Ukulingana Na Baibolo
Lubembu Nshi Adamu na Efa Bacitile?
ICI cipusho calicindama sana. Cinshi twasosele fyo? Pantu filya Adamu na Efa bashaumfwilile Lesa e fyalenga abantu bonse kumo na ifwe bene ukuba mu bwafya. Baibolo itila: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Nomba bushe kwena ukulya fye icisabo e kwingaleta imfwa iyabipe fi?
Ilyo Lesa abumbile Adamu na Efa, ababikile mwi bala ilisuma sana umwali ifimenwa ifingi ifyo umuntu engalya pamo ne miti iyaletwala ifisabo. Umuti fye umo e o Lesa abakeenye ukulyako, no yu, “muti wa kulengo kwishibo busuma no bubi.” Apo babumbilwe na maka ya kusala ico batemenwe, Adamu na Efa bali no kusala abene nampo nga balaumfwila Lesa nelyo iyo. Lelo, Adamu balimusokele ati, “mu bushiku walyako [ku muti wa kwishibo busuma no bubi] ukufwa ukafwa.”—Ukutendeka 1:29; 2:17.
Icibindo Cali fye Bwino
Ici cibindo tacakoseshe ubwikalo bwabo, pantu Adamu na Efa bali no kulalya ifisabo ku miti imbi yonse fye iyali mwi bala. (Ukutendeka 2:16) Kabili, cilya cibindo tacalangile ukuti Adamu na Efa balikwete imitima yabipa, e lyo kabili tacalangilile ukuti baali abasuulwa. Lesa abakaanya ukucite fyabipa pamo nga ukulaala ne nama nelyo ukwipaya, bamo nakalimo kuti batila kanshi abantu nangu bali abapwililika, bali ne mitima iyabipa kabili balekabila ukubindwa ukucita icabipa. Lelo, ukulya kwena takwabipa kabili kulakabilwa ku muntu.
Bushe icisabo Lesa abindile Adamu na Efa, kusendama pamo nga filya abantu basosa? Baibolo te fyo yalanda. Cimo ico twingalanda ca kutila, ilyo Lesa akeenye ukulya ku muti, Adamu ali fye eka kabili pafwile palipitile inshita pa kuti babe babili. (Ukutendeka 2:23) Ica bubili, Lesa aebele Adamu na Efa ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.” (Ukutendeka 1:28) Bushe kwena kuti abeba ukucita icabipa e lyo pa numa abapingula ukuti bakulafwa pantu bacita ifyo abebele? Awe iyo! (1 Yohane 4:8) Ica butatu ca kutila, Efa e wabalilepo ukulya icisabo e lyo apeelako umulume wakwe. (Ukutendeka 3:6) Kanshi twamona bwino sana ukuti icisabo tacaleimininako ukusendama pamo.
Balefwaya Ukulaitungulula
Umuti wa kwishiba ubusuma no bubi, wali muti wa cine, uwali icishibilo ca kuti Lesa e ufwile Ukuteka no kutweba icibi ne cisuma. Kanshi ukulya kuli ulya muti, takwali fye kwibila Lesa, lelo kwali matutumuko ya kufwaya ukuiteka no kuitungulula. Moneni ifyacitike. Pa numa ya kubepa Efa ukutila ena no mulume wakwe nga balya icisabo, ‘ukufwa tabakafwe,’ Satana asosele ati: “Pantu Lesa aliishibo kuti mu bushiku mukalyako, e mukashibulwa amenso yenu, kabili mukaba nge milungu, abaishibo busuma no bubi.”—Ukutendeka 3:4, 5.
Lelo ilyo balile icisabo, Adamu na Efa tabaishibe icisuma ne cibi nga Lesa. Na kuba, Efa aebele Lesa ati: “Insoka e yambeleleka.” (Ukutendeka 3:13) Na lyo line alishibe ifunde lya kwa Lesa, ne nsoka ine umo Satana alandile ayebele filya fine fye Lesa asosele. (Ukusokolola 12:9) Kanshi akaanine fye ku mumbo ukumfwila Lesa. (Ukutendeka 3:1-3) Adamu ena tabepelwe. (1 Timote 2:14) Mu nshita ya kuti omfwile Kabumba wakwe, aumfwilile umukashi kabili na o wine alipondokele Lesa.—Ukutendeka 3:6, 17.
Ilyo balangile ukutila tabalefwaya Lesa ukubatungulula, Adamu na Efa baonawile bucibusa bwabo na Lesa umuku wa limo no kulenga ulubembu lwaingila muli bena no kwikalilila ica kuti baba ababembu. Ca cine, balikele imyaka iingi sana, lelo batendeke ukufwa “mu bushiku” bwine babembwike, nga filya fine ciba ku kamusambo nga bakaputula ku muti. (Ukutendeka 5:5) Kabili pa muku wa kubalilapo, balicululwike mu mutima. Batendeke ukumfwa ukuti bali ubwamba no kwesha ukubelama Lesa. (Ukutendeka 3:7, 8) Balilwike ukuti bali no mulandu, tabacingililwe, ne nsoni shalibekete. Ulubembu lwalebalungulusha, kabili kampingu alebashinina ukuti nabalufyanya.
Kanshi ukupingula Adamu na Efa ukufwa no kufuma mwi bala lya Edene kwali fye bwino, pantu Lesa alefikilisha fye ico asosele e lyo no kukonka amafunde yakwe aya mushilo. (Ukutendeka 3:19, 23, 24) E fyo Paradaise, insansa no bumi bwa muyayaya fyapwile, ne fyaishile pe sonde, lubembu, ukucula ne mfwa. Ici cintu kwena calibipiile abantu! Lelo ilyo apingwile fye Adamu na Efa, Lesa alaile ukuti akafumyapo ukucula konse ukwafuma mu lubembu, na pa kucite fi ali no kukonka amafunde yakwe ayalungama.
Yehova aalefwaya abana ba kwa Adamu na Efa bakalubuke ku lubembu ne mfwa. Abalubwile ukupitila muli Yesu Kristu. (Ukutendeka 3:15; Mateo 20:28; Abena Galatia 3:16) Lesa akafumyapo ulubembu na fyonse ifyafuma mu lubembu ukupitila muli Yesu kabili akalenga icalo conse ukuba paradaise, nga filya fine alefwaya icalo ukuba pa kutendeka.—Luka 23:43; Yohane 3:16.
KUTI MWAYASUKA SHANI?
◼ Twaishiba shani ukuti ilyo Lesa aleseshe Adamu na Efa ukulya icisabo, te kusendama pamo abaleseshe?—Ukutendeka 1:28.
◼ Bushe ukulya icisabo Lesa abindile kwalolele mwi?—Ukutendeka 3:4, 5.
◼ Finshi Lesa aacita pa kuti akafumyepo amacushi ayo ulubembu lwaleta?—Mateo 20:28.
[Amashiwi pe bula 15]
Icisabo Lesa abakeenye, te kusendama pamo
[Icikope pe bula 14, 15]
Efa alefwaya ukuba nga Lesa, ukuipingwila icisuma ne cibi