Mulandu Nshi Mulingile Ukutwalilila Ukuba Aba Kaele?
“Mpinguleni, mwe Yehova, . . . ukulingana na bukaele bwandi.”—AMALU. 7:8.
1, 2. Fintu nshi fimo ifyaseeka ifingalenga Abena Kristu cilebafya ukuba aba kaele?
TONTONKANYENI pali ifi fitatu: Umulumendo balemuseka abanankwe ku sukulu. Balemubala pa kuti akalipe, e lyo alwe na bo nangu atukane. Bushe alacita ifyo, nangu alailama no kufumapo? Munyinefwe uwaupa ali eka pa ng’anda alefwaya fimo pali kompyuta. Mu kupumikisha paisa ifyebo ifilemulanga ukwa kusanga ifye shiku. Bushe alatendeka ukufwaya ifye shiku nangu alaesha na maka ukukanacite fyo? Nkashi alelanda na bankashi bambi. Mu kulanda, batendeka ukwamba nkashi umbi uwa mu cilonganino. Bushe na o alapoosapo nangu alaletapo ilyashi limbi?
2 Nangu ca kuti ifi twalandapo fili ifyapusanapusana, fyonse filesanshamo icintu cimo. Fyonse filesanshamo ukwesha ukuba Umwina Kristu uwa kaele. Bushe ilyo mulepita mu mafya, ilyo mulekabila fimo, nangu lintu muletontonkanya pa fyo mufwaya ukucita mu bumi, mulatontonkanya pali bukaele bwenu? Cila bushiku, abantu balatontonkanya pa fyo bamoneka, pa bumi bwabo, pa fya kucita pa kusanga umwa kuliila, pa mafya limo bakwata ne fibusa, nangu fye pa citemwiko. Nalimo kuti twapoosa ne nshita ikalamba ukutontonkanya pa fya musango yo. Lelo, ni cinshi Yehova abikako sana amano ilyo alefwayafwaya mu mitima yesu? (Amalu. 139:23, 24) Ni bukaele bwesu.
3. Lishuko nshi Yehova atupeela, kabili finshi twalalandapo muli cino cipande?
3 Yehova, Kapeela wa “ca bupe conse icisuma no bupe bonse ubwapwililika,” alipeela ifwe umo umo ifya bupe ifyalekanalekana. (Yako. 1:17) E watupeela umubili, amatontonkanyo, ubumi, na maka ya kucita ifyapusanapusana. (1 Kor. 4:7) Lelo, Yehova tatupatikisha ukuba aba kaele. Alaleka twaisalila fwe bene ukulundulula iyi mibele. (Amala. 30:19) Kanshi, tulingile ukubebeta umwalola ukuba uwa kaele pa kuti twishibe ifyo tufwile ukucita pa kuba aba kaele. Twalalanda na pa fintu fitatu ifyalatulanga umulandu bukaele bwacindamina sana.
Bukaele Cinshi?
4. Bushe bukaele busanshamo finshi, kabili finshi twingasambilila kwi funde lya kwa Yehova pa lwa nama shali no kulapeelwa amalambo?
4 Abengi tabaishiba bwino bwino ico bukaele bwaba. Abengi nga balanda pa kuba uwa kaele, ninshi balepilibula ukuti uyo muntu tatungwa akabi. Iyo mibele yalicindama, lelo yaba lubali fye ulwa bukaele. Lelo mu Baibolo, bukaele kuba ne mibele iisuma, ukuba uwakumanina. Amashiwi ya ciHebere ayapalana na “bukaele” yafuma kwi shiwi ilipilibula icintu icituntulu, icakumanina, nangu icabula akalema. Ishiwi limo pali aya e lyabomfiwa pa kulanda pa malambo yalepeelwa kuli Yehova. Pa kuti Lesa asumine ilambo, inama yalepeelwa yalingile ukuba iituntulu, nangu iyabula akalema. (Belengeni Ubwina Lebi 22:19, 20.) Yehova alikalipile abasuulile ici no kutuula inama ishalemana, ishalwala, nangu ishapofula.—Mal. 1:6-8.
5, 6. (a) Fya kumwenako nshi filanga ukuti twalitemwa ifintu ifituntulu, nangu ifyakumanina? (b) Ku bantunse abashapwililika, bushe bukaele bupilibula ukuba uwapwililika? Londololeni.
5 Ca cifyalilwa fye ukufwaya icintu icakumanina, nangu icituntulu. Ku ca kumwenako, elenganyeni umuntu uulefwaya ibuuku umwaba ifyebo fyacindama sana, nalifwaya pa nshita yalepa, e lyo cilya alimona, asanga ukuti tamwaba amabula yamo. Kuti aumfwa ububi, alibwesesha na pa shelufu. Nangu elenganyeni namayo uulefwaya ukushita amani pa maliketi. Aleti nga abuula limo alibebeta bwino bwino. Mani ya musango nshi engasalapo ukushita? Ni yalya ayashatobeka, aya mumbulumina. Na Lesa afwaya abantu abakwata iyi mibele, abakumanina, nangu ababula akalema.—2 Imila. 16:9.
6 Nalimo kuti mwaipusha amuti, ‘Bushe umuntu pa kuba na bukaele kano ali uwapwililika?’ Pa mulandu wa kuti tuli babembu kabili tatwapwililika, kuti twaimona kwati ni cilya citabo icafumamo amabula yamo, nangu kwati lini ilyatobeka. Bushe e fyo mumfwa inshita shimo? Ishibeni ukuti Yehova tenekela ukuti tube abapwililika. Tenekela ukuti tulecita ifyo tushingakumamo ukucita.a (Amalu. 103:14; Yako. 3:2) Na lyo line, afwaya tuletwalilila ukuba aba kaele. Bushe ninshi ukupwililika no kuba uwa kaele fyalipusana? Ee. Natupeele icilangililo: Tutile umulumendo alitemwa umukashana uo alefwaya ukuupa. Teti enekele ukuti uyo mukashana alipwililika. Lelo kuti afwaya uyo mukashana ukumutemwa no mutima wakwe onse, e kuti ukutemwa fye ena eka. E fyo na Yehova aba. Ni “Lesa uufwaya ukupepwa fye [eka].” (Ukufu. 20:5) Tenekela ifwe ukuba abapwililika, lelo afwaya tulepepa fye ena eka ne mitima yesu yonse.
7, 8. (a) Bushe Yesu ali shani ica kumwenako cisuma ukukuma ku kuba uwa kaele? (b) Ukulingana na Malembo bukaele bwine bwine cinshi?
7 Nalimo kuti twaibukisha ifyo Yesu ayaswike ilyo bamwipwishe pa lwe funde lyacindamisha pa mafunde yonse. (Belengeni Marko 12:28-30.) Ifyo Yesu ayaswike cilya cipusho, e fyo alecita no kucita. Ali ca kumwenako capulamo ica kutemwa Yehova no kutontonkanya kwakwe konse, umutima wakwe onse, umweo wakwe onse, na maka yakwe yonse. Alangilile ukuti bukaele te bwa pa kanwa fye, lelo bumonekela na ku micitile isuma iifuma ku mutima wasanguluka. Kanshi nga tulefwaya ukutwalilila aba kaele, tufwile ukulakonka mu ntampulo sha kwa Yesu.—1 Pet. 2:21.
8 Pano kanshi e po twasanga ubupilibulo bwine bwine ubwa bukaele ukulingana na Malembo: bukaele kuipeelesha no mutima onse ku Wa ku muulu umo mpo, Yehova Lesa, no kuipeelesha ku kufwaya kwakwe. Ukuba uwa kaele kanshi cipilibula ukuti cila bushiku tulefwaya ukutemuna Yehova Lesa. Ifyo atila e fyacindamisha e fyo na ifwe tukacindamika. Natulande pa fintu fitatu ifilanga umulandu ici cacindamina.
1. Ifyo Bukaele Bwesu Bwa-ampana no Mulandu wa Mitekele ya kwa Yehova
9. Bushe bukaele bwesu bwa-ampana shani no mulandu wa kuteka kwa kwa Lesa?
9 Ukuteka kwa kwa Yehova takwashintilila pali bukaele bwesu. Ukuteka kwakwe kwa mulinganya, kwa muyayaya, kabili kusanshamo ububumbo bonse. Cikaba ifyo fine umuyayaya te mulandu ne fyo ifibumbwa fyakwe fingasosa nangu ukucita. Lelo, bamo mu muulu na pe sonde batila ukuteka kwa kwa Lesa takwawama. Kanshi ukuteka kwakwe kulingile ukwebelwa. E kutila cifwile ukwishibikwa pa menso ya bamalaika na bantunse ukuti ukuteka kwa kwa Lesa e kwalinga, kwaliba no mulinganya, kabili kuteka kwabamo no kutemwa. Ifwe fwe Nte sha kwa Yehova, tulatemwa ukulanda pa kuteka kwa kwa Lesa na balefwaya ukumfwa. Nomba, kuti twacita shani nga tulefwaya ukuba ku lubali lwa kwa Lesa pali uyu mulandu wa mitekele? Kuti twalanga shani ukuti twasalapo Yehova ukuti e Kateka wesu? Kuti twacite fyo nga tuli aba kaele.
10. Bushe Satana atila cinshi abantu babela aba kaele, kabili kuti mwatemwa ukumwasuka mu nshila nshi?
10 Tontonkanyeni pa fyo uyu mulandu wakuma bukaele bwenu. Satana atunga ukuti takuli umuntu uwingatungilila imitekele ya kwa Lesa, atunga no kuti umuntu teti abombele Yehova pa mulandu wa kumutemwa, kano fye Lesa amupeelako fimo. Kaseebanya aebele Yehova pa menso ya bamalaika abengi ati: “Inkanda pa nkanda, kabili conse ico umuntu akwata kuti apeelela pa mweo wakwe.” (Yobo 2:4) Mwamona ukuti te Yobo fye umulungami abepeshe ubo bufi, lelo atile abantu fye bonse. Eco Baibolo itila Satana ati “uubepesha bamunyinefwe.” (Ukus. 12:10) Alaseka Yehova ati Abena Kristu bonse, ukubikako na imwe bene, teti batwalilile aba busumino. Satana atila kuti mwafutuka Yehova pa kuti fye muipusushe. Muumfwa shani ukumubepesha ubufi bwa musango yo? Bushe teti mufwaye ukushinina Satana ukuti wa bufi? Icingamwafwa ukucita ifyo, kutwalilila ukuba aba kaele.
11, 12. (a) Fya kumwenako nshi filanga ukuti ifyo tusalapo ukucita fyalikuma bukaele bwesu? (b) Mulandu nshi cabela lishuko sana ukutwalilila ukuba aba kaele?
11 Uyu mulandu wa kuba uwa kaele ufwile ukukuma sana imyendele yenu ne fyo musalapo ukucita cila bushiku. Tontonkanyeni na kabili pali filya fitatu twacilandapo pa kwiswila. Bushe balya bantu kuti bacita shani pa kulanga ukuti baletwalilila na bukaele bwabo? Ulya mulumendo baleseka ku banankwe ku sukulu afwaya ukuti akalipe no kubapuma, nomba aibukisha uku kukonkomesha ukutila: “Mwe batemwikwa, mwilalandula, lelo shiileni ubukali bwa kwa Lesa incende; pantu calembwa ati: ‘Nine mfwile ukulandula; nine nkabweseshapo pa fibi ifyo bacita, e fyasosa Yehova.’” (Rom. 12:19) Afumapo. Munyinefwe uwaupa uuli pali kompyuta kuti atamba ifikope fye shiku, lelo aibukisha icishinte caba mu mashiwi ya kwa Yobo icitila: “Nimpingana icipangano na menso yandi. Nga kanshi kuti napoosa shani amano kuli nacisungu?” (Yobo 31:1) Na o wine, alesha amenso yakwe ukulolesha pa fikope fye shiku, ukufitalukako kwati ni sumu. Ulya nkashi uleambaula na bambi ilyashi ilingasanguka ulwambo, ailama pantu aibukisha ukufunda kutila: “Ifwe umo umo tufwile ukucitila abanensu ifingabakuula.” (Rom. 15:2) Ulwambo talukuula iyo. Kuti lwaonaula ishina lya kwa uyo nkashi baleamba; kabili Wishi wa ku muulu teti atemwe iyo. E ico alama ululimi lwakwe no kuletapo ilyashi limbi.
12 Muli fi fyonse twalandapo, ico Umwina Kristu umo umo asalapo ukucita, cilelanga ukuti aletila: ‘Yehova e Kateka wandi. Nalaesha ukucita ifingamutemuna.’ Bushe na imwe e fyo mutontonkanya ilyo mulefwaya ukusala ifya kucita? Nga e fyo mucita, ninshi cine cine mulomfwila amashiwi yasuma ayaba pa Amapinda 27:11 ayatila: “We mwana wandi, ube na mano, kabili ulenge umutima wandi ukusekelela, pa kuti njasuke uulenseebanya.” We shuko twakwata ilya kulenga umutima wa kwa Lesa ukusekelela! Kanshi tufwile ukubomba na maka yonse ukuba aba kaele.
2. Yehova Alolesha Pali Bukaele Bwesu pa Kutupingula
13. Bushe amashiwi yalandile Yobo na Davidi yalanga shani ukuti bukaele e bo Yehova atupingwilapo?
13 Twamona ukuti bukaele bulalenga twalanga ukuti tutungilila imitekele ya kwa Yehova. Kanshi pali bukaele bwesu e po Lesa engatupingwila. Yobo alyumfwikishe ici cishinka. (Belengeni Yobo 31:6.) Alishibe ukuti Lesa apimina abantu bonse “pa masekelo ayalungama.” E kutila abomfya umulinganya wakwe uwapwililika pa kupima bukaele bwesu. Davidi na o alandile ifyapalako ilyo atile: “Yehova akapingula inko. Mpinguleni, mwe Yehova, ukulingana no bulungami bwandi kabili ukulingana na bukaele bwandi ubuli muli ine. . . . Kabili Lesa umulungami aleceeceeta umutima ne mfyo.” (Amalu. 7:8, 9) Twalishiba ukuti Lesa kuti amona ifyo umuntu aba mu kati na nkati, mu “mutima ne mfyo” ifya mampalanya. Lelo tufwile ukwibukisha ifyo afwayamo. Nga filya Davidi asosele, Yehova atupingula ukulingana na bukaele bwesu.
14. Mulandu nshi tushilingile ukumwena ukuti apo tuli babembu ninshi teti tutwalilile ukuba aba kaele?
14 Elenganyeni Yehova Lesa alefwailisha mu mitima ya mabilioni ya bantu ilelo. (1 Imila. 28:9) Ni banga asanga abatwalilila aba kaele ukulingana no Bwina Kristu? Banono sana! Lelo, tatufwile ukumona kwati tuli babembu sana ica kuti teti tube aba kaele. Lelo kuti twacetekela nga filya Davidi na Yobo bacetekele ukuti Yehova akamona ukuti tuletwalilila aba kaele, nangu ca kuti tatwapwililika. Ibukisheni ukuti ukuba uwapwililika tacipilibula ukuti ninshi kuti twatwalilila ukuba aba kaele. Ukutula pa kulengwa kwe sonde, abantu bapwililika abaikalako pa calo baba fye batatu. Pali aba, babili, Adamu na Efa, balifililwe ukutwalilila ukuba aba kaele. Nangu cibe fyo, abantunse abashapwililika abengi balitwalilila ukuba aba kaele. Na imwe bene kuti mwaba aba kaele.
3. Tufwile Ukuba Aba Kaele pa Kuti Tube ne Subilo
15. Bushe Davidi alangile shani ukuti bukaele bulafwaikwa pa kuti tube ne subilo lya kupusuka?
15 Apo Yehova alolesha pali bukaele bwesu pa kutupingula, ninshi bukaele bulafwaikwa sana pa kuti tube ne subilo lya kupusuka. E fyo na Davidi aishibe. (Belengeni Amalumbo 41:12.) Alitemenwe sana isubilo lya kuti Lesa ali no kumupaala umuyayaya. Davidi akwete isubilo lya kwikala umuyayaya no kutwalilila ukupalama kuli Yehova Lesa pa kumubombela, nga filya na Bena Kristu ba cine lelo basubila. Davidi alishibe ukuti alingile ukutwalilila ukuba uwa kaele pa kuti ifyo alesubila fikacitike. Na ifwe bene, Yehova alatutungilila, alatusambilisha, alatutungulula, kabili alatupaala nga twatwalilila ukuba aba kaele.
16, 17. (a) Mulandu nshi mulefwaila ukutwalilila ukuba aba kaele nangu cafye shani? (b) Mepusho nshi tuli no kulandapo mu cipande cikonkelepo?
16 Isubilo lilafwaikwa nga tulefwaya no kuba ne nsansa pali ndakai. Lilalenga tube ne nsansa ishikabilwa pa kuti tushipikishe ilyo tulecula. Isubilo kuti lyacingilila na matontonkanyo yesu. Ibukisheni ukuti Baibolo itila isubilo lyaba nge ca kucinga umutwe. (1 Tes. 5:8) Filya fine fye ica kucinga umutwe cicingilila umutwe wa mushilika mu nkondo, e fyo ne subilo licingilila amatontonkanyo yesu pa kuti tatuletontonkanya pa fyabipa, ifya kutufuupula ifyo Satana akubanya fye mpanga yonse muli cino calo cikote icili no konaika. Ubumi tabuba nangu cimo nga tatukwete isubilo. Tufwile ukuibebeta bwino bwino, ukumona ifyo bukaele bwesu bwaba e lyo ne subilo lyesu. Mwilaba ukuti nga muletwalilila ukuba aba kaele, ninshi muletungilila imitekele ya kwa Yehova kabili ninshi mulebakilila isubilo lyenu ilya kwisapusuka. E ico twalilileni ukuba aba kaele!
17 Apo bukaele bwalicindama sana, tulingile ukwasuka amepusho na yambi. Kuti twacita shani pa kuti tube aba kaele? Kuti twacita shani pa kuti tutwalilile ukuba aba kaele? Kabili kuti caba shani nga umo alifililwe ukuba uwa kaele pa nshita imo? Icipande cikonkelepo cili no kulanda pali aya mepusho.
[Futunoti]
a Yesu alilandilepo ati: “Mufwile ukuba abapwililika, ifyo na Shinwe wa mu muulu aba uwapwililika.” (Mat. 5:48) Alishibe ukuti nangu fye bantunse abashapwililika kuti baba abakumanina, nangu abapwililika eyefilya. E kutila, kuti twaumfwila ifunde lya kutemwa nga nshi bambi. Ne co kuti calenga tulesekesha Lesa. Lelo, Yehova e wapwililika mu kukumanina. Ilyo balanda pali Lesa ukuti “wa kaele,” cipilibula no kuti alipwililika.—Amalu. 18:30.
Bushe Kuti Mwa-asuka Shani?
• Bushe bukaele e cinshi?
• Bushe bukaele bwa-ampana shani no mulandu wa mitekele ya kwa Yehova?
• Bushe ukuba aba kaele kutupeela shani isubilo?
[Ifikope pe bula 5]
Cila bushiku kulaba ifintu ifingi ifilenga ciletukosela ukuba aba kaele