselu.
13. Mulandu nshi tulingile ukulekela ukutontonkanya pa fyabipa?
13 Mulecingilila amatontonkanyo yenu. Tucita ifyo tutontonkanyapo. E mulandu wine Yesu atufundile ukuti tufwile ukukaanya amatontonkanyo ayengalenga twacita ulubembu ulwabipisha. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Ukwabula no kutwishika tulafwaya ukucita ifintu ifingalenga Shifwe wa ku muulu asekelela. Kanshi calicindama ukuti nga twatendeka ukutontonkanya pa fintu ifyabipa, ilyo line fye tufwile ukuleka!
14. Bushe ifyo tulanda filanga shani ifyo twaba, kabili mepusho nshi tulingile ukutontonkanyapo?
14 Mulelama imilandile yenu. Yesu atile: “Ififuma mu kanwa fifuma mu mutima.” (Mat. 15:18) Kanshi ifyo tulanda, filangilila ifyo twaba. Tontonkanyeni pali ifi fipusho: ‘Bushe lyonse ndalanda icine, nangu ca kuti ukucita ifi kuti kwalenga naba mu bwafya? Nga ca kuti nalyupa nelyo nalyupwa, Bushe ndesha ukukanasengasenga na bashili bena mwandi? Bushe ndesha apo ningapesha ukukanalalanda amalyashi ya nsoni? Bushe nga ca kuti bankalifya, ndatekanya pa kwasuka?’ Ukutontonkanya sana pali aya mepusho kuti kwamwafwa. Ifyo mulanda kuti twafilinganya ku mabatani ayaba pa cakufwala. Nga ca kuti mwamangula amabatani, kuti camwangukila ukufuula ica kufwala. Ifi fine e fyo caba nga ca kuti mwabombesha ukuleka ukulanda ifyabipa, ukubepa, na malyashi ya nsoni, kuti camwangukila ukufuula ubuntu bwa kale.
15. Calola mwi ukupoopela ubuntu bwa kale “pa cimuti”?
15 Mulebombesha apapelele amaka yenu pa kuti mwaluke. Umutumwa Paulo abomfeshe icilangililo pa kulangilila umulandu cacindamina ukuti twaluke. Alembele ukuti tufwile ukupoopela ubuntu bwesu ubwa kale “pa cimuti.” (Rom. 6:6) Mu nshila imbi, tufwile ukupashanya ifyo Kristu acitile. Ali-itemenwe ukupoopelwa pa cimuti pa kuti alenge Wishi asekelele. Na ifwe bene tufwile ukuitemenwa ukuleka fyonse ifyabipa ifyo Yehova apata. Ifi e fyo tufwile ukucita nga tulefwaya ukuba na kampingu iyasanguluka, e lyo ne subilo lya kwikala umuyayaya ku ntanshi. (Yoh. 17:3; 1 Pet. 3:21) Tuleibukisha ukuti Yehova takaalule amafunde yakwe pa kuti fye atusekeshe. Lelo ni fwe tufwile ukwaluka no kulakonka amafunde yakwe.—Esa. 1:16-18; 55:9.
16. Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukukanacita ifyabipa?
16 Twalilileni ukupata ifyabipa. Na pa numa ya kubatishiwa mufwile ukutwalilila ukupata ifyabipa. Tontonkanyeni pa fyacitikile ba Maurício. Ilyo bali abaice, batendeke ukulaala na baume banabo. Mu kupita kwa nshita balitendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Balyalwile imibele yabo kabili balibatishiwe mu 2002. Nangu ca kuti balibombela Yehova pa myaka iingi, batile: “Inshita shimo ndalwisha amatontonkanyo yabipa.” Na lyo line, ifi tafibanenuna. Batile: “Ndakoseleshiwa nga naibukisha ukuti nga nshicitile ifyabipa, ndalenga Yehova asekelela.”d
17. Finshi mwasambilila ku fyo ba Nabiha bacitile?
17 Mulelomba ukuti Yehova alemwafwa kabili muleshintilila pa mupashi wakwe. (Gal. 5:22; Fil. 4:6) Tufwile ukubombesha nga tulefwaya ukufuula ubuntu bwa kale no kukanabufwala na kabili. Natulande pa fyacitikile ba Nabiha. Ilyo bali ne myaka 6 bawishi balibashile. Batile: “Ici calengele naba sana no bulanda.” Ilyo ba Nabiha balekula bali sana ne cipyu. Batendeke ukushitisha imiti babinda, balibekete, kabili balikeleko mu cifungo imyaka imo. Ba Nte abaleya mu kubila imbila nsuma mu cifungo balitendeke ukusambilila nabo Baibolo. Ba Nabiha balitendeke ukwaluka. Batile: “Tacankosele ukuleka ukucita fimo ifyabipa ifyo nalecita, lelo ukuleka ukupeepa fwaka kwena kwalingafishe.” Ba Nabiha balyeseshe ukuleka ukupeepa fwaka ukucila pa mwaka umo kabili basukile baleka. Bacitile shani pa kuti baleke? Batile: “Icangafwile, kulapepa amapepo lyonse ukwabula ukuleka.” Ba Nabiha batemwa ukweba abantu ukuti: “Nga ca kuti ine kuti na-aluka no kutendeka ukulenga Yehova alesekelela, ninshi umuntu uuli onse kuti a-aluka!”e
KUTI MWAFIKAPO UKUBATISHIWA!
18. Ukulingana na 1 Abena Korinti 6:9-11, finshi fimo ifyo ababomfi ba kwa Lesa baacita?
18 Mu nshita sha batumwa, abaume na banakashi abo Yehova asalile ukuti bakateke pamo na Kristu inshita imo ku numa balecita ifyabipa. Ku ca kumwenako, bamo balecita ubucende, bamo balelaala na baume banabo nelyo abanakashi banabo, kabili bamo bali bapuupu. Lelo umupashi wa kwa Lesa walibafwile ukwalula imibele yabo. (Belengeni 1 Abena Korinti 6:9-11.) Na muno nshiku mwine, Baibolo yalyafwa abantu abengi ukwalula imibele yabo.f Balileka ukucita ifyabipa ifyabafishe ukuleka. Ifyo bacitile filangilila ukuti na imwe bene kuti mwa-alula imibele yenu no kuleka ukucita ifyabipa pa kuti mufikepo ukubatishiwa.
19. Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?
19 Abalefwaya ukubatishiwa tabalingile ukupelela fye pa kufuula ubuntu bwa kale, lelo balingile no kufwala ubuntu bupya. Mu cipande cikonkelepo tuli no kusambilila ifyo twingafwala ubuntu bupya e lyo ne fyo aba bwananyina bengatwafwa.
ULWIMBO 41 Umfweni Ipepo Lyandi
a Pa kuti tufikepo ukubatishiwa, tulingile ukuitemenwa ukwalula imibele yesu. Muli cino cipande twalasambilila pa mibele iyaba mu buntu bwa kale, umulandu tulingile ukulekela iyo mibele, e lyo ne fyo twingacita pa kuti tuleke. Mu cipande cikonkelepo tukasambilila ifyo twingatwalilila ukufwala ubuntu bupya na pa numa ya kubatishiwa.
b UBULONDOLOSHI: ‘Ukufuula ubuntu bwa kale’ cipilibula ukuleka imibele iifulwisha Yehova. Kabili tulingile ukucita ifi ilyo tushilabatishiwa.—Efes. 4:22.
c Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi, moneni icipande citila “Baibolo Ilaalula Abantu—‘Nalingile Ukubwelela Kuli Yehova,’” icaba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa April 1, 2012.
d Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi, moneni icipande citila “Baibolo Ilaalula Abantu—‘Bali Sana ne Cikuuku,’” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa May 1, 2012.
e Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi moneni icipande citila “Baibolo Ilaalula Abantu—‘Naishileba Umukali, Kabili uwa Lubuli,’” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 1, 2012.
f Moneni akabokoshi akaleti “Baibolo Ilaalula Abantu.”
g UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Ukuleka ukucita ifyabipa kwaba kwati kufuula ica kufwala ca kale.