“Akatiina Ka Kuli Yehova—E Mano”
“UKUSUPULA kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse.” (Lukala Milandu 12:13) We nsondwelelo ya mano Solomone Imfumu ya Israele wa ku kale acitile, ilyo apuutilwemo no mupashi wa mushilo! Yobo na o alishibe umulandu cacindamine ukutiina Lesa, pantu atile: “Mona, akatiina ka kuli [Yehova, NW] e mano, no kufuma ku bubi e mucetekanya.”—Yobo 28:28.
Baibolo yalicindamika nga nshi ukutiina Yehova. Mulandu nshi cabela ica mano ukukusha akatiina ka kuli Lesa? Tunonkelamo shani mu kutiina Lesa ngo muntu umo umo, e lyo na kabili tunonkelamo shani capamo nge bumba lya bakapepa ba cine? Amapinda icipandwa 14 ifikomo 26 ukufika ku 35 yalasuka aya mepusho.a
Intulo ya ca “Kucetekelako Icakosa”
Solomone atile: “Mu kutiina Yehova mwaba ica kucetekelako icakosa, kabili ku bana bakwe kukabe cubo.” (Amapinda 14:26, NW) Umuntu uutiina Lesa ashintilila fye pali Lesa wa cishinka kabili uwa maka yonse Yehova. E mulandu wine umuntu uwa musango yo tatiinina ifili no kwisa ku ntanshi, pantu alikwata ica kucetekelako icakosa! Inshita yakwe iya ku ntanshi yalilepa e lyo yaba iya nsansa kabili iyakwikusha.
Lelo, cinshi twingalanda pa nshita ya ku ntanshi iya bantu abacetekela mu mapange ya calo, mu tubungwe, mu fyuma ne mfundo apo imitekele ya calo yashimpwa? Isubilo ilili lyonse ilyo bakwata ilya ku ntanshi lyalipipa, pantu Baibolo itila: “Icalo cileya no lunkumbwa lwa ciko, lelo uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:17) Takuli umulandu uli onse kanshi uwa ‘kutemenwa icalo nelyo ifya mu calo.’—1 Yohane 2:15.
Finshi abafyashi abatiina Lesa balingile ukucita pa kutila bashininkishe ukuti abana babo ‘bakaba ne cubo?’ Kemba wa malumbo aimbile ukuti: “Iseni, mwe bana, umfweni kuli ine, imusambilishe akatiina ka kuli Yehova.” (Amalumbo 34:11) Ilingi line, abana balakula no kuba abaume na banakashi aba citetekelo cakosa muli Yehova nga ca kuti basambilishiwa ukutiina Lesa, ukupitila mu ca kumwenako ca bafyashi babo ne fyo balebafunda.—Amapinda 22:6.
Solomone atwalilila ukusosa ukuti: “Akatiina ka kuli Yehova kamfukumfuku ka mweo, ukufuma ku fiteyo fya mfwa.” (Amapinda 14:27) Ukutiina Yehova e “kamfukumfuku ka mweo” pantu Lesa wa cine e “kamfukumfuku ka menshi ya mweo.” (Yeremia 2:13) Ukusambilila pali Yehova na Yesu Kristu kuti kwalenga twakwata umweo wa muyayaya. (Yohane 17:3) Ukutiina Lesa kulatufumya ku fiteyo fya mfwa. Ciba shani ifyo? Amapinda 13:14 yalando kuti: “Amalango ya wa mano kamfukumfuku ka mweo, ku kuleko kufumako ku fiteyo fya mfwa.” Na kabushe, nga twatiina Yehova, ukumfwila amafunde yakwe, no kuleka Icebo cakwe ukulinda intampulo shesu, tulacingililwa ku fibelesho fyabipa na matontonkanya ayengatulenga twafwa bwangu.
“Ukusama kwa Mfumu”
Mupepi no kuteeka kwakwe konse, Solomone ali imfumu iyaletiina Lesa, kabili aleumfwila Yehova. Ici calengele ukuti ateeke bwino. Cinshi cilanga nampo nge mfumu ilateka bwino? Amapinda 14:28 yasosa ayati: “Mu bwingi bwa bantu e mwabo kusama kwa mfumu; lelo mu kubula kwa bantu e [mwabo boni, NW] kuli kateka mukankaala.” Ukuteka bwino ukwa mfumu, bakumwena ku fyo abatekwa baiko bekala. Nga ca kuti abantu abengi balefwaisha ukuti baletekwa ne yo mfumu, ninshi, ni mfumu isuma. Solomone akwete “abatekwa ukufuma kuli bemba [Wakashika] ukufika kuli bemba [wa Mediterranean] kabili ukufuma kumumana wa [Yufrate] ukufika ku mpela sha pano isonde.” (Amalumbo 72:6-8) Atekele mu mutende kabili mwali no lubanda, ifishatala afibako mu kuteka ukuli konse kumbi. (1 Ishamfumu 4:24, 25) Solomone alitekele bwino. Lelo, ukukanatemwikwa ku batekwa abengi bulanda kuli kateka umukankaala.
Kanshi, cinshi twingasosa pa bukata bwa kwa Solomone Mukalamba, Imfumu ya buMesia, Yesu Kristu? Tontonkanyeni pa batekwa akwata na pali lelo. Mwi sonde lyonse, ukucila pa mamilioni 6 abaume na banakashi abatiina Lesa balisala kale ukutekwa na Kristu. Balicetekela muli Yesu kabili balikatana mu kupepa kwa cine ukwa kwa Lesa wa mweo. (Yohane 14:1) Pa mpela ya Kuteka kwa Myaka Ikana, bonse ababa mu cibukisho ca kwa Lesa bakaba nababuushiwa. Paradise wa pe sonde akesuulamo abantu ba nsansa, abalungama abalango kutasha ku Mfumu yabo. Ala ubo bukaba bushininkisho bwa kuteka kusuma ukwa kwa Kristu! Shi natwikatilile kwi subilo lisuma twakwata ilya Bufumu.
Ifyo Tunonkelamo ku Mupashi na ku Mubili
Ukutiina Lesa kuti kwalenga twatekanya no kukanasakamikwa. No mulandu cabele fyo ni co amano yasanshamo imbali ishingi, apaba no ukupingula bwino ifintu no mucetekanya. Amapinda 14:29 yatila: “Uukokolo kukalipa alango mucetekanya uwingi; lelo [ushatekanya, NW] asansabiko bupumbu.” Umucetekanya ulatwafwa ukwishiba ukuti ubukali bwabipa kuti bwaonaula bumupashi bwesu. “Ubulwani, ifikansa, akalumwa, icipyu, ulubuli” fyaba pa fintu ifingatulenga ‘ukukanapyana ubufumu bwa kwa Lesa.’ (Abena Galatia 5:19-21) Twafundwa ukukanasungilila icipyu nangu fye ni lintu cilingile. (Abena Efese 4:26, 27) Kabili ukukanatekanya kuti kwalenga twalanda ifyabulamo amano kabili kuti kwalenga twacita ifintu ifyo twingalaumfwa ububi lyonse nga twaibukisha ifyo twacitile.
Imfumu ya Israele ilyo yalelanda pa fintu ifyabipa ifisa ku mubili pa mulandu wa kukalipa kushalinga, yatile: “Umutima uwatekanya mweo wa mubili, lelo akalumwa kufumuka kwa mafupa.” (Amapinda 14:30) Ukufilwa ukupeema bwino, ukubutukisha kwa mulopa, amalwele yalibu, na malwele yonaula icilundwa ca mubili ico batila pancreas e yo abantu abakalipa na ba cipyu balwala. Badokota babika ubukali ne cipyu pa fintu ifilenga nelyo ukukusha amalwele pamo nga ifilonda fya mu nda, asthma, amalwele ya kufuluma ifintu pa mubili, na mafya ya kukanasungulula ifya kulya mu nda. Lelo, “umutima wa mutende upeela bumi ku mubili.” (Amapinda 14:30, New International Version) Kanshi tulaba aba mano nga ‘twakonkelela ifya mutende no kukuulana.’—Abena Roma 14:19.
Ukutiina Lesa Kulatwafwa Ukukanaba na Kapaatulula
Solomone atile: “Uufyengo mubusu aseebanya Kalenga wakwe, lelo uusenamino mubusu alamupeelo bukata.” (Amapinda 14:31, NW) Umuntu uutiina Lesa aleshiba ukuti abantu bonse bapangwa kuli Umo, Yehova Lesa. Kanshi, umubusu nao wine muntu munensu, kabili ifyo tumusunga filangisha ifyo bambi bamona Kalenga wa bantunse. Pa kupeela Lesa ubukata, tufwile ukuba aba mulinganya kabili abashaba na kapaatulula ku bantu bambi. Abena Kristu abapiina bafwile ukwafwiwa ku mupashi ukwabula akapaatulula. Tufwile ukubila imbila nsuma iya Bufumu ku bapiina na ku bafyuma.
Ukulosha ku busuma na bumbi ubwaba mu kutiina Lesa imfumu ya mano yatila: “Umubifi awishiwa ku bubi bwakwe, lelo umulungami kuti auba muli bumpomfu bwakwe.” (Amapinda 14:32) Ni mu nshila nshi umubifi awishiwa? Abasoma Baibolo batila ukuwishiwa kwa mubifi kupilibula ukuti, nga aponenenwa na mafya te kuti afumemo nakalya. Lelo, ubucushi nga bwaponena umuntu utiina Lesa ena aloba muli bumponfu bwakwe kuli Lesa. Apantu alacetekela Yehova ukufika fye na kumfwa, alangisha umupampamina umo wine untu Yobo alangishe uwatile: “Nsuke ndeke umweo te kuti ndeke bumpomfu bwandi.”—Yobo 27:5.
Pa kutwalilila uwa mpomfu, umuntu afwiile ukulatiina Lesa no ukuba uwa mano. Bushe ni kwi twingasanga amano? Amapinda 14:33 yasuka ukuti: “Mu mutima wa ulecetekanya mwaikala amano, [na mu kati ka bawelewele emo yamonekela, NW].” Ca cine, amano kuti yasangwa mu mutima wa muntu uwakwata umucetekanya. Lelo, amano yamonekela shani mu kati ka bawelewele? Icitabo cimo citila: “Abawelewele abafwaisha ukumoneka nga ba mano, balanda ifintu ifyo batontonkanya ukuti fya mano, lelo ifyebo balanda fya buwelewele.”
‘Ukusansabika Uluko’
Ukufumya amatontonkanyo yesu ku fyo umuntu aba nga ca kuti aletiina Lesa, lyena ukulanda pa fyo uluko lonse luba nga luletiina Lesa, imfumu ya Israele yatila: “Ubulungami busansabiko luko; lelo ulubembu ca nsoni ku bantu na bantu.” (Amapinda 14:34) Ici cishinte calilangilwe bwino sana mu luko lwa kwa Israele. Ukukonka ifipimo fya kwa Lesa ifisuma kwalengele uluko lwa Israele ukusansabikwa pa nko shonse ishabashingulwike. Lelo, ukucita ifyabipa libili libili no kubulwa icumfwila kwalengele ukuti Yehova mu kupelako akaane uluko lwa Israele. Ici cishinte cilabomba ku bantu ba kwa Lesa lelo. Icilonganino ca Bwina Kristu calipusana ne calo pantu cena cilakonka ifishinte fyalungama ifya kwa Lesa. Lelo pa kutwalilila ukusumbula ifyo fishinte fyalungama, tulekabila umo na umo ukwikala ubumi ubwasanguluka. Ukulacita ulubembu kuleta fye umuseebanya pali ifwe, pa cilonganino, na pali Lesa.
Ukulanda pa cileta ukubekwa ku mfumu, Solomone atila: “Ukucankwa kwa mfumu kwaba ku mubomfi uwashilimuka; ne cifukushi ca iko caba ku ulenge nsoni.” (Amapinda 14:35) Kabili, Amapinda 16:13 yatila: “Imilomo ya bulungami itemune shamfumu; kabili uusose fyatambalala e o shatemwa.” Ca cine, Intungulushi kabili Imfumu yesu, Yesu Kristu, alatemwa ilyo twacita ifintu mu bulungami na mu kushilimuka, kabili alatemwa lintu twabomfya imilomo yesu mu mulimo wa kushimikila pa Bufumu no kupanga abasambi. E ico kanshi, lekeni tupamfiwe muli uyu mulimo ilyo tuleipakisha amapaalo ayesa pa mulandu wa kutiina Lesa.
[Futunoti]
a Nga mulefwaya ifyebo fyalondolola Amapinda 14: 1-25, moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa November 15, 2004, amabu. 26-29, no lwa July 15, 2005, amabu. 17-20.
[Icikope pe bula 15]
Ukutiina Lesa kuti kwasambililwa