Endeni na Lesa Muli Shino Nshiku sha Bwafya
“Enoke aleenda na Lesa, kabili tapaali; pantu Lesa alimusendele.”—UKUTENDEKA 5:24.
1. Finshi fimo fimo ifilelanga ukuti tuli mu nshiku sha bwafya?
INSHIKU sha bwafya! E mashiwi fye yengalondolola bwino icimfulumfulu no lukaakala ifilecitika pano isonde ukufuma pa kutendeka kwa Bufumu bwa kwa Mesia mu 1914. Iyi myaka yonse, abantu bekala mu “nshiku sha kulekelesha.” Ifya bulanda pamo nga ifipowe, amalwele, ifinkukuma ne nkondo, fyalicusha nga nshi abantu ukucila ifyo cali kale. (2 Timote 3:1; Ukusokolola 6:1-8) Na bapepa Yehova bene balacula kuli ifi fintu. Bonse fye, tufwile ukushipikisha ubucushi nelyo ifya kupumikisha fimbi ifingesa muli cino calo cabipa. Ubucushi bwa mu mikalile, icimfulumfulu ca kulwila ubuteko, imisoka no kulwala, e fimo fimo fye ifilenga tuleikala mu bucushi.
2. Finshi ababomfi ba kwa Yehova bashipikishako?
2 Na kabili, ababomfi ba kwa Yehova abengi balishipikisha ilyo bacushiwa icibi ku balwani ilyo Satana aletwalilila ukulwa na ‘babaka amafunde ya kwa Lesa kabili abakwata umulimo wa kushimika ubunte bwa kwa Yesu.’ (Ukusokolola 12:17) Ca cine ukuti bamo pali ifwe tabatucushapo icibi ku balwani, lelo Abena Kristu bonse balwa na Satana Kaseebanya no mupashi wakwe uo atandanya pano isonde. (Abena Efese 2:2; 6:12) Cila bushiku, umuntu afwile ukukosapo pa kuti tambwile umupashi wa calo, pantu waba mpanga yonse, ku ncito, ku sukulu nelyo ukuli konse uko tuba na bantu abashatemwa ukupepa kwa cine.
Endeni na Lesa, Mwienda Ifyo Abena Fyalo Benda
3, 4. Bushe Abena Kristu bapusana shani na bantu bambi aba muli cino calo?
3 Kale, ilyo ubuKristu bwatendeke fye, Abena Kristu balibombeshe ukukaana umupashi wa cino calo, kabili ico calengele ukuti balemonwa abaibela. Imibele yabo yalipusene ne ya bashali mu cilonganino ca Bena Kristu. Paulo alondolwele ifyo bali abaibela ilyo alembele ati: “E ico, ndesosa ici no kushimiko bunte muli Shikulu, nati, mwilaenda ifyo abena fyalo benda mu buwelewele bwa mano yabo, ilyo amatontonkanyo yabo yaba mu mfifi, kabili abapaatuka ku bumi bwa kwa Lesa, pa mulandu wa kukanaishiba ukwaba muli bene, pa mulandu wa kukosa kwa mitima yabo. Pa kuba abakunkuma icine cine, baipeele abene ku mibele yakamuka ku kucita ukukowela konse mu bufunushi.”—Abena Efese 4:17-19.
4 Awe mwandini aya mashiwi yalalondolola bwino sana ifyali abantu ba mu nshiku sha kwa Paulo pamo na ba mu nshiku shesu bene, ukuti baba mu bushiku ubwine bwine, tabaishiba ifya mu Baibolo kabili tabaishiba ne mibele isuma! Ukupala Abena Kristu ba pa kutendeka, Abena Kristu ba nomba na bo ‘tabenda ifyo abena fyalo benda.’ Benda na Lesa, pantu balishiba ukuti ukucite co lipaalo icine cine. Nomba, bamo kwena kuti batwishika abati bushe ca cine umuntunse uyu wine fye umubembu kuti aenda na Yehova? Baibolo yena itila kuti aenda nankwe. Na kuba, Yehova afwaya abantu ukwenda nankwe. Muli ba 700 B.C.E., kasesema Mika alembele amashiwi yapuutwamo no mupashi wa kwa Lesa aya kuti: “Cinshi cimbi ico Yehova alefwaya kuli iwe, kano ukucito bupingushi, no kutemwo luse, no kwenda bufuke bufuke na Lesa obe?”—Mika 6:8.
Bushe Umuntu Kuti Aenda Shani na Lesa, Kabili Busuma Nshi Bwabamo?
5. Bushe umuntunse umubembu kuti aenda shani na Lesa?
5 Kuti twaenda shani na Lesa uwa maka yonse, uushimoneka? Kwena, te kuti twende nankwe nge fyo twenda na bantu banensu. Muli Baibolo nga batila “ukwenda,” ninshi balelanda pa “kucita icintu cimo.”a E ico kanshi, ukwenda na Lesa, kucita ifyo Lesa afwaya, ukucita ifimuteemuna. Ukucite fyo kulalenga twaba abaibela, tatuba nga bantu bambi abashala. Na lyo line, ukwenda na Lesa e cintu ca mano sana ico Umwina Kristu onse engacita. Mulandu nshi? Pantu kuli ifishinka ifingi ifilelanga ukuti ico ca cine.
6, 7. Cinshi ukwenda na Lesa kwabela e cintu ca mano sana ico umuntu engacita?
6 Ica kubalilapo fye, Yehova e Kabumba wesu, e Kamfukumfuku ka mweo, kabili e Utupeela fyonse ifyo tukabila pa kuti tube no mweo. (Ukusokolola 4:11) Kanshi e wakwata amaka yonse pali ifwe aya kutweba ifyo tufwile ukwenda. Na kabili, ukwenda na Lesa e mikalile yawamisha ku muntu onse. Yehova apekanya ukuti abenda nankwe bakabelelwe uluse pa membu shabo, kabili abalaya ukuti bakaba no bumi bwa muyayaya. Na kabili, Shifwe wa ku muulu uwatemwa abantu bonse, alabasambilisha amano ya kuti abenda nankwe nga bayakonka kuti batunguluka mu bwikashi bwabo ubwa nomba, nangu ca kutila tabapwililika kabili bekala mu calo icitekwa na Satana. (Yohane 3:16; 2 Timote 3:15, 16; 1 Yohane 1:8; 2:25; 5:19) Na cimbi ico ukwenda na Lesa kwacindamina ca kuti nga twaitemenwa ukucite co, tukalenga mu cilonganino mukabe sana umutende no kwikatana.—Abena Kolose 3:15, 16.
7 Ne ca kulekelesha kabili icacindamisha ca kuti, ilyo twenda na Lesa, ninshi tuleilanga ukuti twaba kuli Yehova mu mulandu uukalamba uwaimine mwi bala lya Edene, uwa kutwishika ukuteka kwa kwa Yehova. (Ukutendeka 3:1-6) Ifyo tucita mu mikalile yesu e filanga bwino bwino ukuti twaba kuli Yehova, kabili ukwabula umwenso tweba abantu bonse ukuti Yehova eka e walinga ukuba Kateka. (Amalumbo 83:18) Kanshi imicitile yesu ilingana na filya fine tupepa ukuti ishina lya kwa Lesa libe ilya mushilo no kufwaya kwakwe kucitwe. (Mateo 6:9, 10) Awe mwandini abenda na Lesa bacite cintu ca mano nga nshi! Tabatwishika ukuti limbi nabaluba mu nshila, pantu Yehova e “wa mano eka.” Taluba.—Abena Roma 16:27.
8. Bushe inshiku sha kwa Enoke na Noa shapalana shani na shino nshiku?
8 Nomba, bushe, umuntu kuti aba shani uwafikapo bwino bwino mu buKristu bwakwe muli shino nshiku sha bwafya ilyo abengi tabafwaya ukubombela Yehova? Tusanga ubwasuko nga twatontonkanya pa baume ba kale abali aba cishinka kabili aba mpomfu, nangu ca kutila inshiku baikelemo shali isha bwafya nga nshi. Babili pali abo, ni Enoke na Noa. Baliko ilyo ifintu pano isonde fyabipile nge fi fine fili ndakai. Ububi bwalifulile nga nshi. Mu nshiku sha kwa Noa, mu calo mwafulile ulukaakala na bumpulamafunde. Lelo, Enoke na Noa bacimfishe umupashi wa calo uwaliko lilya kabili baendele na Yehova. Cinshi calengele ukuti bakumemo ukucite fyo? Pa kwasuka ilyo lipusho, lekeni muli cino cipande tumone ifyo twingasambililako kuli Enoke. Mu cipande cikonkelepo mwena, tukalanda pali Noa.
Enoke Aendele na Lesa mu Nshiku sha Bwafya
9. Finshi twaishibako pali Enoke?
9 Enoke e muntu wa kubalilapo uo Amalembo yatila aendele na Lesa. Baibolo itila: “Pa numa ya kufyala Metusela, [Enoke] aleenda na Lesa.” (Ukutendeka 5:22) Enoke aikele imyaka iyo ifwe twingamona kwati ingi sana. Nomba, nga kulinganya ku fyo abantu baleikala lilya, aikele fye imyaka iinono. Ilyo Baibolo yapwa fye ukutweba impendwa ya myaka aikele, lyena itila: “Enoke aleenda na Lesa, kabili tapaali; pantu Lesa alimusendele.” (Ukutendeka 5:24) Yehova afwile asendamike Enoke utulo twa mfwa ilyo abalwani bakwe bashilamucita icabipa nangu cimo. (AbaHebere 11:5, 13) Muli ifi fine fikomo, na mu fikomo fimbi ifinono fye, e mo Baibolo yalanda pali Enoke. Lelo, nga twatontonkanya pali ifi fyebo, na pa fishinka fimbi, tusanga ukuti Enoke aikele mu nshiku shayafya.
10, 11. (a) Bushe ububi bwafulile shani pa numa ya kupondoka kwa kwa Adamu na Efa? (b) Bukombe nshi ubwa mu kusesema Enoke abilile, kabili cimoneka ukuti abengi bamwene shani bulya bukombe?
10 Nomba, tontonkanyeni pa fyo ububi bwaile bulefula pano isonde pa numa ya kubembuka kwa kwa Adamu. Baibolo itila Kaini, umwana mwaume, ibeli lya kwa Adamu, e muntunse wabalilepo ukwipaya umuntu munankwe, ilyo aipeye Abele munyina. (Ukutendeka 4:8-10) Pa numa ya kwipaiwa kwa kwa Abele ukwa bunkalwe, umwana mwaume na umbi alifyelwe kuli Adamu na Efa, uwainikwe Sete. Baibolo ilanda pali Sete ukuti: “Na kuli Sete na o kwafyelwe umwana mwaume; nga amwinike ishina lyakwe Enoshe: lyene kwalitendeke ukulilila kwi shina lya kwa Yehova.” (Ukutendeka 4:25, 26) Icabipile ca kuti, kulya ‘kulilila kwi shina lya kwa Yehova,’ kwali kwa bucipondoka.b Ilyo papitile imyaka iingi ukufuma pa kufyalwa kwa kwa Enoshe, Lameke uwafyelwe mu lupwa lwa kwa Kaini, ashikile ulwimbo lwa bakashi bakwe ulwa kuilumbanya ukuti aipeye umuntu uwamusanshile. Asokele no kuti: “Kaini nga akalandulwe miku cinelubali, ninshi Lameke akalandulwe miku amakumi cinelubali ne miku cinelubali.”—Ukutendeka 4:10, 19, 23, 24.
11 Ifyebo twaishibako ifya musango yo filango kuti ulubembu ulo Satana aletele mwi bala lya Edene, bwangu bwangu lwalengele ububi ukufula nga nshi pano isonde ku bufyashi bwa kwa Adamu. Nangu aleikala mu nshiku shabipa, Enoke aali ni kasesema wa kwa Yehova uwalandile amashiwi yapuutwamo aya maka nga nshi ica kuti na nomba tulayebukisha. Yuda alembele ati Enoke aseseme ukuti: “Moneni! Yehova aishile ne minshipendwa ya ba mushilo bakwe, ku kuleto bupingushi pali bonse, no kushinina bonse abashipepa pa micitile yabo yonse iya kukanapepa iyo bacitile mu kukanapepa, na pa fya kuselausha fyonse ifyo ababembu bashipepa balandile pali wene.” (Yuda 14, 15) Aya mashiwi yakafikilishiwa bwino bwino pa Armagedone. (Ukusokolola 16:14, 16) Lelo, na mu nshiku sha kwa Enoke mwine, cimoneka ukuti kwali abengi “ababembu bashipepa” abapatile ukusesema kwa kwa Enoke. Awe mwandini Yehova ni Lesa wa kutemwa, pantu asendele ulya kasesema ilyo abalwani bakwe tabalamonaula!
Cinshi Calengele Ukuti Enoke Akose Ukwenda na Lesa?
12. Cinshi calengele Enoke ukupusana na bantu ba mu nshiku shakwe?
12 Mwi bala lya Edene, Adamu na Efa baumfwilile Satana, kabili Adamu alipondokele Yehova. (Ukutendeka 3:1-6) Umwana wabo umwaume Abele takonkeleshe abafyashi bakwe, kabili Yehova alimusenamine. (Ukutendeka 4:3, 4) Icabipileko ca kuti bamwana Adamu abengi tabali nga Abele. Lelo, Enoke, uwafyelwe ninshi palipita ne myaka iingi, ena e wapashenye Abele. Cinshi calengele ukuti Enoke apusane na bantu bonse abashala abafyelwe muli Adamu? Umutumwa Paulo ayaswike ilyo lipusho lintu atile: “Ni ku citetekelo e ko Enoke akuushiwe ukuti emone mfwa, kabili tasangilwe pantu Lesa alimukuushishe; pantu ilyo talakuushiwa ashimikilwe ubunte ukuti ateemwine Lesa.” (AbaHebere 11:5) Enoke aba pe ‘kumbi likalamba ilya Nte [ishaliko ilyo ubuKristu tabulabako],’ isha citetekelo cakosa nga nshi ico na Bena Kristu bafwile ukupashanya. (AbaHebere 12:1) Icitetekelo e calengele ukuti Enoke ashipikishe no kutwalilila ne mibele isuma imyaka yonse iya mweo wakwe iyacilile pali 300, ica kuti imyaka ifwe twikala pa calo kuti yaingilamo imiku nakalimo itatu mu myaka iyo Enoke aendele na Lesa!
13. Bushe Enoke aali ne citetekelo ca musango nshi?
13 Paulo alondolwele icitetekelo ca kwa Enoke ne nte shimbi isha kale ilyo alembele ati: “Icitetekelo kwenekela kwashininkishiwa ukwa fintu ifilesubilwa, e bushininkisho bwa fintu fya cine cine nangu fishilamoneka.” (AbaHebere 11:1) Ca cine, icitetekelo kushininkisha ukuti icintu cikacitika pa mulandu wa kuti pali ifishinka ifilelanga ukuti icilesubilwa ca cine cine. Icitetekelo cilenga umuntu ukushininkisha sana ica kuti atendeka ukumona ico cintu ukuti e cacindama ukucila pali fyonse mu mikalile yakwe. Icitetekelo ca musango yo e calengele Enoke ukwenda na Lesa nangu ca kuti abengi mu nshiku shakwe tabalefwaya ukucite co.
14. Finshi Enoke afwile aishibe bwino bwino ifyalengele ukuti abe ne citetekelo?
14 Pa kuti umuntu abe ne citetekelo ca cine kano aishiba bwino bwino ico aletetekela. Nga Enoke finshi aishibe ifyalengele ukuti atetekele? (Abena Roma 10:14, 17; 1 Timote 2:4) Afwile alishibe ifyacitike mwi bala lya Edene. Afwile alyumfwileko ifyo imikalile yali mwi bala lya Edene, pantu cimoneka ukuti ibala lya Edene lifwile e ko lyali pali ilya nshita, nangu ca kutila abantu balibindilwe ukuyamo. (Ukutendeka 3:23, 24) Alishibe no kufwaya kwa kwa Lesa ukwa kuti abana ba kwa Adamu bakakumane isonde lyonse no kulipanga Paradaise nga filya ibala lya Edene lyali pa kutendeka. (Ukutendeka 1:28) Na kabili, Enoke afwile alishibe bwino ubulayo bwa kwa Yehova ubwa kuti kukaba Ubufyashi ubuli no kushonaula umutwe wa kwa Satana no kupwisha ubucushi bonse ubwaisa pa mulandu wa bufi bwakwe. (Ukutendeka 3:15) Na kabushe, ukusesema kwapuutwamo ukwa kwa Enoke wine, ukwalembwa mwi buuku lya kwa Yuda, kulanda na pa konaulwa kwa bufyashi bwa kwa Satana. Enoke alikwete icitetekelo, e mulandu twaishibila ukuti alepepa Yehova uo aishibe ukuti ni “kalambula wa bamufwaisha.” (AbaHebere 11:6) E ico kanshi, Enoke nangu taishibe fyonse ifyo ifwe twaishiba, alishibeko ifingi ifyalengele ukuti akwate umufula wine wine umo ashimpile icitetekelo cakosa. Icitetekelo ca musango yo, calengele ukuti atwalilile uwa cishinka mu nshiku aleikalamo isha bwafya.
Pashanyeni Enoke
15, 16. Kuti twapashanya shani Enoke?
15 Ukupala Enoke, na ifwe tufwaya ukuteemuna Yehova muli shino nshiku sha bwafya, kanshi tufwile ukumupashanya. Tufwile ukwishiba Yehova bwino bwino, kabili tufwile no kwishiba bwino ifyo akacitila abantu ku ntanshi. Lelo, kuli na fimbi ifyo tufwile ukucita. Ifyo twaishiba fifwile ukumonekela ku micitile yesu iya fintu ukuti ca cine twalishiba ifyo fintu bwino bwino. (Amalumbo 119:101; 2 Petro 1:19) Tufwile ukutungululwa na mano ya kwa Lesa, lyonse fye ukuibikilishako ukuteemuna Yehova muli fyonse ifyo tutontonkanya na mu fyo tucita.
16 Baibolo tayatweba nga kwali na bambi abalebombela Yehova mu nshiku sha kwa Enoke, lelo cimoneka kwati aali eka, nelyo nga kwali na bambi, ninshi bali abanono sana. Na ifwe bene twaba abanono sana pano isonde, lelo ico tacitufuupula. Nangu abengatulwisha babe aba musango shani, Yehova akalatukosha. (Abena Roma 8:31) Enoke mu kushipa asokele abantu ukuti abashipepa bakonaulwa. Na ifwe bene twalishipa ilyo tubila ‘imbila nsuma iyi ya bufumu,’ nangu batupumye, batukaanye, no kutucusha. (Mateo 24:14) Enoke takokwele nge fyo abengi aba mu nshiku shakwe balekokola pa calo. Na lyo line, talesuubila ukukwata ifisuma fyonse muli cino calo. Alesuubila fimbi ifyacindama ifyali no kwisa ku ntanshi. (AbaHebere 11:10, 35) Na ifwe bene, tutonta amenso yesu ku kufikilishiwa kwa kufwaya kwa kwa Yehova ku bantunse. Kanshi, cino calo tatucibomfya sana. (1 Abena Korinti 7:31) Tubomfya sana amaka yesu ne fikwatwa ku mulimo wa kwa Yehova.
17. Finshi twaishiba ifyo Enoke ashaishibe, kabili ico cifwile ukutulenga ukucita cinshi?
17 Enoke atetekele ukuti Ubufyashi Lesa alaile bwali no kwisa ilyo inshita ya kwa Yehova umwine ikafika. Palipita ne myaka nakalimo 2,000 nomba apo bulya Bufyashi bwaishiile, e kutila Yesu Kristu, uwaishile ku kube cilubula, ukulenga ukuti ifwe, pamo ne nte sha cishinka isha kale abapala Enoke, tukabe no mweo wa muyayaya. Bulya Bufyashi, nelyo Yesu Kristu, nomba ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa, kabili apoosele Satana ukufuma ku muulu ukwisa pano isonde, kabili tulemona na menso ifyo ubucushi Satana aleta bufulile nga nshi pano calo. (Ukusokolola 12:12) Kanshi ifyo ifwe twaishiba fingi sana ukucila ifyo Enoke aishibe. E ico, natube ne citetekelo cakosa nge ca kwa Enoke. Muli fyonse ifyo tucita, natulelanga ukuti twalishininkisha ukutila ifyo Lesa atulaya fya cine cine. Kanshi, nangu ca kutila tuleikala muli shino nshiku sha bwafya, natutwalilile ukwenda na Lesa nge fyo Enoke acitile.
[Amafutunoti]
a Moneni icitabo ca Insight on the Scriptures, Volume 1, ibula 220, paragrafu 6, icalembwa ne Nte sha kwa Yehova.
b Ilyo Enoshe talabako, Yehova alelanda na Adamu. Abele apeele ilambo lyapokelelwe kuli Yehova. Na kuba, Lesa alandile na Kaini ilyo ubukali bwakwe ubwa mufimbila tabulamufisha ku kwipaya Abele. Kanshi, ukutendeka “ukulilila kwi shina lya kwa Yehova,” ukwa muli shilya nshiku, kufwile kwali kwa musango umbi uwaibela, takwali kupepa kwa cine iyo.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Bushe ukwenda na Lesa e kutila shani?
• Cinshi ukwenda na Lesa kwabela e cintu ca mano sana ico umuntu engacita?
• Cinshi calengele Enoke ukwenda na Lesa nangu aleikala mu nshiku sha bwafya?
• Kuti twapashanya shani Enoke?
[Icikope pe bula 15]
Icitetekelo calengele ‘Enoke ukutwalilila ukwenda na Lesa wa cine
[Icikope pe bula 17]
Twalishininkisha ukuti ifyo Yehova alaya fikacitika
[Abatumtuminishe Ukubofya Ifikope Fili pe bula 13]
Umwanakashi lwa ku kulyo sana: icikope ca ba FAO/B. Imevbore; icikuulwa cilewa: San Hong R-C Picture Company