Icipandwa 12

“Talandile Kuli Bene Ukwabula Icilangililo”

1-3. (a) Lishuko nshi Abasambi abaleenda na Yesu bakwete, kabili alebasambilisha shani pa kuti baleibukisha bwangu ifyo alebafunda? (b) Mulandu nshi ifilangililo fisuma fiikalila mu mutima?

ABASAMBI abaleenda na Yesu nabashuka icine cine, pantu Kasambilisha Mukalamba e ulebasambilisha pa kanwa nkati. Baleumfwa uko alelanda no kubalondolwela Icebo ca kwa Lesa e lyo no kubasambilisha ifintu ifisuma sana ifyaba mu Cebo. Pali ino nshita bafwile fye ukusunga ifi fyebo fyacindama ifyo baleumfwa mu mitima yabo; tailafika inshita iya kulemba ifyo alebafunda.a Lelo, Yesu abaafwa ukulaibukisha ifyo alebasambilisha. Abaafwa shani? Imifundile yakwe yalenga ukuti cibangukile ukwibukisha, maka maka ifi alebomfya bwino ifilangililo pa kubafunda.

² Ca cine, abantu tabalaba bwangu ifilangililo fisuma. Umuntu umo uulemba ifitabo atile ifilangililo “filalenga ifyo umuntu aleumfwa fyaba kwati alefimona na menso,” kabili atile filalenga “abalekutika baba nga balemona ifyo baleumfwa.” Ifilangililo filalenga ne fintu ifyaafya ukuumfwa fyaumfwika, pantu ilingi line nga tulefwaya ukumfwikisha ifintu kano twamona ne fikope. Ifilangililo kuti fyalenga ifyebo fyaumfwika bwino sana, filalenga lyonse tuleibukisha amasambililo twasambilila.

³ Takwatala akuba kafundisha pano calo uwaishiba bwino ukubomfya filangililo ukucila Yesu Kristu. Ukushinta na lelo, ifilangililo fyakwe fyumfwika fye kwati ni mailo afilandile. Mulandu nshi Yesu pa kusambilisha alebomfesha sana ifilangililo? Cinshi calengele ifilangililo fyakwe ukulafika abantu pa mutima? Bushe kuti twaishiba shani ifya kubomfya ifilangililo pa kusambilisha?

Ico Yesu Alebomfesha Ifilangililo

4, 5. Mulandu nshi Yesu alebomfesha ifilangililo?

⁴ Baibolo yalanda imilandu ibili iyo Yesu alebomfesha ifilangililo. Umulandu wa ntanshi, wa kuti alefikilisha ubusesemo. Pali Mateo 13:34, 35 patila: “Yesu alandile ifi fyonse ku mabumba mu filangililo. Kabili talandile kuli bene ukwabula icilangililo; pa kuti cifishiwe icalandiilwe muli kasesema uwatile: ‘Nkasamuna akanwa kandi ku filangililo, nkasabankanya ifyafiswa ukufuma pa kutendeka.’” Kasesema uo Mateo alandapo, ni ulya walembele Amalumbo 78:2. Ulya kemba wa malumbo aliputilwemo no mupashi wa mushilo ukulemba ifi ninshi kucili imyaka iingi sana ukuti Yesu afyalwe. Tontonkanyeni umo ici cilolele. Ninshi kucili imyaka iingi sana ku ntanshi pa kuti Yesu akese, Yehova alisobele ukuti Mesia aali no kulabomfya ifilangililo pa kufunda. E ico kanshi Yehova alicindamika sana uyu musango wa kufundilamo abantu.

⁵ Umulandu wa bubili, Yesu alondolwele ukuti alelanda ku bantu mu filangililo pa kuti abantu bali ne ‘mitima yakunkuma’ beshibikwe. (Mateo 13:10-15; Esaya 6:9, 10) Bushe ifilangililo fyalesokolola shani ifyali mu mitima ya bantu? Limo limo, Yesu alebomfya ifilangililo pa kulanda ku bantu pa kuti bamwipushe umulolele ifyebo fyakwe. Abafuuka baleipusha, lelo aba cilumba nelyo aba misuula, bena tabaleipusha. (Mateo 13:36; Marko 4:34) E ico ifilangililo fya kwa Yesu fyalesokolwela icine ku baali no mutima wa kusambilila; kabili pa nshita imo ine, ifilangililo fyakwe fyalelenga icine ukukanaishibikwa ku ba mitima ya cilumba.

 6. Bushe ifilangililo fya kwa Yesu fyalebomba mulimo nshi uusuma?

⁶ Ifilangililo fya kwa Yesu fyalebomba umulimo na umbi uusuma. Fyalelenga abantu balafwaisha ukuumfwa. Fyalelenga abantu ukumfwa bwangu ifishinka. Nga filya tumfwile pa kutendeka, ifilangililo fya kwa Yesu fyaleafwa abantu ukulaibukisha bwangu ifyebo fyakwe. Mu lyashi lya pa Lupili, ilyalembwa pali Mateo 5:3 ukushinta ku cipandwa 7:27, e mwaba ifilangililo ifingi nga nshi ifyo Yesu alandile. Ukulingana ne fyo bamo bapendele, muli ili lyashi mwaba ifilangililo ukucila pali 50. Pa kuti mumfwikishe umo ici cilolele, intanshi mulingile ukwishiba ukutila ili lyashi kuti mwalibelenga fye mu maminiti nalimo 20. Ninshi calola mu kutila, Yesu alelanda icilangililo cimo na cimo nga papita fye amasekondi nalimo 20! E ico kanshi Yesu alimwene ukuti calicindama nga nshi ukulanda ku bantu ukubomfya ifilangililo!

 7. Mulandu nshi tufwile ukupashanishisha Yesu ukufundila mu filangililo?

⁷ Fwe basambi ba kwa Kristu tufwile ukupashanya Yesu ukusambilisha, kumo no kubomfya ifilangililo pa kusambilisha. Ifilangililo fisuma filalenga ifyo tulebasambilisha ukuwama sana, nga filya fine utuntu uto babika mu munani tulenga umunani ukuwama sana. Nga twasala bwino ifilangililo twalalanda kuti twalenga abantu baumfwa bwangu icine. Nomba natumone fimo fimo ifyalengele ifilangililo fya kwa Yesu ukuba ifisuma sana. E lyo, tumone ne fyo na ifwe twingacita pa kuti tulebomfya bwino ifilangililo ilyo tulesambilisha.

Ukubomfya Ifilangililo Fishakosa

8, 9. Bushe Yesu abomfeshe shani ifilangililo fyaanguka umo alingenye ifintu, kabili cinshi calengele ukuti filefika sana pa cishinka?

⁸ Ilyo Yesu alesambilisha alebomfya ifilangililo fishakosa ukumfwa, kabili alebomfya fye amashiwi ayanono ayanaka. Lelo ku mashiwi yene ayo ayanaka, alelenga abantu baumfwikisha icine icacindama pali Lesa. Ica kumwenako fye, ilyo alecincisha abasambi bakwe ukuti belasakamana pa fyo balekabila cila bushiku, alandile pa “fyuni fya mu muulu” na “maluba ya mu mpanga.” Ifyuni tafitanda imbuto nangu kuseepa, na maluba na yo tayapikula nangu ukubila. Lelo Lesa alafisunga. Icishinka ico alefwaya ukuti bomfwe icali fye pa bwelu, ca kuti, Lesa nga alasakamana ifyuni na maluba, te kuti akaane ukusakamana abantunse ‘abafwaya intanshi ubufumu bwakwe.’—Mateo 6:26, 28-33.

⁹ Yesu na kabili alelanda sana ifilangililo umo alelinganya umuntu ku cintu cimbi. Ifi filangililo fyaleafwa abantu ukumfwikisha icishinka, na fyo tafyalekosa ukufyumfwa. Bushiku bumo aebele abasambi bakwe ati: “Muli lubuuto lwa calo.” Abasambi balishibe bwino bwino umwalolele ici cilangililo, balishibe ukutila kuti balenga ulubuuto lwa Cebo ca kwa Lesa ukubalika no kwafwilishako bambi ukulumbanya Lesa ku fyo balanda e lyo na ku ncitilo. (Mateo 5:14-16) Moneni ifilangililo na fimbi ififika abantu pa mutima ifyo Yesu abomfeshe, alandile ati: “Muli mucele wa pano isonde” e lyo kabili atile “Nine mwangashi, imwe muli misambo.” (Mateo 5:13; Yohane 15:5) Ifi filangililo nangu ca kuti fyali ifyaanguka ukuumfwa fyalefika pa cishinka.

10. Fya kumwenako nshi ifilangilila ifyo mwingabomfya ifilangililo pa kusambilisha?

¹⁰ Bushe kuti mwabomfya shani ifilangililo pa kusambilisha? Tamufwile ukushimika ifintu ifyayafya ukumfwa kabili ifingasenda inshta iikalamba. Kuti mwatontonkanya fye pa fyayanguka. Tutile mulelanshanya no muntu pe subilo lya kubuuka ku baafwa kabili mulefwaya ukumulangilila ukuti ukubuusha abafwa tacayafya kuli Yehova. Kuti mwalinganya ukubuuka kuli cinshi? Baibolo itila utulo twaba nge mfwa. Limbi kuti mwatila, “Lesa kuti abuusha abafwa ukwabula ubwafya nga filya fine fye umuntu engabuusha umuntu uuli mu tulo.” (Yohane 11:11-14) Tutile mulefwaya ukulangilila ukuti abafyashi bafwile ukutemwa abana pa kuti bakule bwino. Kuti mwalangilila shani? Umfweni ifyo Baibolo yalangilila bwino, itila: Abana baba “nga banimbo ba miolife.” (Amalumbo 128:3) Kuti mwatila, “Abana balakabila ukutemwikwa nga filya fine icimuti cikabila ulubuuto lwa kasuba na menshi.” Nga mwayangusha icilangililo, abantu bakomfwa bwangu kabili bakeshiba ne mo cilolele.

Alelanda pa Fintu Ifyalecitika Lyonse

11. Lumbulenipo ifilangililo fimo ifyo Yesu abomfeshe ifilanga ukuti alemona ifyalecitika mu Galili ilyo alekuula.

¹¹ Yesu alishibe bwino sana ifya kusala ifilangililo ifyaishibikwe ku bantu. Ifilangililo alelanda sana fyalelanda pa fyalecitikila abantu cila bushiku ifyo alemona mu Galili ku bwaice. Taleni tontonkanyeni pa fyo aali ku bwaice. Bushe miku inga alemona uko banyina balepela ubunga bwa ngano, balebika icitutumushi mu mufuba, balesanika inyali, nelyo ukupyanga mu ng’anda? (Mateo 13:33; 24:41; Luka 15:8) Miku inga alemona uko abalondo balepoosa amasumbu yabo muli Bemba wa Galili? (Mateo 13:47) Miku inga alemona uko abaice baleangala mu maliketi? (Mateo 11:16) Yesu afwile alemona ifintu na fimbi ifyalecitika lyonse ifyo alandile mu filangililo fyakwe ifingi, ifintu pamo nga ukubyala imbuto, imitebeto ya bwinga bwa nsansa, e lyo na mabala ya fya kulya ifyapya.—Mateo 13:3-8; 25:1-12; Marko 4:26-29.

12, 13. Mu mulumbe wa mwina Samaria musuma, mulandu nshi Yesu alandile pa musebo wafuma ‘ku Yerusalemu ukuya ku Yeriko’ pa kuti icishinka alelandapo cumfwike bwino sana?

¹² Mu filangililo fya kwa Yesu, mwaleba ifyebo fyaishibikwe bwino ku bantu. Ica kumwenako fye, pa kulanda umulumbe wa mwina Samaria musuma atampile na mashiwi ya kuti: “Umuntu umo alefuma ku Yerusalemu aletentemukila ku Yeriko no kuwila mu fipondo, ifyamufuulile no kumupume mpumo, . . . fyamushe mpondo.” (Luka 10:30) Muli uyu mulumbe, Yesu alandile pa musebo uwafuma ku ‘Yerusalemu ukuya ku Yeriko’ pa kuti alande icishinka aalefwaya ukulanda. Ilyo alelanda uyu mulumbe, aali mu Yudea, mupepi fye na Yerusalemu; e ico abalekutika balishibe umusebo alelandapo. Ulya musebo walishibikwe ukuti tawaweme, sana sana umuntu nga alepitamo eka. Wali uwashokaana kabili wapitile mu matololo, e ico mwali ififulo ifingi umwa kubelama fipondo.

¹³ Yesu alilandile na pali fimbi ifyaishibikwe pali uyu musebo uwafumine ‘ku Yerusalemu ukuya ku Yeriko.’ Ukulingana no yu mulumbe, uwabalilepo ukupita muli uyu musebo ni shimapepo e lyo pakonkele no mwina Lebi, lelo bonse babili tabaiminine ukuti bafwilisheko uwapuminwe ku fipondo. (Luka 10:31, 32) Bashimapepo balebombela pe tempele mu Yerusalemu, kabili abena Lebi e balebafwilisha. Bashimapepo abengi na bena Lebi nga tabalebombela pe tempele baleikala mu Yeriko; umusumba wa Yeriko wali fye amakilomita 23 ukufuma ku Yerusalemu. E ico, nga balepita muli ulya musebo balebamona. Moneni no kuti Yesu alandile ukuti uwali pa lwendo ‘aletentemuka,’ te kuninika, lelo “kutentemukila ku Yerusalemu.” Abaleumfwako balishibe umo ici calolele. Yerusalemu yabelele apasansuka, e lyo umusumba wa Yeriko wena wabelele apabatama. E ico umuntu nga alefuma “ku Yerusalemu,” ninshi ca cine ‘aletentemuka.’b E ico Yesu pa kulanda ici cilangililo alishibe abantu alelanda na bo.

14. Ilyo tulebomfya ifilangililo, kuti twacita shani pa kuti abo tulelandako bomfwe umo filolele?

¹⁴ Na ifwe nga tulebomfya ifilangililo, tufwile ukwishiba abantu tulelanda na bo. Finshi tufwile ukwishiba pa bantu ifingatwafwa ukusala bwino ifilangililo twalabomfya? Limbi kuti twatontonkanya pa mushinku wabo, icifyalilwa nelyo inkulilo, ne milimo iyo abantu baikala kuli iyo ncende babomba. Tutile mwabomfya icilangililo umuli ifya bulimi, ico cilangililo kuti caumfwika bwino ku bantu baikala uko balima, te ba mu tauni iyo. Kuti mwalanda pa fyakuma abantu ne ficitika mu mikalile yabo, ifintu pamo nga abana babo, amayanda yabo, ifyo baleseshamo icitendwe, ne fya kulya fyabo; ne fi fintu kuti fyamwafwa ukulanda ifilangililo fisuma.

Alefumya Ifilangililo ku Fyabumbwa

15. Mulandu nshi tushingapapila ico Yesu aishibile ifintu ifingi pa fyabumbwa?

¹⁵ Ifilangililo ifingi ifya kwa Yesu, fyalelanga ukutila alishibe bwino ifintu ifyalengwa na Lesa, pamo nga ifimenwa, inama, no kuti aleiluka ne miceele ku fyo umuulu ulemoneka. (Mateo 16:2, 3; Luka 12:24, 27) Bushe afishibe shani ifi fintu? Ilyo alekula mu Galili, afwile alikwete inshita ikalamba iya kutamba ububumbo. E lyo icikalamba sana icalengele ukuti Yesu afishibe bwino ca kuti, “libeli ku cibumbwa conse,” kabili ilyo Yehova alebumba ifintu fyonse, Yesu aali ni “cibinda wa mulimo”. (Abena Kolose 1:15, 16; Amapinda 8:30, 31, NW) Kanshi te kuti tupape umulandu Yesu aishibile bwino sana ifyabumbwa. Nomba natumone ifyo abomfeshe bwino ifi fintu ifyo aishibe.

16, 17. (a) Cinshi cilangilila ukuti Yesu alishibe bwino sana ifyo impaanga shaba? (b) Ca kumwenako nshi icilangilila ukuti impaanga ca cine shalishiba ishiwi lya mucemi wa shiko?

¹⁶ Bushe muleibukisha ukuti Yesu alandile ati ni “kacema musuma” no kuti abasambi bakwe ni “mpaanga”? Ifyo Yesu alandile filangilila ukuti alishibe bwino sana ifyo impaanga shaba. Alishibe ukuti kacema ne mpaanga balatemwana sana. Alimwene ukuti ifinama ificetekela sana kacema tafyayafya kutungulula kabili filakonka kacema. Mulandu nshi impaanga shikonkela kacema? Yesu atile ‘pantu shalishibe shiwi lyakwe.’ (Yohane 10:2-4, 11) Bushe ca cine impaanga shalishiba ishiwi lya mucemi wa shiko?

¹⁷ George A. Smith, alembele mu citabo cakwe ica kuti The Historical Geography of the Holy Land ati: “Twalitemenwe ukuya mu kutuushisha mupepi ne fishima fyaba mu Yudea, ukwali ne cishima cimo uko abacemi batatu nelyo bane baleisa mu kunwensha imikuni yabo iya mpaanga. Imikuni yalesakaana, nomba ifwe twaletontonkanya atuti nomba bushe ilyo abacemi balaya balacita shani pa kuti bapatulule impaanga shabo? Lelo cilya impaanga shapwa ukunwa no kwangala, abacemi balelekana, kabili cila muntu aleita impaanga shakwe ifyo ashiita lyonse; ne mpaanga sha mucemi umo umo na sho shalelekana no kuya ku mucemi wa shiko, awe ifyo fine e fyo shaile mu muyano nga filya fine fye shaishile.” Kanshi Yesu alisalile icilangililo cisuma, icafikapo pa kuti alande icishinka ico alefwaya ukulanda, ne ci cishinka ca kuti, nga twaishiba amafundisho yakwe no kulayabaka e lyo kabili nga tulemukonka, ninshi kuti tuletungululwa na “kacema musuma.”

18. Ni kwi twingafumya ifilangililo pa bubumbo bwa kwa Yehova?

¹⁸ Kuti twacita shani pa kuti twishibe ukubomfya ifilangililo ukufuma ku fintu fyabumbwa? Imisango ya nama imo imo kuti yamwafwa ukulanda icilangililo cisuma. Ni kwi twingasanga ifyebo pa bubumbo bwa kwa Yehova? Muli Baibolo mwaliba ifyebo ifingi nga nshi pa nama shalekanalekana, kabili limo limo ilalanda na pa misango ya nama ku kulangilila fimo. Baibolo yalanda pa bantu ukubutukisha kwati ni kakonge nelyo kwati ni mbwili, ukucenjela kwati ni nsoka, no kufuka kwati ni nkunda.c (1 Imilandu 12:8; Habakuki 1:8; Mateo 10:16) Kumbi uko twingasanga ifilangililo na fimbi ni mu Ulupungu lwa kwa Kalinda, Loleni!, na mu mpapulo shimbi ishalembwa ne Nte sha kwa Yehova. Kuti mwasambilila ifingi nga nshi nga mwamona ifyo ishi mpapulo shibomfya ifilangililo ukufuma ku fintu ifingi ifyabumbwa na Yehova.

Alelanda pa fyo Baishibe

19, 20. (a) Pa kuti Yesu asansalike icisumino ca bufi acitile shani? (b) Kuti twabomfya shani ifilangililo ifilanda pa fyacitikila abantu ilyo tulesambilisha?

¹⁹ Ifilangililo fisuma kuti fyafuma na ku fintu fyacitike. Bushiku bumo Yesu alandile pa cacitike mu bwikashi pa kuti alange ukuti bufi ukusosa ukuti ifyabipa ficitikila fye ababifi. Alandile ati: “Balya abe kumi na cinekonsekonse (18) abo ulupungu lwawililepo mu Siloamu, no kubepaya, bushe muletila bali aba misha [ababembu] nga nshi ukucila abantu bonse bambi abaikala mu Yerusalemu?” (Luka 13:4) Awe, ico balya bantu 18 bafwilile te pa mulandu wa lubembu ulwakalifye Lesa. Lelo icalengele ukuti bafwe mulandu wa “fya mankumanya fiponena kuli bonse bene.” (Lukala Milandu 9:11) E ico Yesu alisuushishe icisambilisho ca bufi ukubomfya fye icacitike ico abantu baishibe muli bulya bwikashi.

²⁰ Kuti twabomfya shani ificitika mu mikalile ya bantu ilyo tulesambilisha abantu? Tutile mulelanda pa kufikilishiwa kwa busesemo bwa kwa Yesu ubwa cishibilo ca kubapo kwakwe. (Mateo 24:3-14) Kuti mwalanda pa filelandwapo mu lyashi, ifintu pamo nga inkondo, ifipowe, nelyo ifinkukuma ku kulangilila ukuti ifyalandwapo mu cishibilo ca kubapo kwakwe filefikilishiwa. Nelyo tutile mulefwaya ukulanda pali fimo ifyacitika ku muntu pa kuti mulangilile ukwaluka kubapo ilyo umuntu afwala ubuntu bupya. (Abena Efese 4:20-24) Ni kwi mwingasanga ifya musango yu? Kuti mwatontonkanya pa fyo abasumina banenu abalekanalekana bali kale, nelyo kuti mwalanda ifyacitike ku muntu umo ifyalembwa mu mpapulo sha Nte sha kwa Yehova.

21. Mapaalo nshi yafuma mu kuba kafundisha musuma uwa Cebo ca kwa Lesa?

²¹ Twamona ukutila Yesu alishibishe sana ukufunda! Nge fyo twamona muli cino cipande, ‘ukusambilisha no kubile mbila nsuma ya Bufumu,’ e mulimo ukalamba Yesu aishiile pano calo. (Mateo 4:23) Na ifwe bene uyu e mulimo wesu uukalamba. Amapaalo yaba mu kuba kafundisha musuma yengi. Ilyo tulesambilisha abantu, ninshi tulebapeela ubupe, kabili nga tulepeelako bambi tukaba ne nsansa. (Imilimo 20:35) Ne sho nsansa shifuma ku kwishiba ukuti tulesambilisha abantu icintu cacindama icishipwa busuma, ne co cintu, cine icilanda pali Yehova. Kabili kuti twaba ne nsansa pa kwishiba ukuti tulepashanya Yesu, Kafundisha wakulisha ukucila bonse pano calo.

[Amafutunoti]

Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mukonke Yesu?

● Finshi fimo fimo ifyabumbwa ifyo Yesu alandilepo mu filangililo fyakwe, kabili bushe kuti mwabomfya shani ifyo filangililo pa kuti mumupashanye?—Mateo 13:24-32.

● Bushe Yesu alebomfya shani ifilangililo fyaanguka ku kusambilisha abantu ifintu fyacindama sana, kabili finshi mwingasambilila kuli ifi?—Mateo 18:12-14.

● Finshi ifyalecitika cila bushiku ifyo Yesu alelandapo mu filangililo, kabili bushe ukumona ifyo alelandapo kuti kwamwafwa shani ilyo mulefwaya ifilangililo fya kubomfya?—Luka 11:5-8; 12:6.

[Ifikope pe bula 123]

Bushe cinshi Yesu alandile pa fyuni na pa maluba pa kulangilila ifyo Lesa atusakamana?