Yehova Afwaya Imwe Ukuba ‘Aba Mutende’

ILYO ubucushi bwakulisha pa macushi yonse bukacitika, Lesa Wa Maka Yonse akacingilila bonse abo atemwa pa kuti ‘bakapusuke.’ (Yoele 2:32) Lelo Yehova lyonse alafwaya ukucingilila abantu. Apo e “ntulo ya mweo,” abantunse bonse balicindama kuli ena kabili alafwaya ukubacingilila.—Amalu. 36:9.

Abantu ba kwa Yehova aba ku kale na bo balicindike ubumi. Ukulingana na ilembo lya Ukutendeka 33:18, Yakobo no lupwa lwakwe bafikile “umutende” uko baleya nangu ca kutila ulwendo lwali ulwa mafya. Yakobo alicetekele ukuti Yehova alabafwa, lelo na o wine alicitilepo fimo pa kuti acingilile bonse abo ali nabo pa bulendo. (Ukute. 32:7, 8; 33:14, 15) Nga mulekonka ifyo Baibolo ilanda, na imwe kuti mwalaicingilila no kucingilila bambi. Natumone ifyo ifi twalandapo fingabomba ku bakuula no kuwamya Amayanda ya Bufumu na ku babomba imilimo imbi iyapala nga iyi, e lyo na ku batwala ifya nkumbu ku baponenwa na masanso.

Ifyo Amafunde ya kwa Mose Yalandile pa Kucingilila Amasanso

Amafunde ya kwa Mose yatile umuntu wa kwa Lesa onse alingile ukucilikila ifingaleta amasanso. Ku ca kumwenako, Umwina Israele nga akuula ing’anda alingile ukubikako ica kucingilila pa mutenge, e kutila icibumba icipi ukushinguluka umutenge wabatama. Apo abantu ilingi line baleya pa mitenge ya mayanda yabo, ici cibumba calebacingilila pa kuti tabaponene. (1 Sam. 9:26; Mat. 24:17) Nga ca kutila kwaba ubusanso pa mulandu wa kukanakonka ili ifunde, Yehova alepeela umwine wa ng’anda umulandu.—Amala. 22:8.

Ukulingana na Mafunde ya kwa Mose, umuntu alepeelwa umulandu na lintu ifitekwa fyacena umuntu. Nga ca kutila ing’ombe yalasa umuntu ku masengo afwa no kufwa, umwine alingile ukwipaya iyo ing’ombe pa kuti taileipaya abantu. Apo tali na kulya inama ya iyo ng’ombe nelyo ukuishitisha ku bantu bambi ukuti balye, talesangamo icibwesha nga aipaya. Nomba kuti caba shani nga ca kutila ing’ombe yacena umuntu, lelo umwine afilwa ukuisunga? Nga ca kutila iyo ng’ombe yasaipaya umuntu, ninshi kuipaya, ukwipaila kumo no mwine. Ili ifunde lyalelenga onse uushalecilikila inama ku kuleta ubusanso ukutontonkanyapo pa micitile yakwe.—Ukufu. 21:28, 29.

Ifunde lyakoseleshe na bantu ukubomfya bwino ifisolobelo. Abena Israele abengi balebomfya amasembe ku kuteme inkuni. Nga ca kutila isembe lyasokoka no kwipaya umuntu, uuletema inkuni alingile ukufulumukila ku musumba wa kufulumukilako. Alekabila ukuba kulya mpaka fye imfwa ya kwa shimapepo mukalamba. Kanshi ali no kwikala eka ukushali balupwa pa myaka iingi. Ico casambilishe lulya luko ukuti ubumi bwa mushilo kuli Yehova. Umuntu uwacindika ubumi nge fyo Yehova abucindike, alesakamana ifisolobelo fyakwe kabili alefibomfya bwino pa kuti fileta ubusanso.—Impe. 35:25; Amala. 19:4-6.

Ukupitila muli aya mafunde, Yehova alilangile bwino bwino ukuti alefwaya abantu bakwe ukulacita ifingacilikila amasanso mu ng’anda mu mwabo na kumbi fye. Abalelenga bambi ukucenwa nelyo ukubepaisha, nangu fye te ku mufulo, Yehova alebalubulwisha. Na lelo line Yehova afwaya abantu bakwe ukulacita ifingacilikila amasanso. (Mal. 3:6) Na lelo line tafwaya abantu ukuicena no kulacena bambi. Tufwile ukulaibukisha ici maka maka ilyo kuli ukukuula nelyo ukuwamya ififulo ifyapeelwa ku kupepa kwa cine.

Ifya Kucingilila Amasanso Ilyo Kuli Amakuule

Lishuko ilikalamba ukukuulako nangu ukuwamyako Amayanda ya Bufumu, Ifikuulwa fya Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba, na maofeshi ya Nte sha kwa Yehova. Ifi fine e fyo tumona ne milimo tubomba ilyo kwaba amasanso. Kanshi lyonse, tufwaya ukubomba bwino sana umulimo tulebomba pantu ukukanabomba bwino, nangu fye milimo iinono, kuti kwaleta ubusanso kuli ifwe na kuli bambi. (Luk. Mil. 10:9) Te kuti kuleba ukuicena nga ca kuti lyonse ilyo tulebomba imilimo tuletontonkanya pa fya kucingilila amasanso.

Baibolo itila: “Ubusuma bwa balumendo maka yabo, no bucindami bwa bakote ni mfwi shabo.” (Amapi. 20:29) Abacaice abali na maka e bakabilwa pa kuti umulimo uukalamba ubombwe. Lelo aba mitwe ya mfwi, abaishiba sana ifya makuule, bena balabombako umulimo wa kuwaminisha ukubomfya amaboko ne fibombelo. Pantu abali abakalamba ino nshita, nabo inshita imo ilyo bali na maka balebomba imilimo iikalamba. Nga ca kuti e lyo mwatendeka umulimo wa makuule, moneni ifyo ababomba pa myaka iingi balecita, kabili konkeni ifyo balemweba. Nga mulefwaya ukusambilila, bamunyina abaishibisha ifya makuule bakamusambilisha ifingi. Bakamusambilisha ifya kwikata ifintu ifingaleta ubusanso ne fya kwimya ifyafina. Ne ci cikalenga mukalebombesha, ukuicingilila ku masanso, e lyo mukaba ne nsansa.

Abalebombela apali amakuule bafwile lyonse ukulaishiba ifilecitika. Ifintu kuti fyayaluka inshita fye iili yonse. Nalimo apali umushili uwakosa, kuti limbi paba icilindi. Bambi abalebomba kuti limbi basesha umutanto, ipulanga, nelyo icipe icilimo penti. Kanshi nga mwafilwa ukubika amano kuli ifi, kuti mwaicena ukwabula ukupoosa ne nshita. Amafunde yalanda pa fya kucingilila amasanso ilingi line yatila onse uuli pa cifulo ca makuule alingile ukufwaya ifya kuicingilila. Ukufwala amakalashi ya kucingilila amenso, icimpompo, na insapato sha kubombelamo kuti fyamucingilila ku masanso ayengi ayengacitika pa cifulo ca makuule. Lelo kuti mwaicingilila fye nga ca kuti mulesunga bwino ifyo fintu e lyo no kufifwala.

Nangu ca kuti ifibombelo fimo nalimo kuti fyamoneka ifyayanguka ukufibomfya, lelo pa kuti fiileta amasanso e lyo na pa kuti fibombe bwino calicindama ukusambilila ifya kufibomfya e lyo no kufibelesha. Nga ca kutila tamwishibe ifya kubomfya icibombelo mulefwaya, ebeni munyina uuleangalila amakuule. Kuti apekanya pa kuti mwasambilishiwa bwino ifya kubomfya icibombelo. Ukwishiba ifyo twingacita ne fyo tushingacita, kwaliba bwino sana. Na kuba, ici e cifwaikwa nga mulefwaya ukuicingilila e lyo no kucingilila bambi ku masanso ayengacitika pa cifulo ca makuule.—Amapi. 11:2.

Abantu abengi abaicena sana pa cifulo ca makuule ni balya abapona. Kanshi ilyo mushilanina pa mutanto nangu pali conse ico bapangile ica kuninapo, shininkisheni ukuti ico muleninapo nacikwata fyonse ififwaikwa kabili cili bwino. Nga ca kuti mulenina pali fimo ifyo bapangile nelyo mulenina pa mutenge, ukulingana na mafunde, mulingile ukuikaka imishipi ya kumwikata kabili mufwile ukushininkisha ukuti ifyo muleninapo nafikwata ifya kucingilila mu mbali. Ipusheni uuleangalila amakuule nga ca kutila kuliko fimo ifyo mulefwaya ukwishiba nga ca kuti apo mwalabombela ni pa ncende ili pa muulu.a

Ilyo abantu abengi baleisa mu kubombela Yehova mu calo conse, no mulimo ulekulilako uwa kukuula Amayanda ya Bufumu ne fifulo fimbi ifilundulula ukupepa kwa cine. Bonse abangalila amakuule ya Mayanda ya Bufumu e lyo na makuule yambi balapeelwa umulimo wa kucingilila impaanga sha kwa Yehova isho baletungulula. (Esa. 32:1, 2) Nga mwapeelwa ishuko lya kwangalila bamunyinenwe na bankashi apali amakuule, tamufwile ukulaba ukuti mulingile ukubacingilila ku masanso. Mulingile ukushininkisha ukuti incende ili iya busaka na fyonse nafibikwa bwino bwino. Nga kwaba abalekabila ukubacinkulako pa fya kucingilila amasanso bebeni mu cikuuku lelo mubakonkomeshe. Mwisuminisha abaice nelyo ababomfi abapya ukuya mu ncende umwingacitika amasanso. Tontonkanyeni pa busanso bwingacitikila abalebomba, kabili bebeni beshibe ifyo bafwile ukubomba pa kuti baicingilile. Muleibukisha ukuti, ubuyo bwesu bwa kupwisha umulimo ukwabula ukuicena.

Ifyo Ukutemwa Kutwafwa

Ukukuula Amayanda ya Bufumu ne fikuulwa fimbi ifibomfiwa mu kupepa kwa cine, mulimo uwingaleta na masanso. Kanshi bonse abalebombako iyi milimo bafwile ukuba abacenjela pa kubomba. E ico nga mulekonka ifishinte fya mafunde ya mu Baibolo, na mafunde ya fya makuule, kabili muli abashilimuka, apo mukalabomba tapakabe amasanso kabili mukacingilila na bo mulebomba nabo.

Cinshi cilenga tulebika amano ku kucilikila amasanso? Kutemwa. Ukutemwa Yehova kulalenga twacindika ubumi nga fintu abucindika. Kabili ukutemwa abantu kulenga twilaba na mulekelesha wa kucita ifintu ica kuti fyacena bambi. (Mat. 22:37-39) Kanshi lekeni tule-esha na maka ukusunga bwino abalebombela pa fifulo fya makuule pa kuti tuleba ‘aba mutende.’

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 30]

Ifyo Mwingaicingilila ku Masanso Ilyo Mulebomfya Imitanto

Mu mwaka umo nomba line, ababomfi abaicenene pa kupona pa mitanto mu United States balicilile pali 160,000. E lyo bambi 150 abaponene pa mitanto balifwile. Te mulandu no ko mwikala nangu uko mubombela, pano pali ifingamwafwa pa kuti mulebomfya bwino umutanto ukwabula ukupona.

◇ Mwilabomfya umutanto uulesokona nelyo uwaonaika, kabili mwiesha no kulungisha umutanto wa musango yo. Mufwile ukuonaula fye.

◇ Imitanto ifwile fye ukuibomfya ku fintu ififinine ukulingana ne fyo baipanga. Kanshi mufwile ukushininkisha ukuti ubufino bwenu no bwa fintu musendele tabucilile ubufino umutanto wingasenda.

◇ Imikeni umutanto apabateme, apakosa. Mwi-imika mutanto apa kuti uleselasela, pamo nga filya bapanga ku mapulanga ifya kuninapo nelyo pa muulu wa mbeketi nangu pa fibokoshi.

◇ Lyonse ilyo mulenina nangu muleikila mufwile ukulalolesha pa mutanto.

◇ Mwilaiminina nangu ukwikala pa matabo ya mutanto yabili ayalekeleshako pa muulu.

◇ Mufwile ukubomfya fye umutanto uwakwata ibili nga ca kuti umutanto mulebomfya wafilwa ukufika apo mulefwaya ufike pa kuti munyante bwino apo mulenina. Pa kuti umutanto wilasela apo muwimike mulingile uku-ukakila kuli fimo nelyo ukupopelako ipulanga pa ntanshi. Nomba nga te kuti mucite ifi, ninshi kufwile kwaba uwa kwikata umutanto ilyo munininepo. Kakileni umutanto pa muulu kuli cimo pa kutila wilaselasela.

◇ Mwilabomfya imitanto ibili epo mwapindika amapulanga aya kwimininapo pa kubomba.

◇ Nga mulekobelela fimo ku maboko nelyo ku molu ilyo muli pa mutanto, kuti calenga umutanto ukulaselasela. Mwilaesha ukukobelela ifintu ilyo muli pa mutanto. Nga mulefwaya ukusela ilyo mulebomba mufwile lyonse ukulasesha umutanto.

◇ Nga ca kuti pa kubomba mwimike umutanto pa ntanshi ya mwinshi uwiselwe, bikeni icishibilo pa mwinshi no kukoma ico ciibi. Nga te kuti mukome iciibi, ninshi bikenipo umuntu pa kuti alesoka abalefwaya ukupita.

◇ Mufwile ukusuminisha fye umuntu umo ukunina pa mutanto kano nga ca kuti baupanga ukuninapo abantu babili.b

[Futunoti]

[Icikope pe bula 29]

Amafunde ya kwa Mose yatile ku mutenge wabatama balingile ukukuulilako icibumba icipi